آیا استخراج بیت کوین عامل قطع برق در ایران است؟ پاسخ کارشناسان منفی است

روز گذشته در تهران، کرج، تبریز، مشهد و برخی دیگر از شهرهای ایران برق مناطق مسکونی و واحدهای صنعتی در ساعت‌‌هایی از شبانه‌روز قطع شد. این مسئله در کنار افزایش شدید قیمت بیت کوین طی روزهای اخیر باعث شد تا برخی روزنامه‌نگاران و کاربران شبکه‌های اجتماعی، استخراج بیت کوین در ایران را عامل قطعی برق بدانند. اما این ادعا تا چه حد به واقعیت نزدیک است؟

کارشناسان مطرح ارزهای دیجیتال در ایران در گفت‌وگو با ارزدیجیتال با استناد به آمار و ارقام مربوط به استخراج بیت کوین و مصرف برق این فعالیت، استخراج بیت کوین را عامل قطعی برق روزهای گذشته ندانستند.

از استخراج بیت کوین همیشه به‌عنوان فعالیتی یاد می‌شود که برق بسیار زیادی مصرف می‌کند. طبق گزارش‌ها، مصرف انرژی استخراج بیت کوین در جهان برابر با مصرف انرژی چند کشور اروپایی است. با این حال، کارشناسان معتقدند با وجود مقررات سخت‌گیرانه، فعالیت ماینرها در ایران نسبت به دو سال قبل به‌شدت کم شده است و فعالیت‌های فعلی به‌حدی نیست که بتواند عامل خاموشی‌ها باشد، به‌خصوص در فصل زمستان که طی سال‌های گذشته همیشه شاهد مازاد تولید برق در این فصل بوده‌ایم. اغلب این کارشناسان، مشکلات مدیریتی و توزیع نامناسب گاز را عامل این خاموشی‌ها می‌دانند.

پس چه کسی استخراج می‌کند؟

سعید خوشبخت، فعال بلاک چین و ارزهای دیجیتال، در پاسخ به این سؤال که آیا استخراج بیت کوین عامل قطعی برق در ایران است به مقررات سخت‌گیرانه درباره استخراج ارزهای دیجیتال اشاره کرد و گفت:

ما تا سال گذشته خودمان استخراج انجام می‌دادیم، اما حال بیش از یک سال است که این کار را نمی‌کنیم و همچنین خیلی از افراد را می‌شناسم که دستگاه‌‌های آنها توقیف شده است و اگر کسی هم استخراج انجام دهد، نهایتاً ظرف یک ماه به سوله‌هایش حمله می‌شود و دستگاه‌های او را می‌گیرند. وزارت نیرو این فعالیت را خیلی راحت تشخیص می‌دهد.

او درباره احتمال قطعی برق به‌دلیل استخراج بیت کوین گفت با توجه به تعطیلی فعالیت ماینرها باید پرسید که چه کسی در حال استخراج است:

اگر بخواهیم استخراج را عامل خاموشی‌ها در نظر بگیریم، پس باید عدد خیلی زیادی برق مصرف شود. حالا سؤال اصلی این خواهد بود که پس چه کسی در حال استخراج است؟

او افزود:

وزارت نیرو ادعا می‌کرد راحت می‌تواند تشخیص دهد و واقعاً هم با یک قبض برق ساده می‌تواند تشخیص دهد.

این کارشناس در ادامه گفت که اگر استخراج بیت کوین عامل خاموشی‌ها باشد، قطعاً فعالیت‌های مقیاس کوچک در آن دخیل نیستند، چون خیلی راحت جلوی فعالیت آنها گرفته خواهد شد. او مجدد تأکید کرد:

اگر فرض بگیریم ماینینگ باعث خاموشی است، سؤال این است که چه کسی در این ابعاد دارد استخراج می‌کند؟

آیا واقعاً استخراج می‌تواند عامل خاموشی‌ها باشد؟

سعید خوشبخت معتقد است که استخراج بیت کوین در ایران نمی‌تواند عامل خاموشی‌ها باشد، حداقل در فصل زمستان. او در این مورد گفت:

ما اکنون در فصل سرد سال هستیم و حتی نزدیک به پیک هم نمی‌توانیم بشویم. ما ۶۰ هزار مگاوات پیک مصرف داریم که در شب‌های زمستان این میزان ۲۰ یا ۲۵ هزار مگاوات و در طول روز بیش از ۴۰ هزار مگاوات است.

او با تکیه بر این آمار تأکید داشت که در فصل زمستان استخراج بیت کوین نمی‌تواند موجب عبور از پیک شود. خوشبخت در این خصوص گفت:

حتی اگر ما یکی‌دو هزار مگاوات هم برای استخراج مصرف کنیم که بسیار بیشتر از آمار وزارت نیرو است، هیچ مشکلی در ارتباط با کمبود برق پیدا نمی‌شود.

او در ادامه گفت:

همین حالا بسیاری از نیروگاه‌های کشور با ظرفیت ناکامل در حال کار هستند.

سعید خوشبخت نتیجه‌گیری کرد که خاموشی‌ها نمی‌تواند ربطی به ماینینگ داشته باشد. این کارشناس برای تکمیل صحبت‌های خود گفت:

استخراج عامل خاموشی‌ها نیست، اما درباره اینکه علت خاموشی‌ها چیست، تخصصی ندارم و نمی‌توانم اظهارنظر کنم.

او در پایان گفت:

شاید در مرداد ماه می‌شد خاموشی‌ها را به استخراج ربط داد، اما در دی ماه و بهمن ماه به‌قدری ظرفیت خالی داشتیم که با آن می‌شد «تمام دستگاه‌های استخراج دنیا» را پوشش داد.

توزیع نامناسب گاز، علت قطعی برق

امید علوی، دیگر فعال ماینینگ در ایران هم با قاطعیت این ادعا را که استخراج بیت کوین عامل خاموشی‌ها است رد کرد.

این کارشناس معتقد است علت اصلی خاموشی‌ها سو‌ء‌مدیریت و فشار تحریم‌ها بر شبکه توزیع برق و گاز است. او در این باره گفت:

استخراج بیت کوین در ایران کمتر از یکی‌دو درصد از کل تولید برق مصرف می‌کند. پس قطعاً یک صنعت نمی‌تواند عامل قطع برق کشور باشد.

علت قطعی برق یکی سوءمدیریت است و دیگری تحریم‌هایی که باعث فشار بر شبکه توزیع برق و شرکت ملی گاز شده است.

او با اشاره به آلودگی هوا طی روزهای اخیر گفت:

علت آلودگی هوای تهران و کرج در روزهای اخیر این است که نیروگاه‌های شهید رجایی و منتظر قائم مازوت می‌سوزانند و آن هم به‌خاطر فصل سرد و افزایش مصرف گاز بخش خانگی است. این باعث کم‌شدن گاز برای بخش نیروگاهی و صنعتی شده است. اگر سوء‌مدیریت و تحریم‌ها نبود، شبکه ملی گاز می‌توانست برداشت بیشتری داشته باشد و راحت‌تر گاز را انتقال دهد.

چرا در سال‌های قبل چنین اتفاقی رخ نداد؟

چند کارشناس حوزه ارزهای دیجیتال که نخواستند نامشان فاش شود، به ارزدیجیتال گفتند در سال‌های قبل استخراج بیت کوین در ایران رونق بیشتری داشت، اما شاهد قطعی برق نبودیم. طبق گفته این کارشناسان، وزارت نیرو و نیروگاه‌ها بارها اعلام کرده‌اند که در فصل زمستان مازاد تولید برق وجود دارد.

در سال ۹۶ استخراج بیت کوین در ایران به‌شدت رونق گرفت و با توجه به نبود مقررات سخت‌گیرانه، تا سال ۹۸ ماینرهای زیادی در ایران به‌صورت گسترده فعالیت می‌کردند. پس از خرداد ۹۸، با توجه به مسئله «قاچاق‌بودن‌» دستگاه‌های استخراج و همچنین افزایش شدید تعرفه برق استخراج، ماینرها با سرکوب گسترده مواجه شدند و تاکنون هزاران دستگاه استخراج توقیف شده است.