توکن BRC20 چیست؟ استاندارد ساخت BRC-20 چه کاربردی دارد؟

استاندارد توکن BRC20 نام استانداردی است که قرار است نقش ابزار ساخت توکن روی شبکه بیت کوین را بازی کند. اگرچه بلاک چین بیت کوین درحال‌حاضر نمی‌تواند میزبان قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزی باشد که توکن‌های غیرمثلی یا میم‌کوین ایجاد می‌کنند، هنوز هر بیت کوین از ۱۰۰میلیون ساتوشی تشکیل شده است که هر ساتوشی می‌تواند منحصربه‌فرد و مشخص باشد. بنابراین، شاید بتوان هر ساتوشی را به یک توکن دیگر تبدیل کرد.

احتمالاً ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۸ ‌زمانی‌که در حال نوشتن وایت‌پیپر بیت کوین بود، در خواب هم نمی‌دید که روزی روی بلاک چین بیت کوین «میم‌کوین» عرضه شود. اما حالا این اتفاق افتاده. عرضه NFT یا میم‌کوین شاید همان چیزی باشد که بیت کوین برای پذیرش گسترده و عمومی احتیاج دارد.

استاندارد توکن BRC۲۰ چیست؟

استاندارد BRC20 یا BRC-۲۰، یک استاندارد آزمایشی است که توسعه‌دهندگان و حتی کاربران عادی می‌توانند از طریق پروتکل‌هایی مثل اردینالیز (Ordinals)، که ژانویه ۲۰۲۳ راه‌اندازی شد، روی شبکه بیت کوین و روی هر ساتوشی (Satoshi) توکن‌های دیگری مثل NFT و توکن‌های عادی دیگر بسازند.

توکن‌های BRC20 مانند پروتکل اوردینالز بیت کوین با این ایده جان گرفتند که هر ساتوشی می‌تواند ویژگی منحصربه‌فردی داشته باشد. اولین توکن BRC20 بازار هم اوردی (ORDI) بود. پس از اوردی تعداد زیادی میم کوین هم روی این شبکه عرضه شدند و بسیاری از آنها رشد قابل توجهی را تجربه کردند. برای فهم بیشتر، بد نیست نگاهی به اساس پروتکل اردینالز بیندازیم.

پروتکل اردینالز بیت کوین که چند ماه پیش در جامعه نسبتاً محافظه‌کار بیت کوین سروصدایی به‌راه انداخت، براساس این ایده اولیه کار می‌کند که هر ساتوشی به‌صورت مجزا علامت‌گذاری‌شده و مشخص باشد؛ درست مشابه شماره سریالی که روی هر اسکناس یک‌دلاری درج می‌شود و آن را منحصربه‌فرد می‌کند.

بیشتر بخوانید: پروتکل اردینالز چیست؟ ورود NFTها به شبکه بیت کوین

استاندارد BRC20 چگونه کار می‌کند؟

در متن پروپوزال (پیشنهاد) پروتکل اردینالز، با ذکر مثالی شیوه کار این پروتکل توضیح داده شده است:

دو اسکناس یک‌دلاری را تصور کنید. هر دو اسکناس کاملاً تعویض‌پذیر (یعنی باهم از نظر ارزش تفاوتی ندارند) هستند. بااین‌حال، هریک شماره سریالی دارند که ازطریق آن منحصربه‌فرد و شناسایی‌شدنی در نظر گرفته می‌شوند. اگر محمدعلی کِلی و جورج فورمن، یکی از این دو اسکناس را امضا کنند، این اسکناس به‌نوعی به اسکناس یک‌دلاری تعویض‌ناپذیر تبدیل می‌شود. هنوز‌هم می‌توانید این اسکناس یک‌دلاری را به‌عنوان یک دلار معمولی خرج کنید؛ اما این امضاها باعث می‌شوند ارزش این اسکناس سر‌به‌فلک بکشد.

پروتکل اردینالز هم مشابه این مثال کار می‌کند. هر ساتوشی (مشابه با اسکناس یک‌دلاری) را می‌توان به‌‌طور منحصربه‌فردی علامت‌گذاری کرد. اکنون اگر به توکن‌های BRC20 برگردیم، با مفهوم نسبتاً مشابهی روبه‌رو خواهیم شد، با این تفاوت که پروتکل اردینالز هر ساتوشی را علامت‌گذاری می‌کند تا به‌عنوان یک توکن غیرمثلی عمل کند؛ درحالی که توکن‌های BRC20 اساساً شامل مینت (Mint) یا ساخته‌شدن ساتوشی‌هایی می‌شوند که اطلاعات مشخصی درباره مجموعه‌ای توکن داشته باشند.

توکن BRC20 چگونه ایجاد می‌شود؟

به‌عنوان مثال، تصور کنید که قصد دارید مجموعه‌ای از ۱۰۰ توکن فرضی به‌ نام راندو (RANDO) را با استاندارد BRC20 بسازید. پیش از انجام هر کاری، باید اطلاعات مجموعه توکن مدنظر خود را روی یک ساتوشی درج کنید.

برای این منظور از داده‌های جیسون (JSON) استفاده می‌شود که می‌تواند حاوی نام، نماد، میزان عرضه و سایر ویژگی‌های توکن باشد. علاوه‌براین، کاربران می‌توانند از داده‌های جیسون برای ایجاد توکن‌های جدید یا انتقال توکن‌های موجود به آدرس‌های دیگر استفاده کنند.

بیایید دوباره به همان تشبیه اسکناس یک‌دلاری برگردیم. برای ایجاد توکن‌های BRC20، استیکر مثلاً ۲۰ توکن فرضی RANDO خود را روی یک‌دلاری می‌چسبانید؛ اما این استیکرها برابر با یک دلار نیستند. برای انتقال استیکرها، همیشه به اسکناس یک‌دلاری خود احتیاج خواهید داشت؛ اما این اسکناس یک‌دلاری پشتیبان خود استیکرها نیست و استیکرها هم عملکرد خاصی ندارند.

بیشتر بخوانید: توکن و استاندارد ERC20 چیست؟

تاریخچه BRC20، ماجرای BRC-۲۰ از کجا شروع شد؟

ارتقای تپروت (Taproot) باعث شد چنین نوآوری‌هایی روی شبکه بیت کوین اجراشدنی باشند. ناگفته نماند که فصل میم‌کوین‌ها هم در شکل‌گیری این ایده بی‌تأثیر نبود.

بیشتر بخوانید:‌ تپروت چیست؟

اریک وال (Eric Wall)، محقق و سرمایه‌گذار مشهور ارزهای دیجیتال، در حساب توییتری خود نوشت ایده توکن‌ BRC20 تقلیدی از توکن‌ زِن (XEN) در شبکه اتریوم است. وال توضیح داد که توکن‌های BRC20 مانند توکن‌های XEN کاملاً بی‌مصرف هستند و فقط باعث افزایش کارمزد بلاک چین‌هایی مانند بیت کوین و اتریوم می‌شوند. اریک وال توکن‌های BRC20 را با شت‌کوین‌ها مقایسه می‌کند و عامل اصلی ایجاد آن‌ها را تغییرات تپروت درزمینه افزایش فضای بلاک می‌داند. به‌عقیده وال، توکن‌های BRC20 نمی‌توانند با توکن‌های ERC20 اتریوم و ویژگی‌های آن‌ها رقابت کنند و صرفاً زاده فضای خالی بیشتر در بلاک چین بیت کوین هستند.

مزایا و معایب توکن‌های BRC-20

این نوع توکن‌ها هم مزیت‌هایی دارند و هم معایبی. مزایای آنها باعث شده تا سر و صدای زیادی به پا کنند ولی در نهایت معایب آنهاست که کاربرد آنها را محک می‌زند.

مزایای استاندارد BRC20

• سازگارپذیری با شبکه بیت کوین؛
• امکان ساخت توکن‌های مختلف روی بیت کوین؛
• سادگی ساخت توکن روی پروتکل‌ها و استفاده از توکن‌ها؛
• امنیت بالا به‌واسطه کارکردن روی شبکه بیت کوین؛
• پتانسیل رشد بالا.

معایب استاندارد BRC20

• بر پایه قراردادهای هوشمند کار نمی‌کنند؛
• به شبکه بیت کوین وابسته هستند؛
• نمی‌شود روی بلاک چین دیگر از آنها استفاده کرد؛
• کاربردشان بسیار محدود است؛
• جامعه توسعه‌دهندگان آنها به‌نسبت کمتر است.

تأثیر BRC20 روی کارمزد تراکنش بیت کوین

درست هم‌زمان با فرونشستن گردوخاک پروتکل اردینالز، توکن‌های BRC20 دوباره طوفانی در افزایش تعداد تراکنش‌های بیت کوین به‌راه انداختند. در‌حال‌حاضر، تراکنش‌های این توکن‌ها بخش بسیار زیادی از تراکنش‌های بیت کوین را تشکیل می‌دهد. بدین‌ترتیب، کارمزد تراکنش‌های بیت کوین هم تا حدی افزایش یافت که پیش‌تر تصورناپذیر بود.

درواقع، کارمزد تراکنش‌ها از پاداش بلاک هم بیشتر شد و بخش اعظمی از درآمد ماینرها را تشکیل داد. در توییت زیر، مقایسه کارمزد تراکنش‌ها با پاداش بلاک را مشاهده می‌کنید.

این مسئله بیش‌ از همه برای افرادی خوشایند بود که اعتقاد داشتند پذیرش گسترده می‌تواند کارایی مدل امنیتی بیت کوین را اثبات کند. به‌عنوان مثال، الکس گلدستاین (Alex Gladstein) در توییتی به این مسئله اشاره کرد که در آینده درآمد اصلی ماینرها از کارمزد تراکنش خواهد بود و نه پاداش بلاک.

پیامدهای عرضه توکن BRC۲۰ در جامعه بیت کوین

استقبال از توکن‌های BRC20 سبب شد صرافی‌های متمرکز هم به‌ فکر فهرست‌کردن این توکن‌ها بیفتند و توسعه‌دهندگان زیرک به‌دنبال راه‌اندازی استخرهای نقدینگی این توکن‌ها باشند. برای مثال، در تصویر زیر توییتی را مشاهده می‌کنید که از راه‌اندازی استخرهای نقدینگی یونی‌سواپ برای توکن‌های BRC20 بیت کوین خبر می‌دهد:

بااین‌حال، عرضه توکن BRC20 با نقد و نظرهای مثبت و منفی متعددی در جامعه بیت کوین روبه‌رو شد. برخی با عرضه این توکن‌ها موافق بودند و برخی انتقادهای شدیدی علیه توکن‌های BRC20 مطرح کردند.

سود شبکه لایتنینگ از سروصدای توکن BRC20

گفتنی است هیاهوی توکن BRC20 به‌نفع شبکه لایتنینگ (Lightning Network) تمام شد و افزایش کارمزدهای بیت کوین سبب شد شبکه لایتنینگ بالاخره با تقاضای گسترده روبه‌رو شود. بااین‌حال، افزایش کارمزدها برای افرادی که با کارمزد کم بیت کوین راحت‌تر بودند، چندان مطلوب نیست.

بیشتر بخوانید: چطور از شبکه لایتنینگ استفاده کنیم؟

افزایش مقیاس‌پذیری و توکن‌های BRC-20

توسعه‌دهندگان بیت کوین از ابتدا درباره ظرفیت محدود درون‌زنجیره‌ای شبکه اطلاع داشتند؛ به‌همین‌دلیل، راهکارهای مقیاس‌پذیری لایه دوم مانند شبکه لایتنینگ و زنجیره‌های جانبی را ابداع کردند. راه‌حل اصلی برای مقابله با کارمزدهای زیاد، انتقال تراکنش‌های خُرد به لایه دوم بیت کوین است. به‌عقیده دمیستر، در شرایط فعلی توسعه‌دهندگان باید به فکر گسترش راهکارهای جدید و لایه دوم برای بهبود مقیاس‌پذیری بیت کوین باشند.

همچنین، برخی از اعضای جامعه متوجه شدند که توکن‌های BRC20 می‌توانند انگیزه لازم را برای جامعه فراهم کنند تا روی بهبود زیرساخت‌های لازم برای افزایش مقیاس‌پذیری کار کنند.

ریسک‌های توکن BRC20

• آزمایش بودن این برنامه در شرایط فعلی می‌تواند یک ریسک برای BRC20ها باشد. در واقع در مراحل آزمایش ممکن است اشکالاتی رخ دهد که جبران ناپذیر باشند.
• کاربردی نبودن این توکن‌ها از جمله دیگر ریسک‌های پروژه‌های BRC20 است؛ چراکه بیشتر آنها میم کوین‌هایی هستند که عملاً ساخته شدند تا ساخته شده باشند!
• هایپ و تب و تاب پیرامون توکن‌های بی‌آرسی ۲۰ بالاست و همین موضوع می‌تواند ضررهایی را برای سرمایه‌گذارانی به‌دنبال داشته باشد که با چشمانی بسته فقط مسیر بازار را دنبال می‌کنند.
• آگاهی پایین جامعه از توکن‌های این کلاس دیگر ریسکی است که باید حواستان به آنها باشد. در نتیجه پیش از سرمایه‌گذاری روی هر کدام از این توکن‌ها حتماً تحقیقات کاملی را ترتیب دهید.

سؤالات متداول