پروتکل رونز چیست؟ چطور از قابلیت ‌Runes شبکه بیت کوین استفاده کنیم؟

صبح امروز رویداد مورد انتظار هاوینگ بیت کوین پس از ۴ سال انتظار، انجام شد و پاداش استخراج هر بلاک نصف گردید. با این حال، اهمیت رویداد هاوینگ امروز دوچندان بود؛ زیرا پروتکل و استاندارد جدید ایجاد توکن رونز (Runes) هم‌زمان با رویداد هاوینگ بر روی شبکه بیت کوین راه‌اندازی شد. راه‌اندازی که منجر به افزایش چشمگیر کارمزدهای شبکه بیت کوین شد و بسیاری از کاربران مشتاق استفاده از این قابلیت جدید و کلیدی شبکه بیت کوین هستند.

در این مطلب، ابتدا به زبان ساده و به شکل مختصر توضیح خواهیم داد که پروتکل رونز چیست و مزایای این استاندارد جدید ایجاد توکن در شبکه بیت کوین کدام‌ها هستند. سپس، نگاهی به راه‌اندازی رونز در صبحگاه امروز خواهیم داشت و بررسی می‌کنیم که راه اندازی رونز چه اثری بر کارمزدها در شبکه بیت کوین گذاشته است. در پایان نیز به شما خواهیم گفت که چگونه می‌توانید از رونز استفاده کنید.

پروتکل رونز (Runes) چیست؟

پروتکل رونز (Runes) استاندارد جدیدی برای ایجاد توکن‌های مثلی یا فانجبل (Fungible Tokens) بر روی بلاک چین بیت کوین است که توسط کیسی رودارمور (Casey Rodarmor)، خالق پروتکل اوردینالز (Ordinals) معرفی شده است. برخلاف اوردینالز که بر روی ایجاد توکن‌های غیرمثلی (NFT) متمرکز است؛ هدف رونز، ساده‌سازی فرآیند ایجاد و مدیریت توکن‌های مختلف بر روی شبکه بیت‌کوین با استفاده از مدل خروجی خرج‌نشده تراکنش (UTXO) و کد عملیاتی OP_RETURN است.

رونز با بهره‌گیری از ویژگی‌های موجود در شبکه بیت کوین و بدون نیاز به داده‌های خارج از زنجیره یا دارا بودن توکن بومی جداگانه، امکان ایجاد توکن‌ها را به شکلی کارآمدتر فراهم می‌کند. این پروتکل، امروز پس از هاوینگ چهارم بیت‌کوین در بلاک ۸۴۰,۰۰۰ راه‌اندازی شد.

بیشتر بدانید: پوشش لحظه به لحظه هاوینگ بیت کوین ؛ هاوینگ ۲۰۲۴

رونز می‌تواند یک پلتفرم امن‌تر و قابل اعتمادتر برای ایجاد توکن و تراکنش‌ها در شبکه ارائه دهد. این پروتکل با استفاده از UTXO برای ذخیره‌سازی داده‌های درون زنجیره‌ای، از همان مدل امنیتی بیت کوین بهره می‌برد که امنیت بیشتر و کاهش ریسک حفره‌های امنیتی را به کاربران و توسعه دهندگان ارائه می‌دهد.

بیشتر بدانید: UTXO چیست؟ آشنایی با مفهوم خروجی خرج‌نشده تراکنش

فرآیند ایجاد توکن در رونز، اچینگ (Etching) نامیده می‌شود که طی آن سازنده توکن، اطلاعاتی مانند نام، شناسه، نماد، میزان عرضه، تقسیم‌پذیری و سایر پارامترهای لازم را در خروجی OP_RETURN مشخص می‌کند. توکن‌های رونز می‌توانند از طریق فرآیندهای ضرب کردن باز یا بسته، تولید شوند.

در حال حاضر بیت کوین در مقایسه با شبکه‌های سولانا و اتریوم، سهم بسیار کوچکی از اکوسیستم توکن‌ها را دارد و ارزش بازار توکن‌های ضرب شده در شبکه بیت کوین از چند میلیارد دلار فراتر نمی‌رود. با این حال، با راه‌اندازی استاندارد توکن کارآمدتر رونز، بیت کوین در موقعیت خوبی قرار می‌گیرد تا شکاف بین ارزش بازار توکن‌های مبتنی بر این شبکه در برابر بلاک چین‌های رقیب را کاهش دهد.

مزایای استاندارد رونز

توکن‌هایی که بر روی بلاک چین بیت کوین توسط رونز ایجاد می‌شوند، مجموعه‌ای از داده‌های اجرایی است که اجازه می‌دهند تا دارایی‌های مشخص شده ایجاد و در شبکه خرج شوند. یک نکته قابل توجه درباره رونز اینجاست که این پروتکل برخلاف پروتکل‌های موجود ایجاد توکن در شبکه بیت کوین، مانند آرجی‌بی (RGB) و تپ‌روت استس (Taproot Assets) به داده‌های خارج از زنجیره اتکا ندارد.

مزایای پروتکل رونز شامل ساده کردن فرایند ایجاد و مدیریت توکن‌ها، کارایی بیشتر در استفاده از منابع شبکه بیت کوین، سازگاری با مدل UTXO، جذب کاربران بیشتر و گسترش کاربردهای شبکه بیت کوین است. همچنین انتظار می‌رود که پروتکل رونز با تسهیل ایجاد فرایند ضرب میم کوین‌ها، به جذب کاربران جدید در این شبکه کمک کند. با راه‌اندازی رونز، پروژه‌های مختلفی اعم از توکن‌ها، لانچ پدها، بازارها و کیف پول‌های سازگار با این پروتکل در اکوسیستم آن شکل می‌گیرند.

رونز استاندارد جدیدی برای جایگزینی با استاندارد BRC-۲۰ کنونی شبکه بیت کوین است. هر چند که باید توجه داشت این استانداردها در جنبه‌های مختلفی مانند مدل عملکرد، نحوه ذخیره داده‌ها، فرآیند ضرب کردن و انتقال توکن‌ها تفاوت‌های قابل توجهی بین آنها وجود دارد.

هاوینگ بیت کوین و ظهور رونز در شبکه

نخستین پروژه‌ای که در رونز راه‌اندازی و به ضرب توکن مشغول شد، پروژه آنکامن گودز (UNCOMMON GOODS) است که خود رودامور مدت‌ها قبل از هاوینگ آن را راه‌اندازی کرده است. در حال حاضر نیز صدها پروژه رونز وجود دارند که در حال توسعه و ضرب توکن‌ هستند و انتظار مشارکت خریداران احتمالی را دارند.

با این حال، طبق گزارش کوین دسک، تنها ۹ بلاک پس از هاوینگ بیت کوین، ضرب‌کنندگان توکن‌های مبتنی بر رونز بیش از ۴.۹۵ میلیون دلار یا ۷۸.۶ بیت کوین کارمزد برای خرید کمیاب‌ترین توکن‌ها پرداخت کرده‌اند.

با این حال، به‌نظر می‌رسد منطق حاکم بر پروژه‌های رونز مشابه بازار میم کوین‌ها است؛ اما از طرف دیگر بحث بر سر کیفیت این پروژه‌ها و کمیابی توکن‌های آنها نیز مطرح است. بسیاری نیز علاقه خود را بیشتر به پروژه‌های اولیه این پروتکل مانند داگ گو تو د موون (DOG.GO.TO.THE.MOON) نشان داده‌اند.

پروژه‌های دیگری مانند میم اکانامیکس (MEME.ECONOMICS)، داگ داگ داگ داگ داگ (DOG.DOG.DOG.DOG.DOG)، شورت د ورلد (SHORT.THE.WORLD) و پپه ویت هانکرز (PEPE.WIT.HONKERS) نیز پیش از رویداد هاوینگ راه‌اندازی شده‌اند، اما قضاوت در مورد اینکه کدام پروژه‌ها واقعاً در بلندمدت می‌توانند ارزشمند باشند، کاری بسیار دشوار است.

دیدگاه کاربران درباره پروتکل رونز چیست؟

بسیاری از کاربران و معامله‌گران همچنان معتقدند که شروع این پروتکل جدید برای ضرب توکن‌ها، پر از آشفتگی و سردرگمی برای معامله‌گران است و با توجه به اینکه نمی‌توان گفت چه پروژه‌ای با ارزش است یا در آینده ممکن است با ارزش باشد، بهتر است که برای مشارکت در این فضا عجله نکرد.

آنها می‌گویند که باید بیشتر درباره پروتکل رونز و پروژه‌های آن آموخت و عملکرد آنها را نظاره کرد تا بتوان تصویر دقیقی از این فضا داشت، زیرا نمی‌توان در کمتر از یک روز پس از راه‌اندازی یک پروتکل در مورد آن نظر قطعی داد.

رونز کارمزد شبکه بیت کوین را افزایش داد

شبکه بیت کوین برای تولید بلاک هاوینگ کارمزدی معادل ۴۰.۷ بیت کوین با ارزشی معادل ۲.۶ میلیون دلار پرداخت کرد. با این حال، هجوم کاربران به شبکه بیت کوین برای ضرب و معامله توکن بر بستر رونز باعث شد که پس از تولید بلاک هاوینگ همچنان کارمزدهای شبکه در سطح بسیار بالایی باقی بمانند و میانگین کارمزدهای شبکه بیت کوین به ۱,۸۰۵ ساتوشی بر بایت (sats/vByte) افزایش یافت که حدوداً برابر با ۱۷۰ دلار بود.

تا زمان تنظیم این گزارش، قیمت بیت کوین با کاهشی بیش از ۱.۱ درصدی نسبت به روز گذشته در محدوده قیمتی ۶۳,۹۰۰ دلاری معامله می‌شود. گفتنی است که با توجه به قیمت کنونی بیت کوین، بهای این ارز دیجیتال نسبت به ۳۰ روز گذشته تقریباً بدون تغییر باقی مانده است. در حال حاضر معامله‌گران برای خرید بیت کوین تنها ۰.۸ درصد بیشتر از یک ماه پیش هزینه می‌کنند.

چگونه از پروتکل رونز استفاده کنیم؟

• در ابتدا یک کیف پول بیت کوین که از رونز پشتیبانی می‌کند را انتخاب کنید: با توجه به اینکه هنوز همه کیف پول‌ها نمی‌توانند از توکن‌های خاص رونز پشتیبانی کنند، حتماً در ابتدا به قابلیت پشتیبانی کیف پول خود از رونز توجه کنید.
• توکن‌های رونز ضرب کنید، بخرید یا اچینگ کنید: شما می‌توانید توکن‌های مبتنی بر رونز را از دیگران بخرید، ضرب/ اچینگ (Etch) کنید یا حتی مجموعه خود را راه‌اندازی کنید. شما همچنین می‌توانید شانس خود را مستقیماً از طریق بیت کوین کور (Bitcoin Core) امتحان کنید؛ البته اگر بخواهیم صادقانه بگوییم، امتحان‌کردن مورد آخر به‌هیچ‌وجه آسان نیست، اما ارزش امتحان کردن دارد!
• تجربه کنید: بهترین راه برای یادگیری و درک رونز، کارکردن با آنها است. شما می‌توانید از طریق شبکه آزمایشی یا تست‌نت (Testnet) کارکردن با آن را امتحان کنید تا بتوانید درک بهتری از رونز داشته باشید.

هنگام کار کردن با رونز به این نکات توجه کنید

• کارمزد تراکنش‌ها فراموش نشوند: درست مثل تراکنش‌های معمولی بیت کوین، برای تجارت یا ساخت توکن در رونز باید کارمزد پرداخت کنید و بخش کلیدی عملکرد رونز همین کارمزدها هستند. پس مطمئن شوید که بیت کوین کافی برای پوشش هزینه کارمزد شبکه را دارید. گفتنی است که برای ساخت توکن در رونز، اولویت با کسانی است که کارمزد بیشتری پرداخت کنند و این امر، موجب انتقادات زیادی از این ویژگی شده است.
• اشتباه در تایپ آدرس‌ها یا اسم پروژه‌ها: اسم پروژه‌های رونز در حال حاضر بسیار بلند و گاها پیچیده هستند و توسعه‌دهندگان گفته‌اند که تا زمان تبدیل‌شدن به نام و نماد آنها به شکل ۳ حرفی، بیشتر از ۲ سال باقی‌مانده است. تا آن زمان به نام دقیق پروژه‌ها دقت کنید. همچنین، هنگام ارسال یا دریافت توکن‌های رونز آدرس‌ها را چند بار بررسی کنید، زیرا اشتباه در این مورد ممکن است برای شما گران تمام شود!
• اشتباهات در ساخت رونز: گاهی اوقات وقتی سعی می‌کنید رونز ایجاد کنید یا تنظیم کنید، ممکن است اشتباهاتی رخ دهد. این خطاها، سنوتاف (Cenotaph) نامیده می‌شوند. اگر خطایی در کد وجود داشته باشد یا بخشی از اطلاعات رونز نادرست باشد یا شناسایی نشود، سنوتاف رخ داده است.
• امنیت خود را نادیده نگیرید: از کیف پول‌های معتبر استفاده کنید و کلیدهای خصوصی خود را به شکل ایمن نگهداری کنید. هر چند که امنیت رونز توسط شبکه بیت کوین تأمین شده، اما امنیت کیف پول هر کاربر به خود او بستگی دارد.