بیت کوین؛ انقلابی که در نهایت به پیروزی می‌رسد

حدود یک دهه از عمر بیت کوین می‌گذرد. در این یک دهه، بیت کوین نیز مانند هر فناوری نوپای دیگری فرازونشیب‌های زیادی داشته و با چالش‌های بسیاری دست‌وپنجه نرم کرده است. عموم مردم، کارشناسان، اقتصاددان‌ها و سیاست‌مداران در طول این سال‌ها مواضع متفاوتی نسبت به بیت کوین داشته‌اند؛ مواضعی که در طول زمان تغییر کرده است. قطعا این نقل‌قول معروف را که منتسب به گاندی است بارها شنیده‌اید:

اول نادیده‌ات می‌گیرند، بعد مسخره‌ات می‌کنند و در پایان با تو می‌جنگند. آن‌ وقت است که پیروز خواهی شد.

درواقع این‌ یک نقل‌قول جعلی است؛ زیرا گوینده اصلی آن گاندی نیست. کسی که اولین بار این جمله را بیان کرد، شخصی به نام نیکلاس کلین (Nicholas Klein)، یکی از فعالان سندیکای کارگران آمریکا در اوایل قرن بیستم بود.

این نقل‌قول که برای همه شناخته‌شده است، ترجمه دقیق مراحلی است که همه جنبش‌های انقلابی قبل از به پیروزی رسیدن طی می‌کنند.

اما صرف‌نظر از اینکه از زبان کدام شخصیت نقل شده است، این جمله کاملاً با سفر پرماجرای بیت کوین از زمان خلق آن توسط ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ مطابقت دارد.

طبق توصیف ارائه‌شده در این نقل‌قول، بیت کوین در حال حاضر در سومین مرحله از جنبش انقلابی خود قرار گرفته است و همه از هر طرف در حال نبرد با بیت کوین هستند. سیلوین سارل (Sylvain Saurel) در مقاله‌ای که برای وب‌سایت مدیوم نوشته است، با نگاهی به گذشته این سفر پرماجرا از زمان پیدایش بیت کوین، توضیح داده است که چرا در صورت گذر از این مرحله، پیروزی دور از دسترس نخواهد بود.

برای بررسی قدم‌به‌قدم مراحل رشد بیت کوین، با ارزدیجیتال همراه باشید.

۱- نادیده گرفته شدن بیت کوین

تقریباً هیچ‌کس در زمان عرضه رسمی بیت کوین در سوم ژانویه سال ۲۰۰۹ (۱۴ دی ۱۳۸۷)، نسبت به آن علاقه‌ای از خود نشان نداد. بیت کوین کاملاً نادیده گرفته شده بود و غیر از چند نفر از هواداران متعصب رمزنگاری کسی با ساتوشی ناکاموتو هم‌سفر نشد.

گروهی که سایفرپانک‌ها (Cypherpunks) نامیده می‌شدند و طرفداران استفاده از رمزنگاری برای حفظ حریم خصوصی بودند، اولین کسانی بودند که از بیت کوین و سیستم انقلابی مبتنی بر بلاک چین آن استفاده کردند.

در آن زمان بیت کوین که به‌طورکلی نادیده گرفته شده بود، توانست با استفاده از این وضعیت به ‌آرامی و بلاک به بلاک به رشد خود ادامه دهد. کم‌کم افراد نوآور و مبتکر حوزه فناوری هم در این سفر با بیت کوین همراه شدند.

این‌ها افرادی عاشق فناوری بودند که خیلی سریع متوجه شدند بیت کوین خصوصیات خاص و منحصربه‌فردی دارد:

• تمرکززدایی واقعی را اجرا کرده است
• نیازی به رهبر ندارد
• کدهای آن متن‌باز است
• ذخیره آن محدود است و تورم آن به صورت کنترل‌شده با گذشت زمان کاهش خواهد یافت و باعث کمیابی بیت کوین خواهد شد.

اما به‌ هر حال سردمداران دنیا در ابتدای کار هیچ اهمیتی به بیت کوین نمی‌دادند و واکنش آن‌ها در برابر بیت کوین یا جهالت مطلق بود و یا از سر غرور و تکبر. واقعاً چگونه یک فرد ناشناس مرموز توانست سیستم پرداختی را اختراع کند که ضمن تضمین امنیت شبکه، امکان تایید تراکنش‌ها را بدون نیاز به کنترل دولت‌ها و به ‌تبع آن هیچ نهاد یا فرد ثالث دیگری فراهم می‌کرد؟

برای سردمداران این دنیا انقلاب بیت کوین یک مأموریت غیرممکن بود. از نظر آنها بیت کوین در نهایت اختراع چند برنامه‌نویس حواس‌پرت و خرفت بود.

۲- مسخره کردن بیت کوین

اولین هاوینگ تاریخ بیت کوین در تاریخ ۲۸ نوامبر سال ۲۰۱۲ (۸ آذر ۹۱) اتفاق افتاد. در این رویداد، پاداش ماینرها برای اضافه کردن یک بلاک از تراکنش‌ها به بلاک چین، از ۵۰ بیت کوین به ۲۵ بیت کوین رسید.

همه با بی‌صبری در انتظار بودند. در آن زمان کسی نمی‌دانست که اولین کاهش شدید در عرضه، چه تاثیری روی قیمت بیت کوین خواهد داشت.

بازار صعودی قدرتمندی که در اوایل سال ۲۰۱۳ آغاز شد اولین پاسخ بازار به نوآوران فعال در این بازار بود و آنها را برای ادامه مسیر ترغیب کرد. در ادامه گروه دیگری هم به این نوآوران اضافه شدند که می‌توان از آن‌ها به‌عنوان اولین پذیرندگان بیت کوین نام برد.

این پذیرندگان اولیه هم از جمله دوستداران فناوری بودند که کمی طول کشید تا به قافله نوآوران بپیوندند. به ‌هر حال، ورود آن‌ها به این فناوری باعث آغاز رشد واقعی آن شد. این، خلاصه‌ای از وضعیت بیت کوین تا تاریخ ۲۸ نوامبر ۲۰۱۳ (۸ آذر ۹۴) بود. در آن مقطع برای اولین بار در تاریخ، قیمت بیت کوین در صرافی ‌ام تی گاکس (MT.Gox) که بزرگ‌ترین صرافی آن روزها بود، به ۱,۰۰۰ دلار رسید.

اولین دوره شور و شوق مردم به بیت کوین با پوشش رسانه‌ها شروع شد؛ اما در میان مقاله‌های متعدد چاپ‌شده، تنها چند مقاله انقلاب مدنظر بیت کوین برای آینده را جدی می‌گرفتند و اکثر آن‌ها با دید منفی به آن نگاه می‌کردند. این مقالات باعث تردید اعضای خوش‌بین و رویاپرداز جامعه بیت کوین شد و آن چند مقاله مثبت هم به ‌جای بیت کوین، بیشتر روی فناوری بنیادین آن، یعنی بلاک چین تمرکز داشت.

سردمداران دنیا در آن زمان به جمع کسانی که بیت کوین را به سخره می‌گرفتند اضافه شدند. حملات کلامی آن‌ها معمولاً از دو جبهه انجام می‌شد:

• بیت کوین هیچ ارزش ذاتی ندارد.
• از بیت کوین برای پول‌شویی استفاده می‌شود.

آلن گرینسپن (Alen Greenspan)، رئیس سابق فدرال رزرو آمریکا در زمره اولین کسانی بود که بیت کوین را زیر آتش حملات خود گرفت:

شما برای درک ارزش ذاتی بیت کوین احتیاج به یک قوه تخیل بسیار قوی دارید. شاید شما بتوانید این کار را انجام دهید. من که تا حالا از انجام آن ناتوان بوده‌ام.

البته استقبال و تایید انقلاب بیت کوین از سوی کسی که در قلب سیستم پولی و مالی مشغول فعالیت بود، می‌توانست بسیار غیرمنتظره باشد.

بن برنانک (Ben Bernanke)، اقتصاددان مشهور آمریکایی هم که یکی از طرفداران اقتصاد نئو-کینزی (Neo-Keynesian) است، نظر مثبتی نسبت به بیت کوین نداشت:

بیت کوین تلاشی برای جایگزین کردن ارز فیات و فرار از قوانین و مداخلات دولت است. من که فکر نمی‌کنم این تلاش موفقیت‌آمیز باشد.

اما بیت کوین علی‌رغم این تمسخرها، راه درستی را برای حرکت انتخاب کرده بود. بیت کوین با استخراج هر بلاک، به عملکرد صحیح خود ادامه داد و انعطاف‌پذیری و کارایی سیستم خود را به رخ منتقدان کشید.

این کارایی را می‌توان در نرخ دسترسی ۹۹٫۹۸ درصدی به بیت کوین از زمان اختراعش مشاهده کرد. نرخی که برای یک سیستم پرداخت غیرمتمرکز و بدون نیاز به رهبر، که بنابه ادعاهای سردمداران دنیا تنها توسط چند توسعه‌دهنده حواس‌پرت پشتیبانی می‌شد، نرخ بدی محسوب نمی‌شود.

۳- بیت کوین زیر آتش حملات همه‌جانبه دشمن

دومین رویداد هاوینگ بیت کوین در تاریخ ۱۱ جولای سال ۲۰۱۶ (۲۱ تیر ۱۳۹۵) به وقوع پیوست و پاداش ماینرها برای استخراج هر بلاک از ۲۵ بیت کوین به ۱۲٫۵ بیت کوین کاهش یافت. پیامدهای این شوک جدید در عرضه بیت کوین درست مانند هاوینگ اول بود. یک بازار صعودی قدرتمند که ۱۸ ماه بعد از هاوینگ دوم آغاز شد.

این بازار صعودی باعث شد که نام بیت کوین در اواسط سال ۲۰۱۷ در صفحه اول بسیاری از نشریه‌های مهم به چشم بخورد. البته قیمت بیت کوین در این زمان بسیاری از سردمداران دنیا را نگران کرد. قیمت بیت کوین در ماه‌های می، ژوئن، آگوست و سپتامبر سال ۲۰۱۷ به ترتیب از قیمت‌های ۲,۰۰۰، ۳,۰۰۰، ۴,۰۰۰ و ۵,۰۰۰ دلار عبور کرد.

این رشد بی‌سابقه قیمت بیت کوین، آن را ناگهان به دشمن سیاست‌مداران، بانک‌های مرکزی، اقتصاددانان و به طور خلاصه، هر کسی که در نظام مالی و پولی سنتی فعالیت می‌کرد، تبدیل کرد.

آن‌ها از هر ابزاری برای بی‌آبرو کردن بیت کوین نزد افکار عمومی استفاده می‌کردند. وارن بافت، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار تاریخ بازارهای مالی سنتی توضیح داد که بیت کوین «مرگ موش به توان دو» است.

جوزف استیگلیتز (Joseph Stiglitz)، برنده آمریکایی جایزه نوبل در رشته اقتصاد هم دیدگاه منفی خود را نسبت به بیت کوین بیان کرد:

هر وقت آن را طوری قانون‌مند کنید که دیگر نتوان از آن برای پول‌شویی استفاده کرد، دیگر هیچ تقاضایی برای آن وجود نخواهد داشت.

جوزف استیگلیتز با بیان این جمله نشان داد که هیچ‌چیزی در مورد بیت کوین نمی‌داند. با این همه، این اظهارات منفی نتوانست از رسیدن قیمت بیت کوین به ۲۰,۰۰۰ دلار در پایان سال ۲۰۱۷ جلوگیری کند. اما مدتی بعد و در سال ۲۰۱۸، حباب سوداگرانه‌‌ی شکل‌گرفته حول قیمت بیت کوین از بین رفت و قیمت افت کرد.

این بار هم دشمنان بیت کوین فرصت را برای ابراز مجدد انتقادات خود مناسب دیدند. خبر بد برای آن‌ها این است که مرگ بیت کوین از زمان خلق آن تا کنون ۳۷۹ بار اعلام شده است.

بعد از سال وحشتناک ۲۰۱۸ و سقوط قیمت به ۳,۵۰۰ دلار، قیمت بیت کوین دوباره در سال ۲۰۱۹ احیا شد و به بالاتر از ۱۰,۰۰۰ دلار رسید.

قدرت‌های بزرگ اقتصادی دنیا که حالا فهمیده بودند که دیگر نمی‌توان بیت کوین را تنها با نقد کردن و بی‌آبرو کردن آن نزد افکار عمومی شکست داد، این بار آستین‌ها را بالا زده‌اند تا ارزهای دیجیتال دولتی خود را خلق کنند.

این جنبش از چین شروع شد و مطمئن باشید که دیگر قدرت‌های بزرگ هم در ماه‌ها و سال‌های آینده از چین پیروی خواهند کرد.

اما به نظر نمی‌رسد که تلاش‌های بی‌شمار آن‌ها برای متوقف کردن بیت کوین، موثرتر از دفعات قبل عمل کند.

این ارزهای دیجیتال دولتی دقیقا در نقطه مقابل انقلابی قرار می‌گیرند که بیت کوین نماینده آن است و تمایل مردم به استفاده از آن‌ها در قیاس با بیت کوین بسیار ناچیز خواهد بود.

۴- بیت کوین در مسیر پیروزی

بیت کوین یک انقلاب چندوجهی است که در حوزه‌های اجتماعی، صنعتی، فناوری و ایدئولوژیک تأثیرگذار خواهد بود و مثل همه انقلاب‌ها، آخرین مرحله‌ای که باید به آن برسد، مرحله پیروزی است.

بیت کوین برای پیروزی در این مرحله باید به مقاومت خود در برابر حملاتی که به‌طور روزانه علیه آن انجام می‌شود ادامه دهد. حملاتی که از طرف کسانی انجام می‌شود که ماهیت سیستم بیت کوین، موجودیت آنها را تهدید می‌کند.

تهدید بیت کوین بیش از همه متوجه کسانی است که بیش از همه از سیستم مالی و پولی کنونی سود می‌برند. به همین دلیل خواندن توییت ترامپ درباره بیت کوین در تابستان سال ۲۰۱۹ اصلاً غافلگیرکننده نبود:

من طرفدار بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال که درواقع پول نیستند، نوسان زیادی دارند و ارزش آن‌ها بر هیچ اساسی نیست، نیستم.

شاید بهتر باشد یک نفر به دونالد ترامپ یادآوری کند که پس از خاتمه دادن به استاندارد طلا توسط نیکسون، ارزش این ارز هم دیگر بر هیچ دارایی قابل‌لمسی تکیه ندارد.

مشروعیت بیت کوین حداقل به‌ اندازه دلار آمریکا است. بیت کوین به این دلیل باعث ترس و وحشت این افراد شده است که نظام مالی بدون نیاز به رهبرِ آن می‌تواند قدرت را از دست آن‌ها خارج کرده و دوباره به مردم برگرداند.

این واقعیت که بیت کوین این توانایی را دارد که «مدیریت پول» را از «دولت» مستقل کند، دورنمایی است که همه رهبران قدرت‌های بزرگ اقتصادی دنیا را به وحشت انداخته است.

سخن پایانی

هیچ نوآوری انقلابی در همان روز اول توسط تمام مردم پذیرفته نشده است. تمام ایده‌های انقلابی در ابتدای راه توسط عامه مردم نادیده گرفته شده‌اند. عده بسیار زیادی حتی از وجود چنین ایده‌هایی باخبر نبوده‌اند.

بعد از اینکه یک ایده انقلابی توانست خود را بر سر زبان‌ها بیندازد، با تمسخر رقبا و دشمنان خود مواجه می‌شود. اما بعد از اینکه یک پدیده انقلابی توانست قابلیت‌های خود را به اثبات برساند، از هر جهت مورد هجمه مخالفان قرار می‌گیرد. مبارزه با این هجمه‌ها و پیروزی در این مبارزه، حساس‌ترین مرحله برای یک ایده انقلابی است. در صورت گذر از این مرحله، انقلاب می‌تواند به پیروزی برسد.

بیت کوین به عنوان یکی از انقلابی‌ترین پدیده‌‌های عصر ما، مرحله نادیده گرفته شدن و مورد تمسخر واقع شدن را پشت سر گذاشته است و در حال حاضر در حال مبارزه با حملات مخالفان خود است.

در این لحظه در موقعیتی نیستیم که بتوانیم با قاطعیت بگوییم بیت کوین پیروز این مبارزه خواهد بود یا نه. هیچ‌کس نمی‌تواند چنین ادعایی داشته باشد.

تنها چیزی که می‌توان با اطمینان از آن سخن گفت، این است که بیت کوین راهی را می‌پیماید که تمام انقلاب‌هایی که قبلاً شانس پیروزی داشته‌اند از آن گذر کرده‌اند. در حال حاضر، بیت کوین در مقطعی است که با حملات همه‌جانبه علیه خود مواجه شده است و در حال مقابله با این حملات است.

سال‌های پیش‌رو برای بیت کوین بسیار مهم خواهند بود و به ما نشان خواهد داد که آیا بیت کوین خواهد توانست به گروه انقلاب‌هایی بپیوندد که با گذر از این مراحل به پیروزی نهایی رسیده‌اند یا خیر.