هایپرلجر (Hyperledger) چیست؟

اگر از علاقه‌مندان به حوزه‌ی ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین باشید و اخبار آن را دنبال کرده باشید، بدون شک یکی از واژه‌هایی که تا به حال به گوشتان خورده است، هایپرلجر پروژه‌ای (HyperLedger) از بنیاد لینوکس است. درک مفهوم هایپرلجر به نسبت بلاک چین و بیت کوین سخت‌تر است اما اگر به آن علاقه‌مند باشید، شما را با کاربردهایی فراتر از یک ارز و در واقع با کاربردهای بلاک چین در صنعت آشنا خواهد کرد.

هایپرلجر چیست؟

در دنیای بلاک چین و ارزهای دیجیتال، پروژه‌های بسیاری روی کار آمده‌اند. از بین آنها بیت کوین و اتریوم رسانه‌ای‌تر شدند. اما در این میان پروژه‌ای وجود دارد که با اینکه تیترهای خبری را به خود اختصاص نداده، قصد انجام کار خارق‌العاده‌ای را دارد. وقتی بلاک چین‌ها برای رفع بسیاری از نیازهای ما در سراسر دنیا روی کار آمدند، پروژه‌ای به نام هایپرلجر (Hyperledger) با هدف استانداردسازی و دموکراتیک‌ کردن فناوری بلاک چین با دنیای کسب و کار ظهور کرد.

این پروژه توسط بنیاد لینوکس توسعه داده شد. در حقیقت به جای اینکه کسب‌و‌کارها خود شخصا به حل مشکلاتشان با استفاده از بلاک چین بپردازند، هایپرلجر بلاک چین‌های اختصاصی‌ای برای هر حوزه ساخته و به نیازهای هر یک پاسخ می‌دهد.

در سال ۲۰۱۵، بنیاد لینوکس، سازمان غیراتفاعی‌ای که نوآوری‌های زیادی در حوزه‌ی نرم‌افزارهای متن‌باز ارائه می‌دهد، از رهبران صنایع دعوت کرد تا فناوری بلاک چین را در سطح سازمانی جلو ببرند. هدف اصلی آن ایجاد یک فریم‌ورک دفترکل توزیع شده‌ی متن باز بود که بتوان روی آن اپلیکیشن‌های مخصوص به هر حوزه‌ی کسب‌و‌کار و نیز پلتفرم‌ها و سیستم‌های سخت‌افزاری برای پشتیبانی از تراکنش‌های هر صنعت را توسعه داد. هایپرلجر در اینجا متولد شد.

هایپرلجر یک شرکت، یک ارز دیجیتال و یا یک بلاک چین نیست بلکه بیشتر شبیه به قطب توسعه‌ی بلاک چین صنعتی است. در وبسایت hyperledger.org، هایپرلجر اینچنین تعریف شده است:

هایپرلجر یک تلاش متن‌باز مشترک در راستای فناوری‌های پیشرفته‌ی صنعتی مبتنی بر بلاک چین است. این پروژه‌ی جهانی با همت و تلاش جمعی از پیشگامان حوزه‌ی مالی، بانکداری، اینترنت اشیاء، زنجیره‌ی تامین، تولید و فناوری ایجاد شده است.

هایپرلجر از بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال پشتیبانی نمی‌کند اما با فناوری بلاک چین عجین شده است. بلاک چین‌ها پتانسیل ایجاد نسل جدیدی از تراکنش‌های مبتنی بر اعتماد، حسابدهی و شفافیت را در عین تسهیل فرآیندهای کسب و کار به همراه رفع محدودیت‌های قانونی دارند.

بنیاد لینوکس قصد دارد محیطی را ایجاد کند که در آن توسعه‌دهندگان نرم‌افزار و شرکت‌ها بتوانند برای ساخت فریم‌ورک‌های بلاک چینی همکاری کنند. این پلتفرم در فوریه‌ی ۲۰۱۶ رسما اعضای خود را اعلام کرد، در ماه مارس همان سال، ۱۰ عضو دیگر نیز اضافه شدند.

امروزه هایپرلجر بیش از ۱۰۰ عضو دارد که در میان آنها اسامی رهبران صنایع از جمله غول‌های فناوری حمل و نقل همچون ایرباس و دیملر و شرکت‌هایی نظیر Intel ،Nokia ،Huawei ،SAP ،Fujitsu ،IBM و سامسونگ، همچنین موسسات مالی Well Fargo ،BNP Paribas ،BBVA ،J.P. Morgan ،American Express ،Deutsche Börse و تعدادی از استارتاپ‌های مشهور بلاک چین به چشم می‌خورند.

در این پلتفرم، شرکت‌های بزرگ مالی و فناوری از سراسر جهان با استارتاپ‌های مبتنی بر بلاک چین ملاقات می‌کنند. مدیرانی با ده‌ها سال تجربه در ارتباطات متن باز و تنگاتنگ با صنایع مختلف در این پروژه حضور دارند. شما در میان آنها رهبران بنیاد آپاچی (Apache Foundation)، کنسرسیوم  W3C و مهندسانی از شرکت IBM و سایر شرکت‌های بزرگ را می‌بینید. برخی از اعضای این بنیان نظیر ریچارد بران ( Richard Brown) و تاماس بلومر (Tamas Blumer) تجربه‌ی چندین سال فعالیت در بلاک چین را دارند.

برای اعضای آن، این پلتفرم تنها دانش فنی و فریم‌ورک‌های نرم‌فزاری را فراهم نکرده بلکه یک پل ارتباطی با صنایع و توسعه‌دهندگان به شمار می‌آید. تقریبا در اوایل پیدایش هایپرلجر، این پروژه با تصمیم مهمی مواجه شد، از برایان بلندورف، مدیر اجرایی پروژه سوال کردند که آیا یک ارز دیجیتال هایپرلجر و یا یک واحد پولی که بر روی بلاک‌چین‌ها اجرا شود وجود خواهد داشت؟ بلندروف اینچنین پاسخ داد که پروژه‌ی هایپرلجر ذاتا هیچ‌گاه ارز دیجیتال خود را نخواهد ساخت:

شما هیچ گاه چیزی به نام ارز دیجیتال هایپرلجر نخواهید دید. در حقیقت با نداشتن آن ما بر بسیاری از چالش‌های سیاسی مربوط به نگهداری یک ارز پایدار جهانی فائق خواهیم آمد.

این تصمیم، اهداف استراتژیک هایپرلجر برای ساخت برنامه‌های کاربردی صنعتی بلاک چین را شکل داده و آن را از طرح‌های کسب ثروت مبتنی بر بلاک چین دیگر متمایز می‌سازد.

در ادامه به برخی از پروژه‌های هایپرلجر به شکل مختصر اشاره کرده‌ایم:

Sawtooth: یک بلاک چین ماژولار است که توسط شرکت Intel توسعه یافته و الگوریتم اجماع منحصر به فردی به نام اثبات زمان سپری شده (Proof of Elapsed Time) دارد.

Iroha: یک فریم‌ورک مبتنی بر بلاک چین است که توسط چندین شرکت ژاپنی توسعه یافته است.

Fabric: این پروژه توسط IBM توسعه داده شده و پایگاهی برای توسعه‌ی اپلیکیشن‌های مبتنی بر بلاک چین مقیاس‌پذیر است که  به سطوح دسترسی متغیر نیاز دارند

Burrow: این پروژه یک ماشین قرارداد هوشمند مجاز را به دیگر قابلیت‌های اتریوم اضافه می‌کند.

Composer: ابزاری برای ساخت شبکه‌های کاری مبتنی بر بلاک چین است.

Explorer: یک مرورگر بلاک برای مشاهده، فراخوانی و جست‌و‌جوی بلاک‌ها، تراکنش‌ها، اطلاعات شبکه نظیر نام، وضعیت و لیست نودها و همچنین کدهای مربوط به زنجیره و تراکنش‌ها و تمامی اطلاعات ذخیره شده در یک دفترکل است.

Indy: مجموعه‌ای از ابزار، کتابخانه‌ها و اجزای دیگر مربوط به هویت‌های دیجیتال در یک بلاک چین است.

Cello: یک مدل استقرار بلاک چین به عنوان سرویس (blockchain as-a-service) است.

پروژه‌های مبتنی بر هایپرلجر بر روی بعد غیر مالی و مقیاس‌پذیر کاربردهای صنعتی فناوری بلاک چین متمرکز هستند. با مفاهیم جالب و رهبران بزرگی که در این پروژه حضور دارند، هایپرلجر شانس پیروزی بسیاری دارد.