مروری بر جنبه‌های منفی ارزهای دیجیتال/ آیا روح ساتوشی در عذاب است؟
پیش از آغاز باید به این نکته مهم اشاره کنم که ارزهای دیجیتال، فرصتی ارزنده برای سرمایه‌گذاری و نیز پیشرفت فنی به شمار می‌روند. در این مقاله قصد دارم تنها به بررسی برخی از نگرانی‌ها و جنبه‌های منفی این حوزه بپردازم.
با گذشت زمان و توجه بیشتر به این دست از مسائل، می‌توان شاهد رفع نسبی آنها نیز بود. مخاطرات موجود در بازار ارزهای دیجیتال شباهت‌های زیادی به مخاطرات حساب‌های بانکی آنلاین و یا انجام فعالیت‌های اقتصادی با استفاده از ابزارهای مالی دارد. به نظرم فناوری بلاک چین را نمی‌توان در این میان مقصر دانست. ما به فناوری‌های دیگر و همچنین پلتفرم‌هایی مناسب برای حل این سری از مشکلات نیاز داریم.
در سال ۲۰۰۸ بود که یک شخصیت اسرارآمیز (که برای بسیاری از علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال نقش یک قهرمان را دارد)، مقاله‌ای با عنوان «بیت کوین: یک سیستم پول الکترونیکی همتابه‌همتا» (Bitcoin: A Peer-to-Peer-Electronic-Cash-System) را منتشر کرد که البته در سال ۲۰۰۹ به شکل‌گیری بیت کوین انجامید. این فرد این مقاله را با نام ساتوشی ناکاموتو منتشر کرد و احتمالا هدف از این کار، پنهان نگه‌داشتن نام اصلی‌اش بود. اندکی پس از عرضه بیت کوین، دیگر خبری از ناکاموتو نشد و به‌این‌ترتیب این شخصیت اسرارآمیز گویی به مرگ «مجازی» گرفتار شده است.
تا به امروز، هویت واقعی ناکاموتو همچنان ناشناس باقی مانده است. بسیاری از افراد بر این باورند که ناکاموتو به خاطر سرخوردگی از وضعیت مالی دنیا در زمان خود دست به ایجاد بیت کوین زد. یکی از مواردی که سبب می‌شود این فرضیه درست باشد، جمله‌ای است که در کد اولین بلاک بیت کوین وجود داشت. در این بلاک آمده است:
«روزنامه تایمز ۳ ژانویه ۲۰۰۹، صدراعظم در آستانه دومین کمک مالی به بانک‌ها»
این طور به نظر می‌رسد که ناکاموتو امیدوار بود بیت کوین بتواند الگوی جدیدی از شفافیت و اعتماد را از طریق استفاده از دفتر کل باز، بیت کوین و بلاک چین به دنیا عرضه کند و درعین‌حال، جایگزینی نیز برای پول‌های فیات در حال افول به جهانیان پیشنهاد دهد.
از آن زمان حدود ۱۰ سال می‌گذرد و در دنیای ارزهای دیجیتال، شاهد انواع کلاهبرداری، شیادی و فعالیت‌های مجرمانه هستیم. شاید بسیاری از افراد بر این باور باشند که این وضعیت در تضادی آشکار با چشم‌انداز ناکاموتو است و نابه‌سامانی‌های کنونی، دارد روح ناکاموتو را عذاب می‌دهد.
با وجود اینکه بسیاری از فعالان در دنیای ارزهای دیجیتال از انگیزه‌هایی صادقانه برخوردارند و به فناوری، چشم‌انداز و ارزش‌های بلاک چین و غیرمتمرکزسازی باور دارند، متأسفانه عده زیادی از افراد سودجو نیز در این میان حضور دارند که البته تعدادشان از زمان انتشار بیت کوین به این سو با رشد قابل‌توجهی روبرو بوده است.
امید به دستیابی به سود بالا در بازار پر نوسان ارزهای دیجیتال سبب شده نیت‌های بد نیز وارد این بازار شود و برخی افراد با این نیت‌ها، به کلاهبرداری، فریبکاری و حتی تهدید سرمایه‌گذاران ساده‌لوح روی بیاورند. در ادامه به بررسی برخی از بزرگ‌ترین تهدیداتی که در انتظار سرمایه‌گذاران کم‌تجربه و زودباور در بازار ارزهای دیجیتال وجود دارد می‌پردازیم.
۱.عرضه اولیه سکه (ICO)
در سال‌های اخیر شاهد حجم زیادی از عرضه اولیه سکه (ICO) کلاهبردارانه بودیم که در آن، افرادی شیاد با عرضه اطلاعاتی نادرست، به جمع‌آوری سرمایه پرداختند. سرمایه‌گذاران زیادی با هدف کسب سود از اجرایی شدن این پروژه‌ها، بخشی از ثروت خود را در اختیار این کلاهبرداران قرار دادند. بیت‌کانکت (Bitconnect) و تیتانیوم (Titanimum) را می‌توان از جمله این پروژه‌ها دانست. در هر دوی این پروژه‌ها، حجم زیادی پول از سرمایه‌گذارانی که امیدوار به کسب سود بالا بودند جذب شد و صاحبان این پروژه‌ها نیز پس از اندکی، با این سرمایه متواری شدند. گفتنی است تحقیقات قضایی برای بررسی جزئیات این دو پرونده همچنان در جریان است.
۲. آدم‌ربایی
مدتی پیش بود که برخی از کارکنان شرکت اسکای‌کوین (Skycoin) مدیرعامل این شرکت را به گروگان گرفتند. نه نفر از اعضای تیم اسکای‌کوین بدون اجازه وارد منزل مدیرعامل اسکای‌کوین شدند، به این امید که بتوانند بخشی از سرمایه او را سرقت کنند. آنها برای رسیدن به این هدف، مدیرعامل و همسرش را مورد ضرب و شتم هم قرار دادند.
۳. کلاهبرداران تلگرامی
تلگرام یک پلتفرم شبکه اجتماعی است که محبوبیت زیادی در میان فعالان دنیای ارزهای دیجیتال دارد. بااین‌حال، برخی از کاربران تلگرام از آن به خاطر ناتوانی‌اش در مقابله با کاربرانی که با هویت جعلی به کلاهبرداری می‌پردازند انتقاد دارند. ممکن است شما نیز پیام‌هایی از سوی یک فرد به‌ظاهر سرشناس و یا ادمین یک گروه معتبر مربوط به ارزهای دیجیتال دریافت کرده باشید.
این کاربران در ابتدا با وعده کمک و توصیه وارد ارتباط با قربانی‌های بالقوه خود می‌شوند و هدف نهایی آنها نیز سرقت ارز دیجیتال آنهاست. همچنین خبرهایی منتشر شده که نشان می‌دهد برخی کاربران در قالب تیمی به این کار مشغول‌اند و به تقسیم ارزهای دیجیتالی که از قربانیان سرقت می‌کنند می‌پردازند. گفتنی است سایر پلتفرم‌های شبکه اجتماعی نظیر توییتر و فیس‌بوک با کاربرانی که با هویت جعلی به کلاهبرداری می‌پردازند مقابله می‌کنند.
۴. باج‌افزار
باج‌افزار یک مشکل بزرگ برای کاربران و نیز شرکت‌ها به شمار می‌رود. باج‌افزار در واقع یک نرم‌افزار مخرب است که داده‌های موجود بر روی هارد درایو قربانی را رمزگذاری کرده و قفل می‌کنند. قربانی بدون داشتن کلید رمزگشایی قادر به استفاده از این داده‌ها نخواهد بود. باج‌افزارها معمولا از طریق ایمیل و یا کدهای مخرب موجود در وب‌سایت‌های مختلف به رایانه قربانی منتقل می‌شود.
به محض اینکه رایانه آلوده شد و داده‌های موجود در آن قفل شد، پیامی نمایش داده می‌شود و در آن به قربانی اعلام می‌شود که باید مقداری مشخص ارز دیجیتال (معمولا بیت کوین) را به یک کیف پول مشخص واریز کند. همچنین معمولا مهلتی هم برای این پرداخت اعلام می‌شود. اگر پرداخت در زمان تعیین شده صورت نگیرد، مقدار مبلغ مورد نظر نیز افزایش می‌یابد. تقریبا همه تبهکارانی که باج‌افزار منتشر می‌کنند، از قربانی درخواست ارز دیجیتال دارند.
آینده‌ای روشن
با وجود اینکه دنیای ارزهای دیجیتال با انبوهی از مخاطرات روبروست، ورود فناوری‌های جدید و نیز فرآیندهای نوین می‌تواند از این مخاطرات بکاهد. بلاک چین هیچ گناهی در این میان ندارد، بلکه نرم‌افزارها و پلتفرم‌هایی که بر اساس آن ایجاد می‌شود مشکل‌ساز هستند. باید این نکته مهم را به یاد داشته باشیم که هنوز ارزهای دیجیتال مورد پذیرش گسترده قرار نگرفته‌اند و با گذشت زمان، بلاک چین و غیرمتمرکزسازی می‌تواند بسیاری از نگرانی‌هایی را که در زمینه پول فیات در دنیا وجود دارد، برطرف سازد. درست است که فعالیت‌های کلاهبردارانه زیادی در دنیای ارزهای دیجیتال روی می‌دهد، اما دنیای بانکداری سنتی و سایر شیوه‌های مالی آنلاین نیز خالی از اشکال نیست و آنها نیز گرفتار چنین مشکلاتی هستند. در واقع، فعالیت‌های تبهکارانه بخشی از واقعیت‌های مالی (چه در حوزه ارزهای دیجیتال و چه در پول فیات) به شمار می‌روند.
با گذشت زمان، شاهد این خواهیم بود که بیت کوین و ارزهای دیجیتال تحولی در زندگی ما ایجاد کرده و کیفیت آن را افزایش می‌دهند. با وجود اینکه شاید روح ناکاموتو اکنون از مشاهده این کلاهبرداری‌ها و اتفاقات ناخوشایند در عذاب باشد، اما آینده روشن است و بیت کوین می‌تواند چشم‌اندازش یعنی یک محیط شفاف‌‌تر و منصفانه‌تر مالی را رقم بزند. در چنین محیطی، امکان انجام اقداماتی خلاف اخلاق نیز به حداقل خواهد رسید.
بیایید به آینده امیدوار باشیم …
ضمن تشکر از نویسنده ، باید اعلام کنم که مطلب واقعا عالی بود.
این خیلی خوبه که اینطوری به روشن گری هر چه بیشتر این حوزه کمک میکنید. اما خب بزارید منم یک نکته جا افتاده رو یادآوری کنم ، اونم اینکه در هر بازاری امکان کلاهبرداری از سرمایه گذاران بی تجربه ، کم تجربه و تازه کار وجود داره و نمیشه گفت که مثلا بازار کریپتوها بیشتر در معرض کلاهبرداریه یا بورس و فارکس بیشتر در معرض اینجور خطرات هست. نه ، چیزی که عامل تعیین کننده اینجور اوقات به حساب میاد ، دانش و دیدگاه باز افرادی هست که قصد ورود به این بازار خارق العاده و بزرگ رو دارن.