دلایل سقوط بازار ارزهای دیجیتال چیست؟ هنگام ریزش بازار چه کنیم؟

سقوط بازار ارزهای دیجیتال کابوسی است که همیشه کاربران و تریدرها را حتی در زمان بازار خرسی نگران می‌کند، چون نوسانات شدید از ویژگی‌های ذاتی بازار کریپتو است که یک روز شما را به عرش و روز دیگر به فرش می‌رساند. برای همین، همیشه این سؤال مطرح است که دلایل سقوط بازار ارزهای دیجیتال چیست؟ چه عواملی باعث ریزش قیمت‌ها می‌شوند؟ آگاهی از این دلایل می‌تواند شما را از تصمیم‌گیری‌های هیجانی و ورود نامناسب به بازار مصون نگه دارد.

برای درک دلایل ریزش قیمت در بازار ارزهای دیجیتال، در این مطلب، جزئیات رفتاری بازار کریپتو را با یادآوری نمونه‌های تاریخی سقوط بازار بررسی می‌کنیم. در ادامه، نگاهی به راه‌های شناسایی احتمال سقوط قیمت‌ها انداخته و استراتژی‌های مناسب برای ترید در این بازار را آموزش می‌دهیم.

علت سقوط بازار ارزهای دیجیتال چیست؟ ۷ دلیل مهم

همه بازارهای مالی بر محور قیمت کالاهایی می‌چرخخند که در آن‌ها خرید و فروش می‌شود. افزایش و کاهش این قیمت در اثر عوامل مختلف است که نیروی محرکه این بازارها و عامل پویایی آن‌ها است. در بازار ارزهای دیجیتال نیز قیمت ارزهای مختلف، از بیت کوین گرفته تا توکن‌های گمنام، پویایی بازار را حفظ می‌کنند.

بازار کریپتو چرخه‌هایی دارد که از بازارهای صعودی و نزولی تشکیل شده‌اند. هنگامی که بازار صعودی یا اصطلاحاً گاوی است، قیمت‌ها رو به رشد هستند و هر روز رکوردهای جدیدی می‌زنند. اما در بازار نزولی یا همان خرسی، مدام شاهد ریزش قیمت ارزهای دیجیتال هستیم.

همچنین بخوانید: ۶ سقوط بزرگ ارزهای دیجیتال را بشناسید

عوامل مختلفی بر قیمت‌های بازار ارزهای دیجیتال حاکم است که هر کدام تأثیر خود را دارند و می‌توانند به‌تنهایی یا در کنار هم افت‌وخیزهای شدید و دامنه‌داری را در قیمت‌ها ایجاد کنند. برای یافتن چرایی سقوط ارزهای دیجیتال، ۶ تا از مهم‌ترین این عوامل را بررسی می‌کنیم تا ببینیم چرا قیمت‌ها ناگهان ریزش می‌کنند.

۱. ماهیت سفته‌بازانه و احساسات تریدرها

یکی از دلایل اصلی نوسانات شدید قیمت ارزهای دیجیتال، ماهیت سفته‌بازانه این بازار است. برخلاف سهام یا کالاهای سنتی، ارزهای دیجیتال به دارایی‌های فیزیکی یا حمایت دولتی وابسته نیستند. این فقدان ارزش ذاتی به این معناست که قیمت یک ارز دیجیتال عمدتاً به تقاضا و احساسات سرمایه‌گذاران وابسته است.

 در نتیجه، با ظهور یک عامل منفی مانند وضع قوانین ضد کریپتو توسط دولت‌ها یا انتشار یک خبر بد، تریدرها دچار فومو (FOMO) شده و با هجوم به بازار و فروش دارایی‌های خود، باعث سقوط قیمت‌ها می‌شوند. در اینجا تأکید روی محتوای خبر نیست، بلکه مسئله ترس و احساسی است که در بازار ایجاد می‌کند. این تغییر احساسات بازار است که ریزش قیمت‌ها را رقم می‌زند.

برای مثال، در اوایل سال ۲۰۲۰ و با شیوع پاندمی کویید-۱۹، کل بازارهای مالی با سقوط سنگینی مواجه شدند و قیمت بیت کوین در برخی از صرافی‌ها تا ۳,۶۰۰ دلار هم سقوط کرد. علت این سقوط قیمت در ارزهای دیجیتال و کل بازارهای مالی، اصطلاحاً پنیک سیلنگ (Panic Selling) یا فروش وحشت‌زده بود که به ریزش هرچه بیشتر قیمت‌ها دامن زد.

بیشتر بخوانید: علت ریزش بیت کوین چیست؟

۲. عوامل اقتصادی کلان مانند تورم و نرخ بهره

روندهای اقتصادی و عوامل کلان نیز در افزایش و کاهش قیمت ارزهای دیجیتال نقش دارند. در زمان‌های عدم اطمینان یا بی‌ثباتی اقتصادی، سرمایه‌گذاران ممکن است به دارایی‌های دیجیتال به‌عنوان یک پناهگاه امن یا پوششی در برابر بازارهای سنتی روی آورند.

در مقابل، در دوران رونق اقتصادی، سرمایه‌گذاران تمرکز خود را به دیگر انواع فرصت‌های سرمایه‌گذاری معطوف کنند که منجر به کاهش تقاضا برای خرید دارایی‌های دیجیتال و در نتیجه افت قیمت آن‌ها می‌شود.

مثلاً در سال ۲۰۲۲، دولت ایالات متحده با هدف کاهش نرخ تورم و ترغیب سرمایه‌گذاران به نگهداری پول‌های نقد خود در بانک‌ها، اقدام به افزایش نرخ بهره کرد تا نقدینگی کاهش یابد. در آن زمان، با حرکت سرمایه‌گذاران از دارایی‌های پررسیک به‌سوی روش‌های سنتی‌تر نگهداری پول، قیمت بیت کوین بیش از ۶۴ درصد کاهش یافت.

۳. قانون‌گذاری‌های ضد کریپتو

تحولات قانونی منفی نیز از دیگر دلایل سقوط قیمت ارزهای دیجیتال هستند. قوانین دولتی از کشوری به کشور دیگر بسیار متفاوت است؛ برخی مانند السالوادور ارزهای دیجیتال را به‌عنوان یک شکل قانونی از پول پذیرفته‌اند، در‌حالی‌که برخی دیگر محدودیت‌های سخت‌گیرانه یا ممنوعیت کامل را اعمال کرده‌اند.

عدم قطعیت و اقدامات منفی در راستای قانون‌گذاری بازار کریپتو تأثیر بسیار زیادی بر قیمت‌ها دارد. تحقیقی که درباره ممنوعیت معامله و استخراج ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۱ در کشور چین انجام گرفت و در سایت «ScienceDirect» منتشر شد، نشان داد که بازار ارزهای دیجیتال همراستای تحولات قانونی حرکت می‌کند. برای نمونه، وقتی دولت چین صنعت کریپتو را ممنوع اعلام کرد، شاهد ریزش قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال بودیم.

۴. نقص‌های امنیتی

 نقص‌های امنیتی، باگ‌های نرم‌افزاری، فروپاشی زیرساختی در صرافی‌ها یا استیبل کوین‌ها و مشکلات فنی دیگر از جمله دلایل سقوط قیمت ارزهای دیجیتال هستند.

برای مثال، هک صرافی مت گاکس (Mt. Gox) در سال ۲۰۱۴، سقوط شدید قیمت بیت کوین را به‌دنبال داشت. در آن زمان، این صرافی حدود ۷۰ درصد از حجم معاملات بیت کوین را مدیریت می‌کرد. طی این هک، حدود ۷۴۰ هزار بیت کوین متعلق به کاربران و ۱۰۰ هزار بیت کوین متعلق به خود این صرافی به سرقت رفتند. این مقدار بیت کوین حدود ۴۶۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۴ ارزش داشتند.

فروپاشی ارز دیجیتال لونا (LUNA) و یو‌اس‌تی (UST) در سال ۲۰۲۲ نیز از دیگر نمونه‌های بارز نقص اکوسیستم‌های کریپتویی بودند. طی فروپاشی اکوسیستم ترا لونا، تریدرها بیش از ۶۰ میلیون دلار ضرر کردند. این اتفاق باعث کاهش قیمت‌ها در دیگر ارزها و سلطه ترس در بازار شد.

بیشتر بخوانید: چرا لونا سقوط کرد؟

۵. دستکاری بازار

بازار ارزهای دیجیتال باوجود آنکه ۱۵ سال از قدمت آن می‌گذرد، هنوز هم بازاری نوپا محسوب می‌شود. به‌همین‌خاطر، برخلاف بازارهای دیگر مانند سهام، هنوز قانون‌گذاری کاملی در این حوزه انجام نشده است. عدم شفافیت قانونی باعث شده است که بازار کریپتو از طریق روش‌هایی مانند طرح‌های پامپ و دامپ، اینسایدر تریدینگ (Insider Trading) یا فاد (FUD) هدایت‌شده، مستعد دستکاری باشد.

نمونه بارز این دستکاری مربوط به صعود و افول‌های شدید قیمت دوج کوین در سال ۲۰۲۱ است. قیمت این میم کوین در آن زمان شدیداً تحت تأثیر گروه‌های فعال در ردیت و همچنین توییت‌های ایلان ماسک قرار داشت. زمانی که ایلان ماسک در سال ۲۰۲۱ در برنامه SNL حضور یافت و به‌شوخی از دوج کوین انتقاد کرد، قیمت این ارز دیجیتال سریعاً کاهش یافت.

۶. رسوایی و سوء مدیریت

افراد و شرکت‌هایی که نام بزرگی دارند و دامنه تأثیراتشان در بازار بزرگ است، می‌توانند آسیب‌های بزرگ‌تری هم ایجاد کنند. دستگیری اشخاص مهم، ورشکستگی شرکت‌های بزرگ و اتفاقاتی از این دست می‌تواند به‌سرعت روی بازار ارزهای دیجیتال تأثیر منفی بگذارید. از این اتفاقات در دنیای کریپتو کم نیفتاده است.

یکی از مهم‌ترین رسوایی‌های تاریخ ارزهای دیجیتال مربوط به فساد مالی سم بنکمن فرید (Sam Bankman-Fried) , ورشکستگی صرافی FTX است که در نوامبر سال ۲۰۲۲ روی داد. نبرد بایننس و FTX و افشای رسوایی بنکمن فرید باعث شد که سرمایه‌گذاران توکن‌های این صرافی با نام FTT را بفروشند و این فروش سقوط بزرگی را در بازار کریپتو رقم زد.

پس از این رسوایی و هجوم کاربران برای فروش این توکن، قیمت آن به نابودی کشیده شد و تأثیر دومینوواری را بر کل بازار ارزهای دیجیتال گذاشت. قیمت بیت کوین در اثر این اتفاقات از از بالای ۲۱,۰۰۰ دلار به ۱۵,۰۰۰ دلار ریزش کرد.

بیشتر بخوانید: بدترین اتفاقات ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۲

۷. اتفاقات و حوادث غیرمترقبه

یکی دیگر از عللی که باعث سقوط قیمت ارزهای دیجیتال می‌شود، حوادث غیرقابل پیش‌بینی مانند قطعی برق و در نتیجه عدم دسترسی به اینترنت، از کارافتادگی مزارع ماینینگ، جنگ، بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله و دیگر موارد مشابه هستند که ممکن است روی روند بازارهای مالی تأثیر بگذارند.

در زمان وقوع بلایای طبیعی و همچنین جنگ، کمتر کسی به فکر سرمایه‌گذاری در دارایی‌های پرریسک مانند ارزهای دیجیتال می‌افتد. در این زمان‌ها، پول نقد کاربرد بیشتری برای زنده‌ماندن در شرایط دشوار دارد. هنگام وقوع حوادث غیرقابل پیش‌بینی مانند قطعی برق گسترده نیز دسترسی به اینترنت دشوار می‌شود و عملاً راهی برای ارتباط با بازارهای مالی جهانی وجود ندارد.

بیشتر بخوانید: چگونه از بازار نزولی ارزهای دیجیتال جان سالم به در ببریم؟

مثلاً، قطعی برق در قزاقستان در اوایل سال ۲۰۲۲ یکی از این موارد بود. این کشور یکی از برترین مناطق جغرافیایی برای ماینینگ ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود که قطعی برق آن، روی کشورهای همسایه‌اش مانند ازبکستان و قرقیزستان نیز تأثیر گذاشت. زیرساخت فرسوده و تقاضای روزافزون انرژی از سوی ماینرها ازجمله علل قطعی گسترده برق در این کشور بودند که اعتراضات سراسری و ریزش قیمت ارزهای دیجیتال در اواخر سال ۱۴۰۰ را به‌دنبال داشتند.

هنگام سقوط بازار ارزهای دیجیتال چکار کنیم؟

اکنون که با دلایل سقوط قیمت‌ها در بازار ارز دیجیتال آشنا شدیم، بد نیست نگاهی به نکاتی که باید در این دوران رعایت کنید، بیندازیم. رعایت این نکات به ما کمک می‌کند که از ضررهای هنگفت و اقدامات شتابزده جلوگیری کنیم.

بیشتر بخوانید: هنگام ریزش بازار چه باید کرد؟

۱. آرامش خودتان را حفظ کنید

اول از همه اینکه هنگام سقوط بازارها دچار فومو (FOMO) نشوید و شروع به فروش وحشت‌زده نکنید. در این دوران سعی کنید آرام بمانید و فرصت‌های مناسب را شناسایی کنید. اغلب اوقات، مشاهده ریزش قیمت‌ها شما را به‌سوی تصمیم‌گیری‌های احساسی سوق می‌دهد. در عوض، پورتفوی سرمایه‌گذاری‌تان را مجدداً تحلیل کرده و دلایل پشت تصمیم‌گیری‌هایتان را مرور کنید.

در حالت کلی، افراد در بازار کریپتو دو دسته‌اند: یا درصدد کسب سود سریع از تریدهایشان هستند یا به رشد بلندمدت ارزهای دیجیتال باور دارند. بنابراین، بررسی دوباره هدف ورودتان به بازار می‌تواند راه خوبی برای جلوگیری از تصمیم‌گیری‌های هیجانی و فروش وحشت‌زده باشد.

۲. بخرید و هولد کنید

راحت‌ترین کار در زمان سقوط بازار ارزهای دیجیتال، هیچ‌کاری نکردن است. در این زمان، ترید را متوقف کرده و اگر فرصت مناسبی دیدید و احساس کردید بازار به کف خود رسیده است، فقط آن را بخرید و نگه دارید. هولد کردن دارایی‌ها هنگام ریزش قیمت‌ها بهترین استراتژی در این دوران است.

بیشتر بخوانید: چطور در بازار نزولی برنده‌ها را پیدا کنیم؟

۳. دانش‌تان را افزایش دهید

ازآنجاکه گفتیم بهترین استراتژی در هنگام سقوط قیمت بازار کریپتو هیچ کاری نکردن است، می‌توانید از این زمان اضافی برای یادگیری روش‌ها، استراتژی‌ها، اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال‌ها و فاندامنتال و در کل، افزایش دانش‌تان در بازار کریپتو استفاده کنید.

۴. از ابزارهای مدیریت ریسک مانند استاپ لاس استفاده کنید

ریزش‌های ناگهانی بازار از قبل خبر نمی‌دهد و حتی سرمایه‌گذاران و تریدرهای حرفه‌ای را هم غافل‌گیر می‌کند. برای اینکه در چنین موقعیت‌هایی دچار ضررهای هنگفت نشوید، همیشه از ابزارهایی مانند حد ضرر یا همان استاپ لاس (Stop-loss) استفاده کنید.

تنظیم استاپ لاس برای موقعیت‌های معاملاتی، باعث می‌شود که در صورت سقوط بازار، بیش از مقدار معنی ضرر نکنید. برای مثال، اگر استاپ لاس را طوری تنظیم کرده باشید که در قیمتی ۲ درصد پایین‌تر از قیمت ورود موقعیت معاملاتی را ببندد، هنگام ریزش ناگهانی بازار، ضرر شما در همان میزان خواهد بود و کل سرمایه‌تان را از دست نمی‌دهید.

چگونه احتمال سقوط قیمت‌ها در بازار ارزهای دیجیتال را شناسایی کنیم؟

پیش از ادامه این بحث، ابتدا باید با تفاوت نزول و اصلاح بازار آشنا شوید. اصلاح یا پولبک (Pullback) یک اتفاق مقطعی و کوتاه است، اما نزول بازار که سقوط قیمت‌ها را به‌دنبال دارد، عموماً دوره طولانی‌تر و عمیق‌تری است. به عبارت دیگر، هنگام خرسی شدن بازار است که با سقوط قیمت‌ها مواجه می‌شویم.

بیشتر بخوانید: بازار خرسی (Bear Market) چیست؟

با اینکه هر بازار نزولی و خرسی با دیگری متفاوت است، اما سیگنال‌های کلی وجود دارد که با مشاهده آن‌ها می‌توانید احتمال سقوط قیمت‌ها را پیش‌بینی کنید. این سیگنال‌ها شامل موارد زیر هستند:

رالی‌های ناقص با حجم پایین

اولین مرحله خرسی شدن بازار و سقوط قیمت‌ها، رالی‌های ناقص بدون حمایت هستند. مثلاً، در چارت قیمت بیت کوین، کف‌های پایین‌تر ظاهر می‌شود. این کندل‌ها نشانه تضعیف بازار هستند. حجم پایین معاملات نیز عدم تمایل خریداران برای ورود به بازار را نشان می‌دهند.

نبود بانس بک

اصلاح قیمت در بازار کریپتو امری طبیعی است. اما اگر بازار نتواند این اصلاح‌ها را سریعاً جبران کند و اصطلاحاً بانس بک یا جهش رو به بالا (Bounce Back) نداشته باشد، احتمال نزولی شدن و سقوط قیمت‌ها وجود دارد.

سرعت بالای نزول

در یک بازار خرسی، قیمت‌ها در طول روز بین ۵ تا ۱۰ درصد افت می‌کنند و گاه‌به‌گاه شاهد رشدهای کوچک قیمت‌ها هستیم. در این حالت، رالی‌ها آهسته‌تر و حرکات روبه پایان پرسرعت‌تر هستند. علاوه‌براین، هنگام ریزش قیمت‌ها، حجم معاملات نیز افزایش و هنگام افزایش قیمت، حجم کاهش می‌یابد.

آغاز فروش مؤسسات

فروش ارزها توسط افراد خرد باعث تحریک سازمان‌ها و سرمایه‌گذاران بزرگ به کاهش پوزیشن‌هایشان می‌شود. در این حالت، ترس جزئی بر بازار حاکم می‌شود. البته در طرف مقابل، برخی از افراد همچنان دارایی‌هایشان را نگه می‌دارند.

اخبار منفی

هنگام نزولی شدن بازار و سقوط قیمت‌ها، توییت‌ها و اخبار مثبت به وفور دیده نمی‌شوند؛ نوسان قیمت‌ها افزایش می‌یابد و شاهد افت‌های دو رقمی در قیمت ارزهای دیجیتال هستیم. لیکوییدهای پی‌درپی در بازارهای مشتقه نیز از دیگر نشانه‌های این بازار است.

چگونه از سقوط قیمت در بازار ارزهای دیجیتال کسب سود کنیم؟

ترید در بازار نزولی ارزهای دیجیتال ریسک‌های مختص به خود را دارد. بنابراین، داشتن یک استراتژی درست یکی از الزامات این کار محسوب می‌شود. بااینکه گفتیم «هیچ کاری نکردن و هولد کردن دارایی‌ها» هنگام سقوط قیمت‌ها شاید بهترین استراتژی باشد، اما اگر دانش کافی برای ترید در این بازار را داشته باشید، می‌توانید از سقوط قیمت‌ها هم کسب سود کنید.

فراموش نکنید که استراتژی‌های زیر نیازمند دانش و تجربه کافی درخصوص نحوه کار بازارها هستند و به مبتدیان پیشنهاد نمی‌شوند. حتماً پیش از اقدام به پیاده‌سازی این روش‌ها، اطلاعات کاملی از نحوه عملکردشان کسب کنید.

شورت کردن ارزها با فیوچرز و مارجین

اگر از سقوط قیمت یک ارز دیجیتال مطمئن هستید، می‌توانید آن را اصطلاحاً شورت (Short) کنید. با شورت کردن یک ارز دیجیتال، شما آن را در قیمتی فروخته و با نزولی شدن بازار، مجدداً آن را در قیمتی پایین‌تر خریداری می‌کنید. حال پس از صعود دوباره قیمت، می‌توانید دارایی مورد نظر خود را در سطوح بالاتری بفروشید. به این مراحل، شورت کردن می‌گویند.

حالا فرض کنید بتوانید اهرم هم روی پوزیشن‌هایتان اعمال کرده و اندازه آن‌ها را چند برابر کنید؛ بدون اینکه نیاز به خرید مستقیم ارز دیجیتال مورد نظر داشته باشید. این‌ها از ویژگی‌های معاملات فیوچرز هستند. البته در بازار اسپات با مارجین تریدینگ هم می‌توانید ارزهای دیجیتالی که در اختیار دارید را شورت کنید.

بیشتر بخوانید: فیوچرز (Futures) چیست؟ راهنمای جامع معاملات آتی ارزهای دیجیتال

شورت کردن ارزها با ETFها

صندوق قابل‌معامله یا ETF کریپتو صندوقی حاوی ارزهای دیجیتال است که قیمت یک یا چند ارز دیجیتال را دنبال می‌کند. ETFهای رمز ارزی نسبت به یک سرمایه‌گذاری واحد روی ارزهای دیجیتال نوسان کمتری دارند و بدون نیاز به صرافی، اجازه خرید دارایی‌ها را به افراد می‌دهند.

اولین ETF بیت کوین که در اکتبر ۲۰۲۱ (مهر ۱۴۰۰) تأیید شد، صندوق استراتژی بیت کوین پروشیرز (Proshares Bitcoin Strategy) نام داشت. این صندوق قراردادهای فیوچرز بیت کوین را دنبال می‌کند. مشابه روش قبل، شما می‌توانید ETFها را نیز شورت کنید.

بیشتر بخوانید: مراقب بازارهای نزولی باشید؛ ۸ راهکار برای بقا در بازار نزولی

جمع بندی

دلایل زیادی از جمله تحولات قانونی، متغیرهای اقتصای کلان، احساسات تریدرها و نقص‌های امنیتی بر قیمت ارزهای دیجیتال تأثیرگذاشته و باعث سقوط آن‌ها می‌شوند. درک این عوامل محرک قیمت برای سرمایه‌گذارانی که قصد دارند در دنیای غیرقابل پیش‌بینی رمز ارزها فعالیت کنند، ضروری است. با به‌روز ماندن و انجام تحقیقات کامل، می‌توانید تصمیمات آگاهانه‌تری برای ترید یا سرمایه‌گذاری بلند مدت روی ارزهای دیجیتال بگیرید.