پس از پایان پروژه تلگرام؛ آیا افراد دیگری کار ناتمام را تمام می‌کنند؟

شبکه باز تلگرام یا به اختصار، تون (TON) آینده بسیار نامشخصی دارد. هفته گذشته پاول دورف، مدیرعامل تلگرام،‌ پس از مدت‌ها کشمکش حقوقی با کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC)، اعلام کرد که تلاش‌های این شرکت برای به ثمر رساندن پروژه تون به اتمام رسیده است.

با این حال، تون یک پروژه غیرمتمرکز است. اگرچه این پروژه ایده‌پردازان اصلی خود را از دست داده است، اخیرا تعدادی از اعتبارسنجان به صورت مستقل و جدا از تلگرام اقدام به راه‌اندازی این پلتفرم بلاک چینی کرده‌اند.

در پی این اتفاقات، سوالاتی ذهن جامعه ارزهای دیجیتال را به خود مشغول کرده است؛ آیا تون بدون نظارت تلگرام و پاول دورف، می‌تواند پروژه موفقی باشد؟ آیا لیبرای فیس‌بوک هم مانند تون باید نگران موضع‌گیری‌های سخت‌گیرانه SEC باشد؟ کوین تلگراف در مقاله‌ای به بررسی این چالش‌ها پرداخته است. در ادامه برای اطلاع از چالش‌های پیش‌روی پروژه‌های منشعب‌شده از تون و همچنین سرنوشت لیبرا، با ارزدیجیتال همراه باشید.

ایده تلگرام برای تون چه بود؟

تون یک پلتفرم بلاک چینی است که هدف آن تسهیل پرداخت‌ها و میزبانی از برنامه‌های غیرمتمرکز است و مقیاس‌پذیری آن فراتر از قابلیت‌های ویزا است. توکن مربوط به تون، گرام نام دارد.

این پروژه توسط تلگرام آغاز شد. تلگرام یک پیام‌رسان رمزگذاری‌شده و متن‌باز است که توسط دو برادر کارآفرین روسی به نام‌های پاول و نیکولای دورف بنیان‌گذاری شده است. با توجه به نقشه راه تون، قرار بود این پروژه با تلگرام ادغام شود؛ پیام‌رسانی که بیش از ۴۰۰ میلیون کاربر ماهانه در سراسر جهان دارد و در میان جامعه بلاک چین و ارزهای دیجیتال بسیار محبوب است.

تلگرام در سال ۲۰۱۷ از ایده تون رونمایی کرد و این ایده به سرعت بر سر زبان‌ها افتاد و توانست در طول یک سال و در دو دوره از فروش توکن‌ها به صورت خصوصی، حدود ۱.۷ میلیارد دلار سرمایه جذب کند. این عرضه اولیه (ICO) هنوز هم یکی از بزرگ‌ترین ICOهای موفق است.

با این حال، در اکتبر ۲۰۱۹ (مهر ۹۸) و فقط چند روز مانده به انتشار توکن‌های تون، SEC با ارائه دادخواستی که تلگرام را به نقض قانون اوراق بهادار ایالات متحده و فروش اوراق ثبت‌نشده متهم می‌کرد، در موضوع مداخله کرد. از آنجاکه SEC موفق به گرفتن دستور توقیف موقت برای تون شده بود، راه‌اندازی پروژه در حالت تعلیق قرار گرفت. در ماه مارس (اسفند ۹۸)، یک دادگاه در آمریکا تشخیص داد که SEC توانسته است با موفقیت اثبات کند که عرضه گرام توسط تلگرام، نوعی عرضه اوراق بهادار ثبت‌نشده بوده است.

در ۳۰ آوریل (‍۱۱ اردیبهشت ۹۹)، بعد از چندین بار تاخیر در راه‌اندازی پروژه تون، تلگرام یک طرح بازپرداخت را به سرمایه‌گذاران پیشنهاد داد. در این طرح پیشنهاد شده بود که اگر سرمایه‌گذاران خواستار بازپرداخت فوری هستند، می‌توانند ۷۲ درصد از سرمایه خود را پس بگیرند و یا سرمایه خود را به تلگرام قرض داده و ۱۲ ماه بعد ۱۱۰ درصد از سرمایه خود را بازپس بگیرند. متعاقبا تلگرام متعهد شد که تمام توافق‌نامه‌های را خود با خریداران و سرمایه‌گذاران اولیه، تا ۲۰ می (۳۱ اردیبهشت) در اختیار SEC‌ قرار دهد.

با این حال، در ۱۲ می (۲۳ اردیبهشت)، دورف اعلام کرد که تلگرام در حال متوقف کردن پروژه تون است و صراحتا از دخالت دولت آمریکا و جلوگیری از راه‌اندازی یک پروژه غیرمتمرکز انتقاد کرد. دورف گفت:

متاسفانه ما، ۹۶ درصد جمعیت جهان در نواحی دیگر، به تصمیم‌گیرندگانی وابسته هستیم که توسط ۴ درصد شهروند آمریکا انتخاب می‌شوند.

تلگرام؛ نمونه‌ای از انجام اشتباهات مکرر!

برخلاف اکثر ICOها، عرضه اولیه‌ی تون به صورت خصوصی انجام شد. طبق اسنادی که دورف در اختیار SEC قرار داده است، برای مشارکت در این پروژه، سرمایه‌گذاران حداقل باید یک میلیون دلار در پروژه سرمایه‌گذاری می‌کردند. اگرچه فهرست سرمایه‌گذاران به صورت علنی منتشر نشده است، اما گفته می‌شود تعدادی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری ایالات متحده از جمله بنچمارک (Benchmark)،‌ سکویا (Sequoia) و لایت‌اسپید (Lightspeed) در این پروژه شرکت کرده‌اند.

به منظور اجتناب از نظارت قانون‌گذاران ایالات متحده، عرضه اولیه گرام فقط محدود به سرمایه‌گذاران معتبر بود. طبق اسناد منتشرشده در سال ۲۰۱۸، تلگرام به SEC اطلاع داده بود که هر دو مرحله از عرضه اولیه گرام که ارزش هر کدام ۸۵۰ میلیون دلار بود، براساس بند ۵۰۶ (c) و یا مقررات S از قانون اوراق بهادار مصوب سال ۱۹۳۳ بوده است. بنابراین، نیازی نبود که این عرضه تحت نظر SEC یا واجد شرایط موردنظر این کمیسیون باشد. بعد از اعمال نظر SEC، تلگرام ادعا کرد که سرمایه‌گذاران نباید توقع سوددهی از توکن‌ها داشته باشند. این موضوع بیانگر این است که تلگرام برخلاف تست هووی (Howey test) ، این توکن‌‌ها را نوعی اوراق بهادار به حساب نمی‌آورد.

هووی پرونده‌ای بود که طی آن دادگاه عالی ایالات متحده آمریکا اعلام کرد عرضه و فروش زمین‌ها و خدمات، یک قرارداد سرمایه‌گذاری است که باید قوانین اوراق مصوب ۱۹۳۳ بر آن اعمال شود. از نتایج مهم این پرونده، ایجاد تست هووی بود؛ تستی که توسط دیوان عالی ایالات متحده ایجاد شده است و مشخص می‌کند که آیا یک تراکنش، نوعی قرارداد سرمایه‌گذاری هست یا نه.

در مقابل، استدلال SEC بر این پایه استوار است که از آنجاکه برخی از سرمایه‌گذاران تون در آمریکا هستند، دارندگان بالقوه توکن‌های گرام قادر به فروش میلیون‌ها دلار از توکن‌های گرام در بازار آمریکا خواهند بود و به این ترتیب فروش این اوراق ثبت‌نشده به صورت نامحدود ادامه خواهد داشت. طبق اطلاعات به دست آمده از دادخواست، ۳۹ خریدار آمریکایی در مجموع ۴۲۴.۵ میلیون دلار در این پروژه سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

جان بری (John Berry)، که بیش از هشت سال در کمیسیون بورس آمریکا کار کرده است، درباره سناریوهای احتمالی که تلگرام می‌تواند با استفاده از آن‌ها با SEC توافق کرده و تون را دوباره به جریان بیندازد، گفت:

قوانین فدرال اوارق بهادار ایالات متحده مسیرهایی را برای حل چنین مشکلاتی در اختیار افراد قرار می‌دهد که از حد تصور هم خارج است. تلگرام در گذشته بدون رعایت قوانین SEC سرمایه‌پذیری کرده است. اگر بخواهد سرمایه بیشتری جذب کند، باید فروش گرام را در SEC ثبت کند که این موضوع مستلزم همکاری با SEC‌ است. تنها گزینه دیگر تلگرام، درخواست برای تجدیدنظر در مورد رأی دادگاه اولیه است که گفته بود تلگرام قوانین اوراق بهادار را نقض کرده است. اگر تلگرام بتواند در دادگاه تجدیدنظر دعوی را به نفع خود به پایان برساند، دیگر نیاز نخواهد بود که گرام‌ها را ثبت کند و به راحتی می‌تواند جذب سرمایه کند. اما درخواست تجدیدنظر در دادگاه استیناف بسیار زمان‌بر خواهد بود.

تام تروبریج (Tom Trowbridge)، رئیس شرکت فناوری تریتراس (Triterras) و رئیس سابق هدرا هش‌گراف (Hedera Hashgraph)، شرکتی که عرضه اولیه خود را در سال ۲۰۱۸ متوقف کرد تا خواسته‌های قانون‌گذاران آمریکایی را برآورد کند، در مصاحبه‌ای گفت:

تلگرام یک نمونه از طی کردنِ اشتباهِ مسیر در سازماندهی و ساخت یک پروژه خوب است.

او در ادامه افزود:

اگر تلگرام قبول می‌کرد که تون اوراق بهادار است، مشکل زیادی با SEC پیدا نمی‌کرد. اما اگر تلگرام بخواهد گرام را به عنوان یک توکن کاربردی ثبت کند، SEC به ۵ موضوع اهمیت خواهد داد؛ حاکمیت غیرمتمرکز، اکوسیستم مستقل کارآمد، انتشار توکن مطابق با کاربرد آن، ایجاد ارزش غیرمتمرکز و سرمایه‌گذاران مستقر در ایالات متحده. تلگرام در هیچ یک از این ۵ موضوع نتوانست نظر SEC را جلب کند.

تروبریج مدعی است که اگر تلگرام قصد داشت برای متوقف کردن پروژه تون به SEC کمک کند، نمی‌توانست بهتر از این عمل کند! او معتقد است که کمیسیون بورس و اوراق بهادار به راحتی توانست این پروژه را متوقف کند، بدون اینکه این تصمیم کوچک‌ترین مغایرتی با اقدامات و پروتکل‌های قبلی این کمیسیون داشته باشد. تروبریج معتقد است SEC با موافقت درباره عرضه پروژه‌هایی مانند هدرا، نشان داد که مشکلی با راه‌اندازی چنین پروژه‌های ندارد و تلگرام هم می‌توانست با رعایت برخی اصول، پروژه بلاک چینی خود را راه‌اندازی کند.

کارول گوفورث (Carol Goforth)، استاد دانشگاه حقوق آرکانزاس (Arkansas) نیز به چندین مشکل تلگرام در این عرضه اولیه اشاره کرد و گفت:

به خاطر داشته باشید که ناشران [اوراق] متفاوت می‌توانند در دادگاه‌های متفاوت نتایج متفاوتی به دست آورند. اما قابلیت دسترسی بسیار زیاد به توکن‌ها مشکلات زیادی را برای ناشری که می‌خواهد با قوانین سازگار باشد، به وجود می‌آورد (سلب مسئولیت از صدور گرام در هر جایی در حین بررسی پرونده در دادگاه). توجه داشته باشید که معافیت‌هایی برای فروش تمام اوراق به سرمایه‌گذاران خارجی وجود دارد؛ اگرچه مقررات S دارای ملزومات سخت‌تری است.

مقررات S بیانگر این است که عرضه اوراقی که در خارج از ایالات متحده اتفاق می‌افتد، از ثبت در قالب ماده پنجم از ملزومات انتشار اوراق بهادار، مصوب سال ۱۹۳۳، معاف است.

گوفورث در ادامه مدعی شد که همه ناشران اوراق بهادار به نظرات SEC اهمیت نمی‌دهند. این کمیسیون نیز برای مسدود کردن فعالیت‌های شرکتی که هیچ دارایی‌ای در ایالات متحده ندارد و از قواعد حوزه قضایی دیگری پیروی می‌کند، با مشکل مواجه می‌شود. گوفورث می‌گوید:

درخواست تلگرام به عنوان یک عرضه اولیه در سطح جهانی که می‌خواهد با قوانین کشورهای مختلف سازگار باشد، کاملا مشکل‌ساز بود.

کنستانتینوس استیلیانو (Konstantinos Stylianou)، استادیار حقوق و مقررات در دانشگاه لیدز نیز از تسلیم شدن تلگرام نسبت به حکم دادگاه غافلگیر نشده است. او در این مورد می‌گوید:

تون به یک حیطه خاص ورود کرده بود؛ اوراق بهادار. موضع‌گیری SEC نیز در این‌باره کاملا مشخص و شناخته‌شده است. قانون‌گذاران مالی، ماهیت سخت‌گیرانه‌ای دارند. آنها تنها محافظان بازارهای مالی هستند. برخی اوقات این موضوع به این معنی است که این قانون‌گذاران خیلی دیر [با پدیده‌های جدید] سازگار می‌‎شوند؛ اما این اتفاق بالاخره روی خواهد داد. مورد تون دقیقا مشابه با برخورد SEC با پروژه کیک (KIK) بود که نتیجه آن چندان مشخص نبود.

آیا تون هنوز زنده است؟

تون یک پروژه متن‌باز است و تلگرام از پیش تاکید کرده بود که هیچ کنترلی بر بلاک چین نخواهد داشت. این شرکت در اکتبر ۲۰۱۹ (مهر ۹۸) تمام کد تون را در گیت‌هاب منتشر کرد. این موضوع به انجمن «فری تون» (Free TON)، که گروهی از اعتبارسنجان مستقل است این امکان را داد که در اوایل ماه جاری میلادی یک بلاک چین مبتنی بر تون را راه‌اندازی کنند.

رون میلو (Ron Millow)، مسئول ارتباطات فری تون و مدیر ارشد توسعه مشاغل در «TON Labs» که یک گروه ثالث از توسعه‌دهندگان زیرساخت‌های بلاک چینی است، در این باره معتقد است:

فری تون متولد شد؛ چراکه تلگرام نتوانست تون را راه‌اندازی کند. ما از اینکه تیم تلگرام در این دعوی حقوقی شکست خورد بسیار ناراحت هستیم، اما آنها فقط یک جنگ را باختند. یک نرم‌افزار متن‌باز حیات خود را دارد و نمی‌توان آن را متوقف کرد. این موضوع انگیزه لازم را به جامعه تون می‌دهد که کار را از همان‌جایی که متوقف شده است، ادامه دهد.

به گفته میلو، تفاوت اصلی بین تون و فری تون در این است که دومی بدون سرمایه‌گذار راه‌اندازی شده و به جای اتکا به یک نهاد (تلگرام)، توسط یک جامعه راه‌اندازی شده است. میتجا گوروشفسکی (Mitja Goroshevsky)، مسئول فناوری‌های تون و مدیر ارشد فناوری TON Labs نیز معتقد است که توسعه‌دهندگان فری تون مجذوب پروژه خود شده‌اند:

ما با حمایت همه‌جانبه از سرتاسر جهان مواجه شده‌ایم و توسعه‌دهندگان بسیاری می‌خواهند به جامعه ما بپیوندند و به رشد آن کمک کنند. گروه توسعه‌دهندگان ما، بدون در نظر گرفتن سایر گروه‌ها و کانال‌ها، در یک هفته به ۳,۰۰۰ نفر رسیده است که ۲,۰۳۵ نفر از آنان در این لحظه اعلامیه عدم تمرکز فری تون را امضا کرده‌اند.

تردید درباره پروژه‌های منشعب‌شده از تون

با این حال، برخی افراد از جامعه اصلی تون نسبت به این ابتکار عمل مردد هستند. یکی از اعضای موسس بنیاد تون که در توسعه پروژه بلاک چین تون مشارکت داشته، معتقد است که بدون منابع تلگرام و مخاطبان این پیام‌رسان که به نیم میلیارد نفر می‌رسد، پذیرش فری تون توسط عامه مردم بسیار سخت خواهد بود. وی معتقد است:

من فکر می‌کنم هر پروژه‌ای که اکنون یا در آینده بدون پشتیبانی تلگرام راه‌اندازی شود، پذیرش قابل‌ملاحظه‌ای از سوی عموم مردم نخواهد داشت. دلیل علاقه بسیاری از افرادی که از ابتدا در این پروژه مشارکت داشته‌اند، پایگاه کاربری عظیم پیام‌رسان تلگرام بود.

دنیل پرز (Daniel Perez)، رئیس بخش اسپانیایی تون، معتقد است راه‌اندازی تون بدون دورف «بی‌معنی» است. او نسبت به ابتکار فری تون مردد است. پرز به بیانیه مدیرعامل تلگرام اشاره کرد که در آن به کاربران هشدار داده بود که با پول یا داده‌های خود به پروژه‌هایی که از نام تون استفاده می‌کنند، اعتماد نکنند. پرز گفت:

شک دارم که دورف به آنها اجازه داده باشد که از نام تون استفاده کرده و پروژه‌ای با نام فری تون‌ راه‌اندازی کنند.

وقتی از یکی از نمایندگان فری تون درباره این موضوع سوال شد، او در پاسخ گفت که بیانیه دورف شامل حال آنها نمی‌شود؛ چراکه آنها از مردم پول یا اطلاعاتی درخواست نکرده‌اند. او ادعا می‌کند:

جامعه فری تون از بیانیه دورف حمایت می‌کند. این جامعه هیچ‌گاه از کاربران خود پول یا اطلاعات خصوصی دریافت نخواهد کرد؛ به جز اسم افراد که برای امضای اعلامیه عدم ‌تمرکز ضروری است؛ طبیعی است که بدون اسم، امضایی وجود نخواهد داشت.

این عضو از جامعه فری تون در حالی این ادعا را مطرح می‌کند که در وب‌سایت این پروژه از کاربران خواسته شده است که اسم، کشور محل سکونت، آدرس ایمیل و نام کاربری تلگرام خود را وارد کنند تا بتوانند وارد شبکه شده و اعلامیه را امضا کنند.

تیم فری تون حدود ۵ میلیارد توکن «تون کریستال» منتشر کرده است که مشابه توکن‌های گرام است. مرورگر بلاک چین فری تون نشان می‌دهد که در زمان نگارش مقاله ۵,۰۰۰,۵۴۷,۷۳۷ توکن تون کریستال وجود دارد که ۸۵ درصد از آن بین مشارکت‌کنندگان و کاربران تون توزیع شده است، ۱۰ درصد برای توسعه‌دهندگان در نظر گرفته شده است و نهایتا ۵ درصد از آن به عنوان پاداش به اعتبارسنجان تعلق می‌گیرد. تیم فری تون اخیرا اعلام کرد که اولین رقابت اعتبارسنجی را در ۱۸ می (۲۹ اردیبهشت) برگزار خواهد کرد.

آیا دیگر پروژه‌ها هم باید نگران باشند؟

وقتی از کارشناسان در مورد انعکاس این اتفاق (متوقف شدن پروژه تون) در صنعت ارزهای دیجیتال سوال شد، بیشتر آن‌ها این سناریو (تعلیق سایر پروژه‌ها) را بعید دانستند.

استیلیانو معتقد است که با این اتفاق، اعتبار بازار کریپتو تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد، در حالیکه قانون‌گذاران در نهایت ویژگی‌های منحصربه‌فرد ارزهای دیجیتال را به رسمیت خواهند شناخت. استیلیانو می‌گوید:

مشکل فعلی، تعاریف پیچیده اوراق بهادار است که هنوز با واقعیت و پتانسیل اقتصاد رمزپایه سازگار نشده است.

گوفورث نیز در اظهارنظر مشابهی می‌گوید:

پتانسیل‌های بلاک چین در امنیت، دسترس‌پذیری و مقاومت در برابر مداخله نهادهای متمرکز به حدی زیاد است که به هیچ وجه شکست آن را امکان‌پذیر نمی‌دانم. به علاوه، امیدوارم با توسعه بیشتر مقررات، SEC معافیت‌های بیشتری را برای دارایی‌های دیجیتال در نظر بگیرد، حداقل تا اندازه‌ای که ماموریت این نهاد برای تسهیل کارآیی بازارهای سرمایه به خوبی انجام شود.

اما ممکن است شانس لیبرا که یک پروژه بزرگ دیگر است و آن هم با نظارت SEC روبه‌‍‌رو شده است، برای راه‌اندازی بیشتر باشد. به گفته تروبریج، لیبرا از تلگرام درس‌هایی گرفته است و بعد از گرفتن بازخورد از قانون‌گذاران، حاکمیت غیرمتمرکز شرکت‌ها را ایجاد کرده و تغییراتی اساسی را در این پلتفرم به وجود آورده است.

از نظر گوفورث، مسئله اصلیِ لیبرا انعطاف‌پذیری در برابر قانون‌گذاران نیست، مسئله این است که آیا کاربران آن را برای استفاده واقعی خواهند خرید یا نه. گوفورث معتقد است:

به طور کلی انتظار می‌رود که لیبرا به عنوان یک استیبل کوین نوسان زیادی نداشته باشد، بنابراین ممکن است برای سفته‌بازی مناسب نباشد. اگر لیبرا به پیشرفت خود ادامه دهد، می‌تواند نقطه اتکای مناسبی در حوزه ارزهای دیجیتال باشد.

اما استیلیانو معتقد است که این موضوع نمی‌تواند سرنوشت این ICO را پیش‌بینی کند و ممکن است لیبرا نیز مانند تون راه به جایی نبرد.