ردیابی تراکنش‌‌های بیت کوین؛ هرآنچه باید بدانید

شبکه بیت کوین دارای یک بلاک چین شفاف است که تمام تراکنش‌ها در آن قابل ردیابی و پیگیری هستند؛ بنابراین هرکسی می‌تواند سابقه یک تراکنش را از مبدا تا مقصد فعلی مشاهده و ردگیری کند. اما چطور؟ در ادامه به متداول‌ترین سوالات درباره‌ی پیگیری تراکنش‌های بیت کوین پاسخ می‌دهیم.

۱. چگونه می‌توان تراکنش‌های بیت کوین را ردیابی کرد؟

پاسخ: از طریق سایت‌هایی تحت عنوان تراکنش‌یاب (Explorer) و خدمات خاص ارائه‌شده توسط بعضی از صرافی‌ها.

بیت کوین و بیشتر ارزهای دیجیتال مبتنی بر بلاک چین، برخلاف بانک‌ها که دستیابی به اطلاعات مربوط به تراکنش‌های در حال انجام و انجام‌شده در آن‌ها بسیار دشوار است، سطوح بسیار بالاتری از شفافیت را در اختیار شما می‌گذارد.

هرکسی می‌تواند یک تراکنش بیت کوین را ردیابی کند و اطلاعات مربوط به یک آدرس بیت کوین خاص را ببیند. به راحتی می‌توانید ببینید که یک آدرس چه تراکنش‌هایی را انجام داده است و در داخل آن چه مقدار بیت کوین وجود دارد.

یکی از محبوب‌ترین سایت‌های تراکنش‌ياب بیت کوین، سایت بلاک چین داتکام (به آدرس Blockchain.com) است که یک کیف پول بیت کوین هم محسوب می‌شود.

رهگیری تراکنش هنگامی به درد شما خواهد خورد که بخواهید از رسیدن ارز خود به مقصد موردنظر یا تائید تراکنش مطمئن شوید. استفاده از این ابزارها برای نهادهای قانون‌گذار و مقامات پلیس برای پیگیری جرائم بسیار مفید است.

هر تراکنش یک هش مخصوص دارد، که می‌توان با آن تراکنش را رهگیری کرد. مثلا هش یک تراکنش بیت کوین به این صورت است:

«۳۶c۶d۹۲۴۰۹۰bec۷c۷aa۳۷۶۱۷۴۴bc۳۴۵۷۶d۲a۲۸۳۳bd۱۳a۰۵f۹۷۴۲۶d۰۶۶b۶bf۸۰a»

با وارد کردن آن در یک سایت تراکنش‌یاب مثل Blockchain.com می‌توان آن را به سادگی رهگیری کرد.

همچنین شفافیت شبکه بیت کوین باعث می‌شود تا به خوبی مشخص شود که چه تعداد بیت کوین استخراج شده، کارمزدها چقدر هستند، وضعیت ماینرها چگونه است و به طور کلی شبکه چه وضعیتی دارد.

۲. چگونه می‌توان از تایید نشدن تراکنش‌ها جلوگیری کرد؟

 پاسخ: مهم‌ترین نکته پرداخت کارمزد کافی برای تراکنش‌تان است.

طی این سال‌ها، تعداد تراکنش‌های شبکه بیت کوین به‌طور مداوم در حال افزایش بوده است؛ این یعنی ماینرها ابتدا تراکنش‌هایی را تائید می‌کنند که کارمزد بالاتری دارند که البته شامل تراکنش‌های بلاک‌های [در حال استخراج توسط] خودشان هم می‌شود.

هنگامی‌که تراکنشی با کارمزد پایین ارسال می‌شود، تائید آن می‌تواند ساعت‌ها، روزها، یا حتی چند هفته به طول بینجامد.

این تأخیرهای طولانی بدان معناست که تائید تراکنش به‌طور مداوم در شبکه در حال تاخیر خوردن است، ماینرها انگیزه زیادی برای انجام آن ندارند و تراکنش به صورت تایید نشده (Unconfirmed) باقی می‌ماند. مبلغ تراکنش تایید نشده پس از مدتی (تا یک الی دو هفته) باز می‌گردد.

کیف پول‌های بسیاری (بعضی از صرافی‌ها)، اخیراً در تلاش هستند شرایطی را فراهم کنند که تراکنش‌های کاربران‌شان در اولین دور، تائید شود. بعضی از آن‌ها این کار را با ردیابی دقیق تراکنش‌های بیت کوین و تعیین کارمزدهای متغیر انجام می‌دهند؛ یعنی کارمزد هر تراکنش با توجه به شلوغ بودن یا خلوت بودن شبکه برای ماینرها تعیین می‌شود.

البته اگر شما برای تائید تراکنش خود عجله داشته باشید می‌توانید به‌صورت دستی با اختصاص یک کارمزد بالاتر شانس خود را برای انجام سریع‌تر آن افزایش دهید. اگر هم زیاد عجله ندارید می‌توانید پول کمتری هزینه کنید و تایید دیرتر تراکنش خود را بپذیرید.

۳. چرا تائید تراکنش‌های بیت کوین طولانی می‌شود؟

 پاسخ: مقیاس‌پذیری؛ یکی مشکلاتی که بیت کوین مدت‌هاست با آن دست‌ به گریبان است.

یک تراکنش برای تکمیل باید تائید (Confirm) شود؛ حالا، تقاضای بالا برای انجام تراکنش‌ها را نیز به آن اضافه کنید. بدین ترتیب تائید یک تراکنش ممکن است ۱۰ دقیقه تا یک روز، در بعضی مواقع بیشتر از یک روز، طول بکشد.

مقیاس‌پذیری یکی مشکلات قدیمی بیت کوین محسوب می‌شود. شبکه بیت کوین تنها قادر به انجام حدود هفت تراکنش در ثانیه است که در مقایسه با هیولاهای دنیای پرداخت، مثل ویزا (Visa)، بسیار ناچیز است.

البته در این میان راه‌حل جایگزینی مثل شبکه لایتنینگ هم معرفی شده است که سعی می‌کند با اضافه کردن یک لایه جدید به بلاک چین، انجام پرداخت های هم‌زمان با کارمزدهای پایین‌تر را ممکن کند. با این حال هنوز میزان استفاده کاربران از این شبکه زیاد نیست.

۴. آیا می‌توان تراکنش‌های بیت کوین را لغو کرد؟

 پاسخ: به طور کلی خیر – گاهی اوقات بله

به محض اینکه تراکنش بیت کوین تایید بخورد، دیگر قابل بازگشت یا لغو نیست.

تا زمانی که تراکنش شما تایید نشده (Unconfirmed) باشد، می‌توان آن را لغو کرد که البته کار ساده‌ای نیست. برای این کار باید کیف پول شما قابلیتی به نام «(Replace by Fee (RBF» داشته باشد که بتوانید یک تراکنش جدید با کارمزد بیشتر به آدرس کیف پول خود بزنید تا تراکنش جدید جایگزین قبلی شود.

روش دیگر این است که قبل از تایید خوردن تراکنش، کلید خصوصی خود را وارد یک کیف پول دیگر کنید و سریع تراکنشی مشابه به آدرس فعلی خود و با کارمزدی بیشتر بزنید تا به عبارتی بیت کوین را دوبار خرج کنید. همانطور که گفتیم این برای تازه‌کاران ساده‌ نیست.

بلاک چین‌ها طوری طراحی شده‌اند که غیرقابل‌بازگشت باشند و هنگامی‌که یک تراکنش در یک شبکه تایید شود، دیگر کنترل آن اختیار شما خارج‌ شده است.

به همین دلیل است که قبل ارسال هر تراکنش با مبلغ بالا باید آدرس گیرنده را نه یک‌ و دو بار، بلکه حتی سه یا چهار بار بازبینی کنید تا مطمئن شوید هیچ اشتباهی در حروف تایپ‌شده صورت نگرفته باشد. البته بازبینی چند باره مبلغ ارسالی هم‌، فکر چندان بدی نیست.

۵. آیا تراکنش‌های بقیه ارزهای دیجیتال هم شفاف است؟

تراکنش‌های بسیاری از ارزهای دیجیتال مثل اتریوم، لایت کوین، بیت کوین کش و … هم مانند بیت کوین کاملا شفاف است و می‌توان از طریق سایت‌های تراکنش‌یاب، یک تراکنش را پیگیری کرد.

با این حال برخی از ارزهای دیجیتال مثل مونرو، زی‌کش و دش، تحت عنوان ارزهای دیجیتال حریم‌ خصوصی محور (Privacy Coins) که با عنوان ارزهای دیجیتال پیگیرگریز هم شناخته می‌شوند، بلاک چین‌هایی غیرشفاف و مخفی دارند. به این صورت که نمی‌توان تراکنش‌های این شبکه را به سادگی ردیابی کرد.