کاربرد بلاک چین در مبارزه با جرم و جنایت با اسلحه چیست؟
یکی از مهم‌ترین مسائل در جوامعی مانند جامعه آمریکا و کشورهایی که قوانین ناکارآمد حمل سلاح گرم را تصویب کرده‌اند و هر از گاهی فاجعه‌ای از این طریق به وجود می‌آید، ایجاد یک چارچوب برای مسئولیت‌پذیری بیشتر در مالکیت سلاح گرم است. بلاک چین حتی در این حوزه نیز دارای پتانسیل‌هایی است و می‌تواند قابلیت‌های خود در ایجاد چارچوب‌های کارآمد را بار دیگر ثابت کند.
سَم مایر (Sam Mire) که یکی از تحلیلگران تحقیقات بازار در دیسراپتر دیلی (Disruptor Daily) و یک روزنامه‌نگار باتجربه در زمینه فناوری‌های تحول‌آفرین است، در مطلب تازه خود به دنبال تشریح پاسخ این سوال است که چطور بلاک چین می‌تواند به سیستم ناکارآمد نظارت بر سلاح گرم در دنیا کمک کند؟
در حال حاضر حدود ۳۰% از آمریکایی‌ها سلاح دارند، در حالی‌که ظاهرا ۶۹% از آنها مالک هیچ سلاح گرمی نیستند. در بین افرادی که سلاح ندارند، ۳۶% می‌گویند که احتمالا در آینده اقدام به خرید سلاح خواهند کرد و فقط ۳۳% هستند که می‌گویند حتی تصورش را هم نمی‌کنند که روزی سلاح گرم داشته باشند. اسلحه، جزئی لاینفک از زندگی آمریکایی‌هاست و به همین دلیل نگرانی‌هایی درباره استفاده از آن وجود دارد که امید است با استفاده از فناوری‌هایی مانند بلاک چین برطرف شود.
به عنوان مثال یکی از مهم‌ترین مسائلی که به شدت به راه‌حل‌های خلاقانه و خارج از چارچوب نیاز دارد، مسأله سلاح‌های غیرقانونی است. علاوه بر آن، یافتن روش‌هایی به کمک فناوری بلاک چین که بتوان از آنها در کنار روش‌های فعلی نظارت بر فروش اسلحه استفاده کرد و نیز پیگیری واجد شرایط بودن صاحبان سلاح اقدامی ارزشمند است. در حال حاضر، مشخص است که سامانه فدرالِ ثبت و نظارت سلاح، توانایی لازم برای نظارت کامل روی خرید و فروش اسلحه را ندارد. ما در بلاک چین ویژگی‌های مهمی مانند قابلیت همکاری و پتانسیل ایجاد الگوریتم‌های یادگیری ماشین را سراغ داریم که می‌توانند روش‌های فروش و نظارت بر مالکیت قانونی سلاح گرم را بهبود بخشند و به ما اطمینان بدهند که این سلاح‌ها در اختیار افرادی قرار خواهند گرفت که از لحاظ روانی سالم و مسئولیت‌پذیر هستند.
بررسی سوابق و پیشینه افراد
پایگاه دادهای که سامانه فدرال ثبت و نظارت سلاح از آن برای بررسی سوابق افراد استفاده می‌کند، عاری از خطا نیست. در سال ۲۰۱۷، سامانه بررسی سوابق اف‌بی‌آی (پلیس فدرال آمریکا) گزارش داد که میلیون‌ها مورد از اطلاعات مربوط به محکومیت‌های جنایی، بیماری‌های روانی و سایر مواردی که سبب می‌شد برخی افراد حق دستیابی به سلاح گرم را نداشته باشند، از این سامانه پاک شده است. این اتفاق به دلیل وجود نقص‌های بنیادی و زیرساختی در این پایگاه داده و روش‌های به اشتراک‌گذاری داده‌ها بین سازمان‌های مختلف روی داد، چرا که رسیدگی به آنها همیشه وقت‌گیر و هزینه‌بر بوده است. با وجود اینکه اقداماتی در این راستا صورت گرفته است (از جمله ۴,۰۰۰ سلاحی که در اواخر سال گذشته توقیف شد)، اما هنوز هم احتمال اینکه سلاح گرم به دست فردی ناشایست بیفتد و فاجعه‌ای رخ دهد وجود دارد و راه‌حل‌های مقابله با آن هم اغلب ناکارآمد است و یا زمانی انجام میشود که دیگر دیر شده است.
یکی از دلایلی که نمی‌شود به این سامانه اعتماد کرد این است که اطلاعاتی که سازمان‌های فدرال به پایگاه داده آن وارد می‌کنند، فقط از سوی بیمارستان‌ها، کادر درمانی، دادگاه‌های محلی و سایر سازمان‌ها ارسال میشود. اگر بتوان راه‌حلی یافت که نهادهای غیرفدرال هم بتوانند سوابق را بارگذاری کنند یا سوابق به شکل خودکار در آن بارگذاری شوند، شاید دیگر با این مشکل روبه‌رو نباشیم. ممکن است راه‌حل‌های متفاوتی برای این امر در نظر گرفته شود، اما هدف همه آنها ایجاد قابلیت‌هایی برای به‌روزرسانی اطلاعات، نظارت از راه دور و پیگیری اسلحه از تولیدکننده به مالک است. این شرایط کاملا با قابلیت‌های بلاک چین از جمله دسترسی و تبادل ایمن داده‌ها بین سازمان‌های مختلف، به‌روزرسانی خودکار و الگوریتم مبتنی بر ترکیب منابع داده سازگار است.
پیگیری روند ساخت سلاح و فروش آن
از زمانی که سلاح گرم در کارخانه ساخته میشود تا زمانی که به فروش می‌رسد، مهم‌ترین مسأله این است که بدانیم این سلاح دقیقا کجاست و در دستان چه کسی است. فقط در این صورت می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که این سلاح به دست افراد ناشایست نمی‌افتد. با دانستن تعداد سلاح‌های غیرقانونی در کشور و ثبت همه آنها (چه قانونی باشند یا غیرقانونی)، می‌توانیم در آینده به روشی آسان‌تر و مطمئن‌تر، منبع قاچاق اسلحه یا فروش غیرمسئولانه را پیدا کنیم. بنا به گزارش واشنگتن پست، از بین تمام افرادی که مرتکب جرائم مربوط به اسلحه در آمریکا شده‌اند، کمتر از یک پنجم مالک سلاح قانونی بوده‌اند. علاوه بر آن، از ۸۹۳ سلاح گرم کشف‌شده در صحنه‌های جنایت در سال ۲۰۰۸، از هر ۱۰ سلاح ۸ مورد غیرقانونی بود.
با اینکه ردیابی اسلحه غیرقانونی بسیار دشوار است، اما از نظر تئوری می‌توان سلاح‌های قاچاق را با استفاده از شماره سریالشان تا کارخانه مبدأ ردیابی کرد. حتی اگر احتمالش ناچیز باشد، این کار می‌تواند سرنخ‌های خوبی از قاچاقچیان و فروشندگانی که مسئولانه رفتار نمی‌کنند، به دست مقامات بدهد.
با توجه به ماهیت بحث‌برانگیز امنیت سلاح گرم و پیامدهایی که استفاده از آنها ممکن است داشته باشد، نظارت بر زنجیره حفاظت از سلاح گرم می‌تواند جزو اولویت‌های اصلی کشور باشد. هنگامی که فردی از مرحله بررسی پیشینه عبور می‌کند و سلاح گرم برایش صادر میشود، هنوز هم نمی‌توان اطمینان داشت که این فرد حتما از لحاظ روحی سالم است و در قبال مالکیت سلاحش مسئولانه رفتار خواهد کرد. بنابراین اگر به هر دلیلی واجد شرایط بودن صاحب سلاح زیر سؤال برود، پایگاه داده مبتنی بر بلاک چین می‌تواند به تعیین موقعیت او (ضمن اطمینان از اینکه مراحل قانونی آن طی شده است) کمک کند. همچنین، از آنجا که این پایگاه داده در سراسر جهان گسترش می‌یابد، در صورت کشف سلاح‌های گرمی که به شکل غیرقانونی حمل‌ونقل شده‌اند، به راحتی می‌توان موقعیت منبع اصلی آنها را شناسایی کرد. البته مفهوم جدیدی به نام «قفل دیجیتال سلاح» را هم داریم که می‌تواند این ایده را به یک واقعیت ملموس تبدیل کند.
شرکت‌هایی که تلاش می‌کنند راه‌حلی برای این مشکلات پیدا کنند
شرکت وایزکی (WISeKey): تلاش می‌کند عمل برچسب‌گذاری/ردیابی اسلحه را که به شکل فیزیکی انجام میشود، به صورت دیجیتال درآورد.
بلاک‌سیف: کنسرسیومی متشکل از ارائه‌دهندگان بلاک چین را به منظور ایجاد راه‌حل‌های غیرمتمرکز برای حل مشکلات مربوط به سلاح گرم مدیریت می‌کند.
گان شات‌اسپات (GunshotSpot): نسخه دوم و غیرمتمرکز برنامه «Neighborhood Watch ۲.۰» که به افراد امکان می‌دهد به سرعت و به شکل ناشناس رویدادهای اضطراری را گزارش دهند.
تریگراسمارت (TriggerSmart): راه‌حلی اختصاصی که به مالک سلاح امکان می‌دهد استفاده از سلاحش را از راه دور در هر زمان و در هر جایی که هست محدود کند.
به اشتراک‌گذاری داده‌ها در بین ایالت‌ها و کشورهای مختلف
پایگاه‌های دادهای که در حال حاضر از آنها برای ایجاد انبوهی از داده‌های فعال مربوط به سلاح گرم در سطح ملی (و نه فقط محلی) استفاده میشود، به طور مشخص نواقصی دارد. متأسفانه، همین مشکلات سیستمی در سامانه ملی بررسی فوری پیشینه جنایی (NICS) سبب شده است تبهکاران از این فرصت سوءاستفاده کنند. اگر دوین پاتریک کلی (Devin Patrick Kelley) کلیسای شاترلند اسپرینگز تگزاس را به گلوله بست و ۲۶ انسان بی‌گناه را کشت، دلیلش ناکارآمدی سامانه‌ای بود که فقط به گزارش‌های شخصی خود افراد تکیه می‌کرد و چه بسا بسیاری از این افراد صلاحیت استفاده از سلاح را نداشتند، اما درباره خودشان گزارش دروغ می‌دادند. مسلما افرادی که باید از خرید سلاح گرم منع می‌شوند، تمایلی به گزارش حقیقت ندارند.
در نهایت مشخص شد که پاتریک کلِی نه تنها به همسرش حمله‌ور شده، بلکه جمجمه پسر شیرخوار همسرش را هم شکسته بود و به این دلیل محکومش کرده بودند. به دنبال این محکومیت، کِلی را از نیروی هوایی اخراج کردند، اما مسأله فقط این نبود. او پیش از این هم در سال ۲۰۱۲ از بیمارستان روانی فرار کرده بود. با این حال، از آنجا که نه بیمارستان روانی و نه نیروی هوایی فرار و اخراج او را گزارش نکردند، به راحتی توانست یک اسلحه نظامی را به شکل کاملا قانونی تهیه کند و از آن برای قتل‌عام افرادی که برای عبادت به کلیسا رفته بودند، استفاده کند. اینها نمونه‌هایی هستند که در نهایت زمینه را فراهم کردند تا برخی کشورها دست به کار شوند و به امید جلوگیری از حوادث این‌چنینی، برای اشتراک‌گذاری داده‌ها با هم متحد شوند.
اگر این کشورها به درستی تصمیم بگیرند، راه‌حل جلوی چشم آنهاست. بلاک چین علاوه بر اجرای به‌روزرسانی‌های آنی و ذخیره و بیرون کشیدن اسناد و مدارک مهم در صورت لزوم، می‌تواند برای حفاظت از اطلاعات مربوط به سلاح گرم که به خاطر امنیت، حفظ حریم خصوصی و دستکاری نشدن باید تحت ایمن‌ترین قفل‌ها و رمزها قرار بگیرند، سودمند باشد.
پیگیری خرید مهمات
همان‌طور که می‌دانیم، سلاح بدون مهمات هیچ کاربردی ندارد. در حال حاضر برای فروش مهمات به مجوز خاصی نیاز نیست و نظارتی روی اینکه چه نوع مهمات و به چه مقدار می‌تواند خرید و فروش شود، صورت نمی‌گیرد یا اگر هم انجام میشود، جزئی است. با وجود اینکه برای خرید مهمات محدودیت سنی وجود دارد (افراد زیر ۱۸ سال اجازه خرید ندارند)، اما افراد بالاتر از ۱۸ سال هم محدودیت‌های خاصی برای خرید مهمات ندارند. به طور کلی، این موضوع از قوانین کاپیتالیستی و قانون اساسی آمریکا پیروی می‌کند، اما دلیلی هم وجود دارد که چرا باید به فکر نظارت بیشتر روی خرید مهمات باشیم.
برخی از فروشندگان اسلحه رویکردی تأثیرگذار را برای کاهش نگرانی‌های مربوط به مهمات اتخاذ کرده‌اند. به عنوان مثال، والمارت (Walmart) که یک شرکت خرده‌فروشی آمریکایی است، به تازگی محدوده سنی مجاز برای خرید اسلحه و مهمات را ۲۱ سال تعیین کرده است. همانند همه صنایع دیگر، در صنعت سلاح گرم و فروش مهمات هم انگیزه‌هایی وجود دارد که سبب میشود برخی در این صنعت با ردیابی یا محدود کردن فروش مهمات موافق نباشند. درآمد سالانه کارخانجات اسلحه و مهمات ۱۳٫۵ میلیارد دلار است و ۱٫۵ میلیارد دلار از این مبلغ، سود خالص است. شاید این ارقام معنای خاصی نداشته باشند، اما وقتی شرایط برخی از موارد تیراندازی کور (تیراندازی بدون هدف مشخص به سوی جمعی از افراد) را بررسی می‌کنیم، تازه می‌فهمیم که اگر چنین سیستمی را داشتیم، می‌توانستیم یک پایگاه داده بهینه و پیشرفته برای نظارت بر خرید مهمات ایجاد کنیم که اگر جایی نشانه‌هایی از انبار کردن مشکوک مهمات برای اهداف پلید وجود داشت، به نهادهای مجری قانون هشدار دهد.
کشتار دبیرستان کلمباین، شاید مهم‌ترین فاجعه تیراندازی و قتل‌عام در تاریخ آمریکا باشد که در آن دو دانش‌آموز با سلاح‌های گرم تعداد زیادی از دانش‌آموزان و یک معلم را کشته و زخمی کردند. این یک نمونه از فجایعی است که نیاز به ردیابی اسلحه و مهمات را به خوبی نشان می‌دهد. به همین دلیل برخی بر این باورند که یک پایگاه داده برای ردیابی مهمات، می‌تواند همانند یک شاخص عمل کند و از همان ابتدا افراد مشکوک را زیر سؤال ببرد. احتمالا طرفداران قوانین حمل آزاد سلاح نسبت به چنین پایگاه دادهای روی خوش نشان نخواهند داد، اما دلایل کافی برای ایجاد سیستم‌های کارآمدتر به منظور ردیابی مهمات وجود دارد و می‌توانیم بگوییم بلاک چین برای چنین کاربردی آماده است.
شرکت‌هایی که تلاش می‌کنند این مشکل را حل کنند
آریزونا هاوس بیل ۲۲۱۶ (Arizona House Bill ۲۲۱۶): در حالی‌که بلاک چین می‌تواند به ردیابی اسلحه و مهمات کمک کند، یک سری نهادهای قانونی در حال مانع‌تراشی در برابر این نوآوری هستند. مقامات آریزونا قانونی مبنی بر ممنوعیت استفاده از سیستم‌های الکترونیکی برای ردیابی اسلحه را تصویب کرده‌اند که شامل بلاک چین هم میشود.
امکان ردیابی سلاح‌های تولیدشده به روش چاپ سه‌بعدی
فناوری چاپ سه‌بعدی در قوانینی که در حال حاضر درباره سلاح گرم وجود دارد، چالشی منحصربه‌فرد ایجاد کرده است. به نظر می‌رسد مشکل سلاح‌های غیرقانونی، پایگاه‌های داده ناکارآمد و شرایط همیشه در حال تغییرِ وضعیت قانونی صاحبان سلاح و سلامت روانی آنها کافی نبود، حالا تکثیر اسلحه با چاپ سه‌بعدی هم به عنوان تهدیدی برای امنیت و مالکیت قانونی سلاح اضافه شده است. ظاهرا هر کسی با ۱۲ دلار و دسترسی به یک چاپگر سه‌بعدی، می‌تواند یک سلاح گرم غیرقابل ردیابی داشته باشد.
این نشان می‌دهد تلاش برای دور نگه داشتن سلاح‌های مرگبار از افرادی که نیات شومی را در سر می‌پرورانند، کار ساده‌ای نیست. بر اساس یک گزارش از مرکز تحقیقاتی غیرانتفاعی رَند (Rand Corporation)، بیشترین درصد فهرست کالاهای فروش در دارک وب، به سلاح‌های گرم (۴۲% از کل فهرست‌ها) اختصاص دارد. بر اساس این گزارش، در این سایت‌ها اسلحه را اغلب با قیمتی پایین‌تر از بازار سیاه عرضه می‌کنند. درست است که در حال حاضر سلاح‌های گرم ساخته شده از طریق چاپ سه‌بعدی شباهتی با همتایان سنتی خودشان ندارند، اما ایجاد یک قانون جدید در کنار بررسی سوابق و قابلیت ردیابی برای این دسته از سلاح‌های گرم ضروری است.
با استفاده از بلاک چین می‌توان شرایطی را برای طرح‌های سلاح گرم سه‌بعدی تنظیم کرد تا از دسترسی بی‌حساب و کتاب به این طرح‌ها جلوگیری به عمل آید. به عنوان مثال، بلاک چین می‌تواند صرفا به طرح‌هایی قابلیت دسترسی بدهد که از قبل سوابق‌شان بررسی شده باشد و طراح با امضای توافق‌نامه‌هایی قانونی متعهد شود که این طرح‌ها را با افراد غیرمجاز به اشتراک نمی‌گذارد. همچنین می‌توان یک سری الزامات دیگر را برای اطمینان از اینکه سلاح‌های تولیدشده از طریق چاپ سه‌بعدی در دسترس افراد خطرناک یا غیرنرمال قرار نمی‌گیرد قرار داد. به لحاظ نظری، این پایگاه داده می‌تواند با ردیابی زنجیره تأمین در سطوح مختلف، امکان نظارت و کنترل این صنعت پررونق را فراهم کند.
شرکت‌هایی که تلاش می‌کنند این مشکل را حل کنند
جنسیس آو ثینگز (Genesis of Things): درست است که مدیریت حقوق بلاک چینِ این شرکت برای چاپ و ساخت اشیای سه‌بعدی است و به سلاح گرم ارتباطی ندارد، اما می‌توان از آن درباره سلاح تولید شده به روش چاپ سه‌بعدی هم استفاده کرد.
زیرساخت‌های فنی برای پیاده‌سازی قوانین جدید
تصویب یک قانون به طور کامل با اجرای آن متفاوت است. به عنوان مثال، زمانی که لایحه حفاظت از بیمار و مراقبت مقرون به صرفه (Affordable Care Act) در آمریکا به مرحله اجرا رسید، با مشکلاتی مواجه شد. تصویب این قانون به توافق‌های سیاسی زیادی نیاز داشت، اما راه‌اندازی خود سایت حدود ۲ میلیارد دلار هزینه برمی‌داشت و به همین دلیل به شکل مداوم شکست می‌خورد. درباره سلاح گرم هم وضع به همین منوال است. اگر قانون جدید مربوط به سلاح گرم مطرح و تأیید شود، شکافی که بین سازمان‌های نظارتی، مؤسسات بهداشتی، اسلحه‌فروشی‌ها و سایر سازمان‌های ذی‌ربط وجود دارد، بی‌تردید سبب ایجاد تأخیر و اشکال در راه‌اندازی آن خواهد شد.
در هر صورت، قوانین مربوط به اسلحه همچنان در حال تکامل یافتن است. در سال ۲۰۱۸، قانون‌گذاران در ۳۹ ایالت آمریکا محدودیت‌هایی را در مالکیت اسلحه و حقوق بی‌حساب و کتاب آنها اعمال کردند. گفته میشود بیل پدوتو (Bill Peduto)، شهردار پیتسبورگ به دنبال حادثه تیراندازی که به تازگی در یک کنیسه اتفاق افتاد و ۱۱ کشته برجای گذاشت، در حال بررسی یک طرح پیشنهادی برای ترتیب دادن اقداماتی جدید به منظور کنترل سلاح گرم است.
سخن پایانی
همان‌طور که این قوانین و چشم‌اندازها تغییر می‌کنند، باید دید آیا زیرساخت مناسب برای تبدیل این قوانین به واقعیت وجود دارد یا نه. بلاک چین به دلیل مزایایی مانند قابلیت همکاری، می‌تواند راه‌گشا باشد. اگر از این فناوری به عنوان یک پلتفرم برای ذخیره داده‌ها، انتشار به‌روزرسانی‌ها و نصب الگوریتم‌های خودکارسازی ورود داده‌ها و به‌روزرسانی سوابق روی آن استفاده کنیم، احتمال اجرای صحیح هر قانون جدید برای کنترل و نظارت روی سلاح گرم افزایش خواهد یافت.
بسیار متشکر از محتواسازی شما به زبان فارسی.فقط کاش مباحث فنی بلاکچینی که به این منظور ساخته میشود را نیز توضیح میدادید.