ترکیب ۵G و بلاک چین: افزایش قدرت تمرکززدایی

بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مبحثی که طی چند سال اخیر در صنعت تلفن همراه وجود داشته است، فناوری اینترنت ۵G است. صنعت تلفن همراه در فاصله بین دو تحول بزرگ، یکی راه‌اندازی آیفون و دیگری ادغام همه‌جانبه نسل بعدی فناوری‌ها از جمله واقعیت افزوده، هوش مصنوعی و بلاک چین، به شدت نیازمند تحولی جدید است. شبکه ۵G همان تحول همه‌جانبه‌ای است که شرکت‌های سازنده و ارائه خدمات تلفن همراه، آن را نویدبخش آینده نوآوری می‌دانند؛ آینده‌ای که چندان هم دور نیست. این ویژگی ارزش آن را دارد که به خاطر داشتن آن تلفن همراه‌تان را عوض کنید یا ارتقا دهید، حتی اگر همین یکی دو سال پیش آن را خریده‌اید.

اما اگر بلاک چین با ۵G ترکیب شود، در کنار هم چه تحولی ایجاد خواهند کرد و این تغییرات به نفع چه کسانی خواهد بود؟ کوین تلگراف در مقاله اخیری که منتشر کرده است، به بررسی این پرسش‌ها می‌پردازد.

کریستیانو آمون (Cristiano Amon)، رئیس شرکت کوالکام (Qualcomm)، که یک شرکت آمریکایی در حوزه مخابرات است، به تازگی اعلام کرد که فناوری ۵G در سال جاری میلادی به صورت گسترده راهی بازار خواهد شد و پیش‌بینی کرد که تا سال آینده چیزی حدود ۲۰۰ میلیون تلفن هوشمند مجهز به ۵G خواهیم داشت. وی به نحوه گسترش این فناوری هم اشاره کرد و گفت:

۵G در سال ۲۰۲۰ ابتدا به شکل گسترده‌ای در کلان‌شهرها در دسترس خواهد بود و سپس تا سال ۲۰۲۱ به طور کامل به کشورهای در حال توسعه خواهد رسید.

درست است که سال جاری ممکن است برای شرکت‌های خدمات تلفن همراه و فروشندگان آخرین مدل‌های آیفون یا سامسونگ گلکسی سال مهمی باشد، اما برای 5G، سال ۲۰۲۱ یعنی زمانی که این شرکت‌ها باید محصولاتشان را در دنیای در حال توسعه عرضه کنند، بسیار مهم‌تر خواهد بود.

آمون در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت که انتظار دارد ۵G با سرعت متوسط در کشورهایی مانند پرو، نیجریه، کشورهای کوچک اروپایی و کشورهای در حال توسعه آسیا از کامبوج گرفته تا سریلانکا گسترش یابد. زمانی می‌توانیم از کارآمدی این فناوری در دنیای واقعی صحبت کنیم که عملا وارد بازار شده باشد.

اولین نسخه آزمایشی پرداخت از طریق تلفن همراه

شاید تمام وعده‌هایی که تحولاتی مانند اتومبیل‌های بدون راننده یا بینایی تقویت‌شده با هوش مصنوعی به ما داده‌اند، بیشتر شبیه فیلم‌های علمی- تخیلی باشد. اما وعده‌های فناوری ۵G کاملا مشهود و بدیهی هستند. بارزترین وعده آن این است که از فناوری‌ای که در حال حاضر داریم از آن استفاده می‌کنیم، یعنی از تلفن همراه‌مان، پشتیبانی خواهد کرد. جدا از طرح‌های بلندپروازانه در زمینه اتوماسیون یا هوش مصنوعی یا حتی موارد کاربردی‌تر مانند بهتر کردن توان پردازش آنی المان‌های گرافیکی در کامپیوتر و پردازش ویدئو، بزرگترین مزیت ۵G بهبود سریع قابلیت‌های تلفن همراه، تبلت و سایر مینی کامپیوترهایی است که از آنها استفاده می‌کنیم و اینکه چطور این دستگاه‌ها در آن شبکه‌ها می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. مخصوصا در دنیای در حال توسعه، ۵G می‌تواند زمینه‌ساز تغییراتی اساسی باشد. سرعت ۵G حدود چهارده برابر ۴G است و دیگر شاهد اختلالات متعدد نخواهیم بود.

صنعت تلفن‌های هوشمند تا به امروز نتوانسته آن‌طور که باید و شاید از فرصت‌های موجود در کشورهای در حال توسعه استفاده کند. این در حالی است که این کشورها هنوز هم بخش مهمی از بازار جهانی تلفن همراه (موبایل‌های معمولی) را تشکیل می‌دهند. میزان استفاده از تلفن هوشمند در جهانِ در حال توسعه، از ۵۰% تجاوز نمی‌کند. به عنوان مثال در هند فقط ۲۴% و در برزیل حدود ۵۰% از تلفن هوشمند استفاده می‌کنند، در حالی‌ که میلیون‌ها نفر در این کشورها بیشتر از برق به تلفن همراه ساده دسترسی دارند. بنابراین می‌توان گفت تلفن هوشمند بازار جهان در حال توسعه را از دست داده است.

اما چیزی که در این کشورها از همه مهم‌تر است، آینده پرداخت‌ها است. هنگامی که سرانجام ۵G وارد دنیای در حال توسعه شود، بیشتر از هر چیز در امور مربوط به پرداخت‌ها که احتمالا همچنان به عنوان یک زیرساخت محدود باقی خواهد ماند، مفید واقع خواهد شد.

برای روشن شدن موضوع کافی است به تأثیر شگرفی که شرکت ام‌پسا (M-Pesa) در کنیا داشته است توجه کنید. ام‌پسا که شرکتی در زمینه خدمات انتقال پول از طریق تلفن همراه است، در سال ۲۰۰۷ راه‌اندازی شد. ام‌پسا یک سرویس قدرتمند با خدماتی متنوع است که به کاربران امکان می‌دهد با پرداخت پول از انواع خدماتی که این فناوری سازگار با تلفن‌های همراه ساده یا تلفن‌های همراهی که از حداقل امکانات برخوردارند، ارائه می‌کند، بهره‌مند شوند. ام‌پسا در همه جای کنیا حضور دارد. شاید باورتان نشود، اما ۹۶% از خانوارهای این کشور حداقل یک حساب کاربری در ام‌پسا دارند. این فناوری به بسیاری از ساکنان کنیا که زیر خط فقر به سر می‌برند، کمک کرده است تا از این وضعیت خارج شوند. خانواده‌های روستایی با استفاده از این فناوری توانسته‌اند تا ۳۰% درآمد بیشتری داشته باشند، چرا که اعضای خانواده آنها که در خارج از کشور کار می‌کنند با این کار به راحتی می‌توانند برای آنها پول ارسال کنند.

چندین عامل در موفقیت و گسترش ام‌پسا در کنیا نقش داشته‌اند که برخی از مهم‌ترین آنها بازاریابی قوی، مقررات نه چندان سخت و نبود گزینه‌های مناسب دیگر بوده است. شاید مهم‌ترین این عوامل، چیزی باشد که از حالت ویروسی ام‌پسا سرچشمه می‌گرفت: هر چه ام‌پسا محبوب‌تر می‌شد، این محبوبیت باز هم بر محبوبیتش می‌افزود.

دلیلی ندارد که فکر کنیم در دهه ۲۰۲۰ دیگر چنین روندی تکرار نخواهد شد. امکانش وجود دارد، اما برای این کار قطعا به ۵G نیاز خواهیم داشت. بهره‌گیری از این فناوری برای اداره شبکه‌های قدرتمند محلی، بهبود رابط‌های کاربری فرانت اند و بهره‌گیری از انواع مختلف تلفن همراه برای پشتیبانی از آن شبکه‌ها لازم است.

ترکیب ۵G و بلاک چین تا چه حد قدرتمند خواهد بود؟

در فرانت اند (Front end) یا بخشی که کاربر با آن سر و کار دارد، شاید گفتن اینکه در دنیای در حال توسعه باید از پیامک و پیام متنی به عنوان رابط کاربری استفاده کرد عجیب به نظر بیاید، مخصوصا حالا که محبوبیت اپلیکیشن‌های پیام‌رسان مانند واتس‌اپ روز به روز بیشتر می‌شود. اما سال‌هاست که میلیاردها کاربر با پیامک آشنا هستند. پیامک‌ها جزو قابلیت‌های اولین تلفن‌های همراه بودند، با این حال هنوز هم بدون نیاز به بارگذاری حجم عظیمی از داده‌ها در شبکه‌های پیشرفته خوب و سریع کار می‌کنند. با پیامک می‌توان انواع امور بانکی از جمله پرداخت، خرید کالاها و خدمات و نیز ارسال وجه را به آسانی، با سرعت و به شکل ایمن انجام داد. پیامک مزیتی را ارائه می‌کند که بانکداری دیجیتال همچنان در تلاش برای رسیدن به آن است: اینکه هویت و شماره تلفن ما می‌تواند هم نقش بانک و هم نقش مؤسسات واسطه که مسئولیت تسویه مبالغ و اوراق مالی را بر عهده دارند، را ایفا کند. چه چیزی بهتر از این، برای قریب به دو میلیارد نفری که از خدمات بانکی در جهان محرومند؟

در بک اند یا بخشی که سرور با آن سر و کار دارد، ۵G و بلاک چین نوید قدرتمند را می‌دهند. بلاک چین می‌تواند امنیت شبکه‌های بانکی تلفن همراه را که به نوبه خود امنیت تراکنش‌ها را در سطح خرد تأمین خواهند کرد تضمین کند؛ در حالی‌که ۵G اطمینان خواهد داد که این شبکه‌های پیچیده تحت فشار حجم سنگین بلاک چین‌ها مشکلی از لحاظ سرعت پیدا نخواهند کرد.

اگر شبکه‌های رمزنگاری بتوانند روش‌های بهتری در زمینه امور پرداخت به این جمعیت بزرگ ارائه دهند، گامی بزرگ به سود همه افراد اعم از کسانی که از خدمات بانکی بهره‌مند هستند و نیز افراد محروم از خدمات بانکی برداشته خواهد شد. این تحول در صنعت بانکداری می‌تواند اولین گام در ایجاد تغییرات موردنیاز برای دنیای در حال توسعه، از جمله ارائه دسترسی بهتر و مطمئن‌تر به برق، اینترنت پرسرعت، کاهش کارمزدهای بالا در تراکنش‌ها، نقل و انتقال پول و محدود کردن فساد دولتی و نیز بی‌ثباتی اقتصادی باشد.

اگر ۵G چنین پیشرفت‌هایی را رقم بزند، ممکن است شاهد جهشی بسیار بزرگ‌تر نسبت به هر آنچه تا کنون افراد در صنعت تلفن همراه پیش‌بینی کرده و وعده داده بودند باشیم.