سفر بیت کوین؛ چگونه بیت کوین بزرگ و بزرگتر می‌شود؟

اگر کتاب معروف «آلیس در سرزمین عجایب» را خوانده باشید، احتمالاً می‌دانید که آلیس دختری بود که روزی در باغی پر از گل، خرگوش سفیدی را دنبال می‌کند و پشت‌سر او وارد سوراخی بزرگ در دل زمین می‌شود. آلیس در آنجا عجیب‌ترین رویدادها و موجودات را مشاهده می‌کند.

دنیای بیت کوین هم مانند سرزمین عجایب است. نه تنها سفر خود بیت کوین از آغاز تا به امروز پر از پیچیدگی بوده است، بلکه سفر یک بیت کوینر (عاشق بیت کوین) هم به درون این سرزمین، شگفتی‌های خاص خودش را دارد. در این مقاله که نوشته جی‌جی (Gigi)، نویسنده مطرح بیت کوین است، از ماجراجویی‌های یک بیت کوینر و خودِ بیت کوین می‌خوانید.

بخش اول: سفر یک بیت کوینر

واکنش طبیعی بیشتر افراد در اولین برخورد با بیت کوین، رد کردن آن است. کدام یک از شما از ابتدای آشنایی با ایده «پول جادویی اینترنتی» و اینکه این پول می‌تواند مشکلاتی را در جامعه حل کند، آن را رد نکردید؟ اولین واکنشی که خود من (نویسنده اصلی مطلب) نشان دادم این بود:

«عمراً کار کنه. دیر یا زود هک می‌شه و این پول اینترنتی مضحک برای همیشه به باد می‌ره».

بگذریم که الان افسوس می‌خورم؛ اما خودم را این‌طور دلداری می‌دهم که تنها نبوده‌ام و واکنش خیلی‌ها همین‌طور بوده است.

واقعیت این است که تعداد بیت کوینرهایی که بلافاصله دشواری وضع موجود و جاذبه بیت کوین را درک کرده باشند بسیار کم است. بیشتر ما قبل از آنکه نگاه دقیق‌تری به بیت کوین بیندازیم، بی‌دلیل با آن مقابله کرده‌ایم.

به‌طور خلاصه، یک بیت کوینر از لحظه آشنا شدن با بیت کوین، این مراحل را طی می‌کند:

۱. هرگز کار نمی‌کنه.

۲. ای بابا، پس چرا هنوز از بین نرفته؟

۳. انگار چیز جالبیه …

۴. چاله خرگوش را می‌بیند. ?️ ?

۵. به آن وارد می‌شود.

۶. و دود از کله او بلند می‌شود. ?

ورود به دنیای ناشناخته بیت کوین را می‌توان تا حدودی به تابلوی نقاشی معروف موریس اشر (M.C. Escher) مانند کرد. تصویر این نقاشی را برایتان گذاشته‌ایم تا ببینید چه هرج و مرجی در آن هست: انگار بالا پایین است، پایین بالاست، واقعاً نمی‌توان جهت نقاشی را مشخص کرد. در نگاه اول بسیاری از چیزها بی‌معنی به‌نظر می‌رسند و هرچه بیشتر به آن نگاه می‌کنیم بیشتر گیج می‌شویم. بااین‌حال، در این هرج‌ومرج نوعی نظم وجود دارد. فقط مشکل اینجاست که در لحظه اول نمی‌توان آن را دید. بیت کوین هم همین‌طور است.

شاید بتوان گفت دلیل اصلی این سردرگمی که در ابتدای آشنایی با بیت کوین به ما دست می‌دهد، پیچیدگی مضاعف آن است. بیت کوین با شاخه‌های علمی مختلفی در ارتباط است. مباحثی که بیت کوین با آنها سروکار دارد واقعاً زیاد است. به‌طوری‌که اگر بخواهید صرفاً با یک‌سری از مفاهیم اولیه آن آشنا شوید، احتمالاً باید رمزنگاری را در سطح ابتدایی یاد بگیرید (حداقل تفاوت بین کلید عمومی و کلید خصوصی را درک کنید)، تا حدودی از دانش کامپیوتر بهره‌مند باشید (برای اینکه بدانید چه تفاوتی بین یک شبکه غیرمتمرکز با سایر سامانه‌های کامپیوتری وجود دارد)، از معامله‌گری سردربیاورید (برای اینکه بدانید از کجا باید بیت کوین بخرید و چرا درحال‌حاضر این قیمت را دارد) و اطلاعاتی هم درباره نظریه بازی‌ها داشته باشید (که درک کنید چه کسی بیت کوین را کنترل می‌کند و چرا تغییر دادن یا از کار انداختن آن تا این اندازه دشوار است). اینها را فقط برای شروع کار نیاز دارید! جالب اینجاست که هرچه در آن عمیق‌تر می‌شوید، رشته‌های بیشتری ظاهر می‌شوند: اقتصاد کلان، مقیاس‌پذیری، رمزنگاری منحنی بیضوی، سیاست پولی، تاریخچه پول، سنجش و مطالعه کمیابی، قراردادهای هوشمند، زبان‌های برنامه‌نویسی و اسکریپت، ساختارهای انگیزشی (مشوق‌ها)، قوانین، مقررات و آیین‌نامه‌ها، حریم خصوصی، امنیت، روانشناسی و حتی زیست‌شناسی. می‌توان گفت عملا با فهرستی بی‌پایان از مباحث طرف هستیم.

این پیچیدگی بیت کوین را می‌توان با چیزی که آن را گل بیت کوین (The Bitcoin Flower) و مارپیچ یادگیری بیت کوین می‌نامند نشان داد. در زیر هر دو تصویر را مشاهده می‌کنید:

بدیِ ماهیت چند دانشی بودن بیت کوین این است که سبب می‌شود درک بیت کوین به آسانی امکان‌پذیر نباشد. اما جنبه مثبت آن این است که از ورودی‌های متعددی می‌توانیم وارد این دنیا شویم. اگر پیش‌زمینه‌ای در علوم کامپیوتر، دانش مالی، معامله‌گری، رمزنگاری، فیزیک، اقتصاد و نظایر آنها دارید، اگر طرفدار استاندارد طلا هستید، اگر طرفدار آزادی اینترنت هستید یا حتی اگر رویای کریپتوآنارشی (حذف دولت‌ها با رمزنگاری) را دارید، راهی برای ورود به دنیای بیت کوین دربرابرتان باز است. جالب اینجاست که تمام این ورودی‌ها به یک چیز ختم می‌شوند: بیت کوین پول آینده است. درواقع هر کسی با هر پیش‌زمینه‌ای به همین نتیجه مشابه می‌رسد.

بخش دوم: سفر بیت کوین

بیت کوین اختراع صفر به یک است. قبل از آنکه ساتوشی بیت کوین را اختراع کند، در دنیایی زندگی می‌کردیم که کمیابی دیجیتال به‌معنای واقعی کلمه وجود نداشت. مشکل دوبار خرج کردن هم، مسأله‌ای حل‌نشده باقی مانده بود. اما امروزه، در دنیایی زندگی می‌کنیم که بیت کوین وجود دارد. از همه مهم‌تر، در دنیایی زندگی می‌کنیم که بیت کوین در آن دارای ارزش است.

بنابراین، سفر بیت کوین سه مرحله دارد:

مرحله ۰: بیت کوین وجود نداشت.

مرحله n: بیت کوین وجود دارد.

مرحله N: بیت کوین دارای ارزش است.

مرحله سوم (N) بسیار مهم است، زیرا فناوری بنیادین بیت کوین ایجاب می‌کند که بیت کوین دارای ارزش باشد. دقیقاً هنگامی که بیت کوین به این ارزش (فرقی نمی‌کند چقدر باشد) دست یافت، حلقه بازخورد دائمی بیت کوین آغاز می‌شود.

ساتوشی به این حلقه بازخورد در نوشته‌هایش اشاره کرده بود:

فقط زمانی می‌تواند به‌چیزی معنادار تبدیل شود که به اندازه کافی توجه افراد را به خود جلب کند. اگر تعداد کافی از افراد به روشی مشابه فکر کنند، آن مسئله به «پیش‌گویی خودمحقق‌کننده» تبدیل می‌شود.

ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت کوین

براساس نوشته ویکیپدیا، پیش‌گویی خودمحقق‌ (به انگلیسی: Self-fulfilling prophecy)، آن‌گونه از پیش‌بینی را می‌گویند که بعد از آنکه اعلام یا صادر می‌شود خودش شرایطی ایجاد می‌کند که باعث می‌شود همان پیش‌گویی به حقیقت بپیوندد. مثال تاریخی: در سال ۱۹۲۹ در ایالات متحدهٔ آمریکا بحران مالی پیش آمد و شایع شد که بانک‌ها ورشکست خواهند شد. به همین دلیل مردم به بانک‌ها هجوم بردند و پول‌های خود را بیرون کشیدند. همین موضوع باعث ورشکستگی بانک‌ها شد.

در طی چند سال گذشته، انواع و اقسام افراد از هنرمندان گرفته تا پژوهشگران، تحلیل‌گران کمّی، معامله‌گران، مفسّران و به‌طورخلاصه بیت کوینرها از هر شغل و منصبی در جامعه، توجهشان به ظهور سریع و ناگهانی بیت کوین جلب شد. در سال ۲۰۱۸، هاسو و نیک کارتر مقاله چشم‌اندازهای بیت کوین (Visions of Bitcoin) را منتشر کردند و در آن، روایات مختلفی را که تا آن زمان برای توصیف بیت کوین به کار رفته بود توضیح دادند: اثبات مفهومِ پول نقد الکترونیکی، طلای الکترونیکی مقاوم در برابر سانسور، شبکه پرداخت‌های ارزان، پایگاه داده اشتراکی قابل برنامه‌ریزی، ارز ناشناس برای دارک نت یا اینترنت سیاه، ارز ذخیره‌ای برای رمزنگاری و در نهایت: دارایی مالی ناهمبسته.

به تازگی، پلن بی (یکی از تحلیل‌گران مطرح در توییتر و طراح مدل انباشت به جریان بیت کوین)، مقاله‌ای را درباره مدل انباشت به جریان بیت کوین در ترکیب با چند دارایی (S2FX) منتشر کرد. این مدل با بررسی انباشت به جریان بیت کوین و ارزش بازار آن خوشه‌هایی مجزا از هم را شناسایی می‌کند. چهار خوشه شناسایی‌شده به شرح زیر هستند:

۱. اثبات مفهوم

۲. پرداخت‌ها

۳. طلای الکترونیکی

۴.  دارایی مالی.

اگر این مدل درست کار کند، در آستانه ورود به مرحله پنجم هستیم. تشخیص اینکه بیت کوین چطور در این مرحله ظاهر خواهد شد، به این بستگی دارد که آیا مراحل قبلی را به خوبی درک کرده‌ایم یا نه.

تجزیه و تحلیل دیگری درباره ماهیت موج‌دار بیت کوین در سال ۲۰۱۸ در وب‌سایت آن چیند کپیتال منتشر شد. نمودار Hodl Waves این وب‌سایت، به زیبایی توزیع عمر UTXO (خروجی خرج نشده تراکنش) بیت کوین را نشان می‌دهد. می‌توانیم ببینیم که درصد معینی از افراد بیت کوین را برای مدتی طولانی (می‌توان گفت چند سال) نگه می‌دارند (هودل می‌کنند). آنها صرفا با بررسی عمر UTXO (موردی برای شناسایی مالکیت در بیت کوین)، امواج هودل مختلفی را شناسایی کردند: هودل جنسیس (در آغاز پیدایش بیت کوین)، هودل ۲۰۱۱ و هودل ۲۰۱۴. با بررسی تازه‌ترین داده‌ها می‌توانیم هودل ۲۰۲۰ را هم تشخیص دهیم. در تصویر زیر به خوبی می‌توان دید که بیت کوین‌های زیادی مدت‌هاست دست‌نخورده باقی مانده‌اند و سرمایه‌گذاران به این سادگی‌ها قصد فروش ندارند.

یکی از جالب‌ترین تحلیل‌ها، ویدیویی است که الکس میلار تهیه کرده و در سال ۲۰۱۵ منتشر کرد. او در این ویدیو صرفاً قیمت را درنظر می‌گیرد و نشان می‌دهد که چطور بیت کوین در هر دوره صعودی افزایش قیمت پیدا می‌کند و مدت کوتاهی بعد قیمت آن کاهش می‌یابد، اما کف قیمت معمولاً از کف قبلی بالاتر است. درنتیجه، در درازمدت روند قیمت بیت کوین صعودی است.

این مراحل و موج‌های مختلف نشان می‌دهد که بیت کوین ماهیتی چرخه‌ای دارد. قبلاً دیدیم که چطور تقاضا، قیمت و امنیت یک حلقه بازخورد دائمی را شکل می‌دهند. بااین‌حال، بسیاری از جنبه‌های دیگر بیت کوین هم چرخه‌ای است. پذیرش، توسعه، استخراج، تنظیم سختی، دوره‌های پاداش و نظایر آنها همگی چرخه‌ای هستند. هر چند هاوینگ در ۱۲۰ سال بعد متوقف خواهد شد، اما سایر چرخه‌ها به احتمال زیاد ادامه خواهند داشت.

بخش سوم: کامل شدن چرخه

چیزی که در بیت کوین واقعاً تغییرناپذیر است، خروجی سیستم است: مجموعه خروجی خرج‌نشده تراکنش‌ها. نودها (کامپیوترهای متصل به شبکه) با هم کار می‌کنند و با تأیید بلاک‌ها و تراکنش‌ها، به‌شکل مداوم به طول این زنجیره (بلاک چین) می‌افزایند. هرچه را که معتبر است به آن اضافه کرده و هرچه را که نامعتبر است رد می‌کنند. سرِ زنجیره جایی است که همه نودها روی آن توافق کرده‌اند: نسخه‌ای از دفتر کل که دقیق‌ترین و به‌روزترین نسخه آن است.

به همین ترتیب، افراد دارند مجموعه‌ای از دانسته‌های مشترک و مدل‌های ذهنی را ایجاد می‌کنند که بتوان با آنها بیت کوین را به‌خوبی درک کرد. بیت کوینرها با هم کار می‌کنند تا به‌شکل مداوم اطلاعاتی جدید را به آن بیفزایند، چیزهایی را که معتبر و معنادار است با هم ترکیب کنند و هرچه را که نادرست است یا با عقل جوردرنمی‌آید رد کنند. این درک مشترک از بیت کوین، می‌تواند نقطه کانونی شلینگ (Schelling Point) باشد. یعنی نتیجه‌ای که بیشتر افراد بدون آموزش دیدن از کسی یا بدون ارتباط با دیگران، خودشان پس از مطالعه زیاد به آن برسند.

نود بیت کوین به چیزی که دیگران می‌گویند اعتماد نمی‌کند. خودش تمام داده‌ها را به بهترین شکل ممکن اعتبارسنجی می‌کند. به همین ترتیب، بیشتر بیت کوینرها به چیزی که دیگران می‌گویند اعتماد ندارند. یعنی خودشان وضعیت‌ها و مدل‌های ذهنی پیرامون بیت کوین را تا جایی که بتوانند به بهترین شکل ممکن بررسی می‌کنند.

همان‌طور که بیت کوین به یک بازی بی‌پایان شباهت دارد، ورود به دنیای عجیب آن هم مانند یک سفر بی‌پایان است. بیت کوین یک سیستم ارگانیک دائم درحال تغییر است. همان‌طور که درک فردی و جمعی ما از آن بیشتر می‌شود، بیت کوین هم تکامل می‌یابد.

باور من این است که اگر هنوز کسی انتهای این دنیای عجیب را ندیده است، به این دلیل است که اصلا انتهایی وجود ندارد. دنیای بیت کوین دایره‌وار است. در سال‌ها و دهه‌های پیشِ‌رو، بسیاری از افراد تلاش خواهند کرد بیت کوین را به‌طورکامل درک کنند و چیزی را که ممکن است به آن تبدیل شود بفهمند. اما شاید هرچه تلاش کنیم، هرگز نتوانیم درک کاملی از آن را به دست آوریم. درواقع یا مجبور می‌شویم با این فناوری عجیب و غریب آرامش پیدا کنیم، یا اینکه باید برای درک کامل آن در دایره‌های تودرتویی که در اطرافش هستند گام برداریم.

در پایان، اگر بیت کوین می‌خواهد به موفقیت ادامه دهد، باید به چیزی کاملاً عادی تبدیل شود. یعنی آن‌قدر عادی باشد که اصلا به‌چشم نیاید. مانند برق و اینترنت، مانند آبی که در لوله‌های خانه جریان دارد و مانند هوایی که نفس می‌کشیم. آن روز همه بیت کوین را چیزی بدیهی می‌پندارند. چیزی که بدون آن نمی‌توان زندگی را تصور کرد.

در آن زمان بیت کوینرها هم ناپدید خواهند شد. چرا؟ چون امروز دیگر «فردی که از اینترنت استفاده می‌کند» نداریم؛ همه دارند از اینترنت استفاده می‌کنند. در آن زمان هم بیت کوینر نخواهیم داشت، چون همه از بیت کوین استفاده خواهند کرد.

وقتی آن روز برسد وارد مرحله نهایی خواهیم شد.

مرحله O: بیت کوین همه‌جا حاضر است.