کدام کشورها زودتر از همه بیت کوین ذخیره خواهند کرد؟

همه ما می‌دانیم که بسیاری از کشورها ذخایر طلا دارند و آنها را در مکان‌هایی بزرگ و امن که مردانی مسلح و ترسناک از آنها محافظت می‌کنند نگه می‌دارند. اما واقعا چرا این کار را انجام می‌دهند؟

بعید است که مانند ۵۰ سال پیش، ذخایر طلا همچنان به عنوان پشتوانه‌ای برای ارز ملی کاربرد داشته باشند. به نظر می‌رسد حکومت‌ها ذخایر طلا را صرفا با هدف خودنمایی و به رخ کشیدن دستاوردهایشان در دوره‌ای که در مسند قدرت هستند نگهداری می‌کنند. اما دلایلی فراتر از این موضوع هم وجود دارد که جیسون دین (Jason Deane) در مطلب اخیرش که در مدیوم منتشر کرده است، به آنها پرداخته است.

ذخایر طلا در اصل پشتوانه دارایی‌های کشور محسوب می‌شود که در صورت بروز بحران‌های اقتصادی مانند کاهش ارزش ناگهانی یا از بین رفتن اعتبار پول ملی، می‌توان آن را مبادله و به پول نقد تبدیل کرد.

یکی از بهترین نمونه‌ها در این زمینه ونزوئلا است که فروپاشی اخیر اقتصادی آن به بی‌اعتبار شدن پول ملی‌اش انجامید. در پی این فاجعه اقتصادی، دولت این کشور مجبور شده است تا مقادیر زیادی از ذخایر فیزیکی کشورش را در بازارهای بین‌المللی به فروش برساند. اما ونزوئلا اولین کشوری نیست که این کار را انجام داده و قطعا آخرینشان هم نخواهد بود.

طلا یکی از بهترین گزینه‌ها برای این کار است، زیرا یکی از ارزشمندترین کالاهای روی زمین به شمار می‌رود و سابقه درخشانی به عنوان ذخیره ارزش و ابزار مبادله جهانی دارد. خلاصه کلام اینکه وقتی در شرایط اضطراری می‌خواهید طلایتان را بفروشید، همیشه افرادی وجود دارند که با کمال میل حاضرند آن را از شما به چنگ آورند و بابت آن به قیمت بازار (یا نزدیک به آن) پول بپردازند.

بسیاری از کشورها حتی از ذخایر طلا برای خرید و فروش استفاده می‌کنند. آنها طلا را زمانی که قیمت آن پایین است خریداری می‌کنند و هنگامی که قیمت آن افزایش یافت می‌فروشند. البته در بسیاری از موارد، خود طلا به لحاظ فیزیکی تغییر مکان نمی‌دهد؛ یعنی این‌طور نیست که یک هواپیما پر از شمش طلا از کشوری به کشور دیگر فرستاده شود. دلیلش این است که انتقال آن هم به لحاظ وزن و هم از نظر امنیت کار عاقلانه‌ای به نظر نمی‌رسد و و هزینه بسیار بالایی برمی‌دارد. گاهی اوقات حتی طلا را قرض می‌گیرند و سود آن را هم به صورت طلا برمی‌گردانند.

به طور کلی کار با طلا بسیار جالب است. معمولا هم تغییر آن‌چنانی در ارزش آن رخ نمی‌دهد، مگر اینکه اتفاق خاصی بیفتد؛ به عنوان مثال به شکلی غیرمنتظره انباری عظیم از طلا کشف شود. در این صورت ارزش آن به سرعت کاهش خواهد یافت. به جز این، معمولا ارزش طلا در درازمدت روند صعودی دارد.

سایر ذخایری که کشورها نگه می‌دارند

این‌طور نیست که کشورها برای آسودگی خاطرشان فقط به این فلز زرد رنگِ درخشان متکی باشند. همان‌طور که کارگزار شما برای سرمایه‌گذاری به شما توصیه می‌کند که در سبد سهام‌تان را تنوع‌سازی انجام دهید و انواع دارایی‌های مختلف را در آن جای دهید تا اگر یکی دو مورد از آنها با شکست مواجه شدند بیچاره نشوید، کشورها هم همین کار را انجام می‌دهند.

در حقیقت، بسیاری از کشورها به جز طلا، فلزات و کالاهای گرانبها ذخایر دیگری را هم نگه می‌دارند که یکی از رایج‌ترین آنها ارزهای کشورهای دیگر است. بخشی از این ارزها به شکل فیزیکی در همان انبارهای امن و حفاظت‌شده نگهداری می‌شوند، اما بیشتر آن به صورت دیجیتالی در بانک‌های مرکزی سراسر جهان با عنوان ذخایر ارزهای خارجی نگهداری می‌شود.

هدف از نگهداری همه این ذخایر پوشش دادن ریسک و امکان عکس‌العمل مناسب در بدترین سناریوهای احتمالی است. با این کار کشورها می‌توانند نه تنها در شرایط اقتصادی وخیم بلکه در صورت بروز جنگ و یا بلایای طبیعی تا جایی که ممکن است معاملات عادی خودشان را ادامه دهند و از ملت پشتیبانی کنند.

به طور کلی، ذخایر هر کشوری برای پوشش کالاهای وارداتی از سه تا شش ماه و برای پوشش بدهی‌های کشور و کسری حساب آن تا ۱۲ ماه کافی است.

بیت کوین وارد می‌شود

با توجه به آنچه در بخش قبل گفتیم، به نظر می‌رسد که بیت کوین می‌تواند گزینه ساده و ایده‌آلی برای اضافه شدن به این ذخایر باشد. هر چه باشد، بیت کوین ذخیره ارزش و ابزار مبادله‌ای بی‌نظیر است (یا می‌تواند باشد)، ذخیره آن با اقدامات احتیاطی مناسب نسبتا آسان است و به شکل بالقوه این قابلیت را دارد که همه حکومت‌ها، سازمان‌ها یا افراد در سراسر جهان آن را بپذیرند. از این گذشته، به هر مقداری که بخواهیم قابل تقسیم است و در هر زمان و هر جایی می‌توانیم به آن دسترسی داشته باشیم.

همچنین از آنجا که بیت کوین روی ایمن‌ترین شبکه کامپیوتری غیرمتمرکز جهان اجرا می‌شود، هیچ شانسی برای ورود بیت کوین جعلی به سیستم وجود ندارد و نیازی به «خلوص‌سنجی» که برای اثبات خلوص طلا به کار می‌رود و بسیار هزینه‌بر است نخواهیم داشت.

تراکنش‌ها را می‌توان به شکل مستقیم در محیطی بدون نیاز به اعتماد انجام داد که برای کشورهایی که روابط پیچیده‌ای با همسایگان خود دارند کاملا مناسب است. از آنجا که هیچ کشوری نمی‌تواند هرگز کنترل کامل شبکه بیت کوین را به دست آورد، در سیستم انتقال مالکیت هرگز شک و شبهه‌ای وجود نخواهد داشت.

در آخر، اگرچه در حال حاضر سرعت شبکه بیت کوین برای تراکنش‌های خرد مخصوصا در خرده‌فروشی‌ها بسیار پایین است، در مقایسه با تراکنش‌های پیچیده بین‌المللی طلا که به تعداد زیادی شخص ثالث و نیز خلوص‌سنجی پرهزینه‌ای نیاز دارد واقعا سریع‌تر است.

این بدان معناست که انجام تراکنش‌های تقریبا آنی بین کشورها بسیار آسان‌تر خواهد شد، طوری که تا کنون در تاریخ بشریت دیده نشده است.

به عنوان مثال تصور کنید که انتقال وجه مستقیم بین روسای دو کشور به شکل آنی انجام شود، به سرعت تأیید شود و هیچ شخص ثالثی در آن درگیر نباشد. تا کنون چنین چیزی امکان‌پذیر نبوده است.

اما اگر همه این موارد درست است، چرا هنوز دولت‌ها نخواسته‌اند تا جایی که می‌توانند بیت کوین ذخیره کنند؟

مشکلاتی که بیت کوین دارد

فهرست دلایلی که درباره این امر وجود دارد در سطح حاکمیتی بسیار گسترده است. تا جایی که به حکومت‌ها مربوط می‌شود، رفع این مشکلات غیرممکن است. البته که این طور نیست، اما تا زمانی که آنها این واقعیت را تشخیص دهند، زمان زیادی لازم است و این امر روند پیشرفت را کُند می‌کند.

واقعیت این است که تأیید یا به رسمیت شناختن بیت کوین از جانب حکومت‌ها با توجه به طول عمر آن هنوز زود است. در سطح حکومتی هنوز درک کافی از بیت کوین وجود ندارد و بسیاری از کشورها واقعا نمی‌دانند باید با آن چه‌کار کنند یا اینکه حتی چطور آن را تنظیم کنند و چه مقرراتی روی آن بگذارند. از این گذشته، دولت‌ها از کنار گذاشتن سیستم‌های مالی قدرتمند و مستحکمی که با آن کار می‌کنند وحشت دارند، زیرا بیت کوین نیامده که این سیستم‌ها را کامل کند، می‌خواهد کاملا جایگزین آنها شود.

از سوی دیگر مزایایی که در بخش قبلی ذکر کردیم، فقط در مقیاس نسبتا کوچک اثبات شده است و برخی از آنها حتی تا به امروز به شکل نظری باقی مانده‌اند. پذیرش، کاربرد و توسعه این شبکه ممکن است خیلی سریع اتفاق بیفتد، اما هنوز به آن دست نیافته‌ایم.

البته بزرگترین کشورهای جهان در ابتدا فکر نمی‌کردند بیت کوین تا این اندازه پیشرفت کند. بسیاری از این کشورها فکر می‌کنند می‌توانند بهتر از آن را ایجاد کنند. شاید اگر تمرکز کافی روی این کار بگذارند و منابع خودشان را به آن اختصاص دهند از نظر فنی امکان‌پذیر باشد، اما تردیدی نیست که پذیرش آن با مشکل مواجه خواهد شد. چرا؟ چون حکومت پشت آن است!

شاید متحدان و موافقان حکومت مشکلی با آن نداشته باشند، اما مخالفان هرگز آن را نخواهند پذیرفت. یک سیستم متمرکز که توسط یک دشمن قدرتمند اداره می‌شود و این دشمن می‌تواند در یک چشم به هم زدن دارایی‌شان را مسدود کند؟ هرگز. مخالفان همیشه یک جایگزین غیرمتمرکز را ترجیح خواهند داد تا هیچ‌کس قدرتی بر اموالشان نداشته باشد. این همان چیزی است که بیت کوین به ما می‌دهد.

از آنجا که در دنیای پیچیده ما هر کسی می‌تواند دوست یا دشمن محسوب شود، یک راه‌حل غیرمتمرکز که نیازی به اعتماد ندارد می‌تواند به معنای واقعی برنده باشد.

واقعیت غیرقابل‌انکار این است که فعلا بعید است حکومت‌ها تا چند دهه آینده بخواهند ذخیره‌ای از بیت کوین را برای خود ایجاد کنند یا حداقل پی ببرند که باید خیلی زودتر به فکر ایجاد این ذخایر می‌افتادند.

اما آیا همه کشورها این‌طور فکر می‌کنند؟ در ادامه خواهیم دید.

اولین کشورهایی که بیت کوین را ذخیره خواهند کرد

همان‌طور که می‌دانیم، طلا به عنوان یک ذخیره ارزش تا کنون بسیار خوب عمل کرده است، اما مشکلی که وجود دارد این است که کنترل آن بسیار ساده است.

فروش ذخایر طلای ونزوئلا با توجه به تحریم‌های ایالات متحده غیرقانونی بود و ترکیه و امارات متحده عربی که آن طلاها را خریدند به خوبی این موضوع را می‌دانستند. اما از آنجا که ۱٫۲ میلیارد دلار طلای ونزوئلا در خزانه بانک مرکزی انگلستان نگهداری می‌شد، تلاش‌های رئیس جمهور نیکلاس مادورو برای برداشت آن ناموفق ماند و انگلستان این حساب را مسدود کرد.

درباره درستی و نادرستی این عمل و تحریم‌های اعمال شده بحث‌های زیادی وجود دارد که پرداختن به آنها در این مطلب ضروریتی ندارد. نکته مهم این است که نگهداری ذخایر بیت کوین در فضای ذخیره‌سازی سرد در کشوری که تحت تحریم است می‌تواند اجرای تحریم‌ها را غیرممکن کند. اگر ونزوئلا این گزینه را داشت، نه تنها آن را اجرا می‌کرد بلکه برای یافتن خریدار در بازار آزاد با مشکلی مواجه نمی‌شد.

تقریبا می‌توان مطمئن بود که به همین دلیل ونزوئلا تلاش کرده ارز دیجیتال خودش یعنی پترو را ایجاد کند و پذیرش و استفاده از آن را به همه افراد کشورش تحمیل کرده است (هر چند موفق نبود). با این حال، می‌توان این رویداد را اولین گام برای مبارزه طلبی یا حتی فراتر از آن برای سرکشی قلمداد کرد.

بنابراین می‌توان گفت اولین کشورهایی که ذخایر بزرگی از بیت کوین را ایجاد خواهند کرد، همان کشورهایی هستند که ترجیح می‌دادیم نباشند.

هر کشوری که تحت تحریم‌های بین‌المللی قرار دارد، باید بیت کوین را به عنوان یک منبع یا حتی ذخیره احتمالی درآمد یا پول شناسایی کند (و مطمئنا به آن فکر کرده‌اند)، چرا که معامله آن در سطح بین‌المللی بدون هیچ مشکلی انجام می‌شود و مجازاتی هم در پی ندارد. هر جا که دسترسی به اینترنت وجود دارد، بیت کوین می‌تواند رد و بدل شود و اصلا مهم نیست که بانک‌ها، حکومت‌ها و یا کشورها درباره آن چه فکر می‌کنند.

برای مثال، ایالات‌متحده در حال حاضر به شکل رسمی کوبا، ایران، سودان، سوریه، کره شمالی، نیکاراگوئه و ونزوئلا را به عنوان «دولت‌های سرکش» معرفی کرده است. اما کشورهای زیادی هستند که همین شرایط را دارند، حتی اگر در چارچوب تعریف آمریکا از دولت‌های سرکش نگنجند.

ممکن است این کشورها همین حالا هم دریافته باشند که می‌توانند با جمع‌آوری بیت کوین خواه از طریق عملیات استخراج مخفیانه تحت حمایت دولت یا با خرید کل بیت کوین‌ها از طریق آژانس‌ها و افرادی که دولت آمریکا کاری با آنها ندارد و سپس با فروش آنها به کشورهای دیگر، از ذخایر ارزش نگهداری شده در آن کشورها بهره‌مند شوند.

به عنوان نمونه همین دو روز پیش بود که کوین دسک گزارش داد کره شمالی در این مسیر پا گذاشته است. افزایش ترافیک آی‌پی با مبدأ کره شمالی در استخراج مونرو (XMR) به خوبی گواه این مطلب است. مونرو دو مزیت به این دولت که تحت تحریم‌های بسیار شدید قرار دارد ارائه می‌کند.

مزیت اول اینکه برخلاف بیت کوین که برای استخراج آن به سخت‌افزار خاصی مانند ای‌سیک (مدارهای مجتمع با کاربرد خاص) نیاز است و مطمئنا باید از خارج از کشور وارد شود، برای استخراج مونرو هیچ سخت‌افزار خاصی لازم نیست.

دوم اینکه مونرو ارزی کاملا ناشناس و محرمانه است که به راحتی امکان انجام تراکنش‌های مخفی و پنهانی را فراهم می‌کند.

همچنین پس از استخراج، با فرایندی بسیار ساده می‌توان آن را به بیت کوین تبدیل کرد و این کار را با هر کیف پولی می‌توان انجام داد.

حالا که کره شمالی دارد این کار را انجام می‌دهد، واکنش سایر کشورهای جهان چگونه خواهد بود؟

ار آنجا که هیچ کشوری نمی‌تواند بیت کوین را متوقف یا کنترل کند و کنترل یا متوقف کردن کره شمالی هم به همان نسبت سخت است، سایر کشورها فقط دو کار می‌توانند انجام دهند:

هیچ کاری انجام ندهند و امیدوار باشند بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال از بین بروند یا حداقل با چیزی جایگزین شوند که با تحریم‌ها سازگار باشد.

تلاش کنند بیت کوین بیشتری نسبت به کشورهایی مانند کره شمالی داشته باشند.

اگر دومی را انتخاب کنیم، در نهایت اگر بیت کوین با موفقیت ادامه دهد، ذخایر ایمن و ارزشمندی در اختیار خواهیم داشت. اگر هم نابود شود، هزینه این شکست فقط کسری از تخصیص بودجه مبادلات خارجی خواهد بود. در هر صورت بهترین حالت این است که آن کشورها اصلا بیت کوین نداشته باشند.

البته ذخیره بیت کوین با استخراج یا خرید، در هر صورت به پشتوانه تلاش‌های این کشورها به افزایش ارزش آن خواهد انجامید. از آنجا که در این صورت قیمت آن بالاتر خواهد رفت، بنابراین حتی این راه‌حل هم بدون مشکل نخواهد بود.

حالا چه باید کرد؟

ما واقعا نمی‌دانیم که کدام کشورها در خفا چه کاری با بیت کوین انجام می‌دهند، اما این را می‌دانیم که حکومت‌ها به ندرت درباره چیزی که علنا می‌گویند صادق هستند. حداقل چیزی که احتمالش زیاد است این است که سازمان‌های پژوهشی وجود خواهند داشت که امکانات و پاسخ‌ها را بررسی کنند.

این هم ممکن است که برخی از دولت‌ها در حال بررسی ایجاد ذخایر بیت کوین باشند و شاید حتی آژانس‌های حکومتی مقادیر کمی از آن را برای آزمایش کردن این سیستم به صورت غیررسمی و «فقط برای خالی نبودن عریضه» ذخیره کرده باشند. به هر حال خرید چند صد بیت کوین خارج از چارچوب رسمی به جایی برنمی‌خورد و هزینه آن فقط کسری جزئی از بودجه دولت را مصرف می‌کند.

به عبارت ساده‌تر، ایجاد ذخایر بیت کوین آسان است، ریسک زیادی ندارد، بودجه کمی می‌خواهد و به راحتی قابل دسترسی است.

هر چند مدت کوتاهی از عمر بیت کوین می‌گذرد، مطمئنا روزی خواهد رسید (از حالا شاید تا چند سال) که دولت‌ها و حتی سازمان‌های جهانی پول مانند صندوق بین‌المللی پول (IMF) برای تأمین ذخایر بیت کوین با یکدیگر رقابت کنند. آنها به طور پیوسته این کار را با در پیش گرفتن نوعی سیاست پولی مقتصدانه انجام خواهند داد و از ترس عقب ماندن فعالانه در این رقابت شرکت خواهند کرد. در هر صورت تماشای آن جذاب خواهد بود.