چرا ریپل استیبل کوین درست می‌کند؟ به نفع کاربر یا ابزاری برای سود؟

علی‌رغم محبوبیت ارز دیجیتال ریپل (XRP) در میان کاربران اینترنت، شرکت ریپل (Ripple) در جذب مشتریان سازمانی واقعی با مشکل مواجه بوده است. حال این سوال مطرح می‌شود که آیا استیبل کوین جدید این شرکت می‌تواند این خلاء را پر کند و از محبوبیت توکن ریپل پیشی بگیرد؟

به زعم یکی از کارشناسان کوین دسک (Coindesk)، ریپل رسماً مرگ ارز دیجیتال خود را اعلام کرده است. برد گارلینگهاوس (Brad Garlinghouse)، مدیرعامل ریپل، هنگام معرفی استیبل کوین جدید با پشتوانه دلار آمریکا که قرار است اواخر امسال راه‌اندازی شود، حرف کاملاً متفاوتی زد. اما با در نظر گرفتن کل ماجرا، به نظر می‌رسد کاربرد ریپل در حال کم شدن است.

طبق اعلامیه شرکت ریپل، استیبل کوین جدید آن‌ها که انتظار می‌رود اواخر سال جاری راه‌اندازی شود، ظاهراً با نسبت یک به یک توسط دارایی‌های نقدی، از جمله سپرده‌های دلار آمریکا، اوراق قرضه دولتی ایالات متحده و سایر سرمایه‌گذاری‌های کم‌خطر پشتیبانی خواهد شد. گفته می‌شود هدف از این کار، ایجاد جایگزینی قابل‌اعتمادتر برای دارایی‌هایی مانند یو‌اس‌دی‌تی (USDT) از شرکت تتر (Tether) و یو‌اس‌دی‌سی (USDC) از شرکت سیرکل (Circle) است.

بیشتر بخوانید: تتر چیست؟ همه چیز درباره ارز دیجیتال USDT

درست است، همانطور که بسیاری از افراد اشاره کردند، بازار ۱۵۰ میلیارد دلاری استیبل کوین‌ها شلوغ است، اما در عین حال، بسیار سودآور هم هست. تتر، به‌عنوان اولین و بزرگترین استیبل کوین که درحال‌حاضر بر بازار تسلط دارد، اساسا به‌عنوان یک گاو شیرده برای تأمین مالی جاه‌طلبی‌های بی‌پایان پائولو آردوینو (Paolo Ardoino)، مدیرعامل تتر (از هوش مصنوعی تا پیام‌رسانی غیرمتمرکز) استفاده می‌شود.

با احتمال مواجهه با جریمه‌ای ۲ میلیارد دلاری از کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC)، ریپل به دنبال یک منبع درآمد جدید و امتحان‌شده است. به نظر می‌رسد گارلینگهاوس از رقابت شلوغ این حوزه نگران نیست و به خبرگزاری CNBC گفته است:

در آینده، بازار استیبل کوین‌ها قطعاً از نظر اندازه متفاوت خواهد بود

مدل کسب‌وکار فعلی ریپل که شامل فروش خدمات مالی مبتنی بر دفتر کل ارز دیجیتال ریپل  (XRP Ledger) و همچنین پروتکل‌های نقدینگی برحسب تقاضا (On Demand Liquidity) و ریپل‌نت (RippleNet) است، از بسیاری جهات کارایی لازم را ندارد. اگرچه ریپل در ایجاد برخی مشارکت‌ها موفق بوده است، اما به‌نظر می‌رسد مؤسسات مالی معتبر نمی‌خواهند ریسک بالای نوسانات ارزهای دیجیتال بدون پشتوانه را در همکاری‌های خود به جان بخرند.

ریپل در طول بیش از یک دهه فعالیت خود، به نظر می‌رسد در دو زمینه موفق‌تر عمل کرده است. ریپل در برقراری ارتباط و ایجاد شور و اشتیاق در میان طرفداران خود (ارتش XRP) موفق بوده است. همچنین با به چالش کشیدن ماهیت حقوقی توکن‌ها در دادگاه با کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، خود را به‌عنوان مدافع کل این صنعت مطرح کرده است. با وجود این موفقیت‌ها، نقطه ضعف اصلی ریپل، ساخت محصولات کاربردی بوده است. آن‌ها در زمینه ساخت محصولاتی که شرکت‌ها و افراد واقعاً بخواهند از آن‌ها در فعالیت‌های روزمره خود استفاده کنند، عملکرد ضعیف‌تری داشته‌اند.

استن کمبل (Austen Campbell)، استاد دانشکده کسب و کار کلمبیا و مدیر سابق صندوق استیبل کوین پکسوس (Paxos)، در یک پیام مستقیم گفت:

هیچکس از خود ریپل به‌عنوان روش پرداخت استفاده نمی‌کند، درست همان‌طور که تقریباً هیچکس از بیت کوین (BTC) هم برای این کار استفاده نمی‌کند.

البته، این حرف کاملاً درست نیست. دیوید لایتون (David Lighton)، مدیرعامل دایامتر پی (Diameter Pay)، اعلام کرد که در یک پروژه‌ آزمایشی اولیه با ریپل روی xRapid (که اکنون با نام ریپل ODL شناخته می‌شود) برای ارسال حواله بین آمریکا و فیلیپین همکاری کرده است. در حالی که او دیگر از آن سرویس خاص استفاده نمی‌کند، اما هنوز از پلتفرم پیام‌رسانی ریپل‌نت برای برخی تراکنش‌های بین بانکی استفاده می‌کند که نیازی به ارز دیجیتال ریپل ندارد. دیوید لایتون می‌گوید:

ریپل در نوع خودش، بهترین ساختار داده را ارائه می‌دهد، اما اکثر بانک‌ها هنوز از چنین فناوری‌هایی عقب هستند. این محصول خوبی است، اما به‌نظر نمی‌رسد آن‌ها دیگر آن را به‌طور جدی به مشتریان جدید می‌فروشند. فکر می‌کنم آن‌ها فقط برای مشتریان قدیمی خود همچنان این سرویس را ارائه می‌دهند، اما دلیلش کاملاً برایم روشن نیست.

دیوید لایتون گفت زمانی که از تجارت حواله‌های مصرفی خارج شد، استفاده از ODL را متوقف کرد، اما همچنان آن را یک محصول مفید می‌داند. ODL با ارائه تسویه حساب لحظه‌ای برای معاملات کوچک توکنیزه شده، به او در مدیریت ریسک نوسانات ارزی کمک می‌کرد. دیوید گفت از آنجایی که دیگر از این سرویس استفاده نمی‌کنم، کاملاً مشخص نیست که چطور این قابلیت‌ها با هم کار می‌کنند؛ اما منطقی است که بگوییم این سرویس دارای ارزش افزوده است؛ زیرا به شرکت‌ها کمک می‌کند تا هزینه‌های سرمایه در گردش خود را کاهش دهند. بااینحال، بسیاری از همکاری‌های مهم و برجسته ریپل به سرانجام نرسیده‌اند.

سانتاندر (Santander)، یکی از بزرگترین بانک‌های اتحادیه اروپا، پس از اینکه متوجه شد استفاده از ارز دیجیتال ریپل برای نیازهای مشتریانش کارایی ندارد، همکاری با ریپل را متوقف کرد. همچنین، به دلیل افزایش هزینه‌های مرتبط با پرداخت‌های برون‌مرزی با ارز دیجیتال ریپل و نیاز مانی‌گرام (MoneyGram) به برقراری روابط با صرافی‌های ارز دیجیتال در مناطق مختلف، همکاری دیرینه این شرکت با مانی‌گرام نیز به پایان رسید.

مانی‌گرام، شرکت پیشرو در حوزه خدمات انتقال وجه، قرارداد خود با ریپل را پس گرفت. این در حالی بود که ریپل در سال ۲۰۱۹، میزان ۳۰ میلیون دلار در این غول حواله‌‌ای سرمایه‌گذاری کرده بود تا از ریپل‌نت استفاده کند. اما به‌دنبال طرح دعوی سهام‌داران مانی‌گرام علیه این شرکت، قرارداد فسخ شد. سهام‌داران ادعا کرده بودند که مانی‌گرام باید از احتمال طبقه‌بندی‌شدن ارز دیجیتال ریپل به‌عنوان یک اوراق بهادار آگاه باشد؛ چرا که این موضوع می‌توانست بر سودآوری مانی‌گرام تأثیر بگذارد.

مسئله اینکه آیا ارز دیجیتال ریپل یک اوراق بهادار است یا نه، تا زمانی که دعوای حقوقی چهار ساله ریپل با کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا پس از تجدید نظرها به پایان نرسد، به‌طور قطعی مشخص نخواهد شد. در‌حال‌حاضر، وضعیت پیچیده‌ای وجود دارد. قاضی آنالیسا تورس سال گذشته حکم داد که ارز دیجیتال ریپل به‌طور کلی یک اوراق بهادار نیست، به‌خصوص زمانی که در صرافی‌ها معامله شود؛ اما زمانی که ریپل این توکن را به سرمایه‌گذاران واجد شرایط می‌فروشد، به‌عنوان یک قرارداد سرمایه‌گذاری عمل می‌کند.

مشکل همین‌جاست! سال‌هاست که ریپل با فروش دوره‌ای (فصلی) مقادیر زیادی از ارز دیجیتال ریپل (صدها میلیون دلار) به سرمایه‌گذاران، عملاً خود را تأمین مالی می‌کند. کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا ادعا کرده است که ریپل و دو تن از مدیران اجرایی آن، با فروش ارز دیجیتال ریپل از طریق عرضه اوراق بهادار ثبت‌نشده، بیش از ۱.۳ میلیارد دلار جمع‌آوری کرده‌اند. طبق این ادعا، حدود ۷۷۰ میلیون دلار از این مبلغ مربوط به فروش سازمانی (به مؤسسات مالی) بوده که ناقض بند ۵ قانون اوراق بهادار است.

صرف نظر از فرآیند تجدید نظر، بعید به نظر می‌رسد که این فعالیت‌ها (فروش دوره‌ای ارز دیجیتال ریپل) بتوانند در همان ابعاد قبلی ادامه پیدا کنند. به‌دلیل خصوصی‌بودن ریپل، دسترسی به اطلاعات مالی دقیق این شرکت دشوار است. اما در بسیاری از دوره‌های منتهی به شکایت کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، این فروش‌های برنامه‌ریزی‌شده ارز دیجیتال ریپل، بخش قابل توجهی از معاملات واقعی (غیر ربات) این توکن را تشکیل می‌داد.

ریپل در گذشته ادعا کرده بود که برای ریپل نت، بیش از ۲۰۰ مشتری از بانک‌های مرکزی و مؤسسات مالی در بیش از ۴۰ کشور دارد. با این حال، اغلب مواقع، فراتر از اعلام اولیه مبنی بر اینکه شرکت‌ها از ارز دیجیتال ریپل برای نقدینگی برون‌مرزی استفاده خواهند کرد، شواهد محدودی وجود دارد که نشان دهد خدمات مالی ریپل واقعاً به چه میزان مورد استفاده قرار می‌گیرند. در بسیاری موارد، این پروژه‌های آزمایشی صرفاً داخلی هستند و برای برنامه‌های کاربردی با مشتری نهایی استفاده نمی‌شوند.

برای مثال، بانک ظفار (Dhofar)، دومین بانک بزرگ عمان، در سال ۲۰۲۱ اعلام کرد که از ریپل‌نت استفاده خواهد کرد و به مشتریان این امکان را می‌دهد تا تا سقف ۱۰۰۰ ریال عمان را به‌صورت لحظه‌ای از طریق ریپل به حساب‌های بانکی در هند واریز کنند. اما این تنها اشاره موجود در وب‌سایت بانک است. بسیاری از شرکت‌های دیگر، از جمله برنامه‌های پرداخت و خدمات حواله، هیچ اشاره‌ای به ریپل در وب‌سایت‌های شرکتی خود نمی‌کنند.

لایتون گفت که در صورتی که ODL یک پیشنهاد تجاری مناسب باشد و او با ریسک‌های نظارتی و انطباقی آن راحت باشد، دوباره استفاده خواهد کرد. با این حال، در زمینه خدمات مالی، روابط بالادستی و پایین‌دستی زیادی وجود دارند که برای تعیین اینکه آیا با شما همکاری کنند یا نه، ارزیابی ریسک داخلی انجام می‌دهند و هنوز با ارزهای دیجیتال راحت نیستند. او می‌گوید:

با توجه به شرایط سختگیرانه فعلی، انجام کارهای نوآورانه و جذاب واقعاً دشوار است. من یک نهاد تحت نظارت هستم و وفاداری اصلی من به تعهدات ضد پولشویی است.

از لایتون پرسیده شد که آیا استفاده از استیبل کوین‌ها یا خدمات مبتنی بر استیبل کوین برای او راحت‌تر خواهد بود؟ او پاسخ داد که با توجه به راه‌اندازی برنامه نظارت بر فعالیت‌های نوین توسط فدرال رزرو در تابستان گذشته که بر فشار بر استفاده‌کنندگان از استیبل کوین‌ها افزود، اکنون حتی محتاط‌تر شده است. او گفت:

پشت استیبل کوین‌ها ایده‌های درخشانی وجود دارد. مشکل این است که هیچ‌کس واقعاً مطمئن نیست که چطور باید آن‌ها را تنظیم کند

لایتون در ادامه به این نکته اشاره کرد که پی‌پال از طریق استیبل کوین PUSD در پلتفرم شبه وسترن یونیون خودش به نام زوم (Xoom) مجوز حواله دارد، شاید ریپل هم بتواند از همین مسیر برود.

منصفانه باید گفت، ابزارهای مالی مبتنی بر ارز دیجیتال ریپل عمدتاً برای کار در پس‌زمینه طراحی شده‌اند؛ هرچند که بسیاری احتمالاً همچنان ترجیح می‌دهند زیرساخت‌های مالی بر پایه ارزهای با پشتوانه ثابت (فیات) به جای یک ارز شناور آزاد عمل کنند. این شاید دلیلی باشد که تعداد روزافزونی از شرکت‌ها و پروژه‌های حوزه ارزهای دیجیتال، مسیر استیبل کوین‌ها را در پیش می‌گیرند.

در واقع، سیرکل، رقیب آتی ریپل و ناشر دومین استیبل کوین بزرگ دنیا، قبل از ورود به حوزه استیبل کوین، بازنگری‌های سازمانی متعددی را پشت سر گذاشت و از یک پلتفرم پرداخت همتا به همتا به یک کیف پول بیت کوین تغییر مسیر داد. شاید این چرخه طبیعی حیات یک شرکت در حوزه ارزهای دیجیتال باشد.