عرضه‌ اولیه‌ کوین یا ICO چیست؟ جذب سرمایه به روش ارزهای دیجیتال

عرضه اولیه سکه یا کوین که به اختصار ICO نامیده می‌شود یکی از مکانیزم‌های بازار ارزهای دیجیتال است که با الهام از عرضه اولیه در بازار سهام ایجاد شده است. تقریباً به همان شکل که در بازار سهام جذب سرمایه می‌شود، در دنیای کریپتو نیز می‌شود سرمایه جذب کرد. اگر شما می‌خواهید بدانید ICO یا عرضه اولیه سکه چیست، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

ICO چیست؟

ICO یا عرضه اولیه سکه (Initial Coin Offering) معادل عرضه اولیه سهام (IPO) در بازار ارزهای دیجیتال است. در ICO یا «اینیشیال کوین آفرینگ» که نوعی جمع‌سپاری (Crowdfunding) به حساب می‌آید، یک پروژه بلاک چینی در ازای جذب سرمایه از سرمایه‌گذارها به آنها توکن، کوین یا ارز دیجیتال می‌دهد. در واقع عرضه اولیه کوین نوعی پیش فروش است.

در یک ICO سرمایه‌گذارها با استفاده از ارزهای دیجیتال روی پروژه جدید سرمایه‌گذاری می‌کنند و توکن‌های پروژه را دریافت می‌کنند. عرضه اولیه کوین اتریوم در سال ۲۰۱۴ یکی از مشهورترین ICOهای دنیاست. در طول این عرضه اولیه ۶۰ میلیون اتر (ETH) با قیمت ۰.۳ دلار فروخته شد!

بیشتر بخوانید: اتریوم چیست؟

انواع ICO

عرضه اولیه سکه یا همان آی سی او را می‌شود به روش‌های مختلفی دسته‌بندی کرد. ICOها از نظر نوع جمع‌آوری سرمایه به دو دسته تقسیم بندی می‌شوند:

• عرضه اولیه کوین عمومی: در این حالت هر کسی می‌تواند در ICO شرکت کند. عرضه اولیه‌های عمومی عموماً در بستر صرافی‌های ارز دیجیتال انجام می‌شوند و پس از اتمام عرضه اولیه، طی یک بازهٔ از پیش مشخص شده توکن‌ها به حساب سرمایه‌گذاران واریز می‌شود.
• عرضه اولیه کوین خصوصی: این حالت مخصوص سرمایه‌گذاران بزرگ است. ICOهای خصوصی مخصوص پروژه‌هایی هستند که به‌دنبال سرمایه‌گذاران خاصی می‌گردند. مثلاً‌ شبکه آزاد تلگرام یا تن (TON) دو عرضه اولیه خصوصی را در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ برگزار کرد که بعدها به دلیل مشکلات قانونی مجبور به برگرداندن سرمایه‌های جذب‌شده شد. 

از سوی دیگر بر اساس ساختار تخصیص توکن‌ها هم می‌شود ICOها را به ۳ دسته تقسیم کرد:

• عرضه ثابت با قیمت ثابت: شرکت برگزارکننده در این حالت یک هدف جذب سرمایه تعیین می‌کند. در این حالت قیمت هر کوین و مقدار عرضه در ICO ثابت است.
• عرضه ثابت با قیمت متغیر: این حالت مقدار عرضه توکن‌ها ثابت و هدف نهایی متغیر است؛ یعنی میزان نهایی سرمایه جذب شده قیمت توکن‌ها را تعیین می‌کند.
• عرضه متغیر با قیمت ثابت: در حالت دوم قیمت هر توکن ثابت اما مقدار عرضه متغیر است؛ یعنی مقدار سرمایه جذب شده عرضه را تعیین می‌کند.

تاریخچه ICOها

اولین عرضه اولیه کوین تاریخ متعلق به مسترکوین (Mastercoin) بود که در جولای ۲۰۱۳ برگزار شد. پس از مستر کوین نوبت به اتریوم بود که بتواند با استفاده از عرضه اولیه کوین چیزی در حدود ۳۱۰۰۰ بیت کوین جذب سرمایه داشته باشد.

کمی بعد و در سال ۲۰۱۷، بازار ICOها به اوج خود رسید و میلیون‌ها دلار از این طریق به جیب پروژه‌ها می‌رفت. کمی بعد و در سال ۲۰۱۸ و با شروع بازار نزولی، کم‌کم تب و تاب این نوع از جذب سرمایه‌ها هم خوابید و به دلیل موانع قانونی و تشدید کلاهبرداری‌ها علاقه سرمایه‌گذاران به این نوع از سرمایه‌گذاری کمتر و کمتر شد.

ICO چطور کار می‌کند؟

همان طور که قبلاً گفتیم، عرضه اولیه کوین مثل عرضه اولیه سهام کار می‌کند و به نوعی روشی برای جذب سرمایه به حساب می‌آید. با این تفاوت که مخصوص پروژه‌های بلاک چینی است. به طور کلی هر ICO شامل بخش‌های زیر است:

• انتشار وایت پیپر: در این مرحله، برگزارکننده یک وایت پیپر (Whitepaper) که شامل جزئیات فنی، هدف، مدت زمان آی‌سی‌او و توکنومیکس پروژه است را در اختیار سرمایه‌گذاران بالقوه قرار می‌دهد. در نهایت سرمایه‌گذاران با تکیه بر همین وایت پیپر تصمیم به سرمایه‌گذاری می‌گیرند. 
• برگزاری ICO: پس از انتشار وایت پیپر، یک بازهٔ برای کمپین عرضه اولیه تعیین می‌شود. در این بازه سرمایه گذاران با پرداخت یک ارز دیجیتال یا یک ارز فیات، مقداری که می‌خواهند، سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این مرحله هیچ توکنی به افراد تعلق نمی‌گیرد و صرفاً سرمایه از آنها اخذ می‌شود.
• پرداخت توکن‌ها: اگر سرمایه جذب‌شده کمتر از هدف پروژه باشد، پروژه می‌بایست ارزها را به سرمایه‌گذاران برگرداند. در صورتی که ICO موفقیت آمیز باشد، طبق قرارداد اعلام‌شده و در تاریخ توافق‌شده، توکن‌ها به کیف پول اعلامی سرمایه‌گذارها واریز خواهد شد.

چه کسی می‌تواند ICO عرضه کند؟

هر کسی می‌تواند یک عرضه اولیه کوین را برگزار کند. تنها کشوری تا به حال قوانینی برای عرضه اولیه سکه وضع کرده است، آمریکاست. این در حالی است که در آمریکا هم این قوانین بسیار محدود هستند و نمی‌شود چندان به آنها اتکا کرد. در حال حاضر در دنیا منع خاصی برای برگزاری یک ICO برای افراد وجود ندارد.

صد البته نباید فراموش کرد که این موضوع یک بعد منفی است؛ چراکه باعث می‌شود کلاهبرداری‌های حوزه ICO بیشتر از قبل باشد. در حال حاضر به هر عرضه اولیه کوینی نمی‌شود اعتماد کرد و این احتمال وجود دارد که درگیر پروژه‌های کلاهبرداری شوید.

طبق آخرین تحقیقات، حدود ۹۰ درصد از تمام ICO‌هایی که در سال ۲۰۱۷ معرفی شده‌اند یا کلاهبرداری از آب درآمده‌اند و یا پس از نتیجه نگرفتن رها شده‌اند.

ICO چه فرقی با IPO دارد؟

به طور کلی تفاوت‌های ICO‌ و IPO را می‌شود در پنج شاخصه زیر بیان کرد:

مزایا و معایب ICOها

مزایای ICO

• غیرمتمرکز هستند: از آنجایی که بیشتر عرضه‌های اولیه سکه در بستر بلاک چین انجام می‌شوند، غیرمتمرکزند و امکان تقلب در نتایج آنها وجود ندارد.
• بازاریابی: تمام ICOها حول محور یک جامعه شکل می‌گیرند و همین موضوع بازاریابی آنها را تسهیل می‌کند. 
• نقدپذیری بالا: شما می‌توانید خیلی راحت با استفاده از یک کیف پول در یک عرضه اولیه کوین شرکت کنید و این موضوع به‌واسطه نقدپذیری بالای ارزهای دیجیتال امکان‌پذیر است.
• سود بسیار بالا: اگر ICO درستی برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید سود بسیار زیادی نصیب‌تان می‌شود! مثلاً اگر در عرضه اولیه اتریوم شرکت می‌کردید تا به امروز چند هزار درصد سود کرده بودید!

معایب ICO

• امنیت: بزرگترین عیب ICOها فضای ناامن برخی از آنهاست. تعداد بسیار زیادی عرضه اولیه وجود دارند که تماماً کلاهبرداری هستند و شرکت در آنها چیزی جز از دست رفتن سرمایه را برای شما به همراه نخواهد داشت.
• قانون گذاری: فضای قانون گذاری پیرامون عرضه‌های اولیه سکه بسیار ناپایدار است. بسیاری از مقامات قضایی و مالی کشورهای مختلف در مورد این نوع از جذب سرمایه هشدار داده‌اند و چندان با وجود آنها موفق نیستند.

جایگزین‌های ICO چیست؟

IEO یا عرضه اولیه صرافی (اینیشیال اکسچنج آفرینگ)

عرضه اولیه صرافی (Initial Exchange Offering) یا به اختصار IEO شکلی مشابه با ICO دارد با این تفاوت که در یک صرافی بزرگ ارز دیجیتال برگزار می‌شود و سرمایه‌گذاران برای خرید توکن‌ها به صرافی مراجعه می‌کنند.

در واقع بر خلاف عرضه اولیه سکه که مستقیما توسط تیم یک پروژه برگزار می‌شود، عرضه اولیه صرافی، توسط یک صرافی به نمایندگی از یک استارتاپ و با هدف جمع‌آوری سرمایه در ازای فروش توکن‌ مدیریت می‌شود.

عرضه اولیه اوراق بهادار (STO)

عرضه اولیه توکن اوراق بهادار (Security Token Offering) یا به اختصار STO یکی دیگر از روش‌های جذب سرمایه در دنیای ارزهای دیجیتال است که شباهت زیادی با ICO دارد اما با ویژگی‌هایی که ریسک سرمایه‌گذاران را کاهش می‌دهد، احتمالا به زودی جایگزین روش‌های قبلی خواهد شد. به زبان ساده در این روشِ جمع‌سپاری، توکن‌ها باید به عنوان اوراق بهادار ثبت شوند که نیازمند عبور از فرایندهای قانونی است.

دوران اوج ICOها

طی سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸، عرضه‌های اولیه کوین بسیار مورد توجه بودند. در طول این مدت که به هایپ آی‌سی‌اوها مشهور است، سلبریتی‌ها و افراد تأثیرگذار در هر حوزه‌ای ICOها را تبلیغ می‌کردند و به دنبال جذب سرمایه‌گذاران بودند. از سوی دیگر بخش بزرگی از این عرضه‌های اولیه کلاهبرداری بودند و همین موضوع سبب می‌شد که پای سلبریتی‌‌ها هم به پرونده‌های قضایی مرتبط با عرضه‌های اولیه باز شود.

فلوید میودر (Floyd Mayweather)، استیون سیگال (Steven Seagal) و دیجی خالد (DJ Khaled) از جمله افرادی بودند که تبلیغ آی‌سی‌اوهای کلاهبرداری برایشان دردساز شد. به‌عنوان مثال یکی از مشهورترین کلاهبرداری‌های ICO در سال ۲۰۱۷ رخ داد و پروژه سنترا تک (Centra Tech) بیش از ۳۰ میلیون دلار با تکیه بر تبلیغات سلبریتی‌ها سرمایه جذب کرد و در نهایت به کلاهبرداری محکوم شد. 

از همین رو، شرکت در ICOها یک امر بسیار پرخطر به حساب می‌آید و امروزه سرمایه‌گذاران به سراغ راه‌های جدیدتری مثل IEOها رفته‌اند؛ چراکه صرافی‌هایی که این عرضه‌های اولیه را برگزار می‌کنند، پیش‌تر نسبت به کلاهبرداری نبودن پروژه مطمئن شده‌اند.

بهترین ICOهای تاریخ

هر چند تعداد عرضه‌های اولیه که به کلاهبرداری ختم شدند،‌ بسیار بسیار بیشتر از نمونه‌های موفق است، اما اشاره به چند مورد از بهترین ICO‌ تاریخ خالی از لطف نیست:

• اتریوم (ETH): داستان دومین ارز دیجیتال بزرگ دنیا از یک ICO شروع شد! شما می‌توانستید در عرضه اولیه توکن اتر با هر ۰.۳ دلار یک اتر دریافت کنید! در این عرضه اولیه بیش از ۶۰ میلیون واحد اتر فروخته شد. 
• آیوتا (IOTA): یکی از شناخته‌شده‌ترین پروژه‌های بلاک چینی در حوزه اینترنت اشیا هم از یک ICO متولد شد. وایت پیپر مناسب، هدف قابل قبول و تیم خوب پشت آیوتا سبب شد تا این پروژه به یک نمونه موفق در دنیای ICOها تبدیل شود.
• ایاس (EOS): تنها طی پنج روز، پروژه ایاس توانست بیش از ۱۸۵ میلیون دلار در ICO‌ سرمایه جذب کند. در حال حاضر ایاس جزو رکوردداران بیشترین سرمایه جذب شده از طریق یک ICO است.

بیشتر بخوانید: ایاس (EOS) چیست؟

چطور در ICO شرکت کنیم؟

در حال حاضر ICOها به شکلی جدید و در قالب IEOها اجرا می‌شوند. صرافی‌هایی مثل بایننس با استفاده از مکانیزم‌های و سازوکارهای جدید توکن‌های جدید را برای فروش عرضه می‌کنند و کاربران می‌توانند با استفاده از صرافی اقدام به خرید توکن‌های جدید کنند.

برای شرکت در عرضه‌های اولیه کوین شما به یک حساب صرافی نیاز دارید. بیشتر عرضه‌های اولیه در بایننس، کوین بیس و کراکن انجام می‌گیرد و متأسفانه کاربران ایرانی امکان بازکردن حساب روی آنها را ندارند. 

برای سرمایه‌گذاری روی یک توکن جدید، حساب صرافی‌تان را شارژ کنید و مثل یک خرید عادی، توکن‌های جدیدی که در عرضه اولیه دارند را بخرید! به همین سادگی!

سؤالات متداول