هاوینگ چه تاثیری بر روی قیمت بیت کوین خواهد داشت؟

«هاوینگ بعدی بیت کوین تاثیری بر روی قیمت آن نخواهد داشت!» جو تازه‌ای که در بازار ارزهای دیجیتال به راه افتاده و در برابر دیدگاه غالب قرار گرفته است. نامتعارف بودن این دیدگاه در نگاه اول که حتی چهره‌های شاخصی مانند جیهان وو،‌ بنیان‌گذار بیت مین، از آن صحبت کرده‌اند لزوم بررسی جنبه‌هایی از هاوینگ بیت کوین را که کمتر مورد بحث قرار گرفته آشکار می‌کند.

هاوینگ چیست؟

هاوینگ یا نصف شدن پاداش استخراج بیت کوین پدیده‌ای است که تقریبا هر ۴ سال یکبار (به عبارت دقیق‌تر هر ۲۱۰ هزار بلاک یکبار) در شبکه بیت کوین اتفاق می‌افتد. در این رویداد، پاداشی که انگیزه ماینرها برای فعالیت در شبکه است نصف می‌شود و درآمد بیت کوین حاصل از استخراج تا حد زیادی کاهش می‌یابد. در حال حاضر پاداش استخراج بیت کوین ۱۲.۵ بیت کوین است که سال آینده به ۶.۲۵ واحد کاهش خواهد یافت. نصف شدن پاداش تا زمان استخراج آخرین بخش‌های بیت کوین باقیمانده در حوالی سال ۲۱۴۰ به پایان خواهد رسید و با آزاد شدن ۲۱ میلیون واحد سکه در شبکه دیگر بیت کوینی به عنوان پاداش بلاک به ماینرها تعلق نخواهد گرفت.

از سوی دیگر هاوینگ رویدادی است که تورم سالانه بیت کوین را به طور کنترل شده کاهش می‌دهد. بر اساس اصل اساسی عرضه و تقاضا در اقتصاد، کاهش عرضه با در نظر گرفتن تقاضای ثابت (یا افزایش یافته) می‌تواند به افزایش قیمت یک دارایی منجر شود.

از نکات جالب هاوینگ بیت کوین، طرح مباحث تکراری پس از هر بار نزدیک شدن به این واقعه است. به طوری که حتی ویتالیک بوترین نیز در سال ۲۰۱۲ در مقاله‌ای به شرح این اتفاق پرداخته و تاثیرات آن را بر روی قیمت بیت کوین بررسی کرده است.

اما آیا این اصل اساسی با تکرار تاریخ مثل دو هاوینگ گذشته کار خود را می‌کند و موجب افزایش قیمت می‌شود یا این بار به خاطر گستردگی موضوع ارزهای دیجیتال، بزرگتر شدن صنعت ماینینگ و ورود سرمایه‌گذاران بزرگتر قضیه فرق می‌کند؟

درآمد ماینر کفاف هزینه‌اش را می‌دهد؟

اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که هاوینگ به صورت کاملا مستقیم بر روی قیمت بیت کوین تاثیر نمی‌گذارد.

اتفاقی که در هاوینگ می‌افتد به این شکل است که با نصف شدن پاداش ماینرها، درآمد بیت کوینی آن‌ها از استخراج کاهش می‌یابد. تقریبا هیچ استخراج‌کننده‌ای دوست ندارد که با استخراج بیت کوین متحمل ضرر شود و از عهده هزینه‌هایی مثل برق و نگهداری دستگاه‌هایش برنیاید.

بر همین اساس تقریبا تمام ماینرها با فرض سودآور بودن ماینینگ به فعالیت در شبکه ادامه می‌دهند و در غیر اینصورت ترجیح می‌دهند که دستگاه‌های خود را خاموش کنند. یعنی درآمد ماینرها همیشه باید بیشتر از هزینه‌هایشان بوده و سود خالصی که عاید آن‌ها می‌شود نیز برای حفظ انگیزه آن‌ها جهت فعالیت کافی باشد.

برای درک بهتر رفتار ماینرها در قبال هاوینگ بهتر است برخی موارد مربوط را نیز بررسی کنیم.

قیمت سر به سر شدن درآمد و هزینه

سود و درآمد ماینرها جدا از اینکه بسته به ناحیه جغرافیایی به هزینه برق هر منطقه بستگی دارد، در هر دوره زمانی به دستگاه‌هایی که استفاده می‌کنند نیز وابسته است. مدل دستگاه استخراج، نقطه سر به سر شدن سود و هزینه آن‌ها را مشخص می‌کند و در صورتی که قیمت بیت کوین از سطح مشخصی پایین‌تر برود، ماین کردن دیگر برای آن‌ها صرفه اقتصادی نخواهد داشت.

قیمت سر به سر شدن درآمد و هزینه استخراج بیت کوین که با هزینه برق مشخص می‌شود در صورتی که به قیمت بیت کوین نزدیک باشد، به ناچار این دستگاه‌ها یا باید خاموش شوند و یا با سود بسیار اندک به استخراج ادامه دهند. پس از هاوینگ درآمد بیت کوینی به نصف مقدار قبل می‌رسد و قیمت سربه‌سر شدن نیز با یک محاسبات ساده حدود دو برابر می‌شود.

مدل‌های قدیمی کنار می‌روند

پس بر این اساس می‌توان خارج شدن مدل‌های قدیمی مانند S۹ را پس از هاوینگ بعدی از مدار استخراج شبکه بیت کوین انتظار داشت. از طرفی جایگزینی مدل‌های جدید با مدل‌های قدیمی‌ که طی این مدت اتفاق می‌افتد، سبب افزایش هش ریت شبکه و در کنار آن بالاتر رفتن قیمت سر به سر برای تمامی‌ دستگاه‌ها می‌شود که خروج مدل‌های قدیمی‌تر را سرعت می‌بخشد.

ماینرها بعد از افزایش قیمت وارد می‌شوند

با مقایسه نمودار قیمت بیت کوین و هش ریت شبکه می‌توان متوجه واقعیتی مهم شد که شاید برای بیشتر افراد جزو بدیهیات به حساب بیاید.

افزایش قیمت بیت کوین و آغاز یک روند صعودی بلندمدت برای اینکه در کنار خود افزایش هش ریت شبکه را نیز به همراه داشته باشد، نیازمند جلب نظر استخراج‌کنندگان و اطمینان آن‌ها به روند پیش رو است. در نظر گرفتن تاخیر در تحویل دستگاه‌ها و زمان‌بر بودن راه‌اندازی تاسیسات استخراج می‌تواند این زمان را تا چند ماه افزایش دهد.

تقاضا برای ماینینگ با تاخیر نسبت به قیمت همراه است

از این رو رسیدن قیمت بیت کوین به بالاترین سطح سال جاری که با بیشترین هیجانات ممکن پیرامون ورود به عرصه ماینینگ همراه بود، چند ماه بعد با توجه به تثبیت قیمت در یک محدوده خاص و با در نظر گرفتن تاخیر چندماهه‌ای که به آن اشاره شد، منجر به سرعت گرفتن روند افزایش هش ریت گردید.

قدرت چین را در استخراج بیت کوین دست کم نگیرید

طبق آخرین تحقیقات انجام شده، چین به تنهایی بیش از ۶۰ درصد قدرت استخراج بیت کوین را در چند ماه گذشته در اختیار داشته است. این آمار برای استان سیچوآن چین تا حدود ۵۰ درصد کل قدرت شبکه برآورد شده است. صرف نظر از فارم‌های بزرگ در حال احداث در سایر نقاط جهان مانند سیبری و ایالت تگزاس، می‌توان چین را به عنوان تعیین‌کننده‌ترین کشور در قدرت استخراج بیت کوین در نظر گرفت. برای همین نیز معمولا با در نظر گرفتن هزینه برق در چین، قیمت سر به سر برای دستگاه‌های مختلف مشخص می‌شود.

شاید عجیب به نظر برسد اما تابستان‌های بارانی این کشور هزینه برقِ استخراج بیت کوین را تا حد بسیار زیادی (تا حدود یک سوم) کاهش می‌دهد. این اتفاق موجب پایین‌تر رفتن قیمت سر به سر شدن برای تمامی دستگاه‌ها و ادامه دادن استخراج حتی در قیمت‌های پایین‌تر بیت کوین می‌شود.

فصل بارانی چین هزینه استخراج را کاهش می‌دهد

با در نظر گرفتن زمان هاوینگ بیت کوین در اردیبهشت و نزدیک بودن فصل بارانی چین به آن، تمرکز ماینینگ در چین می‌تواند یک عامل بازدارنده قوی برای افزایش قیمت بیت کوین پس از هاوینگ به حساب بیاید.

جمع‌بندی؛ ماینرها کنار نمی‌کشند

با جمع‌بندی نکات گفته شده می‌توان انتظار داشت که در ماه‌های آینده مدل‌های جدید دستگاه‌های استخراج جایگزین مدل‌های قدیمی‌تر شوند. ورود مدل‌های جدید دستگاه‌های ماینر از سوی سازندگان چینی که انتظار می‌رود بازار فروش اولیه آن‌ها نیز خود چین باشد، می‌تواند با افزایش سختی شبکه و بالا بردن قیمت سربه‌سر برای تمامی دستگاه‌ها، استخراج‌کنندگان خرد را در سایر نقاط جهان از شبکه خارج کند؛ دیدگاهی که فعالان صنعت ماینینگ نیز پیش‌تر به آن اشاره کرده بودند.

از سوی دیگر تمرکز ماینینگ در چین به سبب هزینه برق کمتر، علاوه بر اینکه یک عامل منفی برای غیرمتمرکز بودن شبکه بیت کوین است، قیمت آن را نیز تحت الشعاع قرار می‌دهد.

تاریخ تکرار می‌شود؟

تمامی صحبت‌های مربوط به اینکه قیمت بیت کوین پس از هاوینگ بالا می‌رود، تغییر نمی‌کند یا اصلا پایین می‌آید در گذشته نیز مورد بحث بوده است. برای همین تاریخچه قیمت بیت کوین در مواجهه با هاوینگ‌های قبلی می‌تواند یک مدرک قابل استناد برای پیش‌بینی رفتار آینده بیت کوین باشد.

چرخه قیمت بیت کوین

نمودار قیمت بیت کوین طی دو هاوینگ گذشته، تاثیر مثبت این رویداد را بر روی قیمت آن به وضوح نشان می‌دهد.

بر این اساس، قیمت بیت کوین در مقیاس لگاریتمی پس از هر بار نصف شدن پاداش وارد سطح بالاتری شده است.

نکته قابل توجه در نمودار بیت کوین، وجود چرخه‌های قیمتی است که طی آن افزایش و کاهش‌های شدیدی رخ داده است. طول زمانی این چرخه‌ها که اصلی‌ترین عامل ایجاد آن‌ها هاوینگ است، طی زمان افزایش یافته و هر اوج قیمتی پس از گذشت زمان طولانی‌تری نسبت به قبل شکل گرفته است. بر همین اساس می‌توان انتظار داشت که اوج قیمتی بعدی بیت کوین هم در زمان طولانی‌تری نسبت به فاصله زمانی ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ (حدودا ۴ ساله) اتفاق بیفتد.

مدل جریان به انباشت (S2F)

مدل انباشت به جریان (Stock to Flow) بیت کوین که در ماه‌های اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته، توسط کاربر توییتری به نام Plan B ابتدای سال ۲۰۱۹ معرفی شد. این مدل ارتباط قیمت بیت کوین را با رویدادی مثل هاوینگ بررسی کرده و بیت کوین را بر اساس نرخ عرضه و موجودی کل آن ارزش‌گذاری می‌کند.

نسبت بالای انباشت به جریان در کالاهایی مثل طلا و نقره که نشان‌دهنده ارزش واقعی بالاتری و در عین حال کمیابی قوی‌تری برای آن‌هاست، بدان معنی است که استفاده از آن‌ها به عنوان ابزار ذخیره ارزش پولی افزایش یافته و کاربردهای صنعتی آن‌ها در حال کاهش است.

نحوه محاسبه این شاخص برای بیت کوین به این شکل است که میزان تولید فعلی آن باید به عرضه در گردش حال حاضر تقسیم شود. برای مثال در حال حاضر هر بلاک ۱۲.۵ بیت کوین و هر روز ۱۴۴ بلاک استخراج می‌شود که به عبارتی دیگر هر روز ۱,۸۰۰ بیت کوین تولید می‌گردد. این مقدار برای یک سال برابر با ۶۵۷ هزار واحد (۳۶۵ * ۱۸۰۰) است. پس تولید ۱۸.۱ میلیون واحد با نرخ عرضه فعلی حدود ۲۷.۵ سال زمان می‌برد.

قرار دادن این عدد در فرمولی که توسط Plan B ارائه شده، قیمتی را نشان می‌دهد که در واقع ارزش واقعی بیت کوین را طبق بیت کوین‌های استخراج شده و نرخ عرضه آن مشخص می‌کند.

همانطور که در نمودار بالا مشخص شده، با نزدیک شدن به هاوینگ بعدی نقاط به سمت رنگ آبی و بنفش متمایل می‌شوند. میانگین یک ساله‌ای از قیمت پیش‌بینی شده توسط مدل نیز در نمودار قابل رویت است که در حال حاضر قیمت بیت کوین کمتر از آن قرار دارد.

این مدل می‌تواند نشان دهد که بیت کوین کمتر (یا بیشتر) از حد واقعی ارزش گذاری شده است.

نتیجه‌ گیری

در تاریخ بیت کوین، هاوینگ همواره نقش مثبتی ایفا کرده و موجب افزایش قیمت آن شده است. این اتفاق که با اصل اساسی اقتصادی عرضه و تقاضا همراستاست، به نظر می‌رسد در هاوینگ بعدی در صورت تداوم برخی شرایط از جمله انحصار ماینینگ بیت کوین در چین با چالش روبرو شود.

بر اساس برخی مدل‌های پیش‌بینی قیمت بیت کوین مانند انباشت به جریان، قیمت این ارز دیجیتال پس از هاوینگ باید افزایش قابل توجهی را تجربه کند، این در حالی است که فصل بارانی چین می‌تواند هزینه‌ برق استخراج در این کشور را به طور قابل توجهی کاهش داده و افزایش قیمت بیت کوین را در چند ماهه تابستان به تاخیر بیندازد و یا از شدت رشد آن بکاهد.

استخراج غیرمتمرکز بیت کوین و توزیع مدل‌های جدید دستگاه‌های استخراج در بازارهای غیر چینی علاوه بر اینکه یک عامل بنیادی مثبت در ارزش بیت کوین به حساب می‌آید، می‌تواند از تاثیر چین بر روی قیمت بیت کوین هم بکاهد.

از طرفی با نزدیک شدن به استخراج تمامی بیت کوین‌های شبکه، تاثیر عرضه آن و هاوینگ کاهش می‌یابد و مسائلی چون کاربرد‌پذیری نقش بسیار مهمتری بر روی قیمت بیت کوین خواهند داشت.