اوکراین چگونه در جنگ با روسیه با ارزهای دیجیتال کمک مالی جمع‌آوری می‌کند؟ از DAOها تا NFT‌ها

آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهند که در جریان درگیری بین روسیه و اوکراین، مبالغ قابل‌توجهی ارز دیجیتال به سازمان‌های دولتی و غیردولتی اوکراینی کمک شده است. بخشی از این کمک‌ها در قالب بیت کوین، اتریوم و تتر هستند و البته قسمتی از آنها هم با سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAO) و توکن‌های غیرمثلی (NFT) در ارتباط است.

به گزارش «TheVerge»، آخرین آمارها نشان می‌دهد که سازمان‌های دولتی و غیردولتی حامی نیروهای نظامی اوکراین از زمان شروع جنگ با روسیه در ۲۴ فوریه (۵ اسفند) بیش از ۱۲ میلیون دلار کمک مالی در قالب ارز دیجیتال دریافت کرده‌اند. در این مدت سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز متعددی برای حمایت از اوکراین تشکیل شده است. تعدادی توکن‌ غیرمثلی برای کمک‌رسانی به این کشور به فروش رسیده است و علاوه بر این، شب گذشته، صفحه رسمی اوکراین در توییتر اعلام کرد که برای جمع‌آوری کمک‌های مالی بیت کوین، اتریوم و تتر می‌پذیرد.

کمک‌های مالی این‌چنینی معمولاً با استفاده از روش‌های قدیمی‌تر، نظیر تراکنش‌های بانکی انجام می‌شوند. در اوکراین اما، ارزهای دیجیتال به‌عنوان راهی سریع و آسان برای مدیریت کمک‌های مالی ظاهر شده‌اند. در بحبوحه جنگ میان روسیه و اوکراین، فقط عرضه ارزهای دیجیتال اتفاق نمی‌افتد و آن‌طور که پیداست مردم این کشور هم تقاضای زیادی برای تبدیل‌کردن دارایی‌های خود به ارزهای دیجیتال دارند؛ به گونه‌ای که در روز آغاز درگیری، قیمت تتر در یکی از صرافی‌های این کشور در مقطعی به اوج ۱.۱۴۵ دلاری رسید که در نوع خود بی‌سابقه است.

فضای ارزهای دیجیتال در اوکراین چگونه است؟

ایلیا پولوسوخین (Illia Polosukhin)، هم‌بنیان‌گذار اوکراینی پروژه ارز دیجیتال نیر پروتکل (NEAR Protocol) که یکی از رقبای جدی اتریوم محسوب می‌شود، گفته است «در اوکراین پس‌انداز‌کردن دلار به‌صورت فیزیکی امری کاملاً طبیعی است. مردم این کشور به پول ملی و خصوصاً بانک‌ها اعتماد ندارند». پولوسوخین که خانواده‌اش در خارکیف، یکی از اصلی‌ترین محل‌های درگیری مستقر هستند، می‌گوید به همین خاطر است که ارزهای دیجیتال در اوکراین مورد استقبال قرار گرفته‌اند.

اوکراین عمدتاً با استعداد‌هایی که منابع انسانی این کشور در حوزه فناوری دارند، شناخته می‌شود. بیش از ۲۰۰٬۰۰۰ نفر در اوکراین حرفه‌ای مرتبط با حوزه فناوری دارند و ارزش تجارت بخش فناوری اطلاعات این کشور هم برای سال گذشته ۶.۸ میلیارد دلار ارزیابی شده بود. مقامات اوکراین در سال ۲۰۲۱ بیت کوین و ارزهای دیجیتال را به‌طور رسمی قانونی اعلام کردند. طرح این کشور شامل تنظیم مقررات مرتبط با ارزهای دیجیتال و محافظت از شهروندان اوکراینی در برابر کلاهبرداری‌های این حوزه است. پیش از این وضعیت قانونی ارزهای دیجیتال در اوکراین در هاله‌ای از ابهام بود و با اینکه مردم می‌توانستند در این بخش فعالیت کنند، تراکنش‌های صرافی‌ها و مؤسسات اوکراینی وضعیت قانونی مشخصی نداشت.

در شاخص «پذیرش جهانی ارزهای دیجیتال» که چین آلیسیس (Chainalysis) آن را ارائه کرده، اوکراین پایین‌تر از ویتنام، هند و پاکستان، رده چهارم را به خود اختصاص داده است و سالانه چیزی حدود ۸ میلیارد دلار ارز دیجیتال از این کشور ردوبدل می‌شود.

الکساندر بورنیاکوف (Alexander Bornyakov)، معاون وزارت تحول دیجیتال این کشور، گفته است:

هدف بزرگ ما این است که به یکی از برترین کشورها برای شرکت‌های فعال در حوزه ارز دیجیتال تبدیل شویم.

هم‌بنیان‌گذار نیر پروتکل سال گذشته در اوکراین بود و می‌گوید از فراگیری ارزهای دیجیتال میان شهروندان این کشور، حتی آنهایی که روی پروژه‌های بلاک چینی کار نمی‌کنند، بسیار شگفت‌زده شده است. او گفته است تتر میان مردم اوکراین محبوبیت زیادی دارد؛ بیشتر به این دلیل که مردم این کشور به پس‌انداز‌کردن دلار به‌عنوان ابزاری برای حفظ ارزش سرمایه خود عادت دارند. پولوسوخین می‌گوید یکی دیگر از دلایل محبوبیت ارزهای دیجیتال در این کشور، محدودبودن گزینه‌های سرمایه‌گذاری در اوکراین است. در واقع به غیر از املاک و مستغلات، «تنها گزینه سرمایه‌گذاری در دسترس مردم، ارز دیجیتال است».

این مسئله تا حدودی حمایت اعضای جامعه ارز دیجیتال از مردم اوکراین را در جریان جنگ با روسیه توجیه می‌کند. اکنون برخی از مقامات غربی نگران این هستند که شرکت‌های روسی در ادامه برای دورزدن تحریم‌ها از ارزهای دیجیتال استفاده کنند و این در حالی است که خود مقامات روسیه هم گام‌هایی در جهت ممنوع یا محدودکردن ارزهای دیجیتال در این کشور برداشته‌اند. برخی از مقامات این کشور معتقدند این کار به نفع روبل دیجیتال، ارز دیجیتال ملی روسیه، خواهد بود.

اکنون در حالی که بانک مرکزی اوکراین با تشدید درگیری‌ها، جابه‌جایی الکترونیکی پول را به‌حالت تعلیق در آورده و برداشت نقدی از دستگاه‌های خودپرداز را هم محدود کرده است، ارزهای دیجیتال در کنار دلار، طلا و نقره به ابزاری برای انتقال وجوه تبدیل شده‌اند.

DAO‌ها و NFTها؛ کمک‌هایی که کمتر به آنها توجه شد

بخشی از جامعه ارز دیجیتال جهان، با شروع درگیری‌ها مخالفت با جنگ و حمایت خود را از اوکراین اعلام کردند. ویتالیک بوترین، خالق ارز دیجیتال اتریوم، چند روز پیش در توییتی نوشت که جنگ «جنایتی» علیه مردم هر دو کشور است و پیام خود را با جمله «افتخار برای اوکراین» به پایان رساند. او کمی بعد یکی از توییت‌های پروتکل بلاک چینی آن‌چین فاند (Unchain Fund) را بازنشر کرد. این پروژه با هدف جمع‌آوری کمک‌های بشردوستانه برای اوکراین راه‌اندازی شده است. وجوهی که به آن‌چین فاند واریز می‌شوند به‌صورت چندامضایی و با تأیید ۹ نفر قابل‌برداشت هستند و یکی از آنها پولوسوخین، هم‌بنیان‌گذار نیرپروتکل است.

به غیر از پولوسوخین، یک گروه موسیقی روسیِ مخالف دولت پوتین هم با همکاری تریپی لبز (Trippy Labs) و پلیژر دائو (PleasrDAO)،‌ یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز به نام اوکراین دائو (UkraineDAO) راه‌اندازی کرده است تا به‌گفته خودشان «از قدرت وب ۳.۰ و جامعه ارز دیجیتال برای جمع‌آوری کمک‌های مالی استفاده کنند». گفتنی است ویتالیک بوترین هم اوکراین دائو را به‌عنوان یکی از راه‌های کمک به مردم این کشور، در توییتر خود معرفی کرده است. ریلاف (RELI3F) نیز یکی از پروژه‌هایی است که یک هنرمند فعال در حوزه NFTها آن را راه‌اندازی کرده است تا از این طریق از مردم اوکراین حمایت کند. علاوه بر این، صرافی ارز دیجیتال «FTX» هم گفته است به تمام کاربران اوکراینی خود ۲۵ دلار کمک مالی اهدا می‌کند.

یِو موچنیک (Yev Muchnik)، وکیلی اوکراینی که از سال ۱۹۸۸ در آمریکا ساکن است، با همکاری پای فای (PieFi) روی یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز دیگر به نام اوکراین یونایتد دائو (Ukraine United DAO) کار می‌کند.

او می‌گوید:

همه به‌نوعی با یکدیگر متحد می‌شوند تا راهی برای کمک‌کردن پیدا کنند. این اتفاق شما را مجدداً به توانایی‌هایی مردم، جامعه و فناوری امیدوار می‌کند.

از جمله اهداف این دائو ایجاد شبکه‌‌ای به‌هم‌پیوسته و همتا‌به‌همتا برای حفظ اتصال کاربران به اینترنت است؛ به گونه‌ای که حتی اگر ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی متمرکز هم از کار بیفتند، کاربران باز هم به اینترنت دسترسی خواهند داشت.

همچنین بخوانید: دائو (DAO) چیست؟ آشنایی با بهترین پروژه‌های سازمان خودگردان غیرمتمرکز

موچنیک گفته است «این حلقه مفقوده می‌خواهد بفهمد مردم به چه چیز‌هایی نیاز دارند». او معتقد است بلاک چین امکانی فراهم می‌کند تا مطمئن شویم که کمک‌های مالی به اوکراین همان جایی می‌روند که قرار است بروند. موچنیک این موضوع را درک کرده است که مردم اکنون در برداشت وجوه از حساب‌های بانکی خود با مشکل مواجه هستند و به‌‌دنبال راه‌هایی جایگزین برای انتقال پول می‌گردند.

هم‌بنیان‌گذار نیر پروتکل اکنون تمام تمرکز خود را روی حمایت از افراد نیازمند گذاشته است؛ چه از طریق ارز دیجیتال و چه با استفاده از روش‌های دیگر. او گفته است ارسال ارز دیجیتال به حساب یک شخص کار آسانی است؛ اما اگر برق و اینترنت قطع شود، مردم لزوماً به‌آسانی به ارزهای دیجیتال خود دسترسی نخواهند داشت. برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است که در منطقه خارکیف تنها اپراتورهای تلفن همراه کار می‌کنند و به‌گفته پولوسوخین، مشخص نیست دسترسی به آنها چه زمانی قطع می‌شود؛ اما برای کسانی که با این مشکل روبه‌رو می‌شوند، استفاده از پول نقد بهترین گزینه خواهد بود.