نیاز امروز اقتصاد ایران، ارز دیجیتال است

به نقل از شعارسال؛ ارز ديجيتال چتر خود را بيش از گذشته در آسمان اقتصادی جهان گسترانيده است. اما در اينجا؛ آسيای غربی و در شمال خليج فارس، يعنی ايران با دو نگاه متفاوت رو به رو شده است: نگاهی که می گويد چه بخواهيم، چه نخواهيم ارز ديجيتال به زودی از حاشيه به متن خواهد آمد؛ لذا بايد با آن تعامل کرد و نگاهی که کاملا موضوع را نفی کرده و حتی نمی خواهد درباره آن فکر کند.

عدم تصمیم‌گیری در خصوص ارز دیجیتال

چند ماه بیشتر از اظهارات این دو تفکر متفاوت نگذشته است.

در اوايل بهمن ماه سال ۱۳۹۶، وزير ارتباطات از عدم تصميم‌گيری مناسب درباره بيت کوين و ارزهای دیجیتال انتقاد کرد. محمد جواد آذری جهارمی، در برج ميلاد جايی که هفتمين همايش سالانه بانکداری الکترونيک و نظام‌های پرداخت برگزار شد، با اذعان به ضعف ساختاری در نظام بانکداری الکترونيک به خصوص در بحث امنيتی آن گفته بود:

مدل اقتصادی کشورهای مختلف در زمينه اقتصاد ديجيتال بايد مدنظر ما نيز قرار بگيرد تا از توسعه دور نمانيم.

چهار ماه طول کشيد تا به اظهارنظر وزير ارتباطات دولت دوازدهم از سوی يک مقام رسمی پاسخ داده شود.

در قديمی ترين منطقه تهران، بهارستان؛ در ساختمان هرمی شکل مجلس، يک نماينده اعلام کرده که خريد و فروش ارزهای مجازی ممنوع است. به هيچ وجه نبايد صرافی ها وارد چنين بحثی شوند.

معصومه آقاپور عليشاهی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري خانه ملت، گفته است:

مادامی که بانک مرکزی بر غيرقانوني بودن خريد و فروش ارز دیجیتال تاکيد دارد، توصيه می کنيم مردم به سمت اين بازار نروند، در صورتی که در اين معامله ايراد و اشکالی ايجاد شود به لحاظ قانونی نمی توان آن را دنبال کرد.

وی با بيان اينکه برای ارز دیجیتال قانون نداريم، گفته است:

در حال حاضر قانونی برای ساز و کار ارزهای مجازی نداريم و تا زمانی که بانک‌های ايران به بانک‌های جهانی مرتبط نشود نمی توانيم وارد معاملات مجازی بشويم.

دليل خروج ارز از کشور

اين در حالی است که وزير جوان ارتباطات در همان زمان پاسخ اين نماينده را داده بود.

آذری جهرمی

جهرمی به موضع مخالفان ارزهای ديجيتالی واکنش نشان داد و تفکری که نوآوری و خلاقيت در حوزه بانکداری الکترونيک را نفی می کند را نادرست توصيف کرد و گفت:

نبايد به توفيقات حاصل شده در شبکه بانکی اکتفا کنيم، وقتی فرمولی را برای حل مساله ياد می گيريم پس از مدتی به اشباع می رسيم اما بايد بدانيم برای توسعه بسترها و شبکه بايد دست به نوآوری زده و از يکنواختی بدور باشيم.

بر اساس آنچه که خبرگزاری ها در آن هنگام بر روی خروجی خود برده بودند، جهرمی، با اشاره به وضعيت بانکداری الکترونيک و همچنين تبادلات ارزی مبتنی بر رمز و بيت کوين گفته بود:

متاسفانه اين موضوع و عدم آينده‌نگری در آن ضررهای بسياری را متوجه مردم کرده و باعث خروج ارز از کشور شد.

يک اظهار نظر و چند پرسش بی پاسخ در کنار همه اين مسائل

معصومه آقا پورعليشاهی، نماينده مردم شبستر در مجلس دهم به نبود سازو کار قانونی اشاره کرده و گفته است:

تا زماني که اصلاح قانون مبارزه با پولشويی و FATF پذيرفته نشود و به بانک‌های جهانی متصل نشويم نمی توانيم به سمت خريد و فروش ارزهای مجازی برويم و توصيه می کنم مردم از معاملات اين ارز فاصله بگيرند.

آقاپور عليشاهی

در اين ميان پاسخ به اين پرسش که چرا تا به حال اقدام مناسبی صورت نگرفته است؟ چرا سرنوشت پيش نويس سند استراتژی اقتصاد ديجيتال که چند ماه پيش از سوی وزير ارتباطات مطرح شده بود، هنوز مشخص نيست؟ و اما مهمتر آنکه چرا هنوز نظام بانکداری الکترونيک ما بايد درجا بزند؛ مسئله‌ای است که اغلب کارشناسان اقتصادی به آن اذعان دارند.

مسئله ارزهای ديجيتال مثل سناريوهای ناکام اقتصاد بوده که تا زمان آوار شدن بر سر آن نسخه‌ای تعيين نمی شود و بعد از آن تنها دولت‌ها به نسخه‌های دم دستی و موقتی مبادرت می کنند.

نمونه آن را می توان در نسخه‌هایی که سياست‌گذاران پولی برای معضلات نظام بانکی کشور می پيچند مشاهده کرد. اين همان نوش داروی بعد از مرگ سهراب است.

ارزهای دیجیتال و دور زدن تحريم‌ها

تحليل‌گران اقتصادی معتقدند استفاده از بيت کوين و ارز‌های دیجیتال ديگر در معاملات بين مرزی فرصت خوبی برای شرکت‌های ايرانی در خصوص دور زدن تحريم‌هاست.

محسن قادری

محسن قادری، کارشناس بانکداری الکترونيک، درباره پيامدها و تبعات ارزهای ديجيتال و بلاک چين در هفتمين همايش سالانه بانکداری الکترونيک گفته بود:

اگر سوار موج بلاک چين و ارزهای ديجيتال نشويم، غرق می شويم و از دنيا عقب خواهيم افتاد.

در حال حاضر موضوع بلاک چين در حال تغيير دادن کل پارادايم سيستمی در دنيا است و ما در ايران نيز بايد اين موضوع را به صورت صحيح و دقيق مورد بررسی قرار دهيم تا با تحولات تاثيرگذار جهان همراه شويم. تمرکز ما در ايران بايد روی تغييرات باشد و با نگاه باز به استقبال اينگونه تغييرات برويم.

اتاق تاريک اقتصاد به نقل از خبرگزاری‌ها

محسن قادری به آمارهايی در اين باره اشاره کرده و گفت:

در ۶۱ کشور دنيا، نزديک به ۵۷ درصد اين گونه کشورها قوانين نحوه برخورد با بلاک چين را نوشته‌اند اما اجرا نکرده‌اند و ۳ درصد حاکميت‌ها نيز با آن مخالفت کرده‌اند و در عين حال ۱۴ درصد اينگونه کشورها اعلام کرده‌اند که مساله ارزهای الکترونيک را پذيرفته‌اند. در حال حاضر همه در ايران به خاطر ريسک بالای ارزهای ديجيتال با بی اعتمادی به آن نگاه می کنند و براي همه، اين رويداد همانند اتاق تاريکی است که هيچ چيز در آن مشخص نيست.

راهکارها

عباس آشتيانی، پژوهشگر ارزهای ديجيتال نيز گفته است ما نمی توانيم از بلاک چين و کاربردهای آن استقبال کنيم ولی چشم خودمان را بر روی بزرگترين محصول آن يعنی ارزهای دیجیتال ببنديم.

عباس آشتیانی

براي ورود به اين حوزه زمان زيادی باقی نمانده و بايد تسريع کرد. وقتي با ارز رايج کشور مواد مخدر خريداری شود نمی توان به دستگاه قضا گفت که سيستم بانکی را مسدود کند. حوزه ارزهای دیجیتال و بلاک چين نيز همين‌گونه است. راه حل، گفتگو و تعامل ملی و يک طوفان ذهنی در بين کارشناسان حقيقی اين حوزه و حمايت بانک مرکزی است. دو طرف بايد همديگر را به رسميت بشناسند. کارشناسان زيادی در اين حوزه در داخل کشور وجود دارند و بايد از اين ظرفيت استفاده کرد. دلايل رگولاتوری در کشور‌های ديگر بايد بررسی شود. همچنین بهتر است از تجربه‌های ديگر کشورها نیز در این زمینه استفاده شود.