در صورت سقوط بایننس، چه بلایی سر بیت کوین خواهد آمد؟

پس از سقوط جنجالی صرافی ارز دیجیتال «FTX»، اعتماد سرمایه‌گذاران به فضای ارزهای دیجیتال تا حد زیادی خدشه‌دار شد. اکنون مدتی است گزارش‌ها و البته شایعاتی درباره خروج مقدار غیرمعمولی سرمایه از صرافی بایننس به گوش می‌رسد و سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال و همین طور دیگر بازارهای مالی، بیش از پیش نگران آینده این پلتفرم معاملاتی شده‌اند.

گزارش بحث‌برانگیز اخیر بایننس که با هدف اثبات ذخایر این صرافی و آرام‌کردن مشتریان منتشر شد، برعکس، گمانه‌زنی‌های درباره مشکلات مالی احتمالی بایننس را بیشتر کرد. برداشت برخی از کاربران این بود که دارایی‌های مشتریان بایننس به‌صورت ‍۱۰۰درصد یا یک‌به‌یک وثیقه‌گذاری نشده است و این صرافی پشتوانه مالی لازم را در اختیار ندارد؛ یعنی به عقیده عده‌ای، اگر بایننس با برداشت کاربران خود در ابعاد گسترده مواجه شود، ممکن است توان بازپرداخت تمام درخواست‌ها را نداشته باشد.

آن سوی ماجرا، قیمت بیت کوین از سال ۲۰۱۲ تاکنون (دسامبر ۲۰۲۲) ۷۳هزار درصد رشد کرده است. با اینکه این ارز دیجیتال از اساس مستقل از تمام مجموعه‌های متمرکز فعالیت می‌کند، عواقب ناشی از فروپاشی این نهادهای متمرکز می‌تواند بر قیمت آن اثرگذار باشد.

مطلبی که در ادامه می‌خوانید ترجمه یادداشتی از شین نیگل (Shane Neagle)، سردبیر وب‌سایت توکنیست (The Tokenist) است. نیگل در این یادداشت، به این پرسش پاسخ داده است که فروپاشی مجموعه بزرگ بایننس می‌تواند چه عواقبی برای بیت کوین داشته باشد.

جدل بر سر ذخایر بایننس

صرافی بایننس چندی پیش مؤسسه حسابرسی مشهور مزارس (Mazars) را که سابقه همکاری با شرکت‌های متعلق به دونالد ترامپ را دارد، برای تهیه گزارش حسابرسی مجموعه خود استخدام کرد. در این ماجرا، تمرکز روی آن دسته از دارایی‌های کاربران بود که به‌صورت امانی در اختیار بایننس قرار دارد. بایننس پیش از این چندین بار، از جمله در تاریخ ۱۳ دسامبر (۲۲ آذر) اعلام کرده بود که در خزانه خود، بیش از آنچه برای پوشش و بازپرداخت وجوه کاربران نیاز است، سرمایه در اختیار دارد.

با این حال، شرایط آن‌طور که انتظار می‌رفت، پیش نرفت و گزارش حسابرسی مزارس مورد استقبال کاربران قرار نگرفت. برخی از فعالان توییتری این گزارش را جعلی خطاب کردند و مدعی شدند، بایننس تنها ۹۷درصد از وجوه کاربران (بدهی‌های) خود را وثیقه‌گذاری کرده است.

جان رید استارک (John Reed Stark)، رئیس سابق بخش فعالیت‌های اینترنتی در کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، دراین‌باره گفته است:

گزارش اثبات ذخایر بایننس اشاره به اثرگذاری تحولات مالی داخل این مجموعه نکرده است، نتیجه‌گیری روشنی ندارد و تضمینی هم برای آمار و ارقام ارائه‌شده، نداده است. با بیش از ۱۸ سال تجربه کار در کمیسیون بورس آمریکا، می‌گویم این مسئله یک زنگ خطر است.

استارک از استخدام‌شدن مزارس توسط بایننس نیز انتقاد کرد و گفته است بایننس باید به‌جای استفاده از خدمات حسابرسی یک مؤسسه شناخته‌شده، گزارش اثبات ذخایر خود را به‌درستی تهیه کند.

به گفته شرکت تحلیلی نانسن (Nansen)، ترس از وضعیت مالی صرافی بایننس به خروج مقدار زیادی سرمایه از این صرافی منجر شد و سرمایه‌گذاران در عرض دو روز مجموعاً بیش از ۲میلیارد دلار از این پلتفرم برداشت کردند. این آمار، بزرگترین برداشت یکجا از بایننس، از زمان ورشکستگی صرافی FTX است.

کمی بعد باینس برداشت‌های استیبل کوین «USDC» را موقتاً متوقف کرد. البته توضیح بایننس این بود که این تعلیق در برداشت، به‌خاطر فرایند معاوضه توکنی است که قصد انجام آن را دارد.

برداشت‌های بزرگ از بایننس ممکن است نشانه‌ای از تمایل بخشی از معامله‌گران به مهاجرت به دیگر صرافی‌ها یا نگهداری از آنها در محیطی امن‌تر از صرافی، مثل کیف پول‌های شخصی باشد. خبرگزاری رویترز هم که مدتی است فعالیت‌های بایننس را زیرنظر دارد، اخیراً گزارشی را با موضوع احتمال مواجه بایننس و مدیرعامل آن با یک پرونده قضایی از طرف وزارت دادگستری آمریکا به دلیل نقش‌داشتن در پول‌شویی و نقض مقررات تحریمی منتشر کرد. البته، ماجرای بین بایننس و وزارت دادگستری آمریکا چیز کاملاً تازه‌ای نیست به عقیده برخی، محتوای این گزارش اشاره به یک خبر قدیمی دارد.

سایر صرافی‌های ارز دیجیتال نیز از زمان سقوط FTX شاهد خروج حجم قابل‌توجهی از سرمایه کاربران خود بوده‌اند. ضمن اینکه پیامد‌های فروپاشی FTX همچنان ادامه دارد و سم بنکمن فردی، مدیرعامل سابق این مجموعه نیز چندی پیش به اتهام کلاهبرداری از سرمایه‌گذاران، توسط مقامات آمریکایی، در باهاما دستگیر شد.

چه بلایی سر بیت کوین خواهد آمد؟

انتشار نرخ تورم ماه قبل آمریکا، چشم‌انداز دارایی‌های ریسکی، ازجمله ارزهای دیجیتال را تا حدی مثبت‌تر از قبل کرد. این داده‌ها تأیید می‌کردند که تورم در ایالات متحده همچنان در حال فروکش‌کردن است و به همین خاطر امیدواری سرمایه‌گذاران نسبت به بازگشت سریع‌تر بانکی مرکزی این کشور از سیاست‌های پولی انقباضی خود، افزایش پیدا کرد.

با وجود این، ممکن است بهبود سیاست‌گذاری‌های کلان در آمریکا، برخلاف انتظار، نتواند تأثیر مثبت موردانتظار خود را بر بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال بگذارد؛ چراکه جریان‌های خبری مختص به فضای ارزهای دیجیتال همچنان در جهت آسیب‌زدن به اعتماد سرمایه‌گذاران این بخش است. تزلزل در پایه‌های اعتمادی سرمایه‌گذاران و احتمال مواجه بایننس با بحران، می‌تواند آسیبی کاملاً جدی به کل اکوسیستم ارزهای دیجیتال وارد کند.

قیمت بیت کوین تنها در ماه نوامبر (آبان) ۲۰درصد کاهش یافت و این سقوط مشخصاً به خاطر ماجرای FTX بود. ضمن اینکه در مجموعه ۲۰۰میلیارد دلار از ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال نیز به خاطر ورشکستگی این مجموعه از دست رفت. اکنون می‌توان تصورش را کرد که سقوط احتمالی بایننس می‌تواند بسیار بدتر از ماجرای FTX بر بازار اثر بگذارد و عواقب مخرب و بلندمدتی را برای اکوسیستم ارزهای دیجیتال جهان به دنبال داشته باشد.

سناریوی احتمالی سقوط بایننس، دو تفاوت اساسی با چیزی دارد که در ماجرای FTX شاهد آن بودیم. اول اینکه احساسات سرمایه‌گذاران نسبت به بازار، اکنون بسیار بدتر از دوران پیش از سقوط FTX است. دوماً، فعالیت FTX تا حد زیادی در آمریکا متمرکز شده بود، اما بایننس به معنی واقعی کلمه یک مجموعه بین‌المللی است. پس هرگونه بحران جدی در بایننس می‌تواند اثری فراگیر بر بازار بگذارد، آغازگر دوره جدیدی از برداشت سرمایه میان کاربران باشد و در نهایت به ورشکستگی مجموعه‌های دیگر منجر شود.

مؤسسه سرمایه‌گذاری ون‌اِک (VanEck) پیش‌بینی کرده است که قیمت بیت کوین در ابتدای سال ۲۰۲۳ نیز تحت‌فشار باشد و دلیل آن را هم ماینرهایی عنوان کرده است که در آستانه ورشکستگی قرار دارند.

به عقیده کارشناسان ون‌اِک، بیت کوین می‌تواند در سه‌ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۳ تا ۱۰٬۰۰۰ دلار پایین بیاید و تا پایان این سال، خود را به ۳۰٬۰۰۰ دلار برساند. متیو سیگل (Matthew Sigel)، مدیر بخش تحقیقات حوزه دارایی‌های دیجیتال در ون‌اِک، می‌گوید فشار فروشی که احتمالاً در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۳ شاهد آن خواهیم بود، می‌تواند کف بازار نزولی فعلی را مشخص کند.

به هر حال، این بازیابی پیش‌بینی‌شده تا سطح ۳۰٬۰۰۰ دلار تنها در صورتی رخ می‌دهد که خبر بدی مثل ورشکستگی FTX یا سناریوی ترسناکی مثل سقوط بایننس به وقوع نپیوندد.

در ستایش مالکیت شخصی

سقوط پلتفرم وام‌دهی سلسیوس (Celsius) در ابتدای سال جاری، باعث از بین رفتن ۴میلیارد دلار سرمایه کاربران شد. به‌طور مشابه، به خاطر سقوط صرافی FTX هم بیش از یک میلیارد دلار از دارایی‌های مشتریان این صرافی از بین رفته است. هر دو این اتفاقات معضلات سیستم‌های متمرکز را برجسته می‌کنند؛ ایراداتی که بیت کوین با هدف برطرف‌کردن آنها ظهور کرد.

بنابراین، یکی از برداشت‌های کلیدی از ماجرای تلخ FTX، نیاز روزافزون به مالکیت شخصی (غیرامانی) در سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های دیجیتال است. صرافی‌های متمرکز شاید بستری راحت برای نگهداری از ارزهای دیجیتال در اختیار کاربران قرار دهند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که در شرایط اضطرار، توانایی بازپرداخت دارایی‌های مشتریان خود را داشته باشند؛ بحران‌هایی مثل هک‌شدن صرافی یا سوءاستفاده از وجوه کاربران توسط مدیران خودِ پلتفرم.

رِی یوسف (Ray Youssef)، مدیرعامل صرافی پکسفول (Paxful)، اخیراً ضمن تشویق کاربران به نگهداری از ارزهای دیجیتال به‌صورت شخصی و انتقال دارایی‌هایشان به کیف پول‌های سخت‌افزاری مطمئن، گفته است:

از این پس هر هفته ایمیلی به مشتریان خود ارسال خواهیم کرد با این پیام که سرمایه خود را در هیچ‌یک از صرافی‌ها، از جمله پکسفول نگهداری نکنند. این راه و روش ماست. خودتان از پس‌انداز خودتان نگهداری کنید.

وارن دیویدسون (Warren Davidson)، از اعضای کنگره آمریکا و نماینده مردم اوهایو نیز در جلسه استماع کنگره درباره ماجرای FTX، به همین موضوع نگهداری شخصی از دارایی‌های دیجیتال اشاره کرده بود.

کلام آخر

با وجود مقاومت‌های بایننس که اصرار دارد همچنان می‌تواند سپرده‌های تازه جذب کند و برداشت‌ها از این صرافی نیز در حال تثبیت هستند، جامعه ارزهای دیجیتال همچنان نگران شرایط مالی بزرگترین صرافی ارز دیجیتال جهان است.

ورشکستگی بایننس، هرچند که بعید به نظر می‌رسد، تأثیر منفی بسیار قدرتمندتری بر کل فضای ارزهای دیجیتال خواهد گذاشت؛ چراکه بایننس از نظر موقعیت بین‌المللی و اثرگذاری، جایگاهی بالاتر از FTX دارد. بحران‌های احتمالی در بایننس، آن هم تنها یک ماه بعد از ماجرای FTX، می‌توانند جرقه‌ای برای شکل‌گیری یک فروش دسته‌جمعی دیگر در بازار بیت کوین ایجاد کنند.

در حالی که این سناریو از نظر عده بسیاری یک فاجعه عظیم است، احتمالاً باز هم سرمایه‌گذارانی پیدا می‌شوند که در این آشوب، به خرید واحدهای بیشتر در قیمت‌های پایین‌تر فکر خواهند کرد.