زمزمه استفاده از بیت کوین برای قراردادهای نفتی؛ در اجلاس داووس چه گذشت؟

بسیاری از نخبگان خاورمیانه که در اجلاس داووس شرکت کرده‌اند نسبت به بیت کوین تردید بسیاری دارند. اما زمزمه‌هایی در مورد استفاده بالقوه از بیت کوین در تسویه حساب‌های بین‌المللی به گوش می‌رسد.

به گزارش کوین دسک و به گفته شفیق گبر (Shafik Gabr)، تاجر مصری و رئیس گروه سرمایه‌گذاری و توسعه «ARTOC»، برخی از کشورهای خاورمیانه در حال بررسی امکان تسویه قراردادهای نفتی با بیت کوین هستند. اما او دقیقاْ‌ اشاره نکرد کدام کشور چنین برنامه‌ای دارد. بسیاری از رهبرانی که در اجلاس سالانه داووس شرکت کرده‌اند، قویاً معتقدند ذات فراحاکمیتی بیت کوین، باعث ترد آن خواهد شد.

یک سرمایه‌گذار مصری دیگر به نام احمد هیکال (Ahmed Heikal) که مدیر عامل هولدینگ «القلعه» (Qalaa Holdings) است معتقد است روند قیمت بیت کوین صعودی نخواهد بود چون برای معاملات کلانی مانند خرید و فروش نفت، چارچوب قانونی ندارد. وی گفت اگر کشورها یا سرمایه‌گذاران انرژی مجبور به استفاده از بیت کوین باشند، این اتفاق حداقل تا یک دهه آینده رخ نخواهد داد.

نمایندگانی از عمان، امارات متحده عربی و عربستان سعودی نیز نظرات مشابهی در مورد بیت کوین به عنوان یک دارایی داشتند و اغلب از آن به عنوان مجرایی برای قمار یاد کردند. اما وقتی از یک سیاست‌مدار عمانی که نخواست هویتش فاش شود، سوال شد با توجه به فشار اقتصادی شدید ایالات متحده بر برخی از صادرکنندگان انرژی مانند ایران و عراق، آیا هنوز هم می‌توان از آن برای تسویه قراردادهای نفتی استفاده کرد، با کنایه پاسخ داد: بستگی دارد که چه کسی این سوال را می‌پرسد.

تحریم‌های آمریکا در تمام منطقه مورد توجه قرار گرفته است. دونالد ترامپ به کشورهای اروپایی توصیه کرده است از تجارت با تامین‌کنندگان نفت که «غیرخودی» هستند پرهیز کنند. برهم صالح رئیس جمهور عراق در یک سخنرانی در روز چهارشنبه ضمن مخالفت با این اظهارات گفت این حق حاکمیتی عراق است که آنگونه که خودش می‌خواهد با همسایگانش ارتباط داشته باشد.

حمزه الخولی (Hamza Alkholi) تاجر عربستانی و مدیر عامل گروه الخولی معتقد است ایده تسویه حساب قراردادهای نفتی هیچگاه نخواهد توانست از یک موضوع حاشیه‌ای فراتر رود.

وی با اشاره به تلاش‌های طولانی‌مدت برای عبور از دلار و تسویه قراردادهای نفتی با یورو گفت:

ما سی سال است که برای این موضوع تلاش می‌کنیم. فکر می‌کنم تا زمانی که بیت کوین مانند بازار بورس قانون‌گذاری نشود این اتفاق (تسویه قرارداد نفتی با بیت کوین) نخواهد افتاد.

بدر جعفر (Badr Jafar)، مدیر عامل هلال احمر که سرمایه‌گذاری سنگینی در حوزه نفت و گاز انجام داده است معتقد است بازیگران این صنعت هیچ فوریتی برای کنار گذاشتن دلار نمی‌بینند. جعفر می‌گوید رهبران سیاسی و تاجران هنوز به ارزهای دیجیتال اعتماد ندارند. اما انتظار دارد اگر روند پذیرش بیت کوین تسریع یابد، بانک‌ها در این زمینه عقب‌نشینی کنند.

به نظر جعفر اگر قرار باشد قراردادهای نفتی با ارزی غیر از دلار تسویه شوند، این امر ممکن است توسط عوامل سیاسی مرتبط با چین و روسیه هدایت شود.

به زودی صادرکنندگان ارز دیجیتال در بازار خواهند بود که مشتاقانه به تامین‌کنندگان انرژی که از دلار خسته شده‌اند، کمک خواهند کرد تا یک سیستم تسویه حساب جایگزین داشته باشند. چین هم که به همین اندازه در مورد قراردادهای نفتی نگران است، هم بر مقبولیت ارزهای دیجیتال و هم بر فرصت‌های بازار جهانی تمرکز کرده است.

بازرگانان چینی، سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر اوراسیایی را به عنوان پله‌ای برای رسیدن به بازار کالاهای پیچیده‌تر می‌بینند.

دنی دنگ (Danny Deng) رئیس هیئت بلاک چینِ چین گفت ارز بلاک چین محورِ چین می‌تواند ستون فقرات بازار انرژی باشد. او انتظار دارد این ارز به زودی و در سال ۲۰۲۰ توسط بانک خلق چین راه‌اندازی شود. دنگ گفت:

اکوسیستم بیت کوین هر روز بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شود. اما هنوز هم نمی‌تواند حجم معاملات بسیار بزرگ چنین کالایی را تحمل کند. معامله‌گران نفت و گاز از اهرم استفاده می‌کنند و این اهرم باید با یک سیستم مالی پشتیبانی شود. کشورهایی مانند ایران شاید از بیت کوین و یا سیستم‌های پرداخت مشابه استفاده کنند. اما کشورهایی که این مشکل را ندارند ممکن است نقش مهمی در تسویه قراردادها با ارزهای دیجیتال ملی داشته باشند.

از دید دنگ، ارزهای فیات بیشتر از اینکه یک ابزار کاملاً تجاری باشند، به ابزار سیاسی تبدیل شده‌اند. ونگ وی (Wang Wei) یکی از فعالین مطرح بیت کوین و رئیس تعدادی از انجمن‌های چینی از جمله کمیته مشاوره و مدیریت شرکت بورس و اوراق بهادار شانگهای، و همچنین موسسه ادغام کسب و کار و مالکیت‌های چین معتقد است بیت کوین شانس خود را برای ایفای نقش به عنوان ارزی برای تسویه حساب‌ها از دست داده است و در عوض ارزی برای ذخیره ارزش خواهد بود.

تعدادی تاجر چینی که با دولت و بانک خلق چین همکاری می‌کنند معتقدند این بانک می‌تواند جایگزینی را برای سیستم پرداخت دلاری تا سال ۲۰۲۱ تعیین کند. به عنوان مثال، ژانگ شوسونگ (Zhang Shousong) دبیرکل مرکز کاربردهای بلاک چین گفت تا زمان برگزاری دور بعدی اجلاس داووس، ارز دیجیتال ملی چین نه فقط در این کشور، که در کل دنیا عملیاتی خواهد شد.

دنگ معتقد است با توجه به اظهارات مقامات رسمی، روند راه‌اندازی این ارز دیجیتال «در مسیری سریع» در حال پیشرفت است. شوسونگ نیز با اشاره به ارز دیجیتال جهانی که در حال راه‌اندازی توسط فیس‌بوک است اما آغاز کار آن هنوز هم در حاله‌ای از ابهام است، با کنایه گفت این ارز مانند لیبرا نیست و قطعاً راه‌اندازی خواهد شد.

در همین حال ونگ وی با حمایت از تیلکتس آدامبلکوف (Tilektes Adambekov) که یک کارآفرین قزاقستانی است به او کمک کرده تا صرافی ارز دیجیتال «EBX» را در قزاقستان، که دهمین صادرکننده بزرگ نفت در جهان است، راه‌اندازی کند. آدامبلکو در یک نهار کاری به هیئت چینی ملحق شد تا درباره آینده بازارهای مالی به بحث بپردازند. او در پایان سخنرانی خود از مائو زدونگ (Mao Zedong) نیز تشکر کرد که این موضوع باعث تشویق حضار شد.

از دید هیئت چینی، آدامبلکوف برای چشم‌انداز چینی‌های مناسب‌ترین گزینه است. او قبل از اینکه برای فعالیت در بازارهای روسی زبان ارز دیجیتال به قزاقستان برگردد، هشت سال در چین کار کرده بود. علاوه بر این، قزاقستان چارچوب نظارتی و قانون‌گذاری سرسختانه‌‎ای ندارد و از لحاظ راهبردی برای برنامه بلندمدت «کمربند و جاده» که پروژه‌ای برای احیای جاده ابریشم است مناسب است. آدامبلکوف گفت هدف صرافی او حمایت از بازارهای توکنیزه شده نفت و گاز است که با ارزهای دیجیتال ملی و یا بیت کوین تسویه حساب می‌شوند.

تمام تجار و دیپلمات‌ها، از چین تا عمان‌ همگی موافقند که در آینده نزدیک دلار به عنوان پادشاه بازار کالاها باقی خواهد ماند. اما روش‌های جایگزین ممکن است همین حالا هم در دسترس باشند.

متیو بلیک (Matthew Blake)، رئیس بخش ابتکارات پولی و مالی آینده در دانشگاه هاروارد نیز در پاسخ به این سوال که آیا چنین راهکارهایی می‌توانند تا سال ۲۰۲۵ جایگزین دلار شوند گفت:

نقش دلار به اندازه‌ای پررنگ شده است که برای جایگزینی کامل آن حداقل به چهار سال زمان نیاز است. ممکن است بیت کوین در این جابجایی نقش داشته باشد. بیت کوین برخی از ویژگی‌های یک ارز توزیع‌شده را دارد، اما با این حال چالش‌هایی نیز دارد. نقشِ یک ارز، ذخیره ارزش با ثبات ذاتی و داشتن نقدینگی است. بیت کوین تاکنون چنین ویژگی‌هایی از خود نشان نداده است.