مروری بر توکن‌های عجیب دیفای؛ حباب بزرگ!

حوزه امور مالی غیرمتمرکز (decentralized finance)، یا به ‌اختصار دیفای (DeFi)، وارد مرحله‌ای شده است که می‌توان آن را «دیفایِ مرموز» خواند. ما حالا با پروژه‌هایی سروکار داریم که بررسی جزء‌به‌جزء آنها بسیار دشوار است. در مقیاس کلان، ارزش این توکن‌ها برای اکوسیستم در بهترین حالت «تردیدبرانگیز و نامشخص» است. جالب است بدانید حداقل ۲۰ درصد از جامعه این توکن‌ها که مردم امروز با اشتیاق در آنها سرمایه‌گذاری می‌کنند، با جوک و شوخی هدایت می‌شود. در این مطلب از «ارزدیجیتال»، با استفاده از مقاله‌ای از وب‌سایت کوین دسک، پروژه‌های عجیبی را بررسی می‌کنیم که از دنیای دیفای سربرآورده‌اند.

ویلیام موگایار (William Mougayar)، سرمایه‌گذار و نویسنده ارزهای دیجیتال، طی مصاحبه‌ای در مورد این دسته از کوین‌های عجیب که نتیجه شوخی‌های اینترنتی هستند و این روزها بلاک چین اتریوم را شلوغ کرده‌اند گفت:

همان «بازی تاج و تخت» است با اسمی متفاوت.

بیشتر بخوانید: ethereum چیست؟

به عقیده موگایار، ایده و هدف بنیادین دیفای که کمک به افرادِ بی‌بهره از خدمات بانکی است، ایده درستی است. اما ارزش واقعی این حوزه به‌تدریج نمایان خواهد شد، این در حالی است که تغییرات در حوزه ارزهای دیجیتال خیلی سریع رخ می‌دهد و «کریپتو دوست ندارد منتظر بماند!» موگایار طی گفت‌وگویی اظهار داشت:

هرگاه پیش‌بینی‌های منطقی طی چند روز یا چند هفته قدیمی و بلااستفاده ‌شوند، اتفاقی غیرمنطقی در حال رخ‌دادن است.

دیفای به مجموعه‌ای از برنامه‌های کاربردی اشاره دارد که می‌توانند امور مالی مهمی مانند دریافت وام و معاملات مالی را به‌صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطه انجام ‌دهند. به‌عبارت دیگر، دیفای یک پروژه نیست، بلکه یک اکوسیستم از صدها پروژه گوناگون است که همه آنها خدمات مالی غیرمتمرکز ارائه می‌دهند.

دیفای با دنباله‌روی از برخی ویژگی‌های دنیای امور مالی معمول که کارایی آنها برای ما اثبات‌شده بود، کار خود را آغاز کرد؛ ویژگی‌هایی مانند پس‌اندازکردن، قرض‌گرفتن و پوشش ریسک. تمام این موارد احتیاج به نقدینگی و جذب سرمایه از مردم داشت. بنابراین در حوزه دیفای، پروژه‌ای از پس پروژه دیگر به‌منظور جذب کاربران برای سهام‌گذاری دارایی‌های دیجیتال خود، خلاقیت‌های بسیار نوینی به کار می‌گرفتند.

این اتفاقات روشی جدید برای درآمدزایی، موسوم به کِشت سود (yield farming)، در دنیای ارزهای دیجیتال ایجاد کرد. سپس پلتفرم یرن فایننس (Yearn.Finance) پا به میدان گذاشت، قابلیت کنترل دارایی‌ها را برای کاربران فراهم کرد و با ارائه مشاور مالی رباتیکی (robo-adviser) که توسط قراردادهای هوشمند (smart contract) مدیریت می‌شود و مبرّا از خطای انسانی است، جای خود را بر فراز بسیاری از پروژه‌های Defi باز کرد.

این جرقه‌ای بود در انبار باروتِ تخیل افراد در این حوزه که در نهایت به جنون دیفای منجر شد. خیلی زود توکن‌های عجیب‌وغریب وارد میدان شدند. توکن‌های شگفت‌آوری که وقتی نام‌شان در کنار یکدیگر قرار می‌گیرد، بیشتر از اینکه شبیه یک اکوسیستم بلاک چینی باشند، ما را به یاد منوی رستوران‌ها می‌اندازند. چند مورد از این توکن‌ها عبارت‌اند از: یام (YAM)، اسپاگتی (Spaghetti)، تِندیز (Tendies) و سوشی (Sushi). یام به‌معنای سیب‌زمینی هندی و تندیز نوعی مرغ سوخاری است.

میم ‌کوین چیست؟

میم‌ کوین ‌(memecoin) یا جوک کوین ارز دیجیتالی است که از رواج یک شوخی اینترنتی آغاز می‌شود. درواقع، می‌توان گفت میم‌ کوین ایده طنزی است که تبدیل به یک ارز دیجیتال می‌شود و جالب اینجاست که بسیاری از میم ‌کوین‌ها ارزش بازار بالایی پیدا می‌کنند.

در این دیفایِ مرموز، مرز بین بازی و امور مالی خیلی سریع مبهم و نامشخص شد و البته مرز بین بانک‌داری و شرط‌بندی همیشه مبهم بوده است. مایا زهاوی (Maya Zehavi)، مشاور در زمینه بلاک چین و صاحب یکی از منطقی‌ترین حساب‌های توییتر ارزهای دیجیتال، طی مصاحبه‌ای گفت:

اگر قرار بود شوخی‌ها در بازار خُرده‌فروشی جایگاهی داشته باشند، این بازار نابود می‌شد؛ زیرا این یک بازیِ خرده‌فروشی نیست، مگر اینکه شما زودتر از همه در آن سرمایه‌گذاری کنید.

طبق گفته زهاوی، آنقدر کارمزدها بالاست که معاملاتی با ارزش کمتر از ۱۰,۰۰۰ دلار صرفه ندارند. به گفته زهاوی، سرمایه‌گذاران خُرد نباید وارد این بازار شوند.

هر روز یک میم ‌کوین جدید

تا مدت‌ها دیفای افتان‌وخیزان به پیش می‌رفت و بی‌سروصدا به ارزش خود می‌افزود. اما، در ژوییه سال جاری (تیر ماه) ورق برگشت. پلتفرم وام‌دهی کامپوند فایننس (Compound Finance) شروع به تمرکززدایی و توزیع یک توکن نظارتی (governance token) کرد که به کاربران اجازه می‌داد در مورد تغییرات کُد رأی بدهند. پس از آن بود که جنون دیفای آغاز شد.

جیسون چوی (Jason Choi)، مدیر ارشد تحقیقات در شرکت سرمایه‌گذاری ارزهای دیجیتال اسپارتان کپیتال (Spartan Capital)، در مصاحبه‌ای توضیح داد:

به نظر می‌رسد دو سیستم و بازار مجزا وجود دارند. بازاری پیش از ظهور توکن کامپ (COMP) [از پلتفرم کامپوند فایننس] و بازاری پس از آن. اکنون، نسبت به گذشته افراد تمایل بیشتری به ریسک‌کردن دارند و ما هر روز شاهد ظهور یک میم‌ کوین جدید هستیم.

روز ۱۹ اوت (۲۹ مرداد)، قبل از رشد شدید توکن‌های دیفای، جیسون سامنساتو (Jason Somensatto)، مشاور حقوقی در پروژه‌های دیفای، در رشته‌توییتی نوشت:

من کسی هستم که طی دو سال گذشته همیشه طرفدار سرسخت دیفای بوده‌ام و مایلم خود را یکی از اولین وکلای فعال در این حوزه بدانم؛ با این حال، برخی پروژه‌های جدید و محبوب دیفای مرا بسیار غافلگیر و شگفت‌زده می‌کنند. من طی هفته گذشته خیلی در این مورد فکر کرده‌ام و اکنون می‌خواهم نظرم را به اشتراک بگذارم. پروتکل‌های دیفایی که ارزش اقتصادی به این حوزه اضافه نمی‌کنند و فقط برای پیشبرد چرخه تأمین سود برای سفته‌بازها استفاده می‌شوند، احتمالاً در کوتاه‌مدت پیروز خواهند شد. ما باید با این حقیقت کنار بیاییم. آنها چیز زیادی در مورد آینده امور مالی به ما آموزش نمی‌دهند؛ اما امیدواریم به ما نشان دهند توکن‌هایی که برای حاکمیت (رأی‌دادن) کاربرد دارند چگونه می‌توانند اعضا را به مشارکت عملی در یک جامعه ارز دیجیتال تشویق کنند. سفته‌بازها به‌شکل فعال و به‌منظور کسب سود حداکثری، برای مشارکت در حاکمیت پروتکل‌ها با یکدیگر همکاری می‌کنند. در نتیجه، اکثر پروژه‌های موفق و مشهور دیفای در آینده نزدیک، ممکن است به آنچه ایجاد می‌کنند چندان مرتبط نباشند؛ اما می‌توانند آموزه‌های جالبی در خصوص ایجاد جوامع آینده در اختیار ما بگذارند، آموزه‌هایی در مورد چگونگی تشویق و ترغیب اعضا به مالکیت و حاکمیت یک دارایی عمومی.

پروژه‌های جدید دیفای با کنارهم‌گذاشتن ویژگی‌های برجسته پروژه‌های دیگر ایجاد شده‌اند و اغلب آنها آمیزه‌ای از سه ترکیب اصلی حوزه دیفای هستند؛ ویژگی حاکمیتی (امکان رأی‌دادن در تغییرات شبکه) که توکن کامپوند استفاده شده بود، ساختار مشاور مالی رباتیک یرن فایننس و نهایتاً، سازوکار ری‌بِیس (rebasing mechanism) به‌کارگرفته‌شده توسط کوین امپلفورث (Ampleforth) که پیش از این به نام فرگمنتس (Fragments) شناخته می‌شد و به‌نوعی می‌توان آن را یک استیبل کوین (stablecoin) دانست. ری‌بِیس به فرایند تنظیم قیمت کوین به‌تناسب میزان عرضه و موجودی بازار گفته می‌شود.

نسل جدید دیفای، با ارائه انواع و اقسام سازوکارهای ابتکاریِ کسب سود، دائماً سرمایه‌گذاران را هیجان‌زده می‌کند، حداقل تا زمانی که فرد بتواند از این حوزه کسب درآمد داشته باشد.

ریکی لی (Ricky Li)، هم‌بنیان‌گذار پلتفرم معاملات توکن آلتونومی (Altonomy)، طی مصاحبه‌ای اظهار داشت:

بازی کِشت سود خالص زیاد طول نخواهد کشید. به نظر من، بالاخره به‌شکلی ناخوشایند پایان خواهد یافت. ما قبلاً شاهد چنین نمونه‌هایی بوده‌ایم.

توضیح چند میم‌ کوین

توضیح میم ‌کوین‌ها چندان ساده نیست.

عجیب‌بودن این ارزهای دیجیتال با توکن یام آغاز شد. به‌ نظر می‌رسید یام آغازکننده عصر «اول نقدینگی، بعد هدف» باشد. درواقع، شیوه کار این توکن‌ها، ابتدا تأمین سرمایه و نقدینگی بدون هدف و صرفاً برای سرگرمی و کسب سود، سپس سربرآوردن مشکلات، بعد حل‌کردن مشکلات برای ادامه مسیر و درنهایت رسیدن به هدف است.

حال، این میم‌ کوین‌های مختلف چه می‌کنند؟ دشوار می‌توان آنها را توضیح داد، اما ما تلاش‌مان را می‌کنیم. در این فهرست، تعدادی از این میم ‌کوین‌ها را به‌طور خلاصه با هم مرور می‌کنیم:

یام

توکن یام شبیه به توکن امپلفورث کار می‌کند و با تنظیم نوسانات عرضه، نوسانات قیمت را کنترل می‌کند؛اما در هر صورت درگیر نوسان است. با این حال، یک تفاوت اساسی بین این دو توکن این است که هرگاه توکن یام عرضه خود را افزایش می‌دهد، به‌طور خودکار کوین درآمدزای yCRV را نیز روی پلتفرم یرن فایننس خریداری می‌کند. یام توسط کاربرانی توزیع می‌شود که در استخرهای مختلف نقدینگی سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین، اساس و بنیاد یام روی نظارت کاربران استوار است.

اسپاگتی

توکن اسپاگتی با ایجاد یک (یا چند) استخر که کاربران بتوانند دارایی خود را در آن قرار دهند، از اسکریپت یرن فایننس استفاده می‌کند. این استخرهای نقدینگی به‌دنبال بهترین و بیشترین سود و بازده ممکن خواهند بود، حتی اگر بازده مخصوص توکن تغییر کند. در این قسمت، اندکی تفاوت وجود دارد. هنگامی که استخر قفل می‌شود، قفل‌شده باقی می‌ماند و قوانین اِعمال می‌شوند؛ این پلتفرم همچنین وظیفه توزیع توکن پاستا (PASTA) را بر عهده دارد.

بِیسد

توکن بیسد (Based) نیز مانند امپلفورث کار می‌کند، با این تفاوت که ویژگی‌های خاص بیسد قابلیت بازی را برای معامله‌گرهای حرفه‌ای افزایش می‌دهد. اولین ویژگی مخصوص بیسد ناگهانی‌نبودن ری‌بیس‌ها است. همچنین، طراحی برای توزیع اولیه آن به‌منظور کاهش قدرت سلطه نهنگ‌ها انجام شد و حداقل به نظر می‌رسید که به اولین افرادی که وارد این پلتفرم شدند، پاداش می‌دهد. در اصل، بیسد قصد دارد سازوکاری قابل‌پیش‌بینی ایجاد کند که بتوان آن را با توجه به شرایط بازار، به روش‌های مختلف انجام داد. این کار باعث می‌شود که حداقل روی کاغذ این امر برای کسانی که در دید هوشمندانه‌ای در سطح کلان دارند، جذاب باشد. یکی دیگر از ویژگی‌های عجیب بیسد این است که این پلتفرم خود را به‌طور کامل و شفاف در صفحه اول وب‌سایت خود توضیح می‌دهد و این کار دیوانگی است!

سوشی‌سواپ

سوشی‌سواپ یک بازارساز است که بر اساس یونی‌سواپ کار می‌کند، با این تفاوت که سوشی‌سواپ توکنی درون‌ساخته و نظارتی دارد. این توکن عملاً به نفع افرادی است که از ابتدای راه‌اندازی، سرمایه خود را وارد این پلتفرم می‌کنند. البته صحت عملکرد سوشی‌سواپ اصلاً مشخص نیست.

تندیز

تندیز، مشهور به «دوج کوینِ عصر دیفای» توکنی است که «ابر تورم منفی» ایجاد می‌کند. یعنی قرار است بدون هیچ هدفی و فقط با کاهش عرضه، در جهت افزایش ارزش تلاش شود. این توکن خودش می‌گوید که یک شوخی است اما در روزهای اولیه عرضه میلیون‌ها دلار حجم معامله را به ثبت رساند. این پلتفرم با عرضه مجموعه‌ای توکن کار خود را آغاز کرد که بخش زیادی از آن هر روز سوزانده می‌شوند. بخشی از توکن‌های تندیز نیز بعداً به افرادی اختصاص داده می‌شود که بیشترین دارایی را در اختیار دارند و این کار طبیعتاً سرمایه آنها را بیشتر می‌کند. با توجه به این نکته، این پلتفرم فقط از استخر یونی‌سواپ این کوین‌ها را می‌سوزاند؛ بنابراین، هر چه افراد میل بیشتری برای کسب دارایی بیشتر داشته باشند، توکن تِند (TEND) کمتری می‌سوزد. علاوه بر این، هر فردی می‌تواند فرایند سوزاندن توکن‌ها را آغاز و در ازای آن، به میزان اندکی توکن تِند به دست آورد. این پلتفرم جزئیات بسیاری دارد؛ اما همه آن مبتنی بر سفته‌بازی است و اصلاً تظاهری به افزودن ارزش نمی‌کند.

وایفی

بهترین توضیح برای این پلتفرم این است که آن را یک انجمن یا همکاری در کسب‌وکار بدانیم. به نظر می‌رسد، هدف اینجا کسب هرچه بیشتر قدرت در پلتفرم یرن فایننس است تا وایفی (Wifey) بتواند از آن برای کسب سود بیشتر استفاده کند. این پلتفرم همچنین کُندترین گرافیک و رابط کاربری را بین پروژه‌های یادشده دارد که خود نکته حائز اهمیتی است.

هوشیار باشید

ممکن است هر کدام از این توصیفات اندکی اشتباه باشند، اما این نکته را مدنظر داشته باشید؛ این پروژه‌ها برای درک بهتر کاربر از چگونگی عملکرد خود، تلاش چندانی ندارند (البته به‌جز بِیسد). اولویت تمام این وب‌سایت‌ها این است که کاربر هرچه ‌سریعتر کیف پول اتریوم خود را به پلتفرم مربوطه متصل کند.

می‌توان خطاب به سازندگان میم‌ کوین‌ها نوشت؛ صفحات «درباره ما» (About) مهم هستند و بهتر است واژگان کلیدی خود را به‌شکلی واضح در این صفحات تعریف کنید.

با این حال، حجم معاملات اخیر دیفای، شوکه‌کننده است. اسپنسر نون (Spencer Noon)، مدیر شرکت سرمایه‌گذاری دی‌تی‌سی کپیتال (DTC Capital)، در توییتی که ۳۱ اوت (۱۰ شهریور) منتشر کرد شگفت‌زدگی خود را از حجم معاملات توکن یرن فایننس (YFI) ابراز داشت:

حجم کل معاملات YFI در بایننس طی ۲۴ ساعت گذشته: ۳۸۸ میلیون دلار

به عقیده کاین وارویک (Kain Warwick)، مدیرعامل سینتتیکس (Synthetix)، صرافی غیرمتمرکزی برای تبادل دارایی‌های جایگزین، همه جریان حول محور جذب مشتری می‌چرخد. او افزود:

آنها اساساً آزمون و خطایی تکراری در جهت جلب توجه هستند؛ اما حتی در این فضا نیز تفاوت‌های فاحشی وجود دارد. یام احتمالاً بیش از سایرین به YFI شبیه است و قصد ایجاد اکوسیستمی پویا و طولانی‌مدت دارد. با این حال، پلتفرم‌هایی همچون پاستا و بِیسد بیشتر شبیه به بازی‌های مجموع‌صفر در فضای ارزهای دیجیتال هستند.

البته، افرادی برنده بازی‌های مجموع‌صفر هستند که پیش از این، بُردهای زیادی در کارنامه معامله‌گری خود داشته‌اند و حرفه‌ای هستند.

هنری هی (Henry He)، مدیرعامل سِسِمی اُپن (SesameOpen)، شرکت تجارت الکترونیک ارزهای دیجیتال، در مصاحبه‌ای بیان کرد:

نهنگ‌ها برای پامپ و دامپ از یام و اسپاگتی و سایر توکن‌های مشابه استفاده می‌کنند، چه تیم توسعه‌دهنده آنها متوجه این نکته باشند یا نباشند. در این بین، بسیاری از سرمایه‌گذاران خُرد و کم‌تجربه ضرر خواهند کرد.

هی پیش از این و در اوایل ژوئن (اواسط خرداد)، پیش‌بینی کرده بود که توکن COMP از پلتفرم کامپوند می‌تواند دردسرساز شود.

هر شیوه جدیدی برای کسب سود باید ارزشی هر چند ظاهری ایجاد کند. در حوزه دیفایِ مرموز، این امر با تکیه بر توکن دیگری انجام می‌شود که دارای ارزش است؛ یا شاید توکنی مبتنی بر توکنی ثانویه که خود مبتنی بر توکن ثالث دیگری است که ارزشمند است. تمام این ارتباطات به‌هم‌پیچیده باعث برانگیختن برخی انتقادات نسبت به ارزش واقعی بازار سهام‌گذاری در حوزه دیفای شده‌ است.

جیسون چوی اظهار داشت:

با اضافه‌کردن هر قابلیت و به‌هم‌پیوستگی جدید، میزان ریسک خود را نیز افزایش می‌دهید و در معرض ترکیب جدیدی از خطرها قرار می‌گیرید. افراد باید به مسائلی همچون بیمه نیز توجه داشته باشند. مهم‌ترین نکته دیفای مرموز، توانایی تشویق اولین کاربران به هر نوع رفتار دلخواه است. هیچ‌کدام از این میم‌ کوین‌ها مرا هیجان‌زده نمی‌کنند، خصوصاً اینکه من از هدف و مقصود آنها آگاه هستم.

برداشت خو‌ش‌بینانه

اسکات لوئیس (Scott Lewis)، هم‌بنیان‌گذار کانکورس اُپن کامیونیتی (Concourse Open Community)، تیم توسعه‌دهنده دیفای پالس (DeFi Pulse) و دکس‌ای‌جی (DEX.AG)، طی مصاحبه‌ای اظهار داشت:

اگر عده‌ای آدم احمق که جوک‌های بسیار احمقانه در مورد یام (سیب‌زمینی هندی) می‌گویند، بتوانند دور هم جمع شوند و محصول مفیدی بسازند، این می‌تواند تبدیل به روشی جدید برای ایجاد ارتباط بین افراد شود.

اگر این مسئله به نظر احمقانه برسد، تمام استارتاپ‌های دیگر به هر شکلی که باشند احمقانه هستند. افراد همیشه با جدی‌گرفتن استارتاپ‌ها مشکل داشته‌اند؛ زیرا مسیر حرکت استارتاپ‌ها اغلب غیرخطی است تا حدی که ممکن است غیرمنطقی به نظر برسند.

با این حال، این مسیر غیرمنطقی نیست، فقط ممکن است در بعضی موارد جواب ندهد و به نتیجه نرسد.

پیتر تیل (Peter Thiel) و پل گراهام (Paul Graham)، دو سرمایه‌گذار بسیار موفق، هر دو بر این عقیده‌اند که بخش سخت در سرمایه‌گذاری‌های پرخطر یادآوری این نکته است که بهترین ایده‌ها همیشه احمقانه به نظر می‌رسند.

اما از این بدتر هم ممکن است. اساساً، هر استارتاپ تیمی با یک ایده‌ برای حل مشکلی در جهان است. هدف این تیم ابتدا حل این مشکل و سپس پیداکردن راهی برای درآمدزایی از آن است. دیوانه‌وارتر از این هم ممکن است؛ برخی از نهادهایی که به موفقیت‌های واقعی دست یافته‌اند، درواقع شرکت‌هایی بوده‌اند که مسیر خود را از اساس تغییر داده‌اند، تا حدی که شکل و قالب نهایی آن‌ها (هنگامی که به سود میلیاردی رسیده‌اند) حتی قابل‌مقایسه با آنچه در ابتدا شروع کرده‌اند نیز نبوده است.

افراد فعال در حوزه دیفای از آنچه برای کاربران جذاب است، کاملاً آگاه هستند.

گاهی اوقات، یک شرکت تولید پادکست نوع جدیدی از وبلاگ‌نویسی را بر اساس پیام‌های متنی ابداع می‌کند، کاری که توییتر کرد و اکنون به ارزش بازار ۳۲ میلیارد دلاری دست یافته است؛ یا یک شرکت تولید بازی‌های ویدئویی، فضای جدیدی برای گفت‌وگوهای درون‌سازمانی طراحی می‌کند، کاری که اسلک (Slack) کرد و اکنون به ارزش بازار ۱۷ میلیارد دلاری دست یافته است.  

فرض این است که اگر افراد بااستعداد بتوانند به‌مدت کافی در کنار یکدیگر کار کنند، می‌توانند محصول فوق‌العاده‌ای تولید کنند. حال، باید دید چه عاملی می‌تواند باعث شود این افراد به‌ اندازه کافی در کنار هم دوام بیاورند و همکاری کنند.

مجموعه‌های توکنیزه‌شده

سرمایه‌گذاری پرریسک یکی از شیوه‌هایی است که می‌تواند گروهی کوچک از افراد بسیار مستعد و دارای صلاحیت را در کنار یکدیگر نگه دارد. دیفای مرموز می‌‌تواند راهی برای نگه‌داشتن افرادی با استعداد و تجربه معمول در کنار یکدیگر باشد. در هر دو صورت، استعداد و تجربه کافی مهیا می‌شود و همان طور که تاریخ استارتاپ‌ها نشان داده است، این مجموعه‌های توانمند می‌توانند در نهایت هدف اصلی خود را پیدا کنند.

اسکات لوئیس گفت:

فرض کنید شما پشتیبان گروهی از افرادی هستید که خود انتخاب می‌کنند تا بخشی از یک پروژه باشند، حتی اگر افرادی باشند که از شوخی در مورد سیب‌زمینی هندی لذت می‌برند، آن‌وقت با هم دست به چه کاری می‌زنید؟ چه ایده‌ای به وجود می‌آید؟

محققی، با نام مستعار هاسو (Hasu) که روی ارزهای دیجیتال کار می‌کند، با شک و تردید به نکته مشابهی اشاره کرده است. او در مطلبی در وب‌سایت صرافی دریبیت (Deribit) نوشت:

یام باید دلیلی برای سرمایه‌گذراران خود داشته باشد که توکن‌های خود را نفروشند و صرفا به‌دنبال افزایش قیمت آن در آینده نباشند؛ در عوض از آنها برای انجام کاری مفیدی استفاده کنند. ما اینجا باید واقع‌بین باشیم. طرح ناقص آنها جلوی پیشرفت پروتکل یام و توکن‌های مشابه را می‌گیرد و هرگز کارایی پول را به توکن آن نمی‌بخشد. ایده جایگزین این است که پروتکل یام کلا به چیز دیگری تغییر داده شود، این موضوع محتمل است.

دیفای مرموز نیز ممکن است پس از ایجاد چند نکته مثبت در این مسیر، ناگهان از بین برود. دووی وان (Dovey Wan)، یکی از اعضای هیئت مدیره شرکت سرمایه‌گذاری پریمیتیو ونچرز (Primitive Ventures)، در این خصوص اشاره کرد:

به نظر من، در سطح کلان، ما مستقیماً در حال گسترش اعتبار ارزهای دیجیتال هستیم که قطعاً اتفاق می‌افتد. در سطح خُرد نیز به نظر من، دیفای مرموز می‌تواند پشتوانه‌ای برای فضای واقعی ارزهای دیجیتال باشد: آزاد، مدیریت‌شده توسط خود اعضاء و با عرضه و توزیع عادلانه.

وان در پلتفرم YFII، فورک یرن فایننس، به‌شکلی کاملاً فعال مشارکت دارد.

آخرین نکته این است که ویژگی عمومی و برجسته دیفای مرموز که به «توزیع عادلانه» موسوم است، می‌تواند پیشرفتی حیاتی تلقی شود. هنری هی این ویژگی را در هنگام عرضه و توزیع YFI برجسته کرد؛ گرچه، از این نظر برخی از پروژه‌های پیشین، مانند کوین خصوصی گرین (Grin) نیز چنین رویکردی داشته‌اند.

هی در مقایسه با «حاکمیت جعلی غیرمتمرکز» (مانند مدل توکن کامپ که تیم و سرمایه‌گذاران آن حاکمیت را به دست دارند)، حاکمیت در توکن YFI را «کاملاً و تماماً غیرمتمرکز» خواند.

با این حال، او همچنین تأیید کرد:

زمان بیشتری نیاز است تا مشخص شود از نظر افزودن ارزش و ایجاد پروژه‌ای کارآمدتر، کدام مدل بهتر کار می‌کند.

در پایان، ممکن است ارزش این مدل چندان زیاد نباشد، به جز اینکه برخی سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال همیشه به‌دنبال بازی‌های جدیدی هستند که در آنها برخی پیروز هستند و برخی ناکام و بازنده.

ریکی لی توضیح داد:

به نظر من، با کلامی ساده‌تر می‌توان گفت افراد فعال در حوزه دیفای در مورد آنچه که واقعاً مشوق است و باعث جذب کاربران می‌شود، آگاه‌تر هستند. مشوق اصلی کاربران کسب سود بیشتر است.