وایت پیپر (White paper) چیست و چگونه آن را مطالعه کنیم؟

وایت پیپر که در فارسی تحت‌عنوان «اوراق سفید» ترجمه شده است، در حقیقت به گزارشی جامع و کامل از عملکرد یک طرح یا پروژه و مشکلی که حل می‌کند اشاره دارد. کاربرد وایت پیپر محدود به دنیای ارزهای دیجیتال نیست؛ اما امروزه این اصطلاح در فضای بلاک چین و ارزهای دیجیتال نیز بسیار کاربرد دارد و به‌کرات دیده می‌شود. در این مقاله نگاهی به اهمیت وایت پیپر در حوزه ارزهای دیجیتال داریم و روش‌های صحیح مطالعه آن را بررسی کنیم.

وایت پیپر در حوزه ارزهای دیجیتال چیست؟

وایت پیپر در حوزه ارزهای دیجیتال سندی (معمولاً یک فایل PDF) است که توضیحی جامع از یک پروژه غیرمتمرکز (ارز دیجیتال یا شبکه مبتنی بر بلاک چین) در آن ارائه شده است. در حقیقت وایت پیپر یک معرفی‌نامه از پروژه است که به خواننده توضیح می‌دهد یک پروژه قرار است چه مشکلی را حل کند. وایت پیپر در هر حوزه‌ای می‌تواند وجود داشته باشد و محدود به دنیای ارزهای دیجیتال نیست.

زمانی که با یک ارز دیجیتال جدید روبه‌رو هستیم (علی‌الخصوص اگر این پروژه در مرحله عرضه اولیه سکه یا همان ICO قرار داشته باشد)، اولین گامی که برای تحلیل آن باید برداریم، مطالعه وایت پیپر است.

هدف از نگارش این سند در فضای ارزهای دیجیتال، ارائه نقشه‌ای دقیق از آینده این ارزها و برنامه‌های آنهاست. توضیح جامعی از خود محصول و فناوری‌ای که پشت آن قرار دارد، مشکلی که این محصول قرار است آن را حل کند، جزئیاتی در خصوص توکن دیجیتال آن و اطلاعاتی در مورد تیم توسعه‌دهنده و نقشه راه آن‌ها برای این پروژه، از جمله مواردی هستند که در وایت پیپر باید به آنها اشاره شود.

معروف‌ترین وایت پیپر موجود در دنیای ارزهای دیجیتال، گزارش معرفی بیت کوین است. این وایت پیپر با عنوان «بیت کوین: یک سیستم پرداخت نقدی الکترونیک و همتابه‌همتا»، در سال ۲۰۰۸ توسط ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto)، خالق ناشناس بیت کوین منتشر شده و تولد اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز جهان را رقم زده است. از این لینک می‌توانید وایت پیپر بیت کوین را مطالعه کنید.

مطالعه وایت پیپر پروژه‌ها (پیش از سرمایه‌گذاری روی آنها) به سه دلیل اهمیت دارد. اولین دلیل این است که به شما این امکان را می‌دهد تا خود پروژه را درک کنید و با آن آشنا شوید. دلیل دوم این است که با مطالعه وایت پیپر می‌توانید مشکلی را که این پروژه در صدد رفع آن است کشف کنید و بررسی کنید که آیا این پروژه خواهد توانست چنین مشکلی را حل کند یا خیر. در نهایت اینکه مطالعه وایت پیپر، توانایی سنجش اعتبار توکن پروژه را در اختیار شما قرار می‌دهد و شما خواهید توانست با دید بازتری در خصوص سرمایه‌گذاری (یا سرمایه‌گذاری نکردن) بر روی آن تصمیم‌گیری کنید.

نباید این نکته را فراموش کرد که وایت پیپرها را تیم پروژه می‌نویسند و بنابراین تا زمانی که بررسی و تحلیل دقیق انجام نشود، به‌صورت مستقیم نمی‌توان نکته منفی در یک وایت پیپر پیدا کرد. بدیهی است که تیم توسعه یک پروژه در گزارش‌های خود تنها از پروژه خود تعریف و تمجید می‌کنند، اما با بررسی عمیق می‌توان نقاط ضعف و گفته‌نشده پروژه را پیدا کرد.

در ادامه به‌طور مختصر توضیح می‌دهیم که چطور یک وایت پیپر را مطالعه کنید. با کمک این سند برای تصمیم‌گیری در خصوص سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال یا ICO بعدی خود، به یک سلاح قوی مجهز خواهید شد.

یک وایت پیپر شامل چه بخش‌هایی می‌شود؟

یک وایت پیپر استاندارد و کامل، شامل بخش‌های زیر است:

چکیده (Abstract)

در قسمت چکیده، یک دید کوتاه اما کلی از پروژه و بخش‌های پیش‌رو به شما ارائه خواهد شد. در حقیقت، وظیفه چکیده این است که شما را به مطالعه ادامه مطلب ترغیب کند و کنجکاوی شما را در خصوص جزئیات پروژه برانگیزد.

مقدمه (Introduction)

در قسمت مقدمه معمولاً مطالب پایه‌ای مانند ماهیت بلاک چین و ارزهای دیجیتال و مزایای آن‌ها گنجانده می‌شود و همچنین بازاری که این ارز دیجیتال قصد ورود به آن را دارد نیز در همین قسمت معرفی خواهد شد.

تعریف مشکل (Problem)

این قسمت جزئیات بیشتری را در خصوص بازار هدف پروژه در اختیار کاربران قرار می‌دهد و با دقت بیشتری چالش‌های موجود در این صنعت (صنعت ارزهای دیجیتال) را بررسی می‌کند. این چالش‌ها می‌توانند از نوع فنی و یا مربوط به نوع مدیریت کسب‌وکارها در این حوزه باشند. راه‌حل‌های فعلی هم که برای مقابله با این چالش‌ها در نظر گرفته شده‌اند در این قسمت عنوان شده و تیم توسعه‌دهنده، دلایل خود را برای کافی نبودن راه‌حل‌های موجود بیان می‌کند.

توضیح محصول (Description)

در این قسمت می‌توانید توضیح محصول معرفی‌شده را (از زبان توسعه‌دهنده یا توسعه‌دهندگان آن) مطالعه کنید و دریابید که این پلتفرم، محصول یا سرویس دقیقاً چه کاری را انجام می‌دهد، عملکرد آن به چه شکل است و چگونه خواهد توانست مشکلات عنوان‌شده را برطرف کند.

جزئیات فنی (Technical Details)

در این قسمت از گزارش، شما جزئیات فنی مربوط به بلاک چین پروژه موردنظر را خواهید یافت. مواردی از جمله توضیح دقیق و فنی شیوه توسعه محصول، مشخصات فنی آن و روش توسعه و عرضه کوین یا توکن دیجیتال آن از جمله مواردی هستند که در این قسمت از سند با آن‌ها مواجه خواهید شد.

توکن (Token)

این قسمت به‌طور کامل به کوین یا توکن دیجیتال پروژه اختصاص دارد. با مطالعه این قسمت پی خواهید برد که این کوین یا توکن‌های دیجیتال جدید قرار است چه عملکردی داشته باشند، چه سازوکاری برای عرضه آن‌ها در نظر گرفته شده است و وجود آن‌ها چه نفعی را برای کاربران این پروژه و در مقیاس بزرگ‌تر، جامعه ارزهای دیجیتال به‌همراه خواهد داشت.

جزئیات مربوط به عرضه عمومی

اگر این وایت پیپر در راستای فروش یک توکن خاص نوشته شده باشد، اطلاعات مربوط به عرضه عمومی آن نیز در آن گنجانده خواهد شد. نکاتی همچون زمان راه‌اندازی و عرضه بخش‌های مختلف محصول، طرح‌های تشویقی، جزئیاتی در خصوص افراد واجد (و فاقد) شرایط برای سرمایه‌گذاری بر روی محصول، شیوه استفاده از سرمایه جذب‌شده و نقشه راه پروژه از جمله مواردی هستند که در این قسمت به آن‌ها دسترسی خواهید داشت.

معرفی تیم توسعه‌دهنده

در قسمت‌های انتهایی معمولاً اطلاعاتی در خصوص بنیان‌گذاران پروژه و توسعه‌دهندگان ارشد آن نیز وجود دارد. یک تیم قوی و باتجربه، یکی از ارکان اصلی موفقیت در هر پروژه‌ ارز دیجیتالی است. به همین علت، وجود این بخش در وایت پیپر اهمیت زیادی دارد (و توصیه می‌کنیم حتماً آن را مطالعه کنید). در این قسمت شما می‌توانید سوابق تخصصی هریک از اعضای پروژه را بیابید و با نقشی که در پروژه فعلی ایفا می‌کنند آشنا شوید.

جمع‌بندی (Conclusion)

یک وایت پیپر خوب در نهایت با یک نتیجه‌گیری به اتمام می‌رسد. در قسمت نتیجه‌گیری، خلاصه‌ای از نکات اصلی پروژه ذکر می‌شود و در صورتی که عرضه عمومی توکن در شرف ‌وقوع باشد، این مسئله در همین قسمت یادآوری خواهد شد تا افراد علاقه‌مند، فرصت مشارکت را از دست ندهند.

به وایت پیپر اتکا نکنید

اگرچه پیش از سرمایه‌گذاری در یک پروژه مطالعه وایت پیپر لازم است، نباید تنها به این سند اتکا شود. همان طور که بالاتر ذکر شد، یک وایت پیپر از طرف تیم توسعه‌دهنده منتشر می‌شود و به همین دلیل نمی‌توان دید کاملی از مشکلات و چالش‌های احتمالی پروژه به دست آورد.

به‌جز وایت پیپر معیارهای بسیار زیاد دیگری وجود دارد که نشان می‌دهند آینده یک پروژه تا چه‌اندازه مثبت است. در مقاله آموزش تحلیل فاندامنتال، می‌توانید با این معیارها بیشتر آشنا شوید.