برنامهی کاربردی مبتنی بر شبکه‌ی لایتنینگ یا LAPP چیست؟
زمانی که مشکل مقیاس‌پذیری و کند بودن تراکنش‌ها، شهرت و اعتبار بلاک‌چین‌ها را لکه‌دار کرد، شبکه لایتنینگ با کمک به انتقال بخشی از تراکنش‌ها به خارج از زنجیره و بهبود سرعت و کاهش کارمزدها، امید تازه‌ای را به هواداران جامعه‌ی ارزهای دیجیتال بخشید. امروزه پتانسیل‌های بالقوه و توانایی‌های خارق‌العاده‌ای برای این فناوری که روزی تنها به‌عنوان کمک‌دست بلاک‌چین‌ها متصور می‌شد، یافت شده که از هیجان‌انگیزترین آنها، امکان ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز است. در این مقاله با مفهوم برنامه کاربردی مبتنی بر لایتنینگ و یا Lapp آشنا شده و به معرفی تعدادی از آنها می‌پردازیم. با ارز دیجیتال همراه باشید.
شبکه‌ی لایتنینگ بنیاد Lapp
شاید جذاب‌ترین قابلیت شبکه‌ی لایتنینگ همان گزینه‌ای باشد که کمتر مورد توجه بوده و آن امکان ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز بر بستر آن است. درست است که برخی از این پروژه‌ها تنها با هدف کمک به پذیرش گسترده‌ی شبکه‌ی لایتنینگ روی کار آمده‌اند اما نمی‌توان از پیشرفتی که این فناوری در حوزه‌های مختلف به وجود آورده و پلتفرم‌هایی نظیر فایل بازار (FileBazaar) که بستری برای مبادله‌ی فایل‌های دیجیتال است و یا لایتنینگ ژول که تمامی امکانات لایتنینگ را به مرورگر شما می‌آورد چشم‌پوشی کرد.
اگر بخواهیم به طور مختصر به تعریف لایتنینگ اشاره‌ای داشته باشیم باید بگوییم لایتنینگ درحقیقت یک شبکه‌ی همتا‌به‌همتا (P2P) است که ایجاد کانال پرداخت دوطرفه را به صورت برون‌زنجیره‌ای میان کاربران فراهم می‌کند. کانالهای پرداخت را می‌توان بین طرفین قرارداد تشکیل داده و بیت کوین را بر حسب مقداری که در شبکه‌ی اصلی برای این معامله اختصاص داده شده مبادله کرد. نودهای لایتنینگ همچنین می‌توانند به مسیریابی پرداخت‌ها و افزایش نقدینگی با نودهای خود در ازای دریافت کارمزد ناچیزی کمک کنند.
Lapp چیست؟
طراحی شبکه‌ی لایتنینگ به‌گونه‌ای بود که نسل اول اپلیکیشن‌های توزیع‌شده را به سمت خود کشید. برنامهی توزیع‌شده‌ای که بر بستر شبکه‌ی لایتنینگ توسعه یافته‌اند، LAPP نامیده می‌شود. نسل اول این برنامه‌ها بیشتر بر روی موردهای کاربرد پرداخت همچون درگاه‌های پرداخت و افزونه‌هایی که به بازرگانان امکان پذیرش پرداخت بر بستر لایتنینگ را می‌دهند طراحی شده‌اند.
در حال حاضر طیف گسترده‌ای از برنامه‌های کاربردی وجود دارد که با اکوسیستم شبکه‌ی لایتنینگ در تعامل هستند. لایتنینگ مزایای بسیاری را برای توسعه‌دهندگان، بازرگانان و کسب‌وکارهایی که این شبکه را به عنوان پلتفرم برنامه‌های کاربردی خود انتخاب می‌کنند، فراهم می‌نماید.
برنامه‌های غیرمتمرکز لایتنینگ اکثرا از کد مربوط به فول نود لایتنینگ که به صورت منبع‌باز توسط شرکت بلاک استریم (Blockstream) ارائه شده استفاده می‌کنند. از این دسته می‌توان پروژه‌ی c-Lightning و افزونه‌ی ژول (joule) که قابلیت پرداخت با لایتنینگ را به مرورگرهای وب آورده است اشاره کرد. شاید برایتان جالب باشد که بلاک استریم شرکتی بود که برای نخستین بار ماهواره‌ی بیت کوین را به فضا ارسال کرد. کاربران از طریق این ماهواره می‌توانند بیت کوین ارسال کنند. این سیستم از پرداختهای لایتنینگ نیز پشتیبانی می‌کند. این سرویس با هدف کمک به اشخاصی که محدودیت دسترسی به اینترنت و شبکه‌ی بیت کوین دارند توسعه داده شده است.
وجود اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز در بلاک چین بیت کوین، یکی از قوی‌ترین انتقادها نسبت به آن یعنی فقدان این برنامه‌ها و کاربردپذیر بودن بیت کوین را خنثی می‌سازد. در حقیقت شاید این تنها دلیلی باشد که اتریوم، لیسک، کاردانو و بلاک چین‌های مشابه در برابر بیت کوین حرفی برای گفتن داشته باشند. لایتنینگ برای بیت کوین مزیت رقابتی بزرگی خواهد بود.
انواع Lapp
تعداد قابل توجهی از برنامه‌های کاربردی مبتنی بر لایتنینگ توسعه داده شده‌اند. شما می‌توانید لیست کامل این برنامه‌ها را از دایرکتوری لایتنینگ ببینید. در ادامه مرور مختصری بر تعدادی از آنها خواهیم داشت.
کیف‌پول‌ها
همان‌‌طور که می‌دانید کیف‌پول‌ها یا به‌صورت کلی‌تر کلاینت‌ها بنیاد دسترسی به شبکه‌ی بیت کوین و لایتنینگ را تشکیل می‌دهند. کیفیت رابط کاربری (UI) و همچنین تجربه‌ی کاربری (UX)، تاثیر به‌سزایی در مقبولیت این نرم‌افزارها دارد. کیف‌پول‌های بیت کوین هم به‌لحاظ طراحی و هم از نظر عملکرد راه طولانی‌ای در پیش دارند.
برای اتصال به شبکه‌ی لایتنینگ به کیف‌پولی نیاز خواهید داشت که قابلیت فعال‌سازی لایتنینگ را داشته باشد. تمامی کیف‌پول‌های بیت کوین از لایتنینگ پشتیبانی نمی‌کنند اما تمامی کیف‌پول‌های لایتنینگ باید قابلیت ارسال تراکنش به صورت درون‌زنجیره‌ای (Onchain) را داشته باشند.
کیف‌پول زَپ (Zap Wallet)
نسخه‌ی دسکتاب: کیف‌پول‌های دسکتاپ نظیر zap نیز برای آن دسته از کاربرانی که به دنبال یک پلتفرم ساده و کاربرپسند بوده و نمی‌دانند چگونه از شبکه‌ی لایتنینگ استفاده کنند توسعه داده شده است. در کیف‌پول Zap ابزاری برای راه‌اندازی یک نود تعبیه شده است. این کیف‌پول ارسال و دریافت بیت کوین را با کارمزد کمی بر بستر لایتنینگ فراهم می‌کند.
[mks_button size=”large” title=”دانلود نسخه‌ی دسکتاپ” style=”squared” url=”https://github.com/LN-Zap/zap-desktop/releases” target=”_blank” bg_color=”#f49b00″ txt_color=”#FFFFFF” icon=”fa-download” icon_type=”fa” nofollow=”0″]
[mks_button size=”large” title=” ios دانلود نسخه” style=”squared” url=”https://testflight.apple.com/join/P32C380R” target=”_blank” bg_color=”#f49b00″ txt_color=”#FFFFFF” icon=”fa-download” icon_type=”fa” nofollow=”0″]
لایتنینگ ژول (Lightning Joule)
همان افزونه‌ی معروفی است که قابلیت‌های پرداخت، مدیریت کانال‌ها و تراکنش‌های لایتنینگ را به مرورگرها آورده است. این افزونه بر روی مرورگرهای کروم، فایرفاکس، اپرا و بریو قابل نصب است.
[mks_button size=”large” title=”دانلود افزونه نسخه‌ی کروم” style=”squared” url=https://chrome.google.com/webstore/detail/joule/aejmoogjdllanidlpfjmmmmimfaficio” target=”_blank” bg_color=”#f49b00″ txt_color=”#FFFFFF” icon=”fa-download” icon_type=”fa” nofollow=”0″]
کیف‌پول ای‌کلیر (Eclair)
از نسل جدید کیف‌پول‌ها است که هم می‌تواند به نوان یک کیف‌پول معمولی بیت کوین و هم کیف‌پول لایتنینگ مورد استفاده قرار گیرد. ای‌کلیر امکان پرداختهای ارزان و سریع را فراهم می‌سازد.
[mks_button size=”large” title=”دانلود کیف‌پول ای‌کلیر” style=”squared” url=”https://play.google.com/store/apps/details?id=fr.acinq.eclair.wallet.mainnet2&hl=en_US” target=”_blank” bg_color=”#f49b00″ txt_color=”#FFFFFF” icon=”fa-download” icon_type=”fa” nofollow=”0″]
اگر به دنبال راه‌اندازی یک فول نود LN هستید، نود کازا (Casa Node)سخت‌افزاری فوق‌العاده‌ای است که مشابه یک فول نود بیت کوین کار می‌کند علاوه بر اینکه این نود با کیف پول تحت وبی مشابه ژول تجهیز شده است. علاوه بر کیف‌پول‌هایی که در این قسمت معرفی کردیم، موارد دیگری همچون کیف‌پول لایتنینگ لب (Lightning lab)، کیف‌پول اسپارک (Spark Wallet) و لایتنینگ پیچ (Lightning peach) اشاره کرد.
نود سخت‌افزاری کازا
اغلب کاربران نسبت به کیف‌پول‌های منبع‌باز به‌ویژه آنهایی که واسط کاربری مناسبی نداشته باشند زمانی که با فناوری نسبتا جدید و پیچیده‌ای همچون لایتنینگ سر‌وکار داشته باشند، حس خوبی ندارند. با این وجود ممکن است کاربران در این مورد اختلاف‌نظر داشته باشند. بنابراین پیش از انتقال سرمایه‌ی خود از یک تراکنش درون‌زنجیره‌ای به یک کانال LN، خوب تحقیق کنید.
ابزارهای توسعه و یکپارچه‌سازی
ابزارهای توسعه‌دهنده لایتنینگ روز‌به‌روز گسترده‌تر می‌شوند. توسعه‌ی این ابزارها،توسعه‌دهندگان را بیشتر به ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز ترغیب می‌کند. در ادامه به معرفی برخی از ابزارهای توسعه و یکپارچه‌سازی محبوب لایتنینگ بیت کوین می‌پردازیم.
بیت‌کوین ویژوئالز (Bitcoin Visuals): نمودارها و آمار مربوط به شبکه‌ی لایتنینگ از جمله تعداد نودهای هر کانال، ظرفیت شبکه، ظرفیت هر کانال، ظرفیت هر نود، معیار فاصله، معیار کلاسترینگ و غیره را نشان می‌دهد.
مرورگر LND: مرورگر LND، یک رابط تحت وب برای تعامل با شبکه‌ی لایتنینگ است.
لایتنینگ جی (LightningJ): هدف این پروژه تسهیل یکپارچه‌سازی نودهای توسعه یافته لایتنینگ با جاوا است.
پیپرکال (Paypercal): پرداخت پس از عملیاتی نظیر ارسال SMS و یا پردازش تصویری را فراهم می‌کند.
نوترینو (neutrino): یک لایت کلاینت بیت کوین است که با زبان برنامه‌نویسی Go نوشته شده است. ایده‌ی آن کم‌حجم‌سازی بلاک‌ها به منظور کاهش پهنای باند مورد نیاز و فضای ذخیره‌سازی در شبکه است. البته این تلاش‌ها امنیت در شبکه را همچنان حفظ کرده ضمن آنکه سربار محاسباتی فول نودها را کاهش می‌دهد.
یالز (Y’alls): این پروژه پرداختهای خرد به منظور مشاهده و خواندن مقالات را فراهم می‌کند.
بیت رفیل (bitrefill): این پلتفرم برای خرید کارت‌های هدیه، پرداخت صورت‌حساب‌ها از طریق موبایل با استفاده از بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال فراهم می‌سازد.
اگر به این پروژه‌ها علاقه‌مندید و قصد دارید اطلاعات بیشتری راجع به آنها به‌دست آورید، پیشنهاد می‌کنیم مخزن پروژه‌های المنتز را ببینید.
افزونه‌ها و کانالهای پرداخت
تجارت الکترونیکی شاید مهم‌ترین کاربرد لایتنینگ بیت کوین باشد. کلاینت‌های تحت‌وب نظیر ژول و کازا، پرداختهای تحت وب را ساده‌تر و سریع‌تر می‌کنند. خوشبختانه یکپارچه‌سازی این کلاینت‌ها با پلتفرم‌هایی نظیر ووکامرس (WooCommerce) و مگنتو (Magneto) امکان‌پذیر است. استفاده از سرویس‌هایی نظیر BTCPay Server که یک پردازشگر پرداخت بدون واسطه و بدون کارمزد را فراهم کرده است، این فرآیند را ساده‌تر می‌کند. استفاده از سرور BTCPay تمامی مزایای لایتنینگ بیت کوین را بدون واسطه تا زمانی که میزبانی سرور خود را در اختیار داشته باشید برای شما فراهم می‌کند. شاید امروزه بازرگانان بتوانند لایتنینگ را تنها با چند کلیک به پلتفرم خود اضافه کنند و قطعا یکپارچه‌سازی‌های کارآمدتر و کاربرپسندتری نیز پیش روی آنها است.
در ادامه برخی از افزونه‌های محبوب، برنامه‌های کاربردی پرداخت و پروژه‌های منبع باز محبوب در این زمینه، نام برده شده‌اند.
سرور BTCPay: یک پردازنده‌ی پرداخت منبع‌باز ویژه‌ی ارزهای دیجیتال است که به شما امکان پذیرش پرداختهای بیت کوین را با کارمزد صفر و بدون هیچ‌گونه واسطه‌ای را می‌دهد. این پردازنده امن، محافظ حریم خصوصی و غیرقابل سانسور است و جالب‌تر اینکه تمامی این امکانات را به صورت رایگان در اختیار شما قرار می‌دهد.
لایتنینگ Charge: سرویس پرداخت از طریق لایتنینگ با کارمزد پایین و سرعت بالا را فراهم می‌کند.
پایانه‌ی فروش نانو (NanoPos): یک پایانه‌ی فروش (Pos) با رابط کاربری ساده‌ای بوده که برای فروش اقلامی با قیمت ثابت مناسب است.
افزونه‌ی ووکامرس (woocommerce): پرداخت با لایتنینگ بیت کوین در فروشگاه‌های ووکامرس را فراهم می‌کند.
افزونه‌ی تیپین (tippin): ارسال و دریافت بیت کوین بر بسترتوییتر را امکان‌پذیر می‌کند.
بررسی چشم‌انداز تجارت الکترونیکی بر بستر لایتنینگ بیت کوین و پذیرش آن توسط بازرگانان شاید مهم‌ترین فاکتور موفقیت طولانی‌مدت شبکه است. بسیاری از بازرگانان امروزی ترجیح می‌دهند برر روی بیت کوین سرمایه‌گذاری نکنند. شاید محدودیت تبدیل فیات به ارزهای دیجیتال و بالعکس بزرگترین مانع بر سر پذیرش آنها باشد.
بازی‌ها و موارد کاربرد متفرقه
بازی‌ها اغلب زمینه‌ی آزمایش مناسبی برای فناوری نوظهوری همچون ارزهای دیجیتال را فراهم می‌کنند. باوجود اینکه بیشتر آنها جنبه‌ی سرگرمی دارند، اما می‌توان از آنها برای نشان دادن قدرت فناوری جدیدی مثل لایتنینگ استفاده نمود. در ادامه به معرفی تعدادی از محبوب‌ترین بازی‌هایی که بر پایه‌ی لایتنینگ بیت کوین توسعه یافته‌اند خواهیم پرداخت.
مکان ساتوشی (Satoshi Place): به نظرمی‌رسد این بازی با هدف نشان دادن انعطاف‌پذیری و هزینه‌ی پایین پرداختهای خرد بر بستر شبکه‌ی لایتنینگ توسعه یافته است. شما با پرداخت تنها یک ساتوشی می‌توانید یک پیکسل در بورد گرافیکی این بازی پست کنید. برای پست تعداد بیشتر باید مبلغ بیشتری بپردازید. ۱۰۰۰ پیکسل چیزی در حدود شش سنت برای شما هزینه دارد. با پرداخت ۶۰ دلار قدرت تعویض تصویر کامل را خواهید داشت.
تصویری از صفحه بازی مکان ساتوشی
لایتنینگ جوک‌باکس (lightning jukebox): در این پلتفرم شما یک پرداخت با بیت کوین انجام می‌دهید و سپس ویدیو و یا آهنگ مورد علاقه‌ی شما پخش می‌شود. این پروژه در حقیقت ویدیوهای یوتیوب را به سیستم پرداخت هزینه لایتنینگ متصل می‌کند. این پروژه نشان می‌دهد چگونه مفهوم از مد افتاده‌ای همچون جوک‌باکس می‌تواند با جدیدترین فناوری ادغام شود.
نانوتیپ (Nanotip): وب‌سرور ساده‌ای است که از طریق آن می‌توانید کمک‌های مالی خود را بر بستر شبکه‌ی لایتنینگ ارسال نمایید.
استاربلاکز (Starblocks): با استاربلاکز می‌توانید هزینه‌ی قهوه‌ی خود را با لایتنینگ بیت کوین بپردازید.
جمع‌بندی
با مثال‌هایی که آوردیم حتما متوجه شدید که شبکه‌ی لایتنینگ اکنون بیشتر از یک تئوری و یا آزمایش است. راهکار مقیاس‌پذیری برون‌زنجیره‌ای لایه دوم روز‌به‌روز کاربردی‌تر می‌شود. برخی از توسعه‌دهندگان معتقدند چه نیازی به ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapps) با زبان سالیدیتی در ماشین مجازی اتریوم وجود دارد درحالی که یک نود لایتنینگ Lapp خیلی راحت‌تر و بعضا بهتر عمل می‌کند. نبرد میان Dapp و Lapp تا زمانی که اکوسیستم لایتنینگ در توکنیزه‌کردن دارایی‌ها حرفی برای گفتن داشته باشد ادامه خواهد یافت. حقیقتش را بخواهید برای کاربران امروز و فردای برنامه‌های کاربردی غیرمتمرکز، انجام تراکنش‌ها به صورت درون‌زنجیره‌ای و یا برون‌زنجیره‌ای تفاوتی ندارد، اینکه تاییدها در جهان‌های موازی انجام شوند و یا با استفاده از Musk1024 هش شوند اهمیتی ندارد. آنها تنها یک تجربه‌ی کاربری راحت و بدون دردسر می‌خواهند.
تشکر فراوان.