کریپتوپانکس (CryptoPunks) چیست؟

کریپتوپانکس را شاید بتوان یکی از معروف‌ترین پروژه‌های حوزه ان اف تی دانست. در نگاه اول، این چهره‌های پیکسلی در مربع‌های کوچک چندان خاص به نظر نمی‌رسند؛ اما وقتی صحبت از توکن‌های غیرمثلی به میان می‌آید، ظاهر سادهٔ آنها می‌تواند فریبنده باشد. شما با داشتن تنها یکی از این توکن‌های به‌ظاهر خنده‌دار، ممکن است صاحب یک خانه کوچک یا یک عمارت بزرگ شوید.

شاید از خود بپرسید که چطور ممکن است یک کاراکتر پیکسلی مرا ثروتمند کند؟ باید بدانید که در حوزهٔ توکن‌های غیرمثلی هیچ چیز عجیبی وجود ندارد. در اوایل راه‌اندازی پروژه کریپتوپانکس، توکن‌های این پروژه به‌صورت رایگان توزیع شدند؛ اما اکنون با قیمتی بیش از ۲۰۰ هزار دلار به فروش می‌رسند.

کریپتوپانکس مجموعه‌ای از توکن‌های غیرمثلی است که هرکدام از آنها ویژگی‌ها و گونه‌های متفاوتی دارند. در مجموع ۱۰,۰۰۰ توکن کریپتوپانک تولید شده است که هیچ‌یک از آنها یکسان نیستند. شما می‌توانید کریپتوپانکس را در وب‌سایت اصلی این پروژه مشاهده کنید.

در این مقاله توضیح می‌دهیم که کریپتوپانک چیست، چگونه کار می‌کند و سازندگان این پروژه چه کسانی هستند. همچنین علت محبوبیت این پروژه را هم بررسی می‌کنیم و نحوه خرید توکن‌های کریپتوپانکس را آموزش می‌دهیم. سپس برخی از گران‌ترین و ارزان‌ترین توکن‌های این پروژه را معرفی و بررسی می‌کنیم که چه عواملی باعث ارزشمندشدن این توکن‌ها می‌شوند. با ما همراه باشید.

کریپتوپانکس چیست؟

کریپتوپانکس (CryptoPunks) مجموعه‌ای از کاراکترها هستند که به‌عنوان آثار هنری در قالب ان اف تی (NFT) بر بستر بلاک چین اتریوم ذخیره می‌شوند. پروژه کریپتوپانکس را شرکت «لاروا لبز» (Larva Labs) در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی کرد. کاراکترهای این پروژه از جنبش پانک‌های کشور انگلستان در دهه ۱۹۷۰، سایبرپانک (Cyberpunk) و هنرمندان موسیقی الکترونیکی به نام «دفت پانک» (Daft Punk) الهام گرفته‌اند. سایبرپانک پروژه‌ای در سبک علمی‌‌تخیلی درباره محیطی از آینده است که به ترکیبی از سبک زندگی طبقات پایین جامعه و فناوری‌های پیشرفته اشاره دارد.

کریپتوپانکس مجموعه‌ای از تصاویر هنری با اندازه ۲۴*۲۴ پیکسل و سبک گرافیکی ۸ بیتی هستند و به هرکدام از آن‌ها یک «کریپتوپانک» گفته می‌شود.

کریپتوپانک‌ها تصاویر هنری با اندازه ۲۴*۲۴ پیکسل و سبک گرافیکی ۸ بیتی هستند که هریک از آنها ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند. سازندگان پروژه کریپتوپانکس به‌دنبال ایجاد نرم‌افزاری بودند که قادر به تولید هزاران کاراکتر منحصربه‌فرد باشد. این نرم‌افزار موفق شد درمجموع تعداد ۱۰ هزار واحد کریپتوپانک تولید کند که در قالب توکن‌های غیرمثلی بر بستر بلاک چین اتریوم مستقر شدند.

هرکسی می‌تواند از این کاراکترها عکس بگیرد یا تصویری از آنها را دانلود کند؛ اما تنها یک نفر می‌تواند مالک حقیقی هر کاراکتر باشد. این موضوع باعث شد تا کریپتوپانک‌ها به‌ توکن‌های غیرمثلی پرمخاطب تبدیل شوند.

کریپتوپانکس به‌عنوان یکی از اولین پروژه‌های معروف توکن‌های غیرمثلی محسوب می‌شود که الهام‌بخش بسیاری از هنرمندان فعال در حوزه ارزهای دیجیتال و حتی توسعه‌ استاندارد ERC-721 برای ساخت توکن‌های غیرمثلی بر بستر اتریوم بوده است.

بیشتر بخوانید: اتریوم چیست؟

کریپتوپانکس چگونه کار می‌کند؟

در زمان راه‌اندازی پروژه کریپتوپانکس، استاندارد توکن ERC-721 که امروزه در بسیاری از توکن‌های غیرمثلی استفاده می‌شود وجود نداشت. به این منظور لاروا لبز، شرکت توسعه‌دهنده این پروژه، مجبور شد توکن‌های کریپتوپانکس را بر اساس استاندارد ERC-20 طراحی کند.

با نگاهی به وب‌سایت اتر اسکن (Etherscan) مشاهده می‌کنیم که عرضه کل این توکن‌ها مقدار ۱۰,۰۰۰ واحد است. اگرچه کریپتوپانک‌ها به‌عنوان توکن‌هایی با استاندارد ERC-20 عرضه شدند، آنها توکن‌های یکسانی نیستند و هریک ماهیت منحصربه‌فردی دارند.

زمانی که پروژه کریپتوپانکس برای اولین بار منتشر شد، امکان ذخیره‌سازی تصاویر آنها در بلاک چین، به‌دلیل حجم بالایی که داشتند وجود نداشت؛ بنابراین شرکت لاروا لبز یک هش از تصویر ترکیبی تمام آنها ایجاد و در قرارداد هوشمند این پروژه مستقر کرد.

شما می‌توانید با مقایسه هشِ تصویر کریپتوپانک‌ها و هشِ ذخیره‌شده در قرارداد هوشمند این پروژه، از صحت اعتبار کریپتوپانک‌هایی که قرارداد هوشمند بلاک چین اتریوم آنها را مدیریت می‌کند اطمینان حاصل کنید.

هریک از کریپتوپانک‌ها شامل اطلاعاتی هستند که نشان‌دهنده موقعیت آنها در تصویر ترکیبی است. برای نمونه کریپتوپانک شماره ۷۸۰۴، در واقع ۷۸۰۴مین کریپتوپانک از تصویر ترکیبی است.

سازندگان کریپتوپانکس

شرکت لاروا لبز پروژه کریپتوپانکس را در سال ۲۰۱۷ به‌عنوان یک پروژه آزمایشی منتشر کرد. این شرکت توسعه‌دهنده نرم‌افزارهای موبایل واقع در شهر نیویورک است. از محصولات برجسته لاروا لبز می‌توان به بازی رترو دیفنس (Retro Defense) و اپلیکیشن ویرایش عکس فوتو توییست (PhotoTwist) اشاره کرد.

دو توسعه‌دهنده نرم‌افزار کانادایی که خود را «فناوران خلاق» می‌نامند، در سال ۲۰۰۵ لاروا لبز را تأسیس کردند. این شرکت در ابتدای راه‌اندازی بیش از ۵۰ اپلیکیشن برای موبایل‌های مدل T-Mobile Sidekick منتشر کرده است. پس از آن، این شرکت به توسعه اپلیکیشن‌های سیستم‌عامل‌های iOS و اندروید روی آورد و موفق شد بیش از ۲۰ اپلیکیشن برای آنها عرضه کند. طی چند سال اخیر، شرکت لاروا لبز وارد حوزه بلاک چین شد و پروژه‌های مختلفی از جمله کریپتوپانکس را ایجاد کرد. این شرکت همچنین سابقه همکاری با شرکت‌های معتبری همچون گوگل و مایکروسافت را در کارنامه خود دارد.

جان واتکینسون (John Watkinson) به‌‌همراه مت هال (Matt Hall) شرکت لاروا لبز را در سال ۲۰۰۵ تأسیس کردند. جان متخصص علوم کامپیوتر، توسعه‌دهنده نرم‌افزار و هنرمند کانادایی است. او مدرک دکتری خود را از دانشگاه کلمبیا در رشته مهندسی برق اخذ کرده است.

مت هال در دانشگاه ترینیتی کالج (University of Trinity College) در رشته علوم کامپیوتر تحصیل کرده است. از سوابق کاری او می‌توان به فعالیت به‌عنوان مهندس ارشد نرم‌افزار در شرکت مُدوس (Modus)، فعالیت به‌عنوان مهندس ارشد نرم‌افزار در مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا و هم‌بنیان‌گذاری شرکت داکرسی (Docracy) اشاره کرد.

چرا کریپتوپانکس تا این حد محبوب است؟

شاید درباره NFTهایی که به قیمت‌های بیش از میلیون‌ها دلار به فروش می‌رسند شنیده باشید. در مارس ۲۰۲۱ (اسفند ۱۴۰۰)، NFT ساخته‌شده توسط یک هنرمند دیجیتالی که به بیپِل (Beeple) شهرت دارد، به قیمت بیش از ۶۰ میلیون دلار فروخته شد و سایر NFTها هم با قیمت‌های مشابهی به فروش رفتند. این مقوله درباره توکن‌های کریپتوپانکس هم صدق می‌کند؛ اما چرا؟

همان‌ طور که می‌دانید، خرید آثار هنری در قالب NFT شما را به یک مالک منحصربه‌فرد تبدیل می‌کند که مستندات تمام مالکان قبلی آن اثر در بلاک چین ذخیره شده است. این ماهیت، توکن‌های کریپتوپانکس را به NFTهایی مناسب برای سرمایه‌گذارانی تبدیل می‌کند که به بازار توکن‌های غیرمثلی علاقه دارند.

به‌طور کلی، ارزش یک NFT تنها در صورت افزایش محبوبیت و درک عمومی آن رشد می‌کند. با درنظرگرفتن همین معیار، این امکان هم وجود دارد که ارزش یک NFT در هر زمان به‌شدت کاهش یابد؛ بنابراین این‌گونه سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند بسیار سودآور یا بسیار ضررده باشند.

در سال ۲۰۱۷، زمانی که کریپتوپانکس برای اولین بار منتشر شد، توکن‌های آن به‌صورت رایگان توزیع شدند. تنها هزینه‌ای که شما برای دریافت این توکن‌ها متحمل می‌شدید، پرداخت کارمزد شبکه اتریوم بود؛ اما اکنون یک کریپتوپانک می‌تواند میلیون‌ها دلار ارزش داشته باشد.

توسعه‌دهندگان اصلی پروژه کریپتوپانکس، قبل از آنکه کریپتوپانک‌ها را برای فروش منتشر کنند، تعداد هزار واحد از آنها را برای خود نگه داشتند. در واقع از ۱۰,۰۰۰ واحد توکن کریپتوپانکس، تعداد ۹,۰۰۰ واحد از آنها برای فروش منتشر شده و مابقی آنها در دست تیم کریپتوپانکس است که از ارزش بالایی برخوردار هستند و هر از چندگاهی با قیمت‌های گزاف در بازار فروخته می‌شوند. این امر باعث شده تا توسعه‌دهندگان این پروژه به میلیون‌ها دلار ثروت‌ دست پیدا کنند.

کریپتوپانک‌ها علاوه بر اینکه می‌توانند ارزش بالقوه‌ای برای سرمایه‌گذاری داشته باشند، آثار هنری جالبی برای به‌رخ‌کشیدن هستند. هرچه یک کریپتوپانک کمیاب‌تر باشد، مالک آن پرستیژ بیشتری دارد.

بیشتر بخوانید: مرور سال ۲۰۲۱؛ برترین پروژه‌های NFT

چطور کریپتوپانکس بخریم؟

شرکت لاروا لبز علاوه بر طراحی کریپتوپانکس، بازار خریدوفروش این توکن‌ها را در وب‌سایت خود ایجاد کرده است؛ جایی که کاربران پیشنهاد خریدِ (Bid) خود را برای مزایده مطرح کرده و توکن‌های کریپتوپانکس را خریدوفروش می‌کنند.

کریپتوپانکس همچنین به اوپن سی (Opensea)، بازار پیشرو در حوزه خریدوفروش توکن‌های غیرمثلی راه یافته است. کریپتوپانک‌های موجود در بازار اوپن سی کمی متفاوت از توکن‌های موجود در بازار وب‌سایت لاروا لبز هستند؛ زیرا این کریپتوپانک‌ها، توکن‌های رپد (Wrapped Tokens) با استاندارد ERC-721 هستند. توکن کریپتوپانکس با استاندارد ERC-721 را به‌راحتی می‌توان به استاندارد ERC-20 و برعکس تبدیل کرد. این فرایند از طریق وب‌سایت Wrappedpunks صورت می‌گیرد. در ادامه نحوه خرید یک کریپتوپانک را از طریق بازار وب‌سایت لاروا لبز شرح می‌دهیم:

بیشتر بخوانید: آموزش ساخت NFT؛ چگونه توکن غیرمثلی خود را بفروشیم؟

۱. مقداری اتر (ETH) خریداری کنید

با توجه به اینکه توکن‌های غیرمثلی هنوز در مراحل اولیه هستند، امکان خرید مستقیم آنها از طریق صرافی وجود ندارد. شما می‌توانید NFTها را با اتر، توکن بومی بلاک چین اتریوم خریداری کنید. به‌منظور خرید آنها می‌توانید از صرافی‌های متمرکز یا غیرمتمرکز (مانند کوکوین و یونی سواپ) استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: مهاجرت از بایننس؛ برای ترید به کجا برویم؟ معرفی جایگزین‌ها

۲. کیف پول خود را به بازار کریپتوپانکس وصل کنید

برای خرید توکن‌های کریپتوپانکس باید کیف پول نرم‌افزاری خود را به وب‌سایت لاروا لبز متصل کنید. رایج‌ترین کیف پول نرم‌افزاری برای خرید NFT، کیف پول متامسک (Metamask) است؛ چراکه افزونه مرورگر آن فرایند خرید را از وب‌سایت‌های ارائه‌دهنده خدمات ارزهای دیجیتال آسان می‌کند.

پس از آنکه افزونه متامسک را در مرورگر خود نصب کردید، به بازار کریپتوپانکس در وب‌سایت لاروا لبز مراجعه کنید و روی گزینه «Allow access to MetaMask» برای اتصال کیف پول متامسک خود به بازار کریپتوپانکس کلیک کنید.

۳. کریپتوپانک مدنظر خود را انتخاب و خریداری کنید

تمام ۱۰,۰۰۰ واحد توکن کریپتوپانکس پیش‌ از این روی بلاک چین اتریوم ضرب شده‌اند. این بدان معناست که اگر قصد خرید یک کریپتوپانک را دارید، باید آن را از شخصی که مالک آن است خریداری کنید. شما می‌توانید توکن‌هایی را که برای فروش در وب‌سایت لاروا لبز گذاشته شده‌اند مشاهده و به‌صورت مستقیم یا ارائه قیمت پیشنهادی، اقدام به خریداری کنید.

در نظر داشته باشید کریپتوپانک‌هایی که پس‌زمینه آبی دارند، برای فروش نبوده و در حال حاضر هیچ پیشنهاد خریدی ندارند. کریپتوپانک‌هایی که پس‌زمینه قرمز دارند، توسط صاحبانشان برای فروش گذاشته شده‌اند. در نهایت کریپتوپانک‌هایی که پس‌زمینه بنفش دارند، در حال حاضر دارای پیشنهاد خرید فعال هستند.

با کلیک بر روی کریپتوپانک مدنظر خود، وارد صفحه مشخصات آن می‌شوید. در آنجا شما می‌توانید تمام اطلاعات مربوط به آن کریپتوپانک را مشاهده کنید و با کلیک بر روی گزینه‌های Buy یا Bid، آن کریپتوپانک را با همان قیمت پیشنهادیِ مالک اثر خریداری کرده یا پیشنهاد خرید خود را مطرح کنید.

گران‌ترین و ارزان‌ترین کریپتوپانک‌ها

در ژوئن ۲۰۲۱ (خرداد ۱۴۰۰) کریپتوپانک شماره ۷۵۲۳ به قیمت ۱۱.۷ میلیون دلار در حراج NFT ساتبیز (Sotheby’s) فروخته شد. این NFT را شالوم مکنزی (Shalom Meckenzie)، کارآفرین و میلیاردر اسرائیلی خرید. ساتبیز یکی از بزرگ‌ترین کارگزاری‌های هنرهای تزئینی، جواهرات و اشیای کلکسیونی است.

دومین فروش برتر توکن‌های کریپتوپانکس مربوط به کریپتوپانک شماره ۳۱۰۰ است که به قیمت ۷.۵۸ میلیون دلار فروخته شد. کریپتوپانک شماره ۷۸۰۴ هم به قیمت ۷.۵۷ میلیون دلار به مدیرعامل فیگما (Figma) فروخته شد.

در زمان نگارش این مقاله، ارزش کل فروش کریپتوپانک‌ها بیش از ۶۴۰ هزار اتر، معادل ۱.۸۹ میلیارد دلار است. در وب‌سایت لاروا لبز می‌توانید صدها کریپتوپانک مختلف را که برای فروش به حراج گذاشته شده‌اند مشاهده کنید. ارزان‌ترین کریپتوپانک‌هایی که در حال حاضر برای فروش موجودند، از قیمت ۲۵۹ هزار دلار شروع می‌شوند که در مقایسه با سایر کریپتوپانک‌های برتر، قیمت بسیار کمی دارند.

همان طور که پیش‌ از این گفتیم، تمام ۱۰,۰۰۰ واحد کریپتوپانک منتشر‌شده توسط شرکت لاروا لبز، منحصربه‌فرد بوده و هیچ‌کدام شبیه هم نیستند؛ اما چیزی که این کریپتوپانک‌ها را کمیاب و منحصربه‌فرد می‌کند، ویژگی‌های آنهاست. هریک از کریپتوپانک‌ها ممکن است کلاه بافتنی، هدبند، هودی، عینک سه‌بعدی و غیره داشته باشند. برای مثال، از ۱۰,۰۰۰ کریپتوپانک موجود تعداد ۵۴ واحد کلاه ایمنی و ۴۴ واحد کلاه بافتنی دارند.

کریپتوپانک‌ها می‌توانند حداکثر ۷ ویژگی داشته باشند؛ اما تنها یک کریپتوپانک تمام ۷ ویژگی را دارد و آن کریپتوپانک شماره ۸۳۴۸ است. ویژگی‌هایی که این کریپتوپانک دارد عبارت‌اند از: سیگار، گوشواره، خال، دندان خرگوشی، کلاه مردانهٔ استوانه‌ای، عینک کلاسیک و ریش زیاد.

تعداد ۸ کریپتوپانک هیچ ویژگی‌‌ای ندارند. برای مثال، کریپتوپانک شماره ۶۴۸۷ به قیمت ۱.۰۵ میلیون دلار فروخته شد که به‌عنوان هشتمین فروش برتر کریپتوپانکس در تمام دوران شناخته می‌شود.

تعداد ۳,۸۴۰ واحد کریپتوپانک‌ زن و ۶,۰۳۹ واحد کریپتوپانک مرد وجود دارد که به‌دلیل فراوانی‌شان ارزش کمتری دارند. در این بین گونه‌های دیگری مانند میمون‌ (۲۴ واحد)، آدم فضایی (۹ واحد) و زامبی‌ (۸۸ واحد) وجود دارند که نسبت به سایر کریپتوپانک‌ها از قیمت بیشتری برخوردار هستند. هرچه یک کریپتوپانک لوازم جانبی بیشتری داشته باشد یا از گونه‌های نادرتری باشد، ارزش بیشتری دارد. در حال حاضر ارزان‌ترین کاراکتر زامبی موجود برای خرید ۳.۴۳ میلیون دلار قیمت دارد.

سؤالات متداول

جمع‌بندی

در این مقاله سعی کردیم کریپتوپانکس را که یکی از مجموعه‌های NFT محبوب این روزهاست، به‌طور کامل بررسی کنیم و نحوه کار آن، سازندگان آن، نحوه خرید و دلایل افزایش محبوبیت آن را به زبانی ساده توضیح دهیم.

کریپتوپانکس بدون شک یکی از مهم‌ترین پروژه‌های موجود در حوزه توکن‌های غیرمثلی است که بخش زیادی از ارزش آن به تاریخچه‌ای که دارد، و همچنین به کمیاب‌بودن آن برمی‌گردد. کریپتوپانکس در حقیقت اولین مجموعه NFT است که پیش از آنکه حوزه NFTها تا به این حد شناخته شود کار خود را آغاز کرد و به همین دلیل از اهمیت بالایی برخوردار است.

هنوز هم می‌توانید محبوبیت گسترده آنها را با تعداد پروژه‌هایی که به‌طور مستقیم از کریپتوپانکس الهام گرفته‌اند مشاهده کنید؛ پروژه‌هایی مانند لِگو پانکس (Lego Punks)، جوراسیک پانکس (JurassicPunks)، کیوتی پانکس (Cutie Punks)، رَپ پانکس (Rap Punks)، انیمه پانکس (Anime Punks) و بسیاری از پروژه‌های دیگر.

هنوز به‌طور دقیق معلوم نیست که آینده کریپتوپانکس به چه شکلی خواهد بود. هیاهوی پیرامون کریپتوپانک‌ها ممکن است از بین برود یا افزایش یابد؛ اما چیزی که مسلم است این است که کریپتوپانک‌ها به‌عنوان NFTهای قابل‌توجه در حوزه ارزهای دیجیتال تاریخ‌ساز شده‌اند.