غیرمتمرکزترین ارز دیجیتال بازار کدام است؟ متخصصان پاسخ می‌دهند

اغلب ارزهای دیجیتالی که تابه‌امروز می‌شناسیم، با ادعای غیرمتمرکزبودن پا به عرصه گذاشته‌اند. بیت کوین، اتریوم، کاردانو، استلار، ریپل و بسیاری دیگر درظاهر غیرمتمرکز هستند یا حداقل این‌طور به‌نظر می‌رسند؛ اما سؤال این‌ است که غیرمتمرکزترین ارز دیجیتال بازار کدام است؟ ارزهای غیرمتمرکز چه ویژگی‌هایی دارند؟

به‌طورکلی، ارز غیرمتمرکز باید امکان تبادل همتابه‌همتا (Peer-to-Peer) و بدون نیاز به نهاد یا واسطه‌ را برای کاربران فراهم کند. در ارزهای دیجیتالی که به‌معنای حقیقی غیرمتمرکز باشند، هیچ نهادی نمی‌تواند بر تراکنش‌ها و داده‌های ثبت‌شده در شبکه اعمال نفوذ و آ‌ن‌ها را معکوس یا در سوابق آن تغییری ایجاد کند. پس سه ویژگی اصلی «بدون‌ واسطه‌بودن» و «تغییرناپذیری» و «نبود اِعمال قدرت افراد و نهادها» باعث غیرمتمرکزشدن ارز می‌شود.

در مطلب حاضر، با کمک یادداشتی از مکس یاکوبوسکی (Max Yakubowski) که در وب‌سایت کوین تلگراف منتشر شده است، غیرمتمرکزترین ارز‌های دیجیتال از دیدگاه متخصصان را بررسی می‌کنیم و می‌بینیم که کدام‌یک از ارزهای دیجیتال موجود به‌عقیده این افراد غیرمتمرکز هستند. از شما هم دعوت می‌کنیم تا این مقاله بحث‌برانگیز و چالشی را مطالعه کنید.

آیا همه ارزهای دیجیتال دنیا به یک اندازه غیرمتمرکزند؟

در ۳۱اکتبر۲۰۰۸، ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) وایت‌پیپر بیت کوین را منتشر کرد. بیت کوین، اولین ارز دیجیتال تاریخ، به‌عنوان «پول کاملاً الکترونیکی همتابه‌همتا» فعالیتش را با مکانیسم اجماعی به نام اثبات کار (Proof of Work) آغاز کرد. این مکانیسم اجماع به شبکه‌ها اجازه می‌داد تا درزمینه صحت و درستی تراکنش‌ها به‌توافق برسند و بدون نیاز به وجود واسطه، آن‌ها را اعتبارسنجی کنند. سه سال بعد، برای حل ناکارآمدی‌های مکانیسم اجماع اثبات کار و کاهش منابع رایانشی (Computational) موردنیاز برای اداره شبکه، رویکرد جدیدی با نام اثبات سهام (Proof of Stake) معرفی شد.

بیشتر بخوانید: وایت پیپر (White paper) چیست و چگونه آن را مطالعه کنیم؟

در این ۱۳ سال، شاهد اتفاقات زیادی بوده‌ایم؛ ازجمله ظهور و افول عرضه‌های اولیه کوین یا سکه (ICO) به‌عنوان ابزارِ تأمین سرمایه برای پروژه‌های کسب‌وکار و نیروی محرکه تکامل ارزهای دیجیتال، رشد چشمگیر سرمایه امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) در سال ۲۰۲۰، محبوبیت خیره‌کننده توکن‌های غیرمثلی (NFT) در سال ۲۰۲۱ و توسعه ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی (CBDC).

فناوری بلاک چین که در قلب این تحولات قرار دارد، به یکی از نام‌های پرتکرارِ بخش‌های گوناگون تبدیل شده است. بلاک‌چین‌ها در شرکت‌ها و خیریه‌ها و فعالیت‌های انسان‌دوستانه، مدیریت بحران زیست‌محیطی در جهان، درمان و افزایش طول عمر و خدمات دولتی موضوعی بسیار پرکاربرد شده است.

بیشتر بخوانید: توکن غیرمثلی (Non-fungible token) یا NFT چیست؟

فارغ از اینکه این فناوری در کجا استفاده شده باشد، موضوع بسیار مهم تمرکززدایی است. در این مطلب، قصد نداریم به دودستگی مفاهیم تمرکزگرایی و تمرکززدایی وارد شویم که در مقالات دیگر وجود دارد؛ بنابراین، به همان بحث ماهیت غیرمتمرکز بلاک چین باز می‌گردیم. باید به این موضوع اشاره کنیم که میان شبکه‌های عمومی و خصوصی تفاوتی بنیادی وجود دارد.

همه بلاک‌چین‌های عمومی به یک اندازه غیرمتمرکز نیستند. بعضی از متخصصان می‌گویند چون هیچ نهاد متمرکزی بر بیت کوین نظارت نمی‌کند و سازنده آن هم فردی ناشناس است، بیت کوین غیرمتمرکزترین شبکه جهان به‌حساب می‌آید. برخی دیگر اتریوم را نقد می‌کنند که به‌اندازه بیت کوین غیرمتمرکز نیست؛ اما بی‌انصاف نباشیم؛ زیرا حتی ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، سازنده اتریوم، هم کنترل این شبکه را دراختیار ندارد. در این سال‌ها، شبکه‌های بلاک چین زیادی ازجمله استلار، کاردانو، نئو و آیوتا ساخته شده‌اند.

برای اینکه بدانیم متخصصان این صنعت درباره ماهیت غیرمتمرکز بلاک‌چین‌های مختلف چه دیدگاهی دارند، به تعدادی از این افراد مراجعه کردیم و از آن‌ها پرسیدیم: از دیدگاه شما غیرمتمرکزترین شبکه بلاک چین کدام است و کدام‌یک بهتر از بقیه ایده‌ اصلی تمرکززدایی را منعکس کرده است؟ با‌هم این پاسخ‌ها را مرور می‌کنیم.

آرون لامر از رادکل

آرون لامر (Aaron Lammer)، متخصص دیفای از شرکت رَدکل (Radkl)

اگر تمرکززداییِ ایدئال را مدلی در نظر بگیریم که ساتوشی ناکاموتو و سایفرپانک‌های پیش از او ارائه کرده باشند، پس هیچ شبکه‌ای نمی‌تواند بیت کوین را شکست دهد. بااین‌حال، هدف اتریوم و سایر پلتفرم‌های قرارداد هوشمند این نیست که بیت کوین را در مسابقه تمرکززدایی شکست دهند. قراردادهای هوشمند با هدف ارائه دنیای جدیدی از فرصت‌ها ساخته شدند که شاید نمی‌توانستند در تعریفِ فردی مانند ساتوشی ناکاموتو از تمرکززدایی گنجانده شوند. بعضی از این فرصت‌ها را در NFT‌ها و دیفای مشاهده کرده‌ایم.

قدرت ارزهای دیجیتال در این است که می‌توانند منافع چندین نفر را حتی درصورت اختلاف بنیادی بر سر مسائلی مانند اینکه تمرکززدایی چقدر مهم است، تأمین کنند. فکر می‌کنم مسئله اصلی این نیست که کدام بلاک چین از دیگری غیرمتمرکزتر است؛ بلکه مهم این است که کدام شکل از تمرکززدایی در موارد مختلف بهینه‌تر عمل می‌کند.

آتش امیر از استارلانچ

آتش امیر (Aatash Amir)، مدیرعامل شرکت استارلانچ (StarLunch)

دوست دارم [به این نکته] اشاره کنم که اصطلاحات «تمرکززدایی» و «مالکیت» اغلب بدون درنظرگرفتن مصداق آن‌ها مطرح می‌شوند. برای مثال، [موضوع] تمرکززدایی باید [به‌عنوان] متغییر در نظر گرفته شود. یکی از روش‌های تعیین مالکیت هر زنجیره را می‌توان با درصد عرضه کل متعلق به هر نهاد [یا شخصی] معین تعریف کرد. به‌عنوان مثال، وقتی اولین بلاک بیت کوین استخراج شد، ساتوشی ناکاموتو مالک تمام شبکه بیت کوین بود. این مالکیت کامل تا وقتی ادامه یافت که ماینرهای دیگر وارد این عرصه شدند.

زنجیر‌ه‌­های گوناگون راهکارهای مختلفی برای تأیید اعتبار بلاک یا تراکنش ارائه می‌کنند. باید در همین نقطه به‌­دنبال نشانه‌­های تمرکززدایی گشت. اگر نهادی بیشتر از ۵۱درصد توان هش شبکه را دراختیار بگیرد، تأثیر عمده‌­ای بر فضای اجماع می‌گذارد. درحال‌حاضر، تنها چند بلاک چین لایه‌اول رو‌ش­‌های خاصی برای اجماع و توزیع ارائه کرده­‌اند؛ اما کدام روش بهترین است؟ خب، در‌حال‌حاضر باید منتظر پاسخ به این پرسش ماند.

آدریان کرایون از اسپایل­ورکس

آدریان کرایون (Adrian Krion)، مدیرعامل شرکت اسپایل­ورکس (Spileworks)

«تمرکززدایی می‌­تواند چند معنی داشته باشد:

۱. زیرساخت غیرمتمرکز: تعداد گروه‌هایی که زیرساخت شبکه، سخت­‌افزارها، توزیع و تعداد موقعیت‌های مختلف را اداره می‌­کنند.

۲ حاکمیت غیرمتمرکز: نحوه تصمیم‌گیری‌­ها درباره پیشرفت‌­های آینده شبکه.

۳ توسعه نرم­‌افزار غیرمتمرکز: چه کسی توسعه کد منبع را برعهده است و چه کسی تصمیم می‌گیرد کدام تغییرات پذیرفته شوند؟

۴ توزیع پراکنده/یکسان توکن: چه کسی مالک چه تعداد از توکن­‌های بومی شبکه است؟

معمولاً وقتی مردم درباره میزان تمرکززدایی شبکه صحبت می‌کنند، این کار را با اتکا بر یک یا چند مورد از جنبه‌های اشاره‌شده انجام می‌دهند؛ ولی نمی‌توانند به‌طور واضح مشخص کنند که درباره کدام‌یک صحبت می‌کنند. سؤال این‌جاست که در هریک از این دسته‌بندی‌ دقیقاً بر چه چیزی تأکید شده است؟ برای مثال، اگر توزیع یکنواخت ماینرهای بیت کوین به‌معنای این باشد که بیشتر نودهای (Nodes) این شبکه را همان شرکت تولیدکننده ماینر اداره کند، این موضوع چقدر [در میزان تمرکززدایی] اهمیت دارد؟

این واقعیت که هیچ معیار مطلقی برای تمرکززدایی وجود ندارد، به این معناست که شبکه‌های غیر از بیت کوین می‌توانند خود را غیرمتمرکزتر از بیت کوین قلمداد کنند. شاید از دیدگاه بعضی‌ از کارشناسان بیت کوین بسیار متمرکز باشد؛ چون تعداد تولیدکنندگان ماینر‌های آن اندک هستند و شرکت‌هایی مثل بیت‌مین (Bitmain) به‌طور مؤثری بر شبکه بیت کوین نظارت می‌کنند. به‌باور برخی، نبود نهاد مرکزی برای کنترل توسعه شبکه مرتبط‌‌‌ترین عامل در سنجش تمرکززدایی است؛ به‌همین‌دلیل، بیت کوین غیرمتمرکزترین ارز دیجیتال است.

با آنکه ساختار حاکمیتی درون این پروتکل وجود ندارد و غیرمتمرکزبودن ماینرها در پایین‌ترین سطح قرار دارد، همچنان با طرفداران بیت کوین موافق هستم که این ارز دیجیتال غیرمتمرکزترین است. شاید انتخاب بیت کوین به‌عنوان غیرمتمرکزترین به این راحتی‌ها نباشد؛ اما این واقعیت که هیچ نهاد واحدی بر نقشه‌راه بیت کوین اعمال نفوذ نمی‌کند، یعنی قیمت بیت کوین نیز تحت‌تأثیر تصمیم‌های آن سازمان‌‌ها قرار نخواهد گرفت.

آلن چیو از شبکه انیا/بوبا

آلن چیو (Alan Chiu)، مدیرعامل شرکت حفظ حریم خصوصی داده انیا (Enya)

بیت کوین غیرمتمرکزترین بلاک چین جهان است و اتریوم در رده دوم قرار دارد. اتریوم غیرمتمرکزترین پلتفرم در میان پلتفرم‌های قرارداد هوشمند است و پایگاه متنوعی از اپراتورهای نود و مراکز متعددی دارد که بر آینده اتریوم تأثیر می‌گذارند (بد نیست به جزئیات طرح EIP-1559 و مدت‌زمان اجرای آن سری بزنید). هیچ بلاک چین دیگری در میان بلاک‌چین‌های برخوردار از قرارداد هوشمند نتوانسته است از‌لحاظ تمرکززدایی به گرد پای اتریوم برسد.

عایشه کیانی از لجرپرایم

عایشه کیانی (Ayesha Kiani)، معاون بخش توسعه کسب‌وکار شرکت لجرپرایم (LedgerPrime)

بیت کوین غیرمتمرکزترین پروتکل در کل اکوسیستم ارزهای دیجیتال است. این غیرمتمرکزبودن ربط چندانی به نبود نهاد کنترلگر ندارد؛ بلکه بیشتر به الگوریتم اجماع اثبات کار مرتبط است. این الگوریتم ماینرها را به حل معادلاتی ملزم می‌کند که این معادلات بیت کوین را تولید و بلاک‌ها را ایجاد می‌کند. ماینرها به‌ازای کاری که می‌کنند، تشویق مالی می‌شوند. فعالیت استخراج در چند سال گذشته متمرکز شده و هش ریت شبکه دراختیار ماینرهای بزرگ است؛ اما تا قرارگرفتن ۵۱درصد کل شبکه دراختیار یک نفر فاصله زیادی داریم.

درمقابل، اتریوم الگوریتم خود را به اثبات سهام تغییر داده که کمتر غیرمتمرکز است؛ اما نمی‌توان اتریوم را ازنظر تمرکززدایی با بیت کوین مقایسه کرد؛ چراکه کاربردهای متفاوتی دارند. ویتالیک بوترین، سازنده اتریوم، در ابتدا راهکار سه‌گانه مقیاس‌پذیری ارائه کرد و با انتقال الگوریتم ساختاری و اجازه بهبود پروتکل به سهام‌گذاران، این راهکار را عملی کرد. [ناگفته نماند سایر] پروتکل‌ها نیز از آنچه ادعا می‌کنند، غیرمتمرکزترند.

دانیلا باربوسا از هایپرلجر

دانیلا باربوسا (Daniela Barbosa)، مدیر اجرایی شرکت هایپرلجر (Hyperledger) و مدیرکل بلاک چین سلامت و هویتِ بنیاد لینوکس

تمرکززدایی زوایای متعددی دارد و کنترل بر نرم‌افزار اساسی [شبکه] و آنچه به آن حق فورک گفته می‌شود، ازجمله این‌هاست. فکر می‌کنیم وجود چندین شبکه مختلف لایه‌اول که همگی پروتکل‌های مشابهی اجرا می‌کنند (مانند هایپرلجر)، ذاتاً غیرمتمرکزتر از شبکهِ لایه‌‌اول و جدا از پروتکلی است که آن را اجرا می‌کند. به‌همین‌دلیل، جامعه هایپرلجر در حال ساخت اکوسیستمی متمرکز بر تعامل‌پذیری است.

دارن فرانچسکینی از بلاک‌بنک

دارن فرانچسکینی (Darren Franceschini)، هم‌بنیان‌گذار و مدیر عملیاتی شرکت بلاک‌بنک (BlockBank)

صنعت ما هنوز نوپاست؛ ولی هرچه زمان می‌گذرد، پروژه‌های بیشتری به‌سمت تمرکززدایی حرکت می‌کنند. من ادعا نمی‌کنم که هیچ بلاک چینی دیگری به‌جز بیت کوین که نظارت مرکزی ندارد، واقعاً غیرمتمرکز است. قدرت اصلی بیت کوین در این است که فردی را به‌عنوان سازنده توکن معرفی نکرده است. همین امر ایمنی بیشتری درمقایسه‌با بلاک چین‌های دیگر ارائه می‌کند؛ چون هیچ نقطه شکست واحدی در آن وجود ندارد.

دیوید خلیف از ویریدی فاندز

دیوید خلیف (David Khalif)، هم‌بنیان‌گذار و رئیس بخش عملیات شرکت ویریدی فاندز (Virdi Funds)

اگرچه بلاک‌چین‌های زیادی وجود دارند، بیت کوین پادشاه بلامنازع تمرکززدایی است. پروتکل بیت کوین عرضه کل ثابتی دارد و به همه اجازه می‌دهد در تأمین امنیت آن مشارکت کنند و برای رسیدن به اجماع بدون تقلب به همه پاداش می‌دهد.

بیت کوین با وجود همه تلاش‌هایی که علیه آن شده است، ازجمله ممنوعیت اخیر در چین، توانسته شبکه‌ای قوی و ایمن باقی بماند. پذیرش چشمگیر بیت کوین ازسوی نهادهایی که آن را می‌خرند، نشان می‌دهد پول هوشمند برای امنیت ثبات و رشد به‌سمت بهترین دارایی در فضای ارزهای دیجیتال [یعنی بیت کوین] سرازیر می‌شود.

لکس سوکولین از کانسنسیس

لکس سوکولین (Lex Sokolin)، اقتصاددان و رئیس بخش فینتک شرکت کانسنسیس (ConsenSys)

واژه غیرمتمرکز یا تمرکززدایی معانی زیادی دارند. حال سؤال مهم این است که چند ماینر یا تأییدکننده در ایمن‌کردن تراکنش‌های درون شبکه دخیل‌ هستند و حمله به چنین ساختاری چقدر هزینه‌بر است؟ پرسش دیگر به حاکمیت غیرمستقیم و تعداد افراد تأثیرگذار موردنیاز برای ایجاد فورک در شبکه و فرایند انجام آن مربوط می‌شود. نکته مهم دیگر نگاه به فعالیت اقتصادی و توسعه‌ شبکه و سعی در فهمیدن میزان پراکندگی و خاص‌بودن بازیگرانِ این سیستم پیچیده است.

از دیدگاه من، به‌جای سازگاری شبکه‌ها با این موضوعات با عنوان تمرکززدایی، بهتر است از آن‌ها به‌عنوان اصول اساسی برای بلاک‌چین‌ها استفاده شود. علاوه‌بر‌این‌، تمرکززدایی بیشتر در هرکدام از این موارد الزاماً به کشش یا جذابیت [بیشتر برای کاربر] منجر نمی‌شود. ما باید جوهره وب ۳.۰ را حفظ کنیم.

مانس هارمن از هدرا هش‌گرف

مانس هرمن (Mance Harmon)، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت هدرا هش‌گرف (Hedera Hashgraph)

وقتی درباره تمرکززدایی حرف می‌زنیم، باید منظورمان را دقیق بگوییم. هنگامی که درباره پروتکل‌های لایه‌اول صحبت می‌کنیم، [باید بدانیم] چه چیزی را درباره تمرکززدایی می‌سنجیم. دو دسته‌بندی متفاوت و مهم از تمرکززدایی وجود دارد: حاکمیت و ترتیب تراکنش.

حاکمیت: چه تعداد نهاد مختلف (فرد یا سازمان) در فرایند تصمیم‌گیری درباره نقشه‌راه محصول، قیمت‌گذاری خدمات، پرداخت پاداش‌ها و تصمیمات حاکمیتی دیگر دخالت دارند؟ آیا همه این نهادها را به اسم می‌شناسیم یا ناشناس هستند؟ اگر واقعاً بتوانند ناشناس باقی بمانند، هیچ روشی برای تعیین دقیق میزان غیرمتمرکزبودن حاکمیت آن شبکه وجود ندارد؛ چون شاید یک نفر وانمود کند که چند نفر یا چند نهاد است. آیا فرصتی برای تثبیت حق رأی وجود دارد؟ به‌عنوان مثال، اگر حق رأی به داشتن توکن حاکمیتی وابسته باشد، هر فرد یا نهادی می‌تواند با خرید یا کسب توکن‌های بیشتر تأثیرش را افزایش دهد و به متمرکزشدن حق رأی و افزایش تمرکزگرایی منجر شود.

مدل شورای حاکمیتی شرکت هدرا در بین [تمامی] دفاتر کل‌ عمومی یک استثناست. این مدل از ۳۹ سازمان با دوره محدود تشکیل شده است که نماینده طیف وسیعی از صنایع‌ هستند و رؤسایی در سراسر جهان دارند و نودهای آن نیز در شش کشور جهان اداره می‌شود. [نام و مشخصات] اعضای شورا همگی علنی هستند و صورت جلسات شورا بلافاصله منتشر و با استفاده از سیستم اجماع هدرا (HCS) در این شبکه هش می‌شود. برای رعایت اصل برابری و ثبات و تصمیم‌گیری غیرمتمرکز، هر عضو فقط یک حق رأی دارد. حتی توافق‌نامه اعضای شورا که شرکت‌ها برای پیوستن به شورا به امضای آن ملزم هستند، به‌صورت عمومی منتشر و در HCS هش می‌شود. این مدل با پروتکل‌هایی که تحت حاکمیت گروه کوچکی از توسعه‌دهندگان یا بنیادی خاص هستند، کاملاً متفاوت است.

ترتیب تراکنش‌: حداقل تعداد نهادهای موردنیاز برای اِعمال ترتیب تراکنش در شبکه چقدر است؟ به‌عنوان مثال، در بیت کوین فقط چند سازمان استخراج (گاهی پنج سازمان یا کمتر) بر بیش از ۵۰درصد توان هش شبکه نظارت می‌کنند. این میزان برای تعیین ترتیب تراکنش‌ها کافی‌ است. در‌حال‌حاضر، تنها سه استخر استخراج بر ۴۷درصد توان هش بیت کوین و دو استخر بر ۴۸درصد توان هش اتریوم نظارت می‌کنند. اگر شبکه اجازه ورود اپراتورهای نود ناشناس را بدهد، نمی‌توان مشخص کرد که هر نهادی تا چه اندازه بر توان هش شبکه نظارت می‌کند.

فاز اول شبکه هدرا مستلزم توافق دوسوم کل اعضای شورا بر ترتیب تراکنش‌هاست و اعضای شورا در‌حال‌حاضر حق رأی یکسانی دارند. ازآن‌جاکه نام و مشخصات همه اعضای شورا به‌صورت عمومی اعلام می‌شود، قطعاً می‌توانیم بگوییم که ترتیب تراکنش غیرمتمرکز است. این حتی از اتریوم و بیت کوین هم غیرمتمرکزتر است. فاز دوم به افزودن نودهای شناسایی‌شدنی اختصاص دارد و تنها پس از حصول اطمینان از ادغام‌نشدن سهام، نودها به شبکه افزوده می‌شوند. مدل حاکمیتی و ترتیب تراکنش‌ها در شبکه هدرا به‌طورکامل به‌منظور تمرکززدایی پایدار طراحی شده‌اند.

مارِک کریژیک از تراست توکن

مارک کریژیک (Marek Kirejczyk)، مدیر ارشد فناوری شرکت تراست توکن (TrustToken)

به‌طورکلی، تمرکززدایی آرمانی است که همه پروژه‌ها به‌دنبالش هستند. روش‌های مختلفی برای تمرکززدایی وجود دارد؛ از افزودن اپراتورهای نود و دادن مسئولیت بیشتر به سهام‌داران گرفته تا اختصاص خزانه به شرکت‌کنندگان پروژه. پس احتمالاْ متوجه این موضوع شده‌اید که تمرکززدایی چیزی بیش از فناوری است. [در‌حقیقت،] تمرکززدایی به حاکمیت ربط دارد. تمرکززدایی یعنی لایه صفر که گاهی مردم آن را اجتماع ماینرها، توسعه‌دهندگان، کاربران و شرکت‌های همکار با بلاک چینی خاص محسوب می‌کنند.

اکنون براساس شواهد، می‌توانیم بگوییم که اتریوم غیرمتمرکزترین ارز دیجیتال است. درست است که از پشتیبانی قوی بنیاد اتریوم برخوردار است، نقش این بنیاد فقط به بحث حمایتی محدود شده است. ویتالیک بوترین، پدر اتریوم، دیگر مدیرعامل نیست و بیشتر نقش پژوهشگر و رهبر فکری را ایفا می‌کند. تصمیمات اصلی طراحی را توسعه‌دهندگان می‌گیرند و اتریوم متنوع‌ترین مجموعه توسعه‌دهنده را دارد. جامعه اتریوم نیز بسیار متنوع است. در بیشتر به‌روزرسانی‌ها نیز، چندین تیم در ارتباط با ابتکارهایی کار می‌کنند که می‌تواند اتریوم را به مسیرهای مختلفی هدایت کند‌؛ بنابراین، این فرایند ربط چندانی به توسعه خطی متمرکز ندارد.

بیت کوین به اَشکال مختلفی [شبکه] محافظه‌کار به‌حساب می‌آید. بیت کوین در‌حقیقت حرکت رو‌به‌جلویی ندارد؛ پس هیچ توسعه‌دهنده فعال یا جامعه استارت‌آپی درباره آن وجود ندارد. افزون‌براین، می‌توان گفت که استخراج بیت کوین نیز تا حدی متمرکز است؛ چون گروه کوچکی از نهادها بر بخش عمده‌ای از توان هش شبکه بیت کوین کنترل دارند.

مایکل سیمبالیستی از دامینیشن فایننس

مایکل سیمبالیستی (Michael Cymbalisty)، بنیان‌گذار شرکت دامینیشن فایننس (Domination Finance)

از دیدگاه من، غیرمتمرکزترین ارز دیجیتال اتریوم است. رویداد پیدایش اتریوم با فروش عمومی نامحدودی شروع شد که همه اجازه داشتند در آن شرکت کنند. اگرچه شاید از‌نظر ماینر و صاحبان کیف پول بیت کوین غیرمتمرکزتر به‌نظر برسد، [این] اتریوم [بود که] اپلیکیشن‌ها را غیرمتمرکز کرد؛ موضوعی که بسیار مهم‌تر است. کاربران [در اتریوم] می‌توانند در اقتصادهای همه‌جانبه و جامعی مشارکت کنند؛ [کاری] که در بیت کوین ابداً ممکن نیست.

میشل کوئواس از استکس فاندیشن

میشل کوئواس (Mitchell Cuevas)، سرپرست بخش توسعه شرکت استکس فاندیشن (Stacks Foundation)

با اختلاف زیاد بیت کوین [غیرمتمرکزترین ارز دیجیتال است]. بیت‌نودز (Bitnodes) برآورد کرده است که درحال‌حاضر ۱۳هزار نود در شبکه وجود دارد. در‌حالی‌که نگرانی بابت تمرکزگرایی در فرایند استخراج بیت کوین افزایش یافته است، [باید به این مسئله توجه کرد که] طراحی بیت کوین نه بر‌اساس قدرتِ استخراج غیرمتمرکز بوده و نه [حتی] به آن متکی است.

بازی بر‌اساس قوانین بیت کوین سودآور است و حمله به شبکه آن هم بسیار گران تمام می‌شود. ساختار تشویقی و عضویت آزاد آن را مستحکم کرده است. در‌عین‌حال، نباید فراموش کنیم که وقتی چین ارزهای دیجیتال را ممنوع اعلام کرد، برخلاف نگرانی‌ها درباره تمرکز توان هش در چین، این شبکه توانست به‌خوبی با آن مقابله کند. به‌همین‌دلیل، پایه و اساس بلاک چین استکس بیت کوین است و روزی [این پلتفرم] به‌عنوان بنیانی برای اینترنت و ایجاد مالکیت اثبات‌پذیر (Provable Ownership) تبدیل خواهد شد.

یولز اُرباخ از رندر نتورک

یولز اُرباخ (Jules Urbach)، مدیرعامل و مؤسس شرکت رندر نتورک (Render Network)

وقتی کاربردهای ارزهای دیجیتال را در نظر می‌گیریم (یعنی آنچه مردم روی بلاک‌چین‌های مختلف می‌سازند)، اتریوم غیرمتمرکزترین ارز دیجیتال است. قراردادهای هوشمند اتریوم به همه کمک می‌کند اپلیکیشن‌ها و خدمات و کالاهای آن‌چین (On-Chain) از بازی گرفته تا پلتفرم‌های دیفای و توکن‌های غیرمثلی (NFT) و سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز یا دائو (DAO) را با استفاده از ماشین مجازی اتریوم بسازند.

تمرکززدایی یعنی دگرگون‌کردن جهان؛ چون واسطه‌ها را از میان برمی‌دارد. بیت کوین این کار خارق‌العاده را فقط در صنعت مالی انجام داده است؛ در‌حالی‌که اتریوم در حال پیشبرد تمرکززدایی و حذف واسطه‌ها برای همه بخش‌ها از رسانه و سرگرمی گرفته تا هنر و وام‌دهی و حتی حاکمیت است. این تنوع کاربردهاست که اتریوم را به غیرمتمرکزترین ارز دیجیتال جهان تبدیل کرده است.

بیشتر بخوانید: دائو (DAO) چیست؟ آشنایی با بهترین پروژه‌های سازمان خودگردان غیرمتمرکز

راجر ور از بیت کوین دات‌کام

راجر ور (Roger Ver)، یکی از اولین کاربران و سرمایه‌گذاران بیت کوین و مدیر اجرایی وب‌سایت bitcoin.com

هدف اصلی بیت کوین تمرکززدایی نبود؛ بلکه ایجاد پولی مقاوم دربرابر سانسور برای جهانیان بود. تمرکززدایی ابزاری بود که بیت کوین برای دستیابی به آن هدف استفاده کرد.

تیم درَپر از شرکت‌های درپر اسوسیتس و درپر فیشر یوروستون

تیم درپر (Tim Draper)، یکی از پیش‌گامان صندوق‌های خطرپذیر کسب‌وکار در ایالات متحده و هم‌بنیان‌گذار شرکت درپر فیشر یوروستون (Draper Fisher Jurveston)

بیت کوین و شاید بیت کوین کش غیرمتمرکزترین ارزهای دیجیتال جهان هستند. ما ارزی کاملاً غیرمتمرکز می‌خواهیم؛ ارزی که جهانی، شفاف، باز، بدون خلل و به‌دور از فشارهای تورمی و حاکمیتی باشد.

واسیا زوپان از صرافی ماتریکس

واسیا زوپان (Vasja Zupan)، رئیس صرافی ماتریکس (Matrix Exchange)

بیت کوین غیرمتمرکزترین ارز دیجیتال است و شبکه بلاک چین باثباتی دارد. بیت کوین از مشکلات بی‌شماری جان سالم به‌در برده و تمرکززدایی موجب تضمین انعطاف‌پذیری آن است. تنها یک شبکه کاملاً غیرمتمرکز می‌تواند از طوفان‌های حجم بلاک و فورک و فشارهای قانون‌گذاری سالم بیرون بیاید. امروزه، شبکه‌های ناشناس زیادی ایجاد شده‌اند؛ اما ناشناس‌بودن تراکنش یا کارکردهای بیشتر یا رویکردهای جدید به‌معنای تأیید اعتبار بلاک چین و ضامن تمرکززدایی و انعطاف‌ بیشتر نیستند.