بیت کویین یا بیت کوین؛ ریشه این اشتباه چیست؟

اینیستاگرام، تلْگِرام و حالا بیت کویین! اشتباهات در تلفظ برای واژه‌های قرضی مشکلی است که در زبان فارسی کم به چشم نمی‌خورد. اما چرا فارسی زبانان ارز دیجیتال بیت کوین را با کلماتی نظیر «بیت کویین» یا «بیت کوئین» می‌شناسند؟ این سوالی است که در ادامه قصد پاسخ دادن به آن را داریم.

بیت کویین یا بیت کوین؟

کلمه «بیت کوین» در انگلیسی به صورت «Bitcoin» نوشته می‌شود. در تحلیل کلمه بیت کوین باید گفت که بیت کوین از تلفیق دو عبارت «bit» و «coin» ایجاد شده است. بیت در علوم رایانه‌ای به کوچکترین واحد اطلاعات صفر و یکی گفته می‌شود. «coin» در سمت دیگر به معنی «سکه» است.

خالق گمنام بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو، اسم این ارز دیجیتال را بیت کوین گذاشته است تا یادآور سکه‌ای باشد که به صورت کد کامپیوتری ساخته شده و عمل می‌کند.

حال بیایید به شکل آوانگاری کلمه بیت کوین نگاهی بیندازیم. با دقت به آوانگاری این کلمه ( /ˈbɪtkɔɪn/) می‌توان گفت که کلمه بیت کوین به صورت «صامت، مصوت، صامت، صامت، مصوت، مصوت، صامت» تلفظ می‌شود. باید توجه داشته باشید که در برخی فرم‌های گفتاری پس از «ت»، مکثی صورت می‌گیرد تا فضا برای تولید «ک» ایجاد شود و در برخی از فرم‌ها، مانند انگلیسی بریتانیایی «ت» به کلی از روند تلفظ حذف می‌شود و به شکل «بیکوین» (صامت، مصوت، صامت، مصوت، مصوت، صامت) بیان می‌شود.

اما چرا کلمه بیت کویین در میان ایرانی‌ها انقدر شایع شده است؟

نقش تاریخ

کمی بعد از معرفی ارز دیجیتال بیت کوین توسط ساتوشی ناکاموتو، کلمه آن نیز بدون ترجمه و به شکل قرضی وارد زبان فارسی شد. این در حالی بود که پیش از ورود بیت کوین، شرکت‌های هرمی، سابقه طول و درازی در ایران داشتند؛ در بحث ما طرح هرمی «گلد کوئست» از جایگاه ویژه‌تری برخوردار است. عامه مردم «گلد کوئست» (Gold Quest) را به شکل «گلد کوییست» تلفظ می‌کردند.

اما آیا می‌توان اشتباه تلفظ عبارت بیت کوین به شکل بیت کویین را در گلد کوییست جستجو کرد؟ بله قطعا؛ اما چرا؟

گلد کوئست یک طرح هرمی و کلاهبرداری به حساب می‌آید، از طرف دیگر تا سال‌های قبل به دلیل نبود اطلاعات کافی در خصوص نحوه عملکرد و فناوری پشت بیت کوین، بسیاری بر این عقیده بودند که بیت کوین نیز مانند دیگر طرح‌های مشابه، هرمی و کلاهبرداری است؛ فرضیه‌ای که صحت آن بارها و بارها رد شده است.

این امکان وجود دارد که پیشینه تاریخ جامعه ایران در شرکت در طرح‌های هرمی نظیر گلد کوئست باعث شود که شکل گفتاری کلمه بیت کوین نیز ناخودآگاه به سمت گلد کوییست سوق پیدا کند. صد البته لازم به ذکر است که شباهت‌های دیگر نظیر ارتباط بیت کوین و گلد کوئست به سرمایه‌گذاری و حوزه‌های مالی باعث شود که شباهت‌های این دو بیشتر از یک تشابه اسمی ساده باشد.

لغزش چشم

توضیح و تشریح کارکرد و جزئیات بیت کوین و شبکه آن بیشتر به شکل نوشتار در دسترسی است؛ به همین دلیل اشتباه در خوانش کلمه «بیت کوین» می‌تواند یکی از دلایل دیگری باشد که باعث شده تا تلفظ «بیت کویین» همه‌گیر شود.

به علاوه، پیش از ورود بیت کوین به حوزه زبان فارسی کلماتی نظیر «بیت» و «کوئین» (Queen)، کلماتی نسبتا شناخته شده در جامعه ایران به حساب می‌آمده است.

در زبان‌شناسی خطایی وجود دارد که از آن با نام «لغزش چشم» (Slip of The Eye) یاد می‌شود. این خطا معمولا به سبب شباهت نوشتاری دو لغت ایجاد می‌شود. از آنجایی که مغز انسان وظیفه تفسیر و ترجمه اطلاعات بصری را دارد، گاها میان دو کلمه مشابه به اشتباه می‌افتد و همین مسئله سبب می‌شود تا کلمه «کوین» (Coin) و «کوئین» (Queen) در زبان فارسی با یکدیگر اشتباه گرفته شوند.

نقش رسانه

کم نیست از این قبیل فیلم‌ها، فایل‌های صوتی و نوشتاری که در فضای مجازی و حتی رادیو و تلویزیون منتشر شده و از بیت کوین با لفظ «بیت کویین» یاد می‌شود. استفاده مکرر از لفظ اشتباه در خصوص این ارز دیجیتال موجب شده تا بیت کویین به یک لغت همه‌گیر در میان جامعه فارسی زبان بدل شود.

در یکی از برنامه‌های صدا و سیما، از فردی با عنوان «کارشناس حوزه اقتصاد» دعوت شد تا در خصوص بیت کوین صحبت کند. این فرد به اصطلاح کارشناس در این برنامه از بیت کوین با نام بیت کویین یاد می‌کند. نکته جالب اینجاست که او در دفاع از صحبت‌های خود دست به تشریح و تفسیر ساختار لغوی «بیت کویین» می‌زند. به گفته وی بیت کویین از دو لغت «بیت» و «کویین» ایجاد شده و معنی‌اش «ملکه بیت‌ها» است!

پخش این برنامه در فضای مجازی با حرف و حدیث‌های فراوانی همراه بود؛ چرا که وقتی کسی خود را کارشناس حوزه ارزهای دیجیتال معرفی می‌کند، وظیفه اطلاع رسانی درست و دقیق را دارد.

سخن پایانی

کلمه اشتباه بیت کویین این روزها به نشانه‌ای برای شناسایی افراد تازه کار در این حوزه تبدیل شده است که وقتی از زبان کسی خارج می‌شود متوجه می‌شویم که احتمالا این فرد تازه وارد است.

مسائل تاریخی، شکل نوشتاری لغت بیت کوین، شباهت آن به کلماتی تقریبا شناخته در زبان فارسی و تکرار تلفظ اشتباه آن در برنامه‌های پر مخاطب سبب شده تا استفاده از لغت «بیت کویین» به یک اشتباه رایج بدل شود.

حوزه ارزهای دیجیتال حوزه‌ای نوظهور است و افراد سودجو در آن کم نیست. پس ضرورت اطلاع رسانی درست به شدت در این زمینه حس می‌شود. مسئله‌ای که می‌توان با تدوین مطالب مناسب، به خوبی از پس آن بر آمد. نمی‌توان انگشت اتهام را به سمت نهاد، شخص یا گروه خاصی گرفت. جمع شدن تمام این دلایل باعث شده تا شاهد تلفظ بیت کویین و دیگر اشتباهات رایجی باشیم که شاید باعث شوند، دید عموم مردم نسبت به این حوزه نوظهور فناوری تغییر کند یا از همان ابتدا بنیانش کج گذاشته شود.

از این پس هر کجا نامی از بیت کویین، بیت کوئین، ملکه بیت‌ها و … دیدید، بدانید که بیت کوین یکی است و آن هم بیت کوین است، نه ملکه بیت‌ها !