ارز دیجیتال گراف چیست؟ همه چیز درباره GRT

گسترش شبکه‌های بلاک چین و توسعه روز افزون برنامه‌ها حجم عظیمی از داده‌ها را ایجاد کرده است. بسیاری از برنامه‌های غیرمتمرکز به این داده‌ها نیاز دارند. کار کردن با این حجم عظیم داده و انجام عملیات مختلف روی آن‌ها پیچیدگی زیادی را به‌وجود می‌آورد. یک تیم برای رفع این مشکلات فنی دست به تاسیس یک شبکه و ارز دیجیتال به‌نام گراف زدند.

گراف یک پروتکل متن‌باز و غیرمتمرکز برای ایندکس کردن داده‌های بلاک چین است. این پروتکل برای امکان پرس‌وجو در شبکه اتریوم طراحی شده است. شبکه گراف همچنین به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که API های مختلفی به نام ساب‌گراف‌ها برای پرس‌وجوهای جداگانه ایجاد کنند. این پروتکل مشکلاتی نظیر امنیت پرس‌وجو، سازماندهی مجدد زنجیره و سایر مسائلی که با ساب‌گراف‌ها حل می‌شوند را برطرف می‌کند.

ارز دیجیتال گراف چیست؟

گراف (Graph) یک پروتکل غیرمتمرکز و قدرتمند است که امکان جستجو و ایندکس‌کردن داده‌های بلاک چین را به‌صورت یکپارچه فراهم می‌کند. دقیقاً همان طور که گوگل دیتای وب را ایندکس می‌کند، پروتکل گراف هم دیتای بلاک چین را از شبکه‌هایی مثل اتریوم ایندکس می‌کند. ارز دیجیتال بومی گراف GRT نام دارد.

گراف یک پروتکل متن‌باز مبتنی بر فناوری دفتر کل توزیع‌شده (DLT) است. این پروتکل با هدف تمرکززدایی طراحی شده تا داده‌های بلاک چین را بدون دخالت واسطه‌ها جمع‌آوری کند. این پروتکل به‌عنوان یک API جهانی برای ایندکس، سازماندهی و جستجوی داده‌ها عمل می‌کند و از زبان برنامه‌نویسی GraphQL برای پردازش اطلاعات بهره می‌برد.

با راه‌اندازی شبکه اصلی گراف، تیم توسعه‌دهنده امکان تمرکززدایی کامل برنامه‌ها را فراهم کرد. این شبکه محیطی ایجاد می‌کند که در آن برنامه‌های غیرمتمرکزمی‌توانند بدون محدودیت اجرا شوند و داده‌های بلاک چین به‌راحتی در دسترس باشند. با استفاده از API های باز و عمومی که ساب‌گراف (Subgraphs) نام دارند، هزاران برنامه غیرمتمرکز می‌توانند روی این شبکه فعالیت کنند، در حالی که شبکه اصلی گراف هم میزبان صدها برنامه است.

بیشتر بخوانید: برنامه غیرمتمرکز یا DApp چیست

شبکه گراف بر پایه نودها (Nodes) عمل می‌کند که وظیفه اجرای شبکه اصلی گراف را بر عهده دارند و محیطی مناسب برای توسعه‌دهندگان و برنامه‌های غیرمتمرکز فراهم می‌کنند. در این میان، نمایه‌سازها یا ایندکسرها (Indexers)، هنرگردان‌ها یا کیوریتورها (Curators) و نمایندگان (Delegators) با استفاده از توکن GRT در این بازار مشارکت می‌کنند.

توکن GRT ارز دیجیتال بومی شبکه گراف است و برای تخصیص منابع مختلف در اکوسیستم گراف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تاریخچه گراف و بنیانگذاران آن

در سال ۲۰۱۸ یانیو تال (Yaniv Tal)، برندون رامیرز (Brandon Ramirez) و یانیس پولمن (Jannis Pohlmann) گراف را تأسیس کردند. یانیو تال به‌دلیل تجربیات شخصی‌اش از دشواری‌های ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) در بلاک چین اتریوم، انگیزه‌ای قوی برای ایجاد این پروژه داشت.

او و تیمش گراف را با ایده طراحی و راه‌اندازی اولین اپلیکیشن ایندکس‌کردن و جستجو به‌صورت غیرمتمرکز ایجاد کردند، چرا که در آن زمان هیچ برنامه مشابهی در بازار وجود نداشت.

در سال ۲۰۲۰، تیم گراف شبکه اصلی گراف را راه‌اندازی کرد که گامی به‌سوی تمرکززدایی کامل استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز بود. این امر همچنین باعث افزایش حجم تولید ساب‌گراف‌ها در شبکه شد. هدف نهایی این پروژه این است که وب ۳ را برای همه در دسترس قرار دهد و ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز را بدون نیاز به سرورها یا یک مقام مرکزی ممکن سازد.

در فرایند تأمین مالی، گراف یک فروش عمومی و خصوصی برگزار کرد و در مجموع ۱۲ میلیون دلار از طریق فروش عمومی توکن‌های خود جمع‌آوری کرد.

همچنین، پروژه در یک فروش خصوصی ۵ میلیون دلار دیگر از سرمایه‌گذاران بزرگی همچون کوین بیس ونچرز (Coinbase Ventures)، دیجیتال کارنسی گروپ (Digital Currency Group) و فریم‌ورک ونچرز (Framework Ventures) دریافت کرد. شرکت مولتی‌کوین کپیتال (Multicoin Capital) هم ۲.۵ میلیون دلار در گراف سرمایه‌گذاری کرد.

گراف چگونه کار می‌کند؟

قبل از اینکه نحوه کار گراف آشنا شویم بهتر است ببینیم که بلاک چین بدون گراف با چه چالش‌هایی مواجه است. سپس می‌توان اهمیت استفاده از گراف را بیشتر متوجه شد و نحوه کار آن را درک کرد.

چالش‌های موجود در بلاک چین بدون گراف

پروژه‌هایی با قراردادهای هوشمند پیچیده مانند یونی سواپ و ابتکارات NFT مانند بورد ایپ یات کلاب (Bored Ape Yacht Club) داده‌ها را روی بلاک چین اتریوم ذخیره می‌کنند. این کار باعث می‌شود خواندن داده‌ها به‌طور مستقیم از بلاک چین، به‌جز داده‌های ابتدایی، بسیار دشوار باشد.

بیشتر بخوانید: NFT چیست

در مثال بورد ایپ یات کلاب، می‌توانید عملیات پایه‌ای خواندن مانند خواندن مالکیت یک میمون خاص، URI محتوا یا کل عرضه را انجام دهید. این کار به‌تنهایی هم ممکن است زیرا این عملیات‌های خواندن به‌طور مستقیم در قرارداد هوشمند برنامه‌ریزی شده است. اما عملیات‌های پیشرفته‌تر و خاص‌تر مانند تجمیع، جستجو و فیلترینگ غیرمستقیم ممکن نیست.

بیشتر بخوانید: مجموعه NFT بورد ایپ یات کلاب چیست

برای مثال، اگر بخواهید در مورد میمون‌هایی که تحت مالکیت یک آدرس خاص هستند جستجو کرده و آن را بر اساس ویژگی خاصی دقیق‌تر کنید، نمی‌توان این اطلاعات را تنها با تعامل مستقیم با قرارداد به دست آورد. برای به‌دست‌آوردن داده‌های بیشتر، باید هر رویداد انتقالی که تاکنون صادر شده است را پردازش کرده، با استفاده از شناسه توکن و هش IPFS متادیتا را از IPFS خوانده و سپس آن را تجمیع کنید.

مشکل کار کجاست؟

فرایندی که بالاتر توضیح دادیم ممکن است ساعت‌ها یا حتی روزها طول بکشد تا یک برنامه غیرمتمرکز در یک مرورگر پاسخی به این سوالات ساده بدهد.

در غیر این صورت، گزینه‌ای که دارید این است که سرور خود را راه‌اندازی کنید. سپس تراکنش‌ها را پردازش کرده و آنها را در یک پایگاه داده ذخیره کنید. پس از آن یک نقطه API برای جستجوی داده‌ها ایجاد کنید. اما این گزینه به منابع زیادی نیاز دارد، نیاز به نگهداری داشته، یک نقطه شکست واحد ایجاد می‌کند و ویژگی‌های امنیتی مهمی که برای غیرمتمرکز بودن نیاز است را نقض می‌کند.

ویژگی‌های بلاک چین باعث پیچیدگی فرایند شده و بازیابی نتایج صحیح جستجو از داده‌های بلاک چین را زمان‌بر و چالش‌برانگیز می‌کند.

نقش گراف در حل این مشکل چیست؟

با رشد روزافزون دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز، پروتکل گراف نیز در اقتصاد گسترده ارزهای دیجیتال اهمیت بیشتری پیدا کرده است. گراف با یک پروتکل غیرمتمرکز که داده‌های بلاک چین را ایندکس و امکان جستجوی کارآمد و با عملکرد بالا را فراهم می‌سازد، این چالش را حل می‌کند.

بیشتر بخوانید: دیفای چیست

سپس می‌توان API ها یا همان ساب‌گراف‌های ایندکس‌شده را با استفاده از GraphQL جستجو کرد. تنها در آوریل ۲۰۲۱، سرویس میزبانی گراف ۲۰ میلیارد جستجو را پردازش کرد.

گراف نودها (Graph Nodes) از شبکه پشتیبانی می‌کنند. گراف نودها پایگاه داده بلاک چین مورد استفاده توسط شرکت‌کنندگان شبکه را اسکن می‌کند. این کار باعث سازماندهی داده‌ها می‌شود. توسعه‌دهندگان و شرکت‌کنندگان شبکه می‌توانند از توکن‌های GRT برای پرداخت هزینه استفاده از ساب‌گراف‌ها و ایجاد آنها استفاده کنند.

با ایندکس‌کردن داده‌ها، توسعه‌دهندگان می‌توانند ساختار داده‌ها را از نظر نحوه استفاده از آن توسط برنامه‌های غیرمتمرکز تعریف کنند. ایندکسرها یک بازار غیرمتمرکز برای جستجو ایجاد می‌کنند که در آن مصرف‌کنندگان می‌توانند با استفاده از توکن‌های GRT از خدمات موجود در شبکه استفاده کنند.

شش بازیگر اصلی در اکوسیستم گراف که برای دسترسی و سازماندهی داده‌ها همکاری می‌کنند به شرح زیر هستند:

• مصرف‌کنندگان: توسعه‌دهندگانی که برای ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز به داده‌ها نیاز دارند. آنها هزینه جستجو را پرداخت کرده و درخواست داده‌ها را ارسال می‌کنند.

• ایندکسرها: اپراتورهای نود که مسئول ایندکس‌کردن و جستجوی ساب‌گراف‌های سیگنال‌شده هستند و باید توکن‌های GRT را استیک کنند.

• نمایندگان: افرادی که بدون راه‌اندازی نود، با واگذاری توکن‌های GRT به ایندکسرها به مدیریت شبکه کمک می‌کنند.

• کیوریتورها: توسعه‌دهندگانی که ساب‌گراف‌ها را ایجاد می‌کنند و تعیین می‌کنند کدام یک از آنها کیفیت بالاتری دارند تا در گراف ایندکس شوند.

• ماهیگیرها (Fishermen): شرکت‌کنندگانی که دقت پاسخ‌های جستجو در شبکه را تأیید می‌کنند.

• داوران: کسانی که کمک می‌کنند تا مشخص شود آیا یک ایندکسر فعالیت‌های مخرب انجام داده است یا نه. حاکمیت غیرمتمرکز داوران را منصوب می‌کند.

این شبکه به‌گونه‌ای است که توسط نمایندگان، ایندکسرها و کیوریتورها پشتیبانی می‌شود. آن‌ها خدمات کیوریتینگ و ایندکس‌کردن را به مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهند در ازای آن ارز دیجیتال گراف یا GRT دریافت می‌کنند. اینگونه، شرکت‌کنندگان بازار برای بهبود API ها و ارائه داده‌ها با دقت بیشتر تشویق می‌شوند.

مصرف‌کنندگانی که ساب‌گراف‌ها را جستجو می‌کنند، می‌توانند از طریق یک درگاه پرداخت به شرکت‌کنندگان شبکه، ارز دیجیتال گراف یا GRT پرداخت کنند. در سلسله‌مراتب شبکه گراف، ایندکسرها نودهایی هستند که توکن‌های GRT را استیک کرده و امکان ایندکس‌کردن و جستجو را فعال می‌کنند.

کاربران شبکه می‌توانند از طریق زبان GraphQL برنامه‌ها را در بلاک چین اتریوم، IPFS و PoA بسازند و از آن استفاده کنند. در آینده نزدیک شبکه‌های بیشتری نیز در دسترس خواهند بود.

گراف و هوش مصنوعی

در سال ۲۰۲۳، گراف بزرگ‌ترین ارتقای خود از زمان راه‌اندازی را اعلام کرد. یکی از ویژگی‌های برجسته این ارتقاء، افزودن قابلیت‌های پرس‌وجوی مبتنی بر هوش مصنوعی (AI) است.

سایر به‌روزرسانی‌ها بر افزایش کارایی و سرعت ایندکس داده‌ها، گسترش پشتیبانی از زبان‌ها و بلاک چین‌های جدید و مقیاس‌پذیری عملیات GRT از طریق پذیرش آربیتروم تمرکز دارند. بیتنسور (Bittensor) نیز یکی دیگر از ارزهای محبوب مرتبط با هوش مصنوعی است.

بیشتر بخوانید: آربیتروم چیست

مزایای گراف

از مهم‌ترین مزایای ارز دیجیتال گراف می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• حمایت از آینده‌ای غیرمتمرکز
  گراف با ارائه دسترسی به داده‌های دقیق و باکیفیت، بدون وابستگی به نهادهای متمرکز، به ساخت آینده‌ای غیرمتمرکز کمک می‌کند. این پلتفرم از رشد برنامه‌های غیرمتمرکز از جمله برنامه‌های دیفای وب ۳ پشتیبانی می‌کند.
• حاکمیت غیرمتمرکز
  گراف نمایانگر یک اکوسیستم مبتنی بر جامعه است که توسط یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) اداره می‌شود.
• انعطاف‌پذیری و راحتی برای توسعه‌دهندگان برنامه‌های غیرمتمرکز
  گراف به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که از ساب‌گراف‌های موجود استفاده کنند یا ساب‌گراف‌های سفارشی متناسب با نیازهای خود ایجاد کنند. بنابراین، نیازی به ایجاد خدمات کوئری اختصاصی یا وابستگی به داده‌های اشخاص ثالث ندارند.

توکنومیک GRT

GRT توکن کاربردی گراف است. این توکن به‌عنوان گزینه اصلی پرداخت در اکوسیستم پلتفرم استفاده می‌شود. همچنین، شرکت‌کنندگان بازار، از جمله ایندکسرها، نماینده‌ها و کیوریتورها، جوایزی به‌صورت GRT دریافت می‌کنند و دارندگان توکن می‌توانند در فرآیند حکمرانی شرکت کنند.

ارزش بازار توکن گراف در حال حاضر برابر با ۲.۳۹ میلیارد دلار است و ارزش دلاری بازار آن در میان ۱۰۰ ارز دیجیتال بزرگ جهان قرار دارد. ارزش این توکن تقریباً ۷۰ درصد از بالاترین میزان خود در نوامبر ۲۰۲۱ که ۵.۷ میلیارد دلار بود، کاهش یافته است.

در سال ۲۰۲۳، بیش از ۳۰ میلیون دلار GRT به ایندکسرها و نماینده‌ها پرداخت شد. عرضه در گردش GRT برابر با ۹.۳ میلیارد توکن بوده، در حالی که عرضه کل آن ۱۰.۷ میلیارد توکن است. هدف نرخ تورم این توکن حدود ۳ درصد در سال است.

اگر قصد خرید ارز دیجیتال گراف را دارید می‌توانید از صفحه خرید گراف وبسایت ارزدیجیتال استفاده کنید.

آموزش استفاده از گراف

کاربران می‌توانند از طریق Graph Explorer به پلتفرم گراف دسترسی پیدا کنند. در این پلتفرم، توسعه‌دهندگان می‌توانند ساب‌گراف‌ها را ایجاد کنند، مصرف‌کنندگان به داده‌ها دسترسی داشته باشند و GRT را در صرافی‌های ارز دیجیتال خرید و فروش کنند.

مراحل استفاده از گراف به شرح زیر است:

1. یک کتابخانه یا نرم‌افزار مانند Graph Node یا Graph Explorer نصب کنید. این نرم‌افزارها یک رابط کاربری برای تعامل کاربران و توسعه‌دهندگان با شبکه گراف فراهم می‌کنند.
2. در مرحله بعد، مشخص کنید که کدام ساب‌گراف را باید پرس‌وجو کنید.
3. پس از شناسایی ساب‌گراف موردنظر، پرس‌وجوی خود را تعریف کنید.
4. اکنون که پرس‌وجو تعریف شده است، می‌توانید از Graph Node برای پرس‌وجوی ساب‌گراف استفاده کنید. گراف نرم‌افزاری متن‌باز ارائه می‌دهد که توسعه‌دهندگان می‌توانند برای ساخت و انتشار ساب‌گراف‌ها از آن استفاده کنند.
5. کاربران می‌توانند داده‌های موجود در اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز یکپارچه با شبکه گراف را جستجو و به آن‌ها دسترسی پیدا کنند. همچنین می‌توانند GRT را در صرافی‌های ارز دیجیتال که جفت‌های معاملاتی GRT ارائه می‌دهند مبادله کنند و مانند هر ارز دیجیتال دیگری به خرید و فروش گراف بپردازند.

در ادامه در مورد نحوه استفاده از گراف و فعالیت در شبکه چند موضوع را با هم بررسی می‌کنیم.

کیف پول‌های گراف

GRT یک توکن از نوع ERC20 است، به این معنا که ارز دیجیتال GRT را می‌توان در هر کیف پول ارز دیجیتالی که با اتر و توکن‌های ERC20 سازگار است ذخیره کرد. دارندگان GRT می‌توانند از کیف پول‌های موبایل، آنلاین، سخت‌افزاری و دسکتاپ استفاده کنند.

بیشتر بخوانید: ERC۲۰ چیست؟ همه‌چیز درباره استاندارد و توکن ERC-20 اتریوم

بهترین کیف پول‌های گراف عبارت‌اند از:

• تراست ولت (Trust Wallet)
• متامسک (Metamask)
• سیف‌پال (SafePal)
• اکسودوس (Exodus)
• imToken
• MEW wallet
• لجر
• ترزور

اثبات سهام گراف

ارز دیجیتال گراف قابل استخراج نیست و سیستم بر اساس مکانیسم اجماع اثبات سهام (Proof-of-Stake) عمل می‌کند. نمایندگان در شبکه می‌توانند GRT خود را با واگذاری آن به اپراتورهای نود (ایندکسرها) استیک کنند. نمایندگان با پاداش‌هایی که دریافت می‌کنند، برای مشارکت در شبکه انگیزه پیدا کرده و اطمینان حاصل می‌شود که شبکه ایمن و فعال باقی می‌ماند.

بیشتر بخوانید: استیکینگ چیست

نتیجه‌گیری

گراف یک پروژه منحصربه‌فرد است که بازاری جدید و غیرمتمرکز برای داده‌های در دسترس ایجاد می‌کند؛ داده‌هایی که از طریق تعامل‌پذیری بین شبکه اصلی گراف و شبکه‌های پشتیبانی‌شده تأمین می‌شوند.

هدف نهایی خالقان گراف این است که وب ۳ را به راحتی در دسترس قرار دهند و در عین حال یک اکوسیستم پیشرفته با معماری DLT ایجاد کنند، جایی که برنامه‌های غیرمتمرکز بدون وقفه عمل کنند. گراف همچنین قابل معامله در بازار ارزهای دیجیتال است و معامله‌گران و سرمایه‌گذاران می‌توانند GRT را خرید و فروش کنند.