فشارهای حقوقی بر بایننس؛ خطر در کمین معامله‌گران ایرانی؟

در ماه‌های اخیر هشدارها و محدودیت‌های اعمال شده از سوی نهادهای نظارتی کشورهای مختلف، بایننس و مدیرانش را به چالش کشیده است. در ایران اما، این کاربران بایننس هستند که نگران بلوکه شدن دارایی‌ها و بسته شدن حساب‌های خود هستند. تحریم‌های اقتصادی سنگین بر ایران از یک‌سو و اخبار همکاری‌های بایننس با شرکت‌های تحلیل بلاک چین برای تطبیق خود با قوانین بین‌المللی از سوی دیگر، باعث موج جدیدی از نگرانی در میان معامله‌گران ایرانیِ ارزهای دیجیتال شده است.

اختصاصی ارزدیجیتال – اخبار مربوط به افزایش حساسیت نهادهای نظارتی کشورهای مختلف نسبت به فعالیت‌های بایننس روزبه‌روز بیشتر می‌شود. در بیشتر این خبرها، نهادهای مسئول نظارت بر امور مالی این کشورها، مشخصاً گفته‌اند که بایننس برای فعالیت‌های خود هیچ مجوزی از نهادهای قانونی دریافت نکرده و نمی‌تواند در آن کشور فعالیتی داشته باشد.

حالا با افزایش فشارها، به نظر می‌رسد بایننس تصمیم گرفته است که به نحوی فعالیت‌های خود را با قوانین بین‌المللی و مورد پذیرش کشورهای سراسر جهان انطباق دهد تا کمی از بار فشارها کم کند. اگرچه فشارها مستقیماً بر بایننس تحمیل شده است، این اخبار برای کاربران ایرانی این صرافی رنگ و بوی دیگری دارد و این سؤال را مطرح می‌کند: با وجود تحریم‌ها، آیا خطری سرمایه‌ها را تهدید می‌کند؟

موضوع از چه قرار است؟

حساسیت نهادهای نظارتی با تحقیقات مقامات آمریکایی برای کشف فعالیت غیرقانونی بایننس در این کشور آغاز شد. حدود دو ماه پیش منابع مختلف خبری گزارش دادند که کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) در حال تحقیق از صرافی ارز دیجیتال بایننس است. دلیل این بررسی امکان انجام برخی معاملات از سوی سرمایه‌گذاران آمریکایی در پلتفرم بین‌المللی بایننس عنوان شده بود.

کمی بعدتر، قانون‌گذاران ژاپنی به‌صورت رسمی به بایننس در ارتباط با فعالیت‌هایش در این کشور هشدار دادند. آژانس خدمات مالی ژاپن (FSA) به چانگ پنگ ژائو، بنیان‌گذار و مدیرعامل صرافی بایننس، به‌‌دلیل فعالیت بدون مجوز در این کشور هشدار داد.

هفته گذشته هم مرجع راهبردی امور مالی انگلستان (FCA) در اطلاعیه‌ای با نام‌بردن از شرکت بایننس مارکتز (Binance Markets Limited) اعلام کرد که این شرکت حق انجام هیچ‌گونه فعالیت قانون‌گذاری‌شده‌ای را بدون تأییدیه این نهاد ندارد.

بایننس که با هشدارهای جدی مقامات کشورهای مختلف روبه‌رو شده است، هفته گذشته به‌طور رسمی اعلام کرد که قصد دارد از راهکار انتقال اطلاعات تراکنش شرکت سایفرتریس (CypherTrace) استفاده کند. این راهکار فنی به بایننس کمک می‌کند تا فعالیت‌های خود را با قانون انتقال اطلاعات گروه ویژه اقدام مالی (FATF) مطابقت دهد.

راهکار شرکت تحلیل بلاک چین سایفرتریس که تراولر (Traveler) نام دارد، اطلاعات هر تراکنش را بین تمام ارائه‌دهندگان خدمات ارز دیجیتال به اشتراک می‌گذارد تا از پولشویی و تأمین مالی تروریست با ارزهای دیجیتال جلوگیری شود. این سیستم تمامی موارد مورد نظر FATF را اجرا و کنترل می‌کند و همین موضوع می‌تواند تاحدودی فشار نهادهای نظارتی کشورهای مختلف را از روی دوش بایننس بردارد.

شرکت سایفرتریس که بایننس از راهکار تراولر آن برای انطباق فعالیت‌هایش با قانون انتقال اطلاعات استفاده می‌کند، پیش‌تر گزارشی جامع از آدرس‌های بیت کوین متعلق به کاربران ایرانی منتشر کرده بود. این شرکت که با دولت ایالات متحده هم همکاری دارد، با استفاده از ابزارهایی قادر است تراکنش‌های ارز دیجیتال را رهگیری و موقعیت مکانی دارنده یک آدرس را مشخص کند.

اکنون موضوعی که مشتریان ایرانی بایننس را نگران کرده است، دسترسی این صرافی به اطلاعات مربوط به موقعیت مکانی حساب‌های کاربران است.

بیشتر کاربران ایرانی بایننس، برای خرید ریالی ارزهای دیجیتال از صرافی‌های ایرانی استفاده می‌کنند و سپس ارز خریداری شده را برای انجام معاملات گسترده، به حساب خود در بایننس منتقل می‌کنند. تا پیش از این، کاربران می‌توانستند با تغییر آی‌پی و اقداماتی از این دست، محدودیت بایننس در مورد کشورهای تحت‌تحریم را از بین ببرند. تصمیمات جدید بایننس احتمالاً باعث می‌شود تا این صرافی بتواند با کمک راهکار سایفرتریس حساب‌هایی را که به آدرس‌های ایرانی مربوط می‌شوند شناسایی کند.

نکته‌ای که شاید در این میان مبهم باقی مانده باشد این است که اگر کاربری ارز دیجیتال خریداری شده از یک صرافی ایرانی را، پیش از انتقال به بایننس، یک‌بار به کیف پولی غیر از صرافی‌های ایرانی، مانند کیف پول تراست والت (Trust Wallet) انتقال دهد، می‌تواند موقعیت مکانی مبدأ اصلی دارایی‌های خود را مخفی کند یا خیر؟ پاسخ کوتاه خیر است.

راهکار تراولر سایفرتریس که بایننس قرار است از آن استفاده کند، این قابلیت را دارد که تاریخچه آدرس آی‌پی‌های مرتبط با یک کیف پول را شناسایی کند و در نهایت به این موضوع پی ببرد که آیا یک کیف پول با آدرس‌های مربوط به یک کشور خاص در ارتباط بوده است یا خیر. بنابراین اگر چندین مرتبه هم دارایی یک کاربر بین کیف پول‌های مختلف جابه‌جا شود، تفاوتی ایجاد نخواهد شد.

کاربران ایرانی چه کنند؟

کاربران ایرانی بایننس حالا بیش از هر زمان دیگری نگران سرمایه‌های خود در صرافی بایننس هستند، چراکه اگر بایننس تصمیم بگیرد سخت‌گیری‌های خود را در قبال کشورهای تحت تحریم بیشتر کند، این امکان را خواهد داشت که آدرس‌های مربوط به ایران و دیگر کشورهای تحت‌تحریم را که پیش از این با استفاده از روش‌های میانبر در این صرافی فعالیت می‌کردند، شناسایی کند.

در همین حال، تعدادی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی از مسدودشدن حساب خود در صرافی بایننس و درخواست این صرافی برای احراز هویت خبر می‌دهند؛ اما از شواهد به نظر نمی‌رسد که هنوز مسدودسازی گسترده‌ای علیه حساب‌های ایرانی در بایننس آغاز شده باشد.

همچنین بخوانید: آموزش کامل صرافی بایننس (آپدیت ۲۰۲۱)

نظرسنجی‌هایی در توییتر منتشر شده که در آنها از کاربران بایننس پرسیده شده است آیا در این مدت با مشکل مسدود شدن حساب خود توسط بایننس مواجه شده‌اند یا خیر. در یکی از این نظرسنجی‌ها که حدود ۲,۳۰۰ نفر در آن شرکت داشته‌اند، ۷۳ درصد از شرکت‌کنندگان گفته‌اند که تاکنون مشکلی در این مورد نداشته‌اند. در این میان تنها ۸ درصد از شرکت‌کنندگان گفته‌اند که حسابشان در بایننس مسدود شده است.

از آنجا که اکثر کاربران تاکنون مشکلی در این رابطه نداشته‌اند، حداقل می‌توان گفت که هنوز بایننس تصمیم مشخصی برای مسدودکردن حساب کاربران کشورهای تحت تحریم نگرفته است. علاوه بر این خبری هم در مورد تاریخ دقیق راه‌اندازی راهکار تراولر سایفرتریس و یا پیوستن بایننس به قانون انتقال اطلاعات FATF منتشر نشده است.

به‌طور کلی، کارشناسان و فعالان این حوزه درباره اخبار اخیر سه دیدگاه مختلف دارند:

• خطری وجود ندارد.
• هر چه سریع‌تر دارایی‌های خود را به کیف پول‌های شخصی منتقل کنید.
• بایننس سرمایه‌ها را به‌طور ناگهانی بلوکه نمی‌کند و قبل از اقدام اطلاع‌رسانی خواهد کرد.

عده‌ای نگران نیستند و تصور می‌کنند که بایننس یا نمی‌تواند و یا اگر هم بتواند قصد ندارد که حساب کاربران ایرانی را مسدود کند.

اما اغلب فعالان معتقدند که خطر بلوکه‌شدن دارایی‌ها بسیار جدی است و باید سرمایه‌ها را برداشت کرد یا سریع‌تر از این صرافی به صرافی دیگر نقل مکان کرد. این کاربران معمولاً صرافی‌های داخلی، صرافی‌های غیرمتمرکز و صرافی‌های خارجی دیگر را به‌عنوان مقصد بعدی خود معرفی کرده‌اند.

عده‌ای دیگر از کاربران ایرانی هم هستند که نظری میان این دو دیدگاه دارند و معتقدند که خطر می‌تواند جدی باشد، اما باتوجه به سوابق بایننس در این سال‌ها، احتمالاً قبل از اقدام گسترده برای مسدودکردن حساب‌ها، به کاربران برای برداشت سرمایه‌ها اطلاع‌رسانی می‌کند.

این اولین بار نیست که کاربران ایرانی بایننس درباره سرمایه‌های خود نگران می‌شوند؛ اما فشار دولت‌های بزرگ جهان به بایننس و اخبار اخیر همکاری با شرکت‌های تحلیل بلاک چین باعث شده است که جنس این نگرانی با دفعات قبل متفاوت باشد. این‌که بایننس در نهایت چه سیاستی در پیش خواهد گرفت را زمان مشخص می‌کند؛ اما توصیه نهایی همه کارشناسان به کاربران این است که سرمایه‌گذاری بلندمدت خود را به کیف پول شخصی منتقل کنند.

همچنین بخوانید: مرور یک واقعیت؛ صرافی، کیف پول نیست!