مدت‌زمان تأیید تراکنش‌ها در بلاک چین‌های مختلف چقدر است؟
اگر با ارزهای دیجیتال آشنا باشید، حتماً با این مسئله مواجه شده‌اید که قطعی‌شدن تراکنش‌ها مدتی به‌طول می‌انجامد و مدت‌زمان متغیری، حول‌و‌حوش چند دقیقه باید جهت اطمینان از تأیید نهایی یک تراکنش منتظر بمانید.
مدت‌زمان لازم برای تأیید نهایی تراکنش در بلاک چین‌های مختلف متفاوت است و به ماهیت بلاک چین و مسائل مرتبط با اجماع (Consensus) آن بستگی دارد. بنابراین در ارتباط با نهایی‌شدن تراکنش‌ها باید به این موارد توجه ویژه‌ای داشت.
در این مقاله قصد داریم دلایل زمان‌بربودن فرایند تأیید تراکنش‌ها در بلاک چین را شرح دهیم و همچنین زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در بلاک چین‌های محبوب و قطعی‌شدن آنها را بررسی کنیم. اگر می‌خواهید درباره این موضوع اطلاعات بیشتری به‌دست آورید تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
بیشتر بخوانید: بلاک چین چیست؟
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها چیست و چرا ضروری است؟
نهایی‌شدن (Finality) تراکنش به‌معنای این است که پس از انجام آن، این فرایند تغییر نکند، برگشت نخورد یا لغو نشود. میزان ترافیک یا کندی یک بلاک چین بر سرعت نهایی‌شدن تراکنش‌ها تأثیر می‌گذارد.
بنابراین نهایی‌شدن را می‌توان مقدار زمانی دانست که باید منتظر ماند تا تضمین شود تراکنش‌های اجراشده روی بلاک چین برگشت نمی‌خورند یا به‌بیان ساده‌تر «تراکنش‌ها از دست نمی‌روند».
نهایی‌شدن تراکنش‌ها موضوعی مهم برای مشاغلی است که با ارزهای دیجیتال سرو‌کار دارند؛ چراکه انتظار بیش از حد در شبکه می‌تواند اثر نامطلوبی روی کسب‌وکارها یا شرکت‌هایی که از این دارایی‌های دیجیتال به‌عنوان روش پرداخت استفاده می‌کنند داشته باشد.
برای راه‌اندازی و توسعه یک سیستم پرداخت کارآمد، تأخیر اندک نیز اهمیت فراوانی دارد.
برای روشن‌شدن اهمیت این موضوع، فرض کنید هر دفعه که می‌خواهید خریدی انجام دهید مجبور باشید ۱۰ دقیقه منتظر بمانید. در چنین شرایطی خرید‌کردن برای شما دشوار می‌شود. برای شرکت‌ها هم چنین شرایطی حاکم است، با این تفاوت که آنها باید در کوتاه‌ترین بازه زمانی ممکن بدانند چه میزان دارایی در اختیار دارند.
هنگامی که صحبت از فناوری بلاک چین به میان می‌آید، تراکنش‌ها به‌دلیل ویژگی نهایی‌شدن، غیرقابل‌تغییر هستند. البته باید به این موضوع توجه داشت که تراکنش‌ها به‌طور خودکار و فوری نهایی نمی‌شوند، بلکه به‌تدریج و با تأیید بلاک‌های متعدد، نهایی می‌شوند.
تراکنش قطعی
تراکنشی را قطعی می‌گوییم که در بلاک چین قرار گرفته و به‌طور رسمی ثبت و تأیید شده باشد. در عین حال شبکه آن را پردازش کرده و احتمال بازگشت آن نیز وجود نداشته باشد. برای اینکه یک تراکنش قطعی شود، نیاز به تعداد مشخصی تأیید دارد که این میزان در بلاک چین‌های مختلف، متفاوت است.
برای مثال در شبکه بیت کوین هر ۱۰ دقیقه یک بلاک جدید تولید می‌شود؛ اما تنها یک تأیید برای ثبت تراکنش در بلاک چین قابل‌اطمینان نیست و نمی‌توان آن را یک تراکنش قطعی و غیرقابل بازگشت محسوب کرد.
بسته به نوع بلاک چین، تراکنش‌ها باید تأیید بیشتری برای قطعی‌شدن دریافت کنند. در نتیجه با توجه به تعداد تأییدهای موردنیاز، این فرایند زمان‌بر خواهد بود. بر همین اساس، پس از انتقال ارز به یک کیف پول یا خرید از صرافی‌های ارز دیجیتال مدتی طول می‌کشد تا موجودی کیف پول به‌روزرسانی شود.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در بیت کوین
همان طور که گفته شد، تراکنش‌های بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری برای آنکه در بلاک چین ثبت شوند و قابل‌برگشت نباشند، باید قطعی شوند. یعنی بسته به نوع بلاک چین به تعداد مشخصی تأیید نیاز است. تعداد تأییدهای موردنیاز یک تراکنش به عواملی مانند صرافی‌ای که تراکنش در آن انجام می‌شود و مقداری که انتقال داده می‌شود نیز بستگی دارد. برخی از صرافی‌ها یک تراکنش را فقط پس از یک تأیید، پردازش می‌کنند و برخی دیگر به ۳ یا تعداد بیشتری تأیید نیاز دارند.
بسیاری از کیف پول‌های بیت کوین تراکنش‌ها را تا زمانی که حداقل ۳ بار تأیید نشوند، پردازش نمی‌کنند.
در بلاک چین بیت کوین به‌طور متوسط در هر ۱۰ دقیقه یک بلاک جدید ساخته می‌شود. اولین بلاک پس از تراکنش، نشان‌دهنده اولین تأییدی است که انجام شده است، بنابراین یک تراکنش در شبکه بیت کوین پس از ۱۰ دقیقه اولین تأیید خود را دریافت می‌کند. با اضافه‌شدن بلاک‌های بعدی از طریق فرایند استخراج، تراکنش تأییدهای بعدی خود را دریافت می‌کند.
از سوی دیگر هرچه ارزش تراکنش بیشتر باشد، تعداد تأییدهای موردنیاز تراکنش بیشتر است. بعید است که تراکنش در بلاک چین بیت کوین بیش از ۶ تأیید نیاز داشته باشد، مگر آنکه ارزش ارز دیجیتال ارسال‌شده بیش از ۱,۰۰۰,۰۰۰ دلار باشد.
برای تراکنش‌های زیر ۱,۰۰۰ دلار ۳ تأیید کافی است.در نتیجه، تأیید کامل یک تراکنش در شبکه بیت کوین معمولاً بیش از یک ساعت زمان نمی‌برد. البته باید توجه داشت اگر شبکه شلوغ باشد، مثلاً زمان‌هایی که قیمت نوسان بالایی دارد، این زمان ممکن است افزایش یابد.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در اتریوم
در وایت پیپر اتریوم اشاره شده که حداقل ۶ تأیید برای قطعی‌شدن تراکنش در این بلاک چین موردنیاز است. در شبکه اتریوم هر تأیید کمتر از ۱ دقیقه زمان می‌برد. در نتیجه، این تعداد تأیید تقریباً بین ۲ تا ۶ دقیقه طول می‌کشد؛ اما در عمل به‌نظر می‌رسد تعداد تأییدها در بلاک چین اتریوم چندان منطبق با وایت پیپر این شبکه نبوده و اتفاق‌نظری نیز درباره اینکه تراکنش‌ها در اتریوم دقیقاً به چند تأیید نیاز دارند تا آن را به‌شکلی معتبر و قطعی بپذیرند، وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: اتریوم چیست به زبان ساده
با این حال تراکنش‌های اتریوم معمولاً از طریق صرافی‌های ارز دیجیتال انجام‌شده و تعداد تأییدهای لازم، بستگی به صرافی‌ای دارد که از آن استفاده می‌شود. به‌بیان دیگر، هر صرافی ارز دیجیتال به‌طور مجزا درباره تعداد تأییدهای موردنیاز برای قطعی‌شدن یک تراکنش اتریوم تصمیم می‌گیرد، در نتیجه زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها نیز متفاوت خواهد بود.
بیشتر بخوانید: وایت پیپر (White paper) چیست و چگونه آن را مطالعه کنیم؟
تعدادی از صرافی‌های بزرگ نیازمند حدود ۱۲ تا ۳۵ تأیید هستند تا یک تراکنش در شبکه اتریوم را خاتمه‌یافته در نظر بگیرند. البته باید به این نکته توجه داشت که تأییدهای کمتر، به‌معنی سطح امنیتی پایین‌تر است.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در بایننس اسمارت چین
بایننس اسمارت چین (Binance Smart Chain) بلاک چین صرافی بایننس است و با ساختاری مشابه بایننس چین (Binance Chain) طراحی شده است. بایننس اسمارت چین به‌طور ویژه برای بهبود مقیاس‌پذیری در بلاک چین‌ها، اجرای قراردادهای هوشمند به‌موازات بایننس چین و سازگاری با ماشین مجازی اتریوم ساخته شده است.
بایننس اسمارت چین یکی از سریع‌ترین بلاک چین‌ها در انجام تراکنش‌هاست و کارمزد اندکی دارد. همین کارمزد کم موجب شده است ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز روی این پروتکل برای توسعه‌دهندگان بسیار جذاب باشد.
بایننس اسمارت چین که با قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز سازگار است، به بایننس چین متصل است تا بتواند در مدت‌زمانی کوتاه‌تر و با سرعتی بالاتر تراکنش‌ها را تأیید کند. زمان ایجاد بلاک در بایننس اسمارت چین ۳ ثانیه است. این بلاک چین به زمان اندکی حدود ۶۰ تا ۷۵ ثانیه برای نهایی‌شدن تراکنش‌ها نیاز دارد.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در ریپل
ریپل یک شبکه پرداخت دیجیتال مبتنی بر بلاک چین است که در جست‌وجو برای ایجاد نسخه بهتری از بیت کوین ساخته شد. بیت کوین برای ادامه حیات اکوسیستم خود به شبکه‌ای از ماینرها وابسته است؛ اما ریپل با جایگزین کردن ماینرها با تأییدکنندگان، این وابستگی را از میان برداشته است.
تیم توسعه‌دهنده ریپل در نظر داشتند سیستمی شبیه بیت کوین را بدون وابستگی به عملیات استخراج ایجاد کنند. با درنظرگرفتن این هدف، شبکه ریپل با توکن بومی XRP ایجاد شد. سازوکار اجماع در این مجموعه به‌صورت اثبات کار (Proof of Work) یا اثبات سهام (Proof of Stake) نیست. در عوض تراکنش‌ها به مکانیسم اجماعی متکی هستند که از طریق گروهی از سرورهای متعلق به بانک‌ها، موجودی حساب‌ها و اعتبار تراکنش‌ها را تأیید می‌کند.
سازوکار اثبات کار، سرعت تراکنش‌ها را محدود می‌کند. به همین دلیل تراکنش‌های ریپل نسبت به ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین که سازوکار اجماع آنها اثبات کار است، انرژی کمتری مصرف می‌کند. بیت کوین پس از گذشت ۵۰۰ ثانیه اولین تأیید تراکنش را دریافت می‌کند. در حالی که تراکنش‌های ریپل در زمانی بین ۳ تا ۵ ثانیه تأیید و تسویه می‌شوند. چنین فرایندی موجب می‌شود ریپل ۱۵۰۰ تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند، در صورتی که بیت کوین در این زمان حدود ۳ تراکنش را نهایی می‌کند.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در کاردانو
کاردانو یک بلاک چین نسل سوم و مبتنی بر سازوکار اثبات سهام است که با هدف ارائه جایگزینی کارآمدتر برای شبکه‌های مبتنی بر اثبات کار طراحی شده است. مقیاس‌پذیری کم و کندی تراکنش‌ها همواره یکی از چالش‌های بلاک چین‌های اثبات کار بوده است. چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson)، هم‌بنیان‌گذار اتریوم، از تأثیرات این چالش‌ها روی شبکه‌های بلاک چینی آگاه بود و به همین دلیل توسعه شبکه بلاک چینی کاردانو را آغاز کرد.
بلاک چین کاردانو از سازوکار اثبات سهامی با نام اوروبوروس (Ouroboros) استفاده می‌کند و برخلاف پروتکل‌های استخراج ارز دیجیتال، مصرف انرژی محدودی دارد.
کاردانو در یک دوره زمانی دو ساله راه‌اندازی شد و تنها فناوری بلاک چین مبتنی بر بازبینی یا داوری همتا (Peer-Reviewed) است که می‌تواند تراکنش‌های سریع و ارزان را انجام دهد. هدف نهایی اکوسیستم کاردانو حل مشکلاتی است که همتایان آن نظیر بیت کوین و اتریوم با آن مواجه هستند. سازندگان بلاک چین کاردانو تلاش می‌کنند تا شبکه‌ای سریع‌تر و غیرمتمرکز‌تر از بیت کوین بسازند و در عین حال تراکنش‌های ارزان‌تری نسبت به اتریوم ارائه دهند.
کاردانو به‌عنوان یک بلاک چین با مقیاس‌پذیری بالا یکی از سریع‌ترین ارزهای دیجیتال در انجام و تأیید تراکنش‌هاست.
از زمان آزمایش فاز اول این بلاک چین، کاردانو عملکرد مطلوبی داشته و تراکنش‌ها را با سرعت و پایداری بالایی انجام می‌دهد. شبکه کاردانو می‌تواند ۲۵۰ تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند و زمان نهایی‌شدن تراکنش‌ها نیز حدود ۲ تا ۱۰ دقیقه است.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در سایر بلاک چین‌های محبوب
در قسمت‌های قبل بزرگترین و محبوب‌ترین بلاک چین‌ها و زمان لازم برای تأیید تراکنش در آنها را بررسی کردیم. در ادامه به مدت‌زمان لازم برای نهایی‌شدن تراکنش در برخی از بلاک چین‌های کوچک‌تر اما محبوب اشاره می‌کنیم.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در سولانا
بر اساس وایت پیپر سولانا، از نظر تئوری زمان نهایی‌شدن تراکنش‌ها در این بلاک چین حدود ۵۰۰ میلی ثانیه یا ۰.۵ ثانیه است. اگرچه کوین سکنیکی (Kevin Sekniqi)، از توسعه‌دهندگان اولنچ (Avalanche)، آزمایشی روی شبکه سولانا انجام داد و مشخص کرد که زمان حقیقی تأیید تراکنش‌ها در سولانا با توجه به زمانی که به وضعیت تأیید نهایی می‌رسند، بین ۲۱ تا ۴۶ ثانیه است!
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در پولکادات
پروتکل نهایی‌کردن تراکنش‌ها در پولکادات، گرندپا (GRANDPA) نام دارد. این پروتکل دسته‌هایی از بلاک را بر اساس در دسترس‌بودن نهایی می‌کند. مدت‌زمان نهایی‌شدن تراکنش‌ها در این شبکه به تعداد بررسی‌های لازم بستگی دارد؛ اما در حالت کلی می‌توان گفت زمان موردانتظار برای نهایی‌شدن تراکنش در این بلاک چین حدود ۱۲ تا ۶۰ ثانیه است.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در پالیگان
اکوسیستم پالیگان به چهار لایه تقسیم می‌شود. لایه اول، لایه اتریوم است و شامل مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند می‌شود که ارتباط میان پالیگان و زنجیره اتریوم را برقرار می‌کند. لایه بعدی یک لایه امنیتی است که نقش تأییدکننده را ارائه می‌کند. لایه سوم، لایه شبکه‌های پالیگان است که در آن بلاک چین‌های مختلف به پالیگان متصل می‌شوند و سرانجام لایه نهایی که اجراکننده ماشین مجازی اتریوم بوده و با هدف اجرای قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود.
پالیگان در حال حاضر ۶۵,۰۰۰ تراکنش در هر ثانیه انجام می‌دهد. تأیید تراکنش‌ها در شبکه پالیگان بسیار سریع و در مدت‌زمان ۲ ثانیه انجام می‌شوند. تراکنش‌های مرتبط با شبکه اتریوم در پالیگان نیز در بازه زمانی ۳ تا ۵ دقیقه تأیید می‌شوند.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در کازماس
کازماس (Cosmos) شبکه غیرمتمرکزی از بلاک چین‌های موازی و مستقل است که هرکدام از سوی الگوریتم‌های اجماع تحمل خطای بیزانس (BFT) مانند تندرمینت (Tendermint) پشتیبانی می‌شوند. به‌بیان دیگر کازماس اکوسیستمی از بلاک چین‌هایی است که می‌توانند مقیاس‌پذیر باشند و با یکدیگر تعامل کنند.
یکی از ویژگی‌های الگوریتم اجماع تندرمینت، تأیید و نهایی‌کردن سریع تراکنش‌هاست. الگوریتم اجماع مورداستفاده در کازماس در مدت‌زمان ۵ تا ۶ ثانیه تراکنش را تأیید می‌کند و کاربران می‌توانند مطمئن باشند که تراکنش‌ها به‌محض ایجادشدن بلاک، نهایی می‌شوند؛ خصوصیتی که در بلاک چین‌های اثبات کار مانند بیت کوین و اتریوم وجود ندارد.
در واقع تأیید تراکنش‌ها در شبکه کازماس متفاوت از سیستم نهایی‌شدن در بیت کوین و بلاک چین‌های مشابه آن بوده و برای قطعی‌شدن تراکنش نیازی به تشکیل چند بلاک نیست.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در لایت کوین
شبکه لایت کوین هر ۲.۵ دقیقه یک بلاک جدید تولید می‌کند. یک تراکنش لایت کوین می‌تواند با یک تأیید در این زمان کامل شود؛ اما آخرین بلاک در بلاک چین تا زمان اضافه‌شدن بلاک‌های بیشتر پس از آن، قابل‌تغییر است. بنابراین برای برگشت‌ناپذیری تراکنش، ۶ تا ۱۲ بلاک باید تولید شوند. به‌عبارت دیگر، بین ۶ تا ۱۲ تأیید برای نهایی‌شدن تراکنش موردنیاز است.
به همین علت مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌های لایت کوین بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه است. اکثر صرافی‌ها، پردازشگرهای پرداخت و کیف پول‌ها در مدت‌زمان ۱۵ دقیقه تراکنش‌های لایت کوین را تأیید می‌کنند.
به‌طور کلی مدت‌زمان قطعی‌شدن تراکنش‌های ارزهای دیجیتالی که به آنها اشاره کردیم به‌این ترتیب هستند:
جمع‌بندی
انتظار برای تأیید تراکنش‌ها موضوعی است که کاربران ارز دیجیتال حتماً آن را تجربه کرده‌اند. این زمان انتظار بسته به نوع بلاک چین، صرافی و مقادیر انتقال متغیر است.
در این مقاله تعدادی از این بلاک چین‌ها و زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها را بررسی کردیم و دیدیم که سازوکار اثبات کار سرعت تراکنش‌ها را محدود می‌کند؛ بنابراین در بلاک چین‌هایی مانند بیت کوین یا لایت کوین که سازوکار اجماع در آنها به صورت اثبات کار است زمان تأیید تراکنش نسبت به سایر شبکه‌های دیگر بیشتر است.
در مقابل، زمان تأیید تراکنش در ارزهای دیجیتال مبتنی بر اثبات سهام مانند کاردانو و سولانا به‌مراتب کمتر است. در واقع یکی از اهداف بلاک چین‌هایی که پس از بیت کوین و اتریوم به‌وجود آمده‌اند، رفع چالش مقیاس‌پذیری و کاهش زمان انتظار برای تأیید تراکنش‌ها بوده است.
بخرم خوبه