انواع ارز دیجیتال در بازار امروز؛ ارزهای دیجیتال چه انواعی دارند؟

ارز دیجیتال نوعی پول مجازی است که با استفاده از فناوری بلاک چین و علم رمزنگاری توانسته تحولی در مبادلات مالی ایجاد کند. با رشد فناوری بلاک چین و قابلیت‌های چشم‌گیر آن، انواع ارز دیجیتال در این بازار ظهور کرده است تا با استفاده از این فناوری نیازهای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران از جنبه‌های متفاوت برآورده شود.

آشنایی با انواع ارز دیجیتال و معرفی برخی ارزهای محبوب و پرطرفدار از جمله عناوینی است که در ادامه مقاله بررسی می‌کنیم.

انواع ارز دیجیتال چیست؟

امروز که بیش از یک دهه از تولد ارزهای دیجیتال گذشته، این ارزها دیگر محدود به بیت کوین نیستند و انواع مختلفی از آن‌ها در بازار وجود دارد. مهم‌ترین انواع ارز دیجیتال عبارت‌اند از:

• توکن (غیرمثلی، حاکمیتی، اوراق بهادار، رپد، هواداری)
• کوین (استیبل کوین، میم کوین)

ارز دیجیتال شکل جدیدی از دارایی‌های دیجیتال با بیش از ده سال سابقه است که جایگاه خود را در میان دیگر بازارهای مالی پیدا کرده است. ساتوشی ناکاماتو در سال ۲۰۰۹ با راه‌اندازی بیت کوین، اولین ارز دیجیتال را به دنیا معرفی کرد. پس از رشد بیت کوین، ارزهای دیجیتال دیگر یکی پس از دیگری فعالیت خود را آغاز کردند.

امروزه ارزهای دیجیتال کاربردهای متنوعی دارند. آن‌ها می‌توانند وسیله‌ای برای تبادل پول باشند. همچنین بسیاری از شرکت‌ها و کسب‌وکارها ارزهای دیجیتال را روشی برای دریافت و پرداخت هزینه‌ها و پاداش‌ به مشتریان خود می‌بینند. علاوه بر این، بسیاری از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران معتقدند ارزهای دیجیتال ارزشی را ایجاد می‌کنند که این موضوع در جای خود قابل بررسی است.

استفاده از ارزهای دیجیتال مزایای زیادی دارد. انتقال پول با ارزهای دیجیتال سریع‌تر و ارزان‌تر از روش‌های سنتی است. موضوع دوم اینکه ارزهای دیجیتال در معرض تورم نیستند. همچنین تراکنش‌های مالی با ارزهای دیجیتال شفاف‌تر و قابل ردیابی هستند. به‌طور کلی رسالت ارزهای دیجیتال تغییر نظام مالی بین‌المللی به‌سمت شفافیت و کارایی بیشتر است.

در قسمت ابتدایی این بخش نگاهی به انواع ارز دیجیتال داشتیم. در قسمت‌های بعدی هریک از این انواع را با دقت بیشتری بررسی می‌کنیم.

توکن

انواع ارز دیجیتال را می‌توان در دو دسته اصلی توکن و کوین تقسیم کرد. توکن‌ها شامل NFT‌ها (توکن‌های غیرمثلی)، توکن حاکمیتی، توکن اوراق بهادار و دیگر اقسام آن هستند. کوین‌ها نیز شامل استیبل کوین و میم کوین می‌شوند. در ادامه با مهم‌ترین انواع این ارزهای دیجیتال آشنا خواهیم شد.

توکن‌ها به‌طور کلی واحدهای دیجیتال غیرقابل استخراجی هستند که بر بستر بلاک چین به‌ وجود می‌آیند. توکن‌ها اشکال مختلفی دارند؛ آنها می‌توانند به‌عنوان ارز برای اکوسیستم‌های خاص استفاده شوند یا داده‌های منحصربه‌فرد را رمزگذاری کنند.

علاوه بر این، برخی از توکن‌ها ممکن است برای دارایی‌های خارج از زنجیره (مانند طلا، دارایی و سهام) قابل بازخرید باشند.
توکن‌ها عموماً توسط نهادها یا شرکت‌هایی ایجاد می‌شوند که از بلاک‌چین‌های معتبر موجود مانند اتریوم استفاده می‌کنند.
بر اساس ویژگی‌ها و کاربردهای مختلف هر توکن، دسته‌بندی‌های متنوعی هم برای آنها وجود دارد. در ادامه مقاله ماهیت انواع توکن‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.

توکن غیرمثلی (NFT)

توکن غیرمثلی یا NFT (مخفف Non-Fungible Token) یک نوع دارایی دیجیتال و یا یک واحد دیتای منحصربه‌فرد است که در دفتر کل توزیع‌شده دیجیتالی به نام بلاک چین ثبت می‌شود. هر NFT دارای ویژگی‌ها و اطلاعات مخصوص به خود است که آن را از سایر توکن‌ها متمایز می‌سازد. در این راستا، معامله یا تعویض مستقیم با این توکن‌ها برخلاف ارزهای دیجیتال معمولی امکان‌پذیر نیست.

ترکیب فناوری رمزنگاری بلاک چین با ویژگی‌های منحصربه‌فرد NFTها، به تأیید و اثبات ویژگی‌های کلیدی هر دارایی توکنیزه‌شده کمک می‌کند. این توکن‌ها که اغلب از طریق معاملات ارزهای دیجیتال خریدوفروش می‌شوند، ارزشی دارند که به قیمت‌گذاری بازار و نیز صاحبان آنها بستگی دارد.

استفاده اصلی این توکن‌ها در حوزه‌هایی است که یگانگی و اصالت اهمیت دارد. به‌عنوان مثال در عرصه هنر، هنرمندان قادرند آثار خود را به NFT تبدیل کنند و از امکان جلوگیری از تقلب و کپی‌برداری بهره‌مند شوند.

به‌طور کلی، توکن‌های غیرقابل تعویض به هنرمندان و خالقان آثار هنری این امکان را می‌دهند که به‌شیوه‌ای نوین از خلاقیت خود کسب درآمد کنند؛ چیزی که در گذشته ممکن نبود. این توکن‌ها ضامن صحت، اصالت، ارزش، اعتبار، یکپارچگی، کمیاب‌بودن و مالکیت دارایی‌ها هستند. همچنین حوزه‌های مختلفی مانند هنر، املاک و مستغلات به قابلیت‌های توکن‌های غیرمثلی علاقمند شده‌اند.

توکن حاکمیتی (Governance token)

یکی از اهداف ایجاد و معرفی بیت کوین به‌عنوان اولین ارز دیجیتال، افزایش کنترل افراد بر دارایی‌ها و غیرمتمرکزشدن فعالیت‌های مالی بود؛ هدفی که امروزه به‌عنوان ستون اصلی فعالیت ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک‌چین تلقی می‌شود.

پس از عرضه بیت‌کوین و گسترش استفاده از تکنولوژی بلاک چین، سازمان‌های بلاک‌ چینی نیز به‌دنبال مسیرهایی برای انجام فعالیت به‌صورت جامعه‌محور بودند تا قدرت تنها در‌اختیار یک شخص یا گروه کوچک قرار نگیرد. در حال‌حاضر، این هدف با کمک توکن‌های حاکمیتی قابل دستیابی است.

بسیاری از شرکت‌های سنتی متمرکز را یک فرد یا هیئت‌مدیره اداره می‌کند. این گروه‌های کوچک مدیریتی قدرت زیادی در‌ اختیار دارند و می‌توانند نحوه مدیریت بودجه و استراتژی کلی پروژه را تعیین کنند.

این گروه مدیریتی برای تصمیمات خود الزامی به نظرخواهی یا تأیید جامعه پروژه و مشتریان ندارند؛ به‌همین‌دلیل در اغلب اوقات شرکت هم‌سو با منافع این افراد مدیریتی فعالیت می‌کند.

برای رفع این مشکل، استفاده از توکن حاکمیتی در سازمان‌ها و شرکت‌های غیرمتمرکز بلاک‌چینی رواج پیدا کرده است تا روش حکمرانی و مدیریتی عادلانه و غیرمتمرکز و شفاف‌تری ارائه دهند.

به این سازمان‌ها سازمان خودگردان غیرمتمرکز یا دائو (DAO) گفته می‌شود که می‌توانند به‌طور کاملاً مستقل و بدون مدیریت مرکزی فعالیت کنند. توکن حاکمیتی این فرصت را برای نهادهای مذکور فراهم کرده است تا عادلانه و سالم توسعه یابند.

توکن اوراق بهادار (Security Token)

توکن اوراق بهادار یکی دیگر از انواع ارز دیجیتال و نوع خاصی از توکن‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین است که ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارا می‌باشد. این توکن به‌عنوان نمادی از مالکیت بر دارایی‌ها و اموال خارج از دامنه شبکه‌های متمرکز شناخته می‌شود.

توکن اوراق بهادار عمدتاً با هدف نمایش مالکیت بر سهام شرکت‌ها، املاک، مستغلات و دیگر دارایی‌های ارزشمند ایجاد می‌شود. ارزش این توکن‌ها به‌طور مستقیم از ارزش دارایی پشتوانه خود مشتق می‌شود. این بدان معناست که ارزش توکن اوراق بهادار به‌طور مستقیم با ارزش دارایی پشتوانه آن مرتبط است.

توکن اوراق بهادار معمولاً تحت نظارت نهادهای قانون‌گذار قرار دارد و موظف به رعایت قوانین و مقررات مرتبط با اوراق بهادار می‌باشد. این توکن از طریق فرایندی به نام “عرضه اولیه توکن اوراق بهادار” (STO) توزیع می‌شود.

در این فرایند، تعداد مشخصی از توکن‌ها بر اساس ارزش دارایی پشتوانه تولید و به بازار عرضه می‌شوند. سرمایه‌گذاران می‌توانند سپس این توکن‌ها را به‌دست آورده و در صرافی‌ها و پلتفرم‌های معتبر خریدوفروش نمایند.

تفاوت اصلی توکن اوراق بهادار با دیگر توکن‌ها در این است که این توکن دارایی پشتوانه دارد؛ به‌عبارت دیگر ارزش آن به ارزش دارایی مربوط با آن گره خورده است. برعکس، توکن‌های دیگر عمدتاً بدون پشتوانه خاص تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

همچنین توکن اوراق بهادار موظف به رعایت قوانین و مقررات صنعت اوراق بهادار است؛ درحالی‌که توکن‌های دیگر معمولاً به صورت غیرمتمرکز و بدون نظارت مرکزی عمل می‌کنند.

توکن رپد (Wrapped Token)

توکن‌ رپد نمایانگر اتصال بین دنیای دیجیتال و دارایی‌های فیزیکی است. این توکن‌ها ارزش خود را از ارز دیجیتال یا دارایی فیزیکی مانند طلا، سهام، و املاک به‌دست می‌آورند. همچنین به‌واسطه این اتصال و با استفاده از قراردادهای هوشمند در بلاک چین و به‌خصوص در پلتفرم‌های دیفای توکن‌های رپد کاربردی می‌شوند.

رپد به‌عنوان واژه‌ای پیچیده در زبان دیجیتال مطرح می‌شود و نمایانگر ارتباط توکن با دارایی اصلی است. این توکن‌ها می‌توانند به‌صورت نماینده در بلاک چین‌ها عمل کرده و امکان تبادل و تعامل در فضای ارزهای دیجیتال را فراهم سازند. آن‌ها نماینده هر نوع دارایی ممکن هستند، از جمله آثار هنری، کالاها، دارایی‌های دیجیتال، سهام، اوراق، ارزهای فیات، و حتی املاک و مستغلات.

توکن‌های رپد به‌واسطه این ارتباط با دارایی‌های غیربومی، پلی را بین شبکه‌ها ایجاد کرده و امکان تبادلات متنوع را ارائه می‌دهند. با توجه به این که توکن‌های رپد به دارایی دیگری متصل هستند، نهادهای حضانتی نقش مهمی را در مدیریت این اتصال ایفا می‌کنند. این نهادها مسئول پیوند توکن‌ها با دارایی‌ها و لغو یا برقراری این پیوند هستند.

رپد بیت کوین (wBTC) به‌عنوان نخستین توکن رپد، با استفاده از قراردادهای هوشمند در بلاک چین اتریوم به کار گرفته شد. در حال حاضر، توکن‌های رپد دیگری نیز وجود دارند که بیشتر از استانداردهای ERC-20 اتریوم و BEP-20 بایننس اسمارت چین استفاده می‌کنند.

توکن هواداری (Fan Token)

توکن‌های هواداری یا فن توکن، دارایی‌های دیجیتال رمزنگاری‌شده‌ای هستند که فرصت‌ کسب درآمد را از ارتباط میان طرفداران و تیم‌های ورزشی به وجود آورده‌اند. این توکن‌ها می‌توانند همچون دیگر انواع ارز دیجیتال خریدوفروش شوند و در عین حال به‌عنوان ارزی برای خرید کالاها، مجموعه‌ها و حتی شرکت در رویدادهای ویژه ورزشی عمل کنند.

توکن‌های هواداری بر پایه فناوری بلاک چین ساخته می‌شوند. با این حال، کاربران نیازی به درگیری با جزئیات پیچیده بلاک چین ندارند. آن‌ها توکن‌ها را مانند عددها یا امتیازهایی در نرم‌افزارهای موبایلی خود مشاهده می‌کنند که این امر استفاده از پلتفرم را برای کاربران معمولی راحت‌تر می‌کند.

کوین

کوین یا همان ارز دیجیتال، نوعی ارز مجازی است که از فناوری بلاک چین و رمزنگاری برای ایجاد و انتقال آن استفاده می‌شود. کوین‌ها مستقل از بانک‌های مرکزی عمل می‌کنند. شبکه‌های غیرمتمرکز آن‌ها را تنظیم و کنترل می‌کنند.

انواع مختلفی از کوین‌ها مثل بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و بسیاری ارزهای دیگر وجود دارند که کاربردها و ویژگی‌های متفاوتی دارند؛ اما همگی بر مبنای فناوری بلاک چین عمل می‌کنند.

استیبل کوین (Stablecoin)

استیبل کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که از روش‌های مختلفی برای حفظ ثبات قیمت و ارزش خود استفاده می‌کنند. هدف اصلی این ارزها ایجاد ثبات قیمتی مشابه ارزهای فیات قوی برای ارزهای دیجیتال است. این موضوع به تدریج این ارزها را به یک پل ارتباطی برای مؤسسات مالی و سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است.

در ابتدا استیبل کوین‌ها برای کاهش نوسانات قیمتی ارزهای دیجیتال طراحی شدند و به عنوان یک ابزار انتقال ارزش در معاملات مالی عمل می‌کردند. با گذر زمان، این ارزها نقش گسترده‌تری پیدا کرده‌اند.

در حال حاضر، تلاش برای ورود به دنیای مالی غیرمتمرکز (دیفای) و حوزه بانکداری معمولی، کاهش هزینه‌های تراکنش‌ها و کاهش فشارهای مالی به‌عنوان اهداف مهم این استیبل کوین‌ها مطرح شده است.

استفاده از استیبل کوین‌ها در این حوزه‌ها، نشان از توانایی این ارزها در ارتقای کارایی و کاربردی‌بودن آن‌ها در جوامع دیجیتال دارایی‌ها دارد.

میم کوین (meme coin)

میم کوین‌ها گروهی از انواع ارز دیجیتال هستند که با الهام‌گرفتن از میم‌ها و جوک‌های اینترنتی به وجود آمده‌اند.

دوج کوین اولین میم کوینی بود که در سال ۲۰۱۳ با الهام از تصویر یک سگ ژاپنی به نام شیبا اینو ایجاد شد. پس از موفقیت دوج کوین، میم کوین‌های دیگری مانند شیبا اینو و آکیتا اینو به وجود آمدند. این میم کوین‌ها معمولاً هیچ کاربرد عملی نداشته و صرفاً با هدف سرگرمی و شوخی طراحی شده‌اند.

مزیت اصلی میم کوین‌ها قیمت پایین و در دسترس بودن آن‌ها برای عموم مردم است؛ اما ازآنجاکه مبنای ارزشی ندارند، بسیار نوسان‌پذیر بوده و خطر زیادی برای سرمایه‌گذاران دارند.

همچنین به‌دلیل عرضه بالا تورمی بوده و احتمال رشد پایدار قیمت در آن‌ها کم است؛ بنابراین باید با احتیاط در مورد سرمایه‌گذاری روی آن‌ها تصمیم‌گیری کرد.

محبوب‌ترین انواع ارزهای دیجیتال

برخی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین انواع ارز دیجیتال در بازار بیت کوین، اتریوم، بایننس کوین، دوج کوین، شیبا اینو، کاردانو، سولانا، پولکادات و ریپل هستند. این ارزها به دلایل مختلف از جمله داشتن فناوری پشتیبان قوی، جامعه فعال کاربران، کاربردهای متنوع و البته رشد قیمت بالا توانسته‌اند محبوبیت زیادی در میان سرمایه‌گذاران و تریدرهای ارز دیجیتال به دست آورند.

بیت کوین

بیت کوین اولین ارز دیجیتال مبتنی بر بلاک چین و پادشاه ارزهای دیجیتال است. این ارز را در سال ۲۰۰۹ شخص یا گروهی ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو به بازار ارز دیجیتال عرضه کرد.

بیت کوین با ارائه یک سیستم پرداخت غیرمتمرکز که بدون واسطه عمل می‌کند یک انقلاب در دنیای مالی ایجاد کرد. امروزه بیت کوین با داشتن بیش از ۶۰ درصد سهم بازار همچنان بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین ارز دیجیتال در جهان است.

اتریوم

اتریوم دومین ارز دیجیتال بزرگ پس از بیت کوین است که ویتالیک بوترین در سال ۲۰۱۵ به دنیای ارزهای دیجیتال معرفی کرد. اتریوم برخلاف بیت کوین پلتفرمی برای ایجاد قراردادهای هوشمند است که امکان اجرای برنامه‌های کاربردی مبتنی بر بلاک چین را فراهم می‌کند. اتریوم با فراهم کردن زیرساختی برای ایجاد صرافی‌ها، بازی‌ها و فعالیت‌هایی ازین قبیل توانسته است طرفداران زیادی جذب کند.

بایننس کوین

بایننس کوین ارز دیجیتال محبوب صرافی بایننس است که در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی شد. این ارز دیجیتال به کاربران امکان می‌دهد تا با پرداخت کارمزدی کمتر خریدوفروش ارز دیجیتال را در صرافی بایننس انجام دهند.

همچنین بایننس کوین نشان داده که می‌تواند به‌عنوان یک ارز با دید سرمایه‌گذاری بلندمدت هم مد نظر قرار بگیرد. با توسعه فعالیت‌های صرافی بایننس، انتظار می‌رود که ارزش و محبوبیت بایننس کوین نیز افزایش یابد.

دوج کوین (Doge coin)

دوج کوین (Dogecoin) ارز دیجیتالی است که از شوخی آغاز شد و اکنون با ارزشی چند ده میلیارد دلاری جزو ۱۰ ارز برتر بازار ارزهای دیجیتال است و حتی شخصیت‌های معروفی مانند ایلان ماسک از آن حمایت می‌کنند.

دوج کوین یک میم کوین است که از تکنولوژی بلاک چین بهره می‌برد. همانند بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال، انتقال پول در این شبکه به‌صورت غیرمتمرکز انجام می‌شود. با این حال تفاوت‌های زیادی با بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال دارد و از جمله مهم‌ترین آن‌ها، هدف اولیه آن است؛ دوج کوین در ابتدا برای شوخی ایجاد شده بود.

کلمه “دوج” (Doge) و تصویر سگ شیبا به‌عنوان یک میم (طنز اینترنتی) شناخته می‌شد که افراد از آن برای نوشتن متن‌های خنده‌دار خود استفاده می‌کردند. بنابراین، دوج برخلاف دیگر ارزهای دیجیتال از ابتدا برای هدف خاصی ساخته نشده بود و اکنون به عنوان یک “میم‌کوین” شناخته می‌شود.

شیبا اینو (Shiba Ino)

شیبا اینو (Shiba Inu) بی‌تردید یکی از ارزهای دیجیتال جنجالی، خبرساز و پرحاشیه سال‌های اخیر است. شیبا اینو یک توکن ERC-20 مبتنی بر بلاک چین اتریوم است که از یک نژاد ژاپنی سگ با همین نام الهام گرفته شده است. این توکن روی بلاک چین اتریوم پیاده‌سازی شده و برخلاف برخی ارزها بلاک چین اختصاصی خود را ندارد.

شیبا اینو خارج از حوزه ارزهای دیجیتال نیز محبوبیت زیادی پیدا کرده و به یک میم اینترنتی برای بیان احساسات در مواجهه با وقایع عجیب و خنده‌دار تبدیل شده است. این بهره‌گیری از نام و تصویر سگ شیبا اینو آن را به یک “میم‌کوین” (Meme Coin) تبدیل کرده است.

سرمایه‌گذاری در انواع ارزهای دیجیتال

در دهه گذشته سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال رواج یافته است. ارزهایی مانند بیت کوین و اتریوم بازاری پویا و پرنوسان دارند و قیمت آن‌ها ممکن است به‌سرعت دچار نوسان شود. این پویایی باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری در این بازارها با ریسک بسیار زیادی همراه باشد.

با این حال بازدهی بلندمدت سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال برخی کاربران و سرمایه‌گذاران را به خود جذب کرده و سودهای چشمگیری را برای آن‌ها به همراه داشته است.

همچنین روش‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال وجود دارد. یکی از این روش‌ها خرید و هولد یا نگهداری بلندمدت ارزهای دیجیتالی مثل بیت کوین یا اتریوم و ذخیره آن‌ها در کیف پول دیجیتال شخصی است.

روش دیگر سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مشترک ارز دیجیتال است که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به دانش فنی بالا در این بازار سرمایه‌گذاری کنند. به علاوه استفاده از ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی‌ و آپشن ارز دیجیتال نیز گزینه‌های دیگری برای کسب سود می‌باشند.

سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال با مزایا و معایبی همراه است. از مزایای آن می‌توان به پتانسیل بازدهی بالا، دسترسی آسان و سریع، مستقل بودن و تورم‌زدایی آن اشاره کرد.

از سوی دیگر نوسانات شدید در قیمت‌ ارزها، تضمین بازدهی پایین، ریسک هک‌شدن یا سرقت دارایی‌ها و خطر از دست دادن سرمایه به دلیل فراموشی رمز عبور از معایب این نوع سرمایه‌گذاری هستند. بنابراین، سرمایه‌گذاران باید با دقت و دانش کافی، این چالش‌ها و فرصت‌ها را مدیریت کنند.