آیا بیت کوین ارزش ذاتی دارد؟
در اوایل ماه مارس (اسفند ۹۸)، اندرو بیلی (Andrew Bailey)، رئیس بانک مرکزی انگلستان، ادعا کرد که بیت کوین هیچ ارزش ذاتی ندارد. او در اظهار‌نظری بحث‌برانگیز گفت هر سرمایه‌گذاری که بیت کوین نگهداری می‌کند، باید برای از دست دادن تمام پول خود آماده باشد. بیلی اظهار کرد:
اگر می‌خواهید آن را بخرید، مشکلی نیست، اما متوجه باشید که هیچ ارزش ذاتی ندارد. ممکن است دارای ارزش ظاهری باشد، اما هیچ ارزش ذاتی وجود ندارد.
در طول سال‌های گذشته، بسیاری از سرمایه‌گذاران مشهور و مقامات رسمی دولتی همچون مارک کیوبن (Mark Cuban)، میلیاردر معروف، وارن بافت، مدیر عامل اجرایی برکشایر هاتاوی (Berkshire Hathaway) و دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، از بیت کوین به دلیل نداشتن ارزش واقعی انتقاد کرده‌اند. اما استدلال این افراد برای ادعایشان چیست؟ آیا بیت کوین واقعا ارزش ذاتی ندارد؟ کوین تلگراف با انتشار مقاله‌ای به بررسی این موضوع پرداخته است.
چرا بیت کوین ارزش ذاتی ندارد؟
در جولای سال ۲۰۱۹ (تیر ۹۸)، ترامپ با اشاره به اینکه بیت کوین ارزش ذاتی ندارد، سخنانی را که قبلاً توسط وارن بافت و شریک تجاری وی چارلی مانگر (Charlie Munger) به اشتراک گذاشته شده بود، تکرار کرد. ترامپ در توییتی گفت:
من هوادار بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیگر نیستم. این ارزها پول محسوب نمی‌شوند و ارزش آن‌ها به شدت ناپایدار است و هیچ اساسی ندارد.
استدلال‌ها برای اثبات بی‌ارزش بودن ذاتی بیت کوین، از خاستگاه این ارز دیجیتال ناشی می‌شود؛ شبکه‌ای غیرمتمرکز و همتابه‌همتا (Peer-to-Peer) از استخراج‌کنندگان، کاربران، توسعه‌دهندگان و فول‌نودها، که از سال ۲۰۰۹ و بدون حضور یک نهاد مرکزی یا گروهی که بر پروتکل بلاک چین نظارت داشته باشند، به راه افتاده است.
از این‌رو، ایده یک شبکه غیرمتمرکز و کاملاً متن‌باز، که به‌صورت نظری یک نرم‌افزار محسوب می‌شود، برای بسیاری از سرمایه‌گذاران بیگانه است. در سال ۲۰۱۸ (اردیبهشت ۹۷)، چارلی مانگر، نایب رئیس برکشایر هاتاوی گفت که بیت کوین «یک طلای مصنوعی و بی‌ارزش است» و آن را بخشی از دانش کامپیوتری هوشمند توصیف کرد. مانگر معتقد است:
بیت کوین، تعریف اسکار وایلد از شکار روباه را به خاطرم می‌آورد؛ شکار گوشت غیرخوراکی، به طرز غیرقابل توصیفی، ناخوشایند است.
اسکار وایلد (Oscar Wilde)، یک نویسنده ایرلندی در قرن نوزدهم بود. او این گفته را در توصیف کسانی به کار برده است که برای تفریح، روباه شکار می‌کردند و از نظر او، این کار بی‌معنی و بیهوده بوده است.
بیشتر مواضع منفی نسبت به بیت کوین و شک و تردید نسبت به ارزش آن، ناشی از ساختار غیرمتمرکز و توزیع‌شده و همین‌طور ماهیت دیجیتالی آن است. اما مدیران حوزه‌ی ارز دیجیتال و همچنین بزرگان عرصه‌ی سرمایه‌گذاری، ارزش بیت کوین را متفاوت و به شکلی دیگر درک می‌کنند.
کارشناسان حوزه ارز دیجیتال با این استدلال‌ها مخالفند
آری پاول (Ari Paul)، مدیر ارشد شرکت سرمایه‌گذاری بلاک‌تاور کپیتال (BlockTower Capital) در مصاحبه‌ای توضیح داد که ارزش بیت کوین، از کنترلی که این ارز دیجیتال به صاحبان سرمایه می‌دهد ناشی می‌شود. ویژگیِ غیرقابل مصادره بودن بیت کوین در مقایسه با دارایی‌های سنتی، سطحی بی‌سابقه از آزادی اقتصادی را برای کاربرانش فراهم می‌کند.
بیایید به عنوان مثال طلا را در نظر بگیریم. این دارایی در سیستم‌های مالی نوعی پناهگاه امن به شمار می‌رود و بسیاری از سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کنند بیت کوین در دراز مدت با آن رقابت کند. با این حال در گذشته بارها شاهد این بوده‌ایم که دولت‌ها طلاهایی را که افراد به صورت شخصی نگهداری می‌کردند، به دلایل مختلف ضبط کرده‌اند. پاول گفت:
بیت کوین ویژگی‌های بسیاری دارد؛ ارزش بیت کوین به واسطه این حقیقت ایجاد می‌شود که این ارز تنها راه برای سر پا نگه داشتن شبکه بلاک چینی خودش است؛ اما من معتقدم که بخش اعظمی از ارزش بیت کوین ناشی از مقاومتش در برابر توقیف و ضبط شدن است. من اگر بخواهم یک دلار از ثروتم را به‌گونه‌ای ذخیره کنم که به طور خودسرانه توسط دولت‌ها قابل مصادره نباشد، صرف‌نظر از قیمت بیت کوین نسبت به دلار، من به یک دلار بیت کوین نیاز دارم. بیت کوین با این ساختار تا حدودی قابل مقایسه با سیستم بانک‌داری فراساحلی (offshore banking) است، که دارای بازاری با ارزش حدود ۳۰ تریلیون دلار است.
بانک فراساحلی، به نوعی از بانک‌ها گفته می‌شود، که در آن بانک در مکانی غیر از محل سکونتِ سپرده‌گذارانش مستقر است و افراد ثروتمند برای حفاظت از پول‌هایشان در مقابل مصادره توسط دولت، از آن استفاده می‌کنند. بانک‌های آفشور مالیات دریافت نمی‌کنند و پول ثروتمندان را در اختیار دولت‌ها قرار نمی‌دهند.
این استدلال که ارزش بیت کوین از مقاومت آن در برابر مصادره ناشی می‌شود، با صحبت‌های ونسس کازارس (Wences Casares)، مدیرعامل شرکت ارائه‌دهنده کیف پول و خدمات امانت‌سپاری زاپو (Xapo) هم همخوانی دارد. در مقاله‌ای تحت عنوان «پرونده‌ای درباره اختصاص بخشی از سبد دارایی به بیت کوین» که در مارس ۲۰۱۹ (اسفندماه ۹۷) منتشر شد، کازارس پیشنهاد داد که هر ده میلیون دلار سبد دارایی، باید حداقل شامل صد هزار دلار سرمایه‌گذاری بلندمدت در بیت کوین باشد.
کازارس توضیح داد که در زمان کودکی‌اش در آرژانتین، شاهد این بوده که خانواده‌‌ی او سه بار تمام دارایی‌های خود را از دست دادند و آخرین باری که این اتفاق افتاد به دلیل مصادره ناعادلانه دارایی‌هایشان بوده است.
متی گرین‌اسپن (Mati Greenspan)، موسس کوانتوم اکونومیکس (Quantum Economics)، معتقد است ارزش ذاتی و حقیقی بیت کوین صرفاً به درک سرمایه‌گذار از بیت کوین و کل طبقه دارایی (asset class) بستگی دارد. طبقه‌ی دارایی گروهی از اوراق بهادار، و یا گروهی از ارزهای دیجیتال است که خصوصیاتی مشترک و رفتار مشابه در بازار دارند و قوانین مشترکی در خصوص آن‌ها وجود دارد.
طبق تعریف، اصطلاح «ارزش ذاتی» به ارزش واقعی، ذاتی و اساسی یک دارایی، کالا یا ارز اشاره دارد. اما «ارزش» مقوله‌ای ذهنی است و اغلب اوقات براساس شرایط مختلف، به طور قابل توجهی تغییر می‌کند.
به عنوان نمونه، پیش از آن‌كه رییس جمهور ریچارد نیكسون (Richard Nixon) استاندارد طلا را با اجازه ندادن به بانک مرکزی برای بازپرداخت دلار با طلا حذف كند، ارزش ذاتی دلار ناشی از پشتوانه طلا بود. اما وقتی استاندارد طلا از بین رفت، سایر کشورها شروع به چاپ پول کردند و نرخ تورم ارزهای ذخیره شروع به افزایش کرد.
منظور از ارز ذخیره، پولی است که دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی تمایل به نگهداری آن به عنوان ذخایر طلا و ارز داشته باشند و بخش بزرگی از تجارت بین‌المللی به وسیله‌ی آن انجام گیرد. دلار بزرگترین ارز ذخیره دنیا است.
می‌توان این‌گونه پنداشت که ارزش ذاتیِ یک ارز ذخیره، وابسته به دولت یا کشوری است که پشتوانه آن ارز است، اما این ارزش بسته به عوامل مختلفی می‌تواند به سرعت تغییر کند. گرین‌اسپن می‌گوید:
ارزش ذاتی به عنوان «درک یک سرمایه‌گذار از ارزش دارایی» تعریف می‌شود. بنابراین، اینکه بیت کوین دارای ارزش است یا خیر، کاملاً به دیدگاه سرمایه‌گذار آینده‌نگر بستگی دارد. شاید در حال حاضر برای آقای کارنی هیچ ارزشی نداشته باشد، اما مطمئناً برای میلیون‌ها انسان دیگر در سراسر جهان ارزشمند است.
ارزش ذاتی بیت کوین در طول زمان افزایش خواهد یافت
علی‌رغم ظهور امانتداران مورد اعتماد و صرافی‌های قانون‌گذاری شده که در استقرار سریعِ زیرساخت‌های رو به رشد برای حمایت از بازار مشارکت داشته‌اند، بیت کوین هنوز یک دارایی نوظهور محسوب می‌شود.
بعد از سقوط شدید شاخص صنعتی داو جونز در ۱۲ مارس (۲۲ اسفند ۹۸) به دلیل افزایش سطح ترس از همه‌گیری ویروس کرونا، بیت کوین نیز همبستگی بالایی با بازار سهام ایالات متحده نشان داد. این همبستگی تنگاتنگ، تصویر بیت کوین را به عنوان پناهگاه امن برای ذخیره ارزش مخدوش کرد.
تا پیش از مارس ۲۰۲۰ (اسفند ۹۸)، هیچ‌گاه چنین فرصتی برای بررسی رفتار بیت کوین تحت شرایطی که در آن بازارهای مالی جهانی سقوط کرده و نشانه‌هایی از بلاتکلیفی شدید مالی را بروز داده بود، وجود نداشت.
نوسانات بیت کوین و همبستگی آن با بازار سهام در ماه اخیر (اواسط اسفند ۹۸ تا فروردین ۹۹)، در درجه اول ناشی از این واقعیت است که ارزش بازار آن هنوز چیزی در حدود ۱۱۶ میلیارد دلار است. این مقدار تنها ۱.۳۷ درصد از کل ۸ تریلیون دلار ارزش بازار طلا است.
با افزایش ارزش بازار بیت کوین در طول زمان، این ارز پایداری بیشتر و نوسانات کمتری از خود نشان خواهد داد. این امر به بیت کوین امکان می‌دهد تا در مواقع رکود بازار جهانی، بتواند خود را به عنوان دارایی امن اثبات کند. تایلر وینکلوس (Tyler Winkelvoss)، مدیرعامل بیلیونر صرافی جمینی (Gemini) به تازگی در مورد این موضوع گفته است:
بیت کوین سپری در برابر بیماری‌های همه‌گیر نیست، بلکه سپری در برابر سیستم‌های پولی بدون پشتوانه است. شوک تقاضای منفی و ناگهانی در اقتصاد جهانی، هر دارایی از جمله طلا را در کوتاه‌مدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. جهان از این شرایط کوتاه‌مدت گذر خواهد کرد، اما در بلندمدت چطور؟ آیا بیت کوین وارد یک «معامله فاوستی» (Faustian bargain) خواهد شد؟ فعلا بیت کوین وارد هیچ معامله‌ای نشده است و توانایی استقامت و دوام آوردن در یک بازی بی‌پایان را داراست.
فاوست، یک اسطوره در فرهنگ عامه اروپاست که با شیطان معامله کرد. اصطلاح معامله فاوستی، امروزه به معنی قربانی کردن هر چیزی برای ارضای امیال بی‌پایان انسان برای به دست آوردن قدرت به کار می‌رود.
طی یک دهه آینده و با ارزش بازار گسترده‌تر، زیرساخت‌های قوی‌تر، نقدینگی بالاتر، چارچوب‌های نظارتی شفاف‌تر و افزایش سطح آگاهی، ارزش بیت کوین می‌تواند به میزان قابل توجهی بهبود یابد و سرانجام استدلال‌هایی مبنی بر اینکه بیت کوین فاقد ارزش ذاتی است، تضعیف خواهند شد؛ چرا که ویژگی غیرقابل تصرف بودن، ماهیت غیرمتمرکز و قابلیت تبادل‌پذیری بیت کوین، بر ارزش این دارایی خواهد افزود.
متاسفیم که این مطلب نتوانسته نظر شما را جلب کند. لطفا با نظرات و پیشنهادات خود، ما را در بهبود همیشگی سایت یاری دهید.