ایران در حال آزمایش رمزنگاری کوانتومی

فاز دوم پروژه رمزنگاری کوانتومی فضای آزاد که از فناوری‌های بسیار پیشرفته در جهان محسوب می‌شود، توسط سازمان انرژی اتمی از روز گذشته در بخش کوانتوم مخابراتی در کشور آغاز شد.

به گزارش ارزدیجیتال و به نقل از ایسنا، بنا بر اعلام سازمان انرژی اتمی ایران، فاز اول این پروژه با موفقیت در فاصله‌ ۳۰۰ متری انجام و عملیاتی شده است و اکنون فاز دوم این پروژه با محوریت ارسال فوتون‌های در هم‌تنیده و رمزنگاری کوانتومی بین پردیس مرکزی سازمان انرژی اتمی (شهید شهریاری) و تراز مخابراتی رأس برج میلاد در حال انجام است.

آنچه در این پروژه پیچیده انجام می‌گیرد این است که به جای ارسال سیگنال برای مخابرات از درهم‌تنیدگی فوتون استفاده می‌شود. این کار باعث می‌شود که دیگر برای ارسال پیام به رمزنگاری نیاز نباشد، به عبارتی با این کار شکستن و کشف پیام‌های مخابراتی برای دشمن به هیچ وجه ممکن نیست.

قبلا این آزمایش در محیط آزمایشگاهی در فاصله ۳۰۰ متری انجام شده است و اکنون در فاصله‌ای قابل توجه یعنی از محل قرار گرفتن سازمان انرژی اتمی در امیرآباد شمالی تا برج میلاد انجام می‌شود. به عبارتی اطلاعات از سازمان انرژی اتمی به برج میلاد و بالعکس ارسال و دریافت می‌شود و از آنجایی که دیگر در این روش سیگنالی ارسال نمی شود، پیام‌ها قابل ردیابی یا شکستن هم نیستند.

پس از اجرایی شدن برجام با وجود تحریم‌ها و تهدیدهای کم‌سابقه آمریکا، ایران توانست پس از دو سال در گامی بلند اولین آزمایش در هم‌تنیدگی در حوزه کوانتوم را با موفقیت به انجام برساند.

ایران از سال ۹۵ با حدود ۱۲ استاد برجسته به عرصه تکنولوژی کوانتوم ورود پیدا کرد و آزمایش‌های مهمی در این رابطه انجام داد. پروژه کوانتوم با همکاری سازمان انرژی اتمی و دانشگاه صنعتی شریف آغاز شد و در حوزه ارتباطات، کامپیوتر، دستگاه‌های محاسبات و بیولوژی هم دنبال شد.

در مرداد ۹۷ پس از دو سال و با حضور مقامات سازمان انرژی اتمی در مرکز ملی لیزر ایران از اولین آزمایشگاه کوانتوم رونمایی و اعلام شد که ایران توانست در محیط آزمایشگاهی کوانتوم را در فاصله یک متری با موفقیت آزمایش کند. با انجام این آزمایش و بنا بر گفته مقامات سازمان انرژی اتمی، ایران اولین کشور خاورمیانه و جهان اسلام است که توانسته به این حوزه از علم و تکنولوژی وارد شود. 

کوانتوم دومین انقلاب قرن حاضر است و دنیای آینده به عبارتی متعلق به کوانتوم است. درهم‌تنیدگی کوانتومی (Quantum entanglement) پدیده‌ای بسیار عجیب است که حتی انیشتین هم وجود آن را تایید نمی‌کرد. در این حالت، جفت‌های ذرات به طور جدایی‌ناپذیری به هم پیوند خورده‌اند به طوری که صرف نظر از فاصله آن‌ها، از روی وضعیت یکی، وضعیت ذره دیگر قابل درک است. می‌توان از این فرآیند برای انتقال از راه‌ دور (دوربری) اطلاعات بین‌ این ذرات در فاصله‌های بسیار زیاد استفاده کرد. در بیانی دیگر، دو فوتون را در نظر بگیرید که به هم چسبیده‌اند، ابتدا باید آن‌ها را از هم جدا کرد اما با وجود جداسازی آنها باید با هم در تماس باشند یا همزاد هم باشند. قطب یکی رو به بالا و دیگری رو به پایین است. حالا اگر یکی را برگردانید آن یکی هم برمی‌گردد، حتی اگر آنها در فاصله بی‌نهایت از هم باشند و همان لحظه اطلاعات برقرار می‌شود.

در حال حاضر کشورهای توسعه یافته این فن‌آوری را در اختیار دارند و توانسته‌اند تا ۱۰۰ کیلومتر آن را آزمایش و در اختیار بگیرند در این میان تنها کشور چین توانسته این فن‌آوری را با فاصله ۷۰۰ مایلی آزمایش کند.

از آنجایی که ایران یکی از کشورهای مطرح در حوزه نانوتکنولوژی در منطقه و دنیا است و زیرساخت‌های تکنولوژیک و انسانی مناسب را در اختیار دارد، پیش‌بینی می‌شود با سرعت بسیار خوبی مسیر پیشرفت در حوزه کوانتوم را طی کند.