آیا روسیه می‌تواند با ارزهای دیجیتال تحریم‌ها را دور بزند؟

ایالات متحده آمریکا، انگلستان و چند کشور اروپایی دیگر، به‌تازگی با اخراج تعدادی از بانک‌های روسی از سوئیفت (SWIFT) موافقت کرده‌اند. حال تعدادی از کارشناسان بر این باورند که ممکن است روسیه با استفاده از بیت کوین و ارزهای دیجیتال بتواند بخشی از این تحریم‌ها را دور بزند. آیا چنین چیزی واقعاً امکان‌پذیر است؟

به گزارش کریپتو اسلیت، بعد از تهاجم نیرو‌های روسیه به اوکراین، کشورهای متعددی مثل ایالات متحده آمریکا و اعضای اتحادیه اروپا، تحریم‌های اقتصادی شدیدی را علیه این کشور اعمال کردند. یکی از این تحریم‌ها این است که برخی از بانک‌های روسی دیگر به انجمن ارتباطات مالی بین‌بانکی جهان یا همان سوئیفت دسترسی نخواهند داشت.

این تحریم احتمالاً به‌‌خاطر این وضع شده که تحریم‌های قبلی برای توقف روسیه کافی نبوده است و کشورهای غربی مجبور شده‌اند به اخراج چندین بانک روسی از سوئیفت متوسل شوند.

شایان ذکر است که بیش از ۱۱,۰۰۰ مؤسسه مالی در سراسر جهان، به‌جز ایران و کره شمالی، از این شبکه استفاده می‌کنند. با اخراج بانک‌های روسی از سیستم مالی جهانی، روسیه به‌سختی می‌تواند ذخایر بین‌المللی ۶۴۰ میلیارد دلاری خود را خرج کند.

بیل آکمن (Bill Ackman)، کارشناس سرمایه‌گذاری، در توییتر خود توضیح داده است که این تحریم‌ها مطمئناً می‌تواند بر مردم روسیه هم تأثیر بگذارد.

او گفته است:

شخصاً حاضر نیستم پولم را در بانکی نگه دارم که به سیستم سوئیفت دسترسی ندارد. وقتی بانکی نتواند پولی از بانک‌های دیگر دریافت یا به آنها منتقل کند، توان مالی آن به خطر می‌افتد. اگر در روسیه زندگی می‌کردم، همین الان پولم را از بانک‌ها خارج می‌کردم. از روز دوشنبه، بانک‌های روسی ممکن است با خروج پول زیادی مواجه شوند.

آیا بیت کوین کمک‌حال روسیه در تحریم‌ها می‌شود؟

مطمئناً چنین تحریم‌های شدیدی تأثیرات اقتصادی مخرب و فاجعه‌باری بر اقتصاد روسیه می‌گذارد. در عین حال، تحلیلگران زیادی باور دارند که روسیه راه‌حل مؤثری برای برخورد با این تحریم‌ها ندارد. به‌ نظر آنها حتی فناوری بلاک چین، ارزهای دیجیتال و مخصوصاً بیت کوین هم نمی‌تواند به این کشور کمکی کند.

نیراج آگراوال (Neeraj Agrawal)، مسئول بخش ارتباطات کوین سنتر (Coin Center)، یک اتاق فکر فعال در حوزه ارزهای دیجیتال، در این باره گفته است:

وزارت خزانه‌داری آمریکا می‌داند که روسیه نمی‌تواند چندان از ارزهای دیجیتال برای دورزدن تحریم‌ها استفاده کند و خطری در این زمینه وجود ندارد. داریم درباره پول بسیار زیادی صحبت می‌کنیم. پنهان‌کردن چنین پولی در دفتر کل عمومی یک ارز دیجیتال امکان‌پذیر نیست.

ارزهای دیجیتال بی‌‌طرف، باز و سانسور‌ناپذیر هستند و معامله‌گران برای انجام تراکنش‌های خود به مجوز کسی نیازی ندارند. در نتیجه، «از نظر تئوری» می‌توانند ابزارهای مناسبی برای دورزدن تحریم‌ها در کشوری مثل روسیه باشند. اگر شرکای روسیه ارزهای دیجیتال را قبول کنند، این کشور می‌تواند تجارت بین‌المللی خود را با بیت کوین انجام دهد. یعنی به‌کارگیری بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز در دورزدن تحریم‌ها، در گرو نظر متحدان و شرکای روسیه است.

علاوه بر این، روسیه مدتی است روی گزینه‌های مختلفی در این زمینه کار می‌کند. برای مثال، در حال حاضر ارز دیجیتال ملی این کشور به نام روبل دیجیتال، در مرحله آزمایشی خود قرار دارد.

متی گرینسپن (Mati Greenspan)، متخصص سرمایه‌گذاری و تحلیلگر بازار، در توییتر خود نوشته‌ است:

اخراج بانک‌های روسی از سوئیفت برای بیت کوین خوب نیست؛ چراکه آنها (مقامات روسیه) را مجبور به پذیرش کامل این ارز دیجیتال خواهد کرد.

اگر روسیه بخواهد از ارزهای دیجیتال برای دورزدن تحریم‌ها استفاده کند، اولین کشوری نخواهد بود که این کار را انجام داده است. گزارش‌های موجود نشان می‌دهد که کره شمالی هم در حال حاضر بودجه موردنیاز برنامه‌های هسته‌ای و بالستیک خود را با استفاده از ارزهای دیجیتالی تأمین می‌کند که هکرهای موردحمایت دولت این کشور از نهادهای مختلف سرقت کرده‌اند.

دورزدن تحریم‌ها با ارزهای دیجیتال تا چه حد شدنی است؟

استفاده از روش‌های جایگزین سوئیفت همچنان چالش‌برانگیز است؛ چراکه تمام کشورها این شبکه را به‌طور گسترده‌ای پذیرفته‌اند و از آن استفاده می‌کنند. در نتیجه، روش‌های دیگر تاکنون نتوانسته‌اند به‌خوبی با آن رقابت کنند.

برای مثال، روسیه سیستم جایگزینی به اسم اس‌پی‌اف‌اس (SPFS) را از سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی کرده است که تنها ۲۰ درصد از بانک‌های روسی از آن استفاده می‌کنند. حتی سیستم پرداخت بین‌بانکی برون‌مرزی کشور چین یعنی سی‌آی‌پی‌اس (CIPS) هم که معروف‌تر از سیستم روسی است، به‌ اندازه ۰.۳ درصد از مبادلات سوئیفت بین‌المللی حجم دارد.

با وجود تمام موانع، بیت کوین می‌تواند به‌نوعی نقش بسیار مهمی در این زمینه ایفا کند و میزان مؤثر بودن تحریم‌های اقتصادی غرب علیه روسیه تا حدی به آن بستگی دارد. البته باید این نکته را هم در نظر داشته باشیم که شرکای تجاری روسیه باید در این زمینه با این کشور همکاری کنند؛ در غیر این صورت، بیت کوین و ارزهای دیجیتال هم دردی از مشکلات این کشور دوا نخواهند کرد.