پروتکل اردینالز؛ ورود NFTها به شبکه بیت کوین

توکن‌های غیرمثلی (NFT) یکی از محرک‌های مهم اکوسیستم غیرمتمرکز اتریوم هستند و امروزه عرضه هزاران مجموعه و بازی متنوع در این شبکه بلاک چینی را شاهد هستیم. این ویژگی جذابی است که بیت کوین برای مدت‌زمان زیادی از آن بهره‌مند نبود. اما حالا همه‌چیز با عرضه پروتکل جدیدی به نام اردینالز تغییر کرده است.

پروتکل مذکور قرار است با اضافه‌کردن NFT به بیت کوین، برای همیشه نظر ما را درباره این ارز دیجیتال و کاربردهایش تغییر دهد.

در این مقاله قصد داریم پروتکل اردینالز، نحوه فعالیت، اهداف و مزیت‌های آن را در شبکه بیت کوین بررسی کنیم. پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب خواندنی با ما همراه باشید.

پروتکل اردینالز (Ordinals) چیست؟

از زمان عرضه بیت کوین، یکی از کاربردهای اصلی ارزهای دیجیتال در تراکنش‌های مالی غیرمتمرکزبودن و غیرقابل‌ردیابی بودن بوده است. با‌این‌حال، در چند سال گذشته فناوری بلاک چین به‌طور‌مداوم توسعه پیدا کرده و بخش‌های جدیدی مانند NFTها را شاهد هستیم.

گفتنی است این توکن‌ها حتی در دوران اوج محبوبیت خود نیز نتوانستند به بیت کوین راه پیدا کنند؛ زیرا شبکه این ارز دیجیتال از قراردادهای هوشمند پشتیبانی نمی‌کند. به‌همین‌دلیل، برای اضافه‌شدن پشتیبانی از NFTها در بیت کوین پروتکل اردینالز توسعه یافت.

مسیر توسعه این پروتکل از سال ۲۰۲۱ آغاز شد؛ یعنی زمانی‌که توکن‌های NFT مبتنی‌بر استاندارد ERC-721 توجهات بسیاری را به خود جلب کردند. در آن زمان، کیسی رودرمور (Casey Rodarmor)، برنامه‌نویس فعال در حوزه بلاک چین‌، راه‌حل پروتکل Ordinals را برای شبکه بیت کوین توسعه داد.

در‌نهایت، این پروتکل در ۱۲ژانویه۲۰۲۳ (۱بهمن۱۴۰۱) راه‌اندازی شد. بلاک جنسیس این پروتکل نیز در ۱۴دسامبر۲۰۲۲ (۲۳آذر۱۴۰۱) ثبت شد که تصویری پیکسلی از یک جمجمه بود.

با راه‌اندازی پروتکل اردینالز، در مدت کوتاهی هزاران NFT در شبکه بیت کوین عرضه شدند. این استقبال تا‌به‌امروز ادامه یافته و پروتکل اردینالز در بیت کوین کاربردهای متنوعی پیدا کرده است.

بیشتر بخوانید: ذخیره ارزش (Store of Value) چیست؟ آیا بیت کوین ذخیره ارزش محسوب می‌شود؟

اوردینالز چگونه کار می‌کند؟

با‌توجه‌به پشتیبانی‌نشدن از قراردادهای هوشمند در بیت کوین، پروتکل اردینالز از روش جدیدی برای ساخت و عرضه NFT استفاده می‎‌کند. این پروتکل به هر ساتوشی یک شماره و هویت منحصر‌به‌فرد می‌دهد که باعث می‌شود علاوه‌بر امکان ثبت اطلاعات در آن‌ها، ردیابی‌شدنی و انتقال‌دادنی باشند.

ساتوشی کوچک‌ترین واحد بیت کوین است که در بلاک چین ثبت می‌شود. هر بیت کوین برابر با ۱۰۰میلیون ساتوشی است. در این پروتکل، به ثبت داده در ساتوشی‌ها اینسکریپشن (Inscription) گفته می‌شود که درواقع همان NFTها هستند.

کلمه Inscribe به‌معنای «حکاکی» و Inscription به‌معنی «کتیبه» است. اینسکریپشن در اردینالز نیز همین مفهوم را دارد و در این فرایند، اطلاعات در ساتوشی‌ها حک و کتیبه‌های دیجیتالی ایجاد می‌شوند.

اینسکریپشن‌ها براساس نظریه اردینال (Ordinal Theory) کار می‌کنند. نظریه اردینال طرح شماره‌گذاری برای ساتوشی‌هاست که امکان ردیابی و انتقال و معامله ساتوشی‌ها را فراهم می‌کند. در بلاک چین بیت کوین، ساتوشی‌ها به‌ترتیب استخراج شماره‌گذاری می‌شوند.

نباید فراموش کنید که نظریه اردینال مفهوم و روشی نظری است و شماره‌گذاری‌ها به‌عنوان ویژگی‌ای مهم در زنجیره اصلی بیت کوین پیاده‌سازی نشده‌اند. در‌نتیجه، نظریه اردینال به‌راحتی استفاده شده است و به توکن و شبکه جداگانه و اِعمال تغییری در بلاک چین بیت کوین نیازی ندارد.

پس از شماره‌گذاری، در فرایند اینسکریپشن می‌توان محتوای دلخواه را در ساتوشی‌ها ثبت کرد که به ایجاد توکن‌های NFT بیت کوین منجر می‌شود. اینسکریپشن تغییر‌ناپذیر، ردیابی‌شدنی، انتقال‌دادنی و ذخیره‌شدنی است. همچنین، مانند NFT خرید‌و‌فروش آن‌ها امکان‌پذیر است.

اینسکریپشن‌ها از فناوری بیت کوین استفاده می‌کنند و ایمن و غیرمتمرکز هستند. در‌مجموع، پروتکل اردینالز تلاش کرده است تا بدون تغییر در نحوه فعالیت بیت کوین، NFTها را در‌اختیار کاربران قرار دهد.

اردینالز از کجا شکل گرفت؟

پروتکل اردینالز مسیر خود را از سال ۲۰۲۲ آغاز کرده است؛ اما برخی از توسعه‌دهندگان بیت کوین از مدت‌ها قبل موضوع شماره‌گذاری ساتوشی را در کانون توجه قرار داده بودند.

به‌عنوان مثال، در ۲۱آگوست۲۰۱۲ (۳۱مرداد۱۳۹۱) چارلی لی (Charlie Lee) پیشنهادی در انجمن Bitcoin Talk مطرح کرد که نحوه اضافه‌کردن نوعی الگوریتم اجماع اثبات سهام (PoS) به بلاک چین بیت کوین را توضیح می‌داد. در آن پیشنهاد، چارلی لی از الگوریتم اردینال استفاده کرده بود.

در ۸اکتبر۲۰۱۲ (۱۷مهر۱۳۹۱) نیز، شخص دیگری با نام مستعار jl۲۰۱۲ پیشنهادی برای شماره‌گذاری هر ساتوشی در انجمن Bitcoin Talk مطرح کرد که از بسیاری جهات ویژگی‌های مهم نظریه اردینال را در خود داشت. در‌باره این طرح بحث بسیاری شد؛ اما در‌نهایت اجرایی نشد.

روی‌هم‌رفته، نظریه اردینال موضوع جدیدی در فضای بیت کوین نیست و از سال‌ها پیش و حتی در زمان ابتدای فعالیت بیت کوین، برخی شماره‌گذاری و امکان ردیابی‌کردن ساتوشی‌ها را مطرح کرده بودند؛ اما هیچ‌کدام از آن‌ها اجرایی نشدند. بااین‌حال، این موضوع در سال ۲۰۲۲ تغییر یافت و در‌نهایت، کیسی رودرمور این نظریه را اجرایی کرد.

رودرمور توسعه و کار بر نظریه اردینالز را ادامه داد و در ۲۱ژانویه۲۰۲۳ اعلام کرد که اینسکریپشن‌ها در زنجیره اصلی بیت کوین آماده استفاده هستند. وی این پروژه را به‌صورت منبع‌باز منتشر و در همان زمان، کیف پول دیجیتالی به نام ord را نیز معرفی کرد که ارسال و دریافت اینسکریپشن‌ها را امکان‌پذیر می‌کند.

روند توسعه این پروتکل همچنان ادامه دارد و پیش‌بینی می‌شود که به‌مرور‌زمان نحوه فعالیت اردینالز بهبود پیدا کند.

دلیل اهمیت پروتکل اردینالز چیست؟

پروتکل اردینالز ساخت و عرضه توکن‌های NFT را به روشی ساده و کم‌هزینه در شبکه بیت کوین امکان‌پذیر کرده است. توکن‌های NFT با آثار هنری شناخته شده‌اند؛ اما کاربردهای این توکن‌ها بسیار گسترده‌اند. هم‌اکنون، این توکن‌ها در بسیاری از بخش‌ها مانند بازی‌های بلاک چینی کاربرد پیدا کرده‌اند.

اینسکریپشن‌ها می‌توانند کاربرد بیت کوین را گسترش دهند که به افزایش استفاده از این ارز دیجیتال منجر خواهد شد. در‌حال‌حاضر، پروتکل اردینالز در ابتدای مسیر خود است؛ اما این قابلیت را دارد که تغییرات و پیشرفت‌های بزرگی را در شبکه بیت کوین رقم بزند.

بیت کوین محبوب‌ترین ارز دیجیتال بازار است و افزایش کاربرد‌های آن به‌کمک پروتکل اردینالز می‌تواند خبر خوشی برای میلیون‌ها دارنده آن باشد. ناگفته نماند که اینسکریپشن‌ها تفاوت‌های مهمی با NFT دارند و هنگام بررسی اهمیت پروتکل اردینالز در بلاک چین بیت کوین باید به این تفاوت‌ها نیز توجه کنیم.

چه تفاوتی میان اردینالز و سایر NFT‌ها وجود دارد؟

توکن‌های غیرمثلی در اتریوم و سایر بلاک چین‌ها اغلب به ذخیره‌سازی برون‌زنجیره‌ای داده‌ نیاز دارند. این داده‌ها معمولاً در پروتکل غیرمتمرکز IPFS (سیستم فایل بین‌سیاره‌ای) ذخیره می‌شوند.

بیشتر بخوانید: اتریوم چیست

باوجوداین، در اردینالز این داده‌ها درون زنجیره ذخیره می‌شوند و این پروتکل ثبت داده‌ها را به‌طور‌مستقیم در زنجیره بیت کوین انجام می‌دهد. همچنین، اینسکریپشن‌های اردینالز برخلاف توکن‌های NFT، نیازمند استفاده از قرارداد‌های هوشمند نیستند.

تفاوت مهم دیگر میان اردینالز و توکن‌های معمول NFT در ارزش ذاتی خود ساتوشی‌هاست. هنگام ساخت NFT، توکن جدیدی ایجاد و سپس داده‌ها در آن ثبت می‌شود. در اردینالز، این فرایند در ساتوشی‌‎های موجود شبکه انجام می‌شود. این ساتوشی‌ها به‌واسطه فعالیت استخراج در زمان‌های مختلفی به‌دست آمده‌اند؛ بنابراین، برخی از آن‌ها نادر و ارزشمندند.

برای درک بهتر اهمیت این موضوع، دو ساتوشی را تصور کنید. ساتوشی اول را ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) استخراج و ساتوشی دوم را ماینری ناشناس در سال ۲۰۲۳ ایجاد کرده است.

در گذشته، این دو ساتوشی ارزشی برابر داشتند؛ اما با نظریه اردینال، مواردی مانند زمان استخراج و سختی استخراج هر ساتوشی مشخص و شماره‌گذاری می‌شود. با این شماره‌گذاری، ساتوشی‌های بیت کوین منحصر‌به‌فرد می‌شوند و ارزش ذاتی پیدا می‌کنند.

بنابراین، ساتوشی‌ای که خالق بیت کوین استخراج کرده است، ارزش بسیار بیشتری از ساتوشی‌های امروزی دارد و آن ساتوشی را می‌توان به‌طور‌مستقل و با قیمت بسیار بیشتری فروخت. ساتوشی‌های بیت کوین براساس زمان و بلاک ایجاد‌شده به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.

آشنایی با انواع ساتوشی‌ها

تیم توسعه پروتکل اردینالز ساتوشی‌ها را به شش دسته تقسیم کرده است:

• دسته اول Common نام دارد که تمام ساتوشی‌های یک بلاک به‌جز ساتوشی اول در این دسته قرار می‌گیرند.
• Uncommon دسته دوم است که اولین ساتوشی هر بلاک را شامل می‌شود.
• دسته سوم Rare نام دارد که شامل اولین ساتوشی هر دوره تنظیم سختی شبکه است.
• اولین ساتوشی هر دوره هاوینگ شبکه نیز در دسته چهارم، یعنی Epic، قرار می‌گیرد.
• دسته پنجم Legendary است که اولین ساتوشی هر چرخه را شامل می‌شود. چرخه (Cycle) به زمانی گفته می‌شود که شبکه بیت کوین هم‌زمان هاوینگ و تنظیم سختی شبکه را تجربه ‎می‌کند. این رویداد در هر شش هاوینگ رخ می‌دهد که تقریباً ۲۴ سال طول می‌کشد.
• کمیاب‌ترین و ارزشمندترین ساتوشی نیز اولین ساتوشی بلاک جنسیس است که در دسته ششم، یعنی Mythic، قرار می‌گیرد و تنها ساتوشی ناکاموتو به آن دسترسی دارد.

در جدول زیر، عرضه کل و در گردش هر ساتوشی را می‌توانید مشاهده کنید:

در‌حال‌حاضر، از هر ۲۵.۶ بیت کوینی که استخراج می‌شود، یک ساتوشی Uncommon به‌دست می‌آید که کمیابی این ساتوشی‌ و دسته‌های بعد از آن را به‌خوبی نشان می‌دهد. با موفقیت و محبوبیت پروتکل اردینالز، در آینده این ساتوشی‌ها می‌توانند ارزش بسیار زیادی پیدا کنند. بنابراین، ارزش ذاتی ساتوشی‌ها یکی از تفاوت‌های مهم میان اینسکریپشن و NFTهاست.

ساخت NFT با استفاده از اردینالز

اگر شما نیز به خرید و ساخت ساتوشی ارزشمند و اینسکریپشن‌ علاقه‌مند شده‌اید، با استفاده از پلتفرم‌های متنوع بازار NFT به‌راحتی می‌توانید بیت کوین خود را بسازید. در‌ادامه مطلب، آموزش ساخت NFT بیت کوین به‌کمک یکی از این پلتفرم‌ها را توضیح داده‌ایم.

• قبل از شروع، مطمئن شوید که مقداری بیت کوین دارید تا بتوانید هزینه‌های ایجاد اینسکریپشن خود را بپردازید.

• کیف پول مدنظر شما باید توانایی ارسال ارز به آدرس‌های تپروت (Taproot) را داشته باشد. گاردا والت (Guarda Wallet) و تراست والت (Trust Wallet) دو نمونه از کیف پول‌هایی هستند که از این تراکنش‌ها پشتیبانی می‌کنند.

• سپس باید پلتفرمی برای ساخت NFT بیت کوین خود انتخاب کنید. وب‌سایت Gamma.io می‌تواند انتخاب مناسبی برایتان باشد؛ چراکه کار با آن راحت است.

• پس از ورود به این وب‌سایت، کافی است نوع NFT و نرخ کارمزد ساخت آن را مشخص و سپس آدرس کیف پول خود را برای دریافت اینسکریپشن ثبت کنید. توجه کنید این آدرس باید آدرس تپروت یا دیگر آدرس‌های پشتیبان اردینالز باشد.

• براساس میزان کارمزدی که پرداخت کرده‌اید، ساخت NFT شما از چند دقیقه تا چند روز ممکن است طول بکشد. در این زمان، لینکی در‌اختیار شما قرار می‌گیرد که با استفاده از آن می‌توانید این روند را دنبال کنید. در پایان مراحل، می‌‌توانید اینسکریپشنی که ساخته‌اید را در وب‌سایت اردینالز مشاهده کنید.

مزایا و معایب اردینالز

با عرضه پروتکل اردینالز، مزایا و معایب این پروتکل برای بیت کوین به موضوعی داغ در میان طرفداران این ارز دیجیتال تبدیل شده است. درادامه مطلب، به برخی از مزایا و معایب اردینالز برای بیت کوین اشاره خواهیم کرد.

مزایای اردینالز برای بیت کوین

در‌حالی‌که برخی از کارشناسان و فعالان بازار معتقدند که بیت کوین، تنها باید روش پرداختی همتا‌به‌همتا و غیرمتمرکز باشد، طرفداران پروتکل اردینالز بر این باور‌ند که اردینالز کاربرد‌های بیت کوین را افزایش می‌دهد و در‌نتیجه‌، تعداد کاربران و پذیرش بیت کوین در سطح جهان گسترش پیدا می‌کند.

همچنین، اینسکریپشن در زنجیره اصلی بیت کوین ذخیره می‌شود و از امنیت بسیار بیشتری درمقایسه‌با برخی پروژه‌های NFT فعال در دیگر شبکه‌های بلاک چینی بهره‌مند است. با‌توجه‌به فعالیت اینسکریپشن‌ها در بلاک چین بیت کوین، هزینه استفاده و کارمزد انتقال آن‌ها نیز کاهش پیدا کرده است.

شبکه بیت کوین درمقایسه‌با شبکه اتریوم و برنامه‌هایی مانند یونی سواپ هزینه‌های تراکنش و کارمزد بسیار کمتری دارد و ساخت NFT با اردینالز ارزان‌تر است. این موضوع از مزیت‌های اصلی اردینالز به‌شمار می‌رود و باعث می‌شود خدمات آن در‌دسترس کاربران بیشتری باشد.

معایب اردینالز برای بیت کوین

با وجود مزیت‌های اردینالز، مخالفت‌هایی نیز با این پروتکل وجود دارد. یکی از دلایل اصلی این مخالفت‌ها، افزایش بار پردازش بیت کوین است.

بیت کوین بلاک چینی محدود است و از مقیاس‌پذیری مناسبی بهره‌مند نیست؛ به‌همین‌دلیل، برخی از حامیان بیت کوین مانند آدام بک (Adam Back)، مدیرعامل بلاک استریم (Blockstream)، نگرانی‌های خود را درباره فعالیت پروتکل اردینالز ابراز کرده‌اند.

به‌عقیده مخالفان، اردینالز می‌تواند مانند اسپم و هرزنامه در بلاک چین بیت کوین عمل کند و به افزایش هزینه‌های استفاده از شبکه منجر شود. امروزه، حتی برخی توسعه‌دهندگان بیت کوین مانند لوک دشیر (Luke Dashjr) خواستار توقف تراکنش‌های اردینالز شده‌اند.

این خواسته‌ حاشیه‌های خود را داشته است و جامعه بیت کوین این حرکات را تلاشی برای اِعمال کنترل و سانسور در شبکه بلاک چین می‌دانند که در تضاد با ارزش‌های اصلی بیت کوین است.

منتقدان معتقدند که فضای بلاک ارزشمند بیت کوین نباید با اطلاعات بی‌ارزشی مانند تصاویر JPG پر شود و از این فضا می‌توان برای اهداف اصلی بیت کوین، یعنی انتقال ارزش و معاملات دیجیتال، استفاده کرد.

در‌نهایت، چه اردینالز را برای بیت کوین مفید بدانیم یا از مخالفانش باشیم، هم‌اکنون بسیاری از این پروتکل استفاده می‌کنند و عرضه مجموعه‌های متنوعی در شبکه بیت کوین را شاهد هستیم.

مهم‌ترین NFT‌های اردینالز

درحال‌حاضر، به‌کمک پروتکل اردینالز بسیاری از مجموعه‌های قدیمی NFT به این بلاک چین آمده‌اند که می‌توانند گزینه‌های سرمایه‌گذاری جذابی باشند. در‌ادامه، برخی از مجموعه‌های محبوب‌ و مهم اردینالز را آورده‌ایم.

Punks

اوردینال پانکس (Ordinal Punks) از‌جمله مجموعه‌هایی است که در روز‌های اولیه ظهور اردینالز موفق شد توجهات بسیاری را به خود جلب کند. این مجموعه شامل ۱۰۰ توکن غیرمثلی بیت کوین است که در ۶۵۰ اینسکریپشن اول زنجیره بیت کوین ضرب شده‌اند.

Taproot Wizards

جادوگران تپروت مجموعه‌ شناخته‌شده اردینالز است که بزرگ‌ترین بلاک و تراکنش تاریخ بیت کوین با حجم خیره‌کننده ۴ مگابایت را نیز ثبت کرده است. ضرب این مجموعه از اینسکریپشن ۶۵۲ آغاز شده است.

OnChainMonkey

مجموعه NFT محبوب اتریومی OnChainMonkey نیز به اردینال بیت کوین راه پیدا کرده است. تیم مجموعه OCM ده‌هزار اردینالز را در یک اینسکریپشن قرار داده‌اند که آن را به یکی از اولین مجموعه‌های ده‌هزارتایی بیت کوین تبدیل می‌کند. جالب است بدانید اندازه این اینسکریپشن فقط بیست‌هزار بایت است.

TwelveFold

از دیگر مجموعه‌های محبوب بلاک چین بیت کوین می‌توان به TwelveFold اشاره کرد که یوگا لبز آن را راه‌اندازی کرده است. این مجموعه شامل ۳۰۰ قطعه است که تمام آن‌ها را تیم هنری یوگا لبز ساخته است.

Degods

محبوب‌ترین مجموعه NFT بیت کوینی Degods نام دارد که هم‌اکنون یکی از بیشترین حجم‌های معاملات را ازآنِ خود کرده است. این مجموعه فعالیت خود را از شبکه سولانا (Solana) آغاز کرد و شامل ۵۵۳ قطعه است.

مجموعه‌های گفته‌شده تنها نمونه‌هایی از مجموعه‌های محبوب بیت کوین هستند؛ بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم که در‌صورت علاقه به سرمایه‌‌گذاری و خرید اینسکریپشن، خودتان به‌اندازه کافی تحقیق و بررسی کنید.

سؤالات متداول