سرمایه‌گذاران موفق چگونه سرمایه‌گذاری می‌کنند؟ تیم دریپر پاسخ می‌دهد
تیم دریپر (Tim Draper) نه فقط روی شرکت‌های افسانه‌ای مثل هات‌میل، تِسلا، اسپیس‌اکس، کوین‌بیس و لجر، بلکه روی بسیاری از شرکت‌های بازنده هم سرمایه‌گذاری کرده است. او خود این مسئله را تأیید می‌کند که برخی از این شرکت‌ها به‌طور کامل از دور خارج شده‌اند و برخی دیگر هم خیلی ساده اصل پولش را به او برنگردانده‌اند.
تیم دریپر سرمایه‌گذار مولتی میلیونری است که بیشتر روی شرکت‌ها و استارتاپ‌های نوپا سرمایه‌گذاری می‌کند. از آنجا که هر شرکت تازه‌کاری، هرچقدر که کارش را پرسروصدا آغاز کند، باز هم ممکن است با سقوط و ورشکستگی روبه‌رو شود، سرمایه‌گذار خطرپذیری (Venture Capitalist) همچون دریپر باید ریسک بالایی را به جان بخرد. در مقابل، فقط کافی است ایده‌ای نوین و بدیع شکل بگیرد، راه خود را علیه تمام موانع بازار ادامه دهد و موفق شود؛ در این حالت، سرمایه‌گذار یک‌شبه ره صدساله را طی کرده است.
با این اوصاف گزینه‌های مناسب سرمایه‌گذاری را چگونه می‌توان شناخت؟ در این مطلب که با استفاده از گفت‌وگوی تیم دریپر با وب‌سایت کوین‌تلگراف در کنفرانس سالیانه فناوری وِب سامیت (Web Summit) در لیسبون پرتغال نوشته شده است، به‌طور کلی با عقاید و دیدگاه‌های دریپر در سرمایه‌گذاری‌های مختلف از جمله سرمایه‌گذاری روی بیت کوین و ارزهای دیجیتال آشنا می‌شویم و به اصول و ارزش‌هایی اشاره می‌کنیم که دریپر به‌هنگام بررسی گزینه‌های سرمایه‌گذاری در نظر می‌گیرد.
اصول تیم دریپر در سرمایه‌گذاری
دریپر تأیید می‌کند که سرمایه‌اش را بر سر پروژه‌های بازنده بسیاری از دست داده است. با این حال، سرمایه‌گذاری‌های برنده می‌توانند با سودی هزار درصدی، شکست‌ها را جبران کنند. نرخ موفقیت سرمایه‌گذاری‌های دریپر قابل‌توجه است؛ حتی سرمایه‌گذاری‌های شکست‌خورده او هم قابل‌توجه هستند.
مثلاً فقط کافی است به شرکت ترانوس (Theranos) فکر کنید. این شرکت داروسازی در سال ۲۰۰۳ با ادعای ایجاد فناوری‌های نوین در صنعت پزشکی تأسیس شد و توانست با وعده‌های فریبنده سرمایه‌گذاران خصوصی و سازمانی بسیاری را به خود جذب کند و چند سالی در صدر اخبار شرکت‌های نوپا و موفق باقی بماند. با اثبات دروغین بودن این ادعاها، این شرکت در سال ۲۰۱۸ دچار ورشکستگی شد و تمام سرمایه‌اش را از دست داد. با این حال، ترانوس تا مدت‌ها در صدر اخبار بود و انتظار می‌رفت پتانسیل بسیار بالایی داشته باشد.
البته یک سرمایه‌گذار موفق می‌تواند در اغلب موارد انگشت روی بهترین گزینه بگذارد و اصلاً همین مسئله باعث افزایش موفقیت پروژه شود. با این حال، دریپر به چهار قانون طلایی در ارزیابی‌های خود از پروژه‌های موفق اشاره می‌کند.
اعتماد: بهعقیده دریپر، مهم‌ترین فاکتور در شرکت‌هایی که موفق می‌شوند، اعتماد است. در این شرکت‌ها، فقط یک تصمیم‌گیرنده بر سر کار است و بقیه تیم به آن رهبر واحد ایمان و اعتماد دارند.
همبستگی هم‌بنیان‌گذاران: یکی از قاتل‌های اصلی شرکت‌های تازه‌نفس، اختلاف بین هم‌بنیان‌گذاران با یکدیگر است؛ مثلاً گاهی اختلاف بر سر این است که چه‌کسی باید مدیرعامل باشد. همین مسئله می‌تواند باعث تعلل و تأخیر در کارها و اقدامات پروژه شود.
نبودِ محدودیت‌های قانونی: بازاری که پروژه‌ها امیدوارند در آن فعالیت کنند نیز باید عاری از موانع محدودکننده یا مقررات سخت‌گیرانه باشد. دریپر این مورد توضیح می‌دهد:
اگر دولت ایالات متحده در دهه ۹۰ اینترنت را قانون‌گذاری می‌کرد، ما در سیلیکون وَلی و مناطق صنعتی مشابه به موفقیت‌هایی که امروزه شاهدش هستیم، دست نمی‌یافتیم. شرکت‌ها باید برای نوآوری آزاد باشند و نباید تحت تأثیر مقررات دولتی محدود شوند.
ایده نوین: چهارمین معیار ارزیابی او عجیب‌بودن است. بله، جالب است بدانید که از نظر دریپر غیرعادی بودن برای کسب‌وکارهای نوپا خوب است. او می‌گوید:
بسیاری از شرکت‌های برنده اغلب کمی عجیب‌و‌غریب هستند. گاهی به نظر می‌رسد که ایده‌هایشان بیش از حد به بیراهه رفته است و واکنش من اغلب این است که وایسا ببینم! چی کار دارید می‌کنید؟
هات‌میل یکی از این موارد بود: ایده یک ایمیل رایگان مبتنی بر وب که کاملاً با رویکردِ آن زمان اینترنت در تضاد بود. مورد دیگر، اسکایپ بود که درست در لحظه‌ای که دریپر و تیمش در حال نوشتن چک سرمایه‌گذاری خود بودند، ایده تجاریش را به مدل فریمیوم تغییر داد.
گفتنی است مدل فریمیوم نوعی از کسب‌وکار است که در آن یک کالا یا خدمات ویژه مانند یک نرم‌افزار به‌صورت رایگان عرضه می‌شود؛ اما کاربر برای دسترسی به امکانات جانبی یا خدمات بیشتر آن باید هزینه پرداخت کند.
دریپر در مورد تسلا هم همین نظر را داشت:
چه‌کسی به یک شرکت خودروسازی دیگر احتیاج داشت، آن هم شرکتی که شبیه به [شرکت ورشکسته خودروسازی] دولورین (DeLorean) به نظر می‌رسید.
در نهایت، همه برای موفقیت به پول کافی نیاز دارند و به نظر دریپر، گاهی افراد پیش‌بینی نکرده‌اند که به چقدر سرمایه نیاز دارند. او می‌گوید:
بهتر است اندک‌اندک و در طول مسیر، سرمایه جمع کنید تا اینکه در نیمه‌راه پولتان تمام شود.
دریپر به نکته مثبتی هم اشاره می‌کند. او بر این باور است که هرگاه یک کارآفرین برای بار بیست‌وپنجم فرصت معرفی کسب‌وکار خود را پیدا کند، این یعنی پروژه از نظر تجاری، رقابت و بازار در جایگاه مطلوبی ایستاده است. بهعقیده دریپر، یکی از روش‌های صرفه‌جویی در زمان بررسی پروژه‌ها و گزینش بهترین موارد سرمایه‌گذاری، انتخاب کسب‌وکارهایی است که به این مرحله رسیده‌اند و بازار را از چندوچون هدف خود آگاه کرده‌اند.
تیم دریپر و ارزهای دیجیتال
پای استعداد دریپر در انتخاب برندگان به حوزه ارزهای دیجیتال نیز باز شده است. مشهور است که در سال ۲۰۱۴، دریپر ۲۹,۶۵۶ بیت کوینی را که مقامات قضایی ایالات متحده ضبط کرده بودند به قیمت هر بیت کوین ۶۴۰ دلار خریداری کرد. ارزش فعلی این کوین‌ها حدود ۲ میلیارد دلار است. با این حال، دریپر معتقد است ارزش این کوین‌ها از این هم بسیار بسیار بیشتر خواهد شد.
البته او فکر می‌کند که در جریان حراج بیت کوین‌ها که مقامات قضایی ایالات متحده انجام دادند، اعتماد بیش از اندازه‌ای به خرج داد و انتظار نداشت تا این حد خوش‌شانس باشد؛ اما، اکثر افراد فقط ماجرای حراج کوین‌ها را می‌دانند و خبر ندارند که این برد شیرین در واقع فقط جبران نیمی از ضرر ۴۰,۰۰۰ بیت کوینیِ او در ماجرای هک‌شدن و ورشکستگی صرافی جنجالی ام‌تی گاکس (Mt Gox) بود.
دریپر نظرش را در مورد بیت کوین این‌گونه بیان می‌کند:
من همیشه نسبت به بیت کوین خوش‌بین بوده‌ام؛ برای من بیت کوین نمادی از آزادیِ بدون مرز است. من همچنین عاشق عنصر اعتماد هستم. آزادی و اعتماد ترکیبی فوق‌العاده هستند.
شرکت سرمایه‌گذاری دریپر اسوسیتس (Draper Associates) روی نزدیک به ۳۰ یونیکورن، از جمله اسکایپ، هات‌میل، توییتر و تسلا چند میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده است. همان‌طور که می‌دانید یونیکورن‌ها استارتاپ‌هایی هستند که با ایده‌ای نوین شکل می‌گیرند و خود تبدیل به شرکت‌های بزرگ می‌شوند.
هنگامی که از دریپر علت این سطح از موفقیتش پرسیده می‌شود، او می‌گوید رویکردی پیش گرفته است که اندکی با روش سایر سرمایه‌گذاران خطرپذیر متفاوت است. او توضیح می‌دهد:
من همیشه یکی از سرمایه‌گذاران اولیه روی پروژه‌های استارتاپی هستم و کارآفرینی در خونم است! وقتی با افرادی مشتاق مشابه خودم دیدار می‌کنم، همان رویکرد «بریم تو کارش» را پیش می‌گیرم. من باید انگیزه را در چشم آنها ببینم و مطمئن شوم که با تمام وجود مایل به این سرمایه‌گذاری هستند.
او ادامه می‌دهد:
تفاوت دیگر در دیدگاه من است. سایر سرمایه‌گذاران می‌پرسند چه‌چیزی ممکن است اشتباه از آب در بیاید. [اما] من می‌پرسم اگر این [ایده] جواب بدهد چه؟ آن‌وقت اتفاقی واقعاً خارق‌العاده برای نوع بشر و جامعه انسانی رخ خواهد داد؛ پس شاید ارزش امتحان‌کردن داشته باشد.
بیت کوین در حال دگرگونی جهان
اخبار جدید درباره اینکه ممکن است دولت‌های جهان بیت کوین را بپذیرند دریپر را امیدوار کرده است. برای او جالب است که کشورهایی مانند پاناما، اروگوئه و اوکراین قصد دارند از الگوی السالوادور پیروی کنند، جایی که بیت کوین به‌عنوان ارز قانونی پذیرفته شده است.
او تجربه دست اولی درباره تصمیم‌گیری در آمریکای جنوبی دارد. دریپر به گفت‌وگوی خود با مائوریسیو ماکری (Mauricio Macri) رئیس‌جمهور سابق آرژانتین اشاره می‌کند. دریپر اولین بار هنگامی در مورد بیت کوین با او صحبت کرد که ارزش این ارز دیجیتال ۱۰,۰۰۰ دلار بود. گفت‌وگوی بعدی آنها بر سر بیت کوین، دو سال بعد و هنگامی انجام شد که بیت کوین تا ۴,۰۰۰ دلار سقوط کرده بود. در همین زمان، ارزش ارز ملی آرژانتین یعنی پزو (Peso) از ۰.۷۵ دلار به ۰.۲۵ دلار رسیده بود. دریپر سر این موضوع با او شرط‌بندی کرد که اگر پزوی آرژانتین عملکردی بهتر از بیت کوین داشته باشد، او سرمایه‌گذاری‌اش در این کشور را دوبرابر خواهد کرد. نکته جالب ماجرا هم اینجاست که ماکری موافقت کرد.
دریپر توضیح می‌دهد:
سپس اضافه کردم، اگر بیت کوین از پزو بهتر عمل کند، باید بیت کوین را پول ملی خود کنید. اما، ماکری نگران پیامدهای صندوق بین‌المللی پول بود، دقیقاً به همان دلیلی که السالوادور با تحریم‌های بین‌المللی مواجه است.
این نگاه اشتباه است. زمانی که کشورهایی مانند السالوادور تصمیمات این چنینی بگیرند، پول هم به دنبالش خواهد آمد. من خودم و بسیاری از سرمایه‌گذاران دیگر سرمایه‌گذاری در السالوادور را ترجیح می‌دهیم.
به نظر دریپر، السالوادور تصمیم درخشانی گرفته است و مزیت پیشگامی را هم به دست خواهد آورد. نه تنها شهروندان به استفاده از ارزهای دیجیتال عادت خواهند کرد، بلکه معرفی بلاک چین هم می‌تواند به ریشه‌کنی فساد در سرتاسر کشور کمک کند.
دریپر درباره همه‌چیزِ بیت کوین خوش‌بین است. او واقعاً از این ایده که در تمام سرمایه‌گذاری‌هایش از بیت کوین استفاده کند، لذت می‌برد. او مثال می‌زند:
دوست دارم یک صندوق خطرپذیر را منحصراً با تمرکز روی بیت کوین راه‌اندازی کنم. در این حالت، فقط روی بیت‌کوین سرمایه‌گذاری می‌کنم؛ شرکت حقوق کارمندان و سود تأمین‌کنندگان را با بیت‌کوین پرداخت می‌کند و همه‌چیز از اول تا آخر روی بلاک چینی شکل می‌گیرد که قراردادهای هوشمند آن را مدیریت می‌کنند.
علاوه بر این، هنگامی که شرکت خوب می‌فروشد، تمام پول به‌طور خودکار به کیف پول بیت کوین همه واریز می‌شود. به این ترتیب، همه بدون نیاز به عوامل انتقال، لایه‌ها، حساب‌داران، دفترداران و حساب‌رسان همان چیزی را دریافت می‌کنند که قرار است داشته باشند.
اعتقاد او به بیت‌کوین باعث می‌شود با یادآوری وام‌های اخیر برنامه حفاظت از فیش حقوقی (PPP) مربوط به کووید در ایالات متحده سرش را از سر تأسف تکان بدهد و آن را فرصتی ازدست‌رفته ببیند.
این برنامه در مجموع شامل ۹۵۳ میلیارد دلار وام می‌شد که برای حفاظت از کسب‌وکارها و کارمندان انجام شد. دریپر در این مورد می‌گوید:
چرا این وام‌ها را در قالب بیت کوین پرداخت نکردند؟ آنها قرار است ۳.۴ تریلیون دلار دیگر هم خرج کنند. [با پرداخت بیت کوین] می‌توانستند ارزش پول را حفظ کنند.
به نظر دریپر، مقامات آمریکایی «از دوران اوج خود عبور کرده‌اند» و «خواهان تغییر نیستند».
اگرچه دریپر نسبت به سران دولت آمریکا بدبین است، همچنان درباره بخش فناوری و به‌ویژه کارآفرینان در این فضا هیجان‌زده است. او می‌گوید به فردی مانند فرانسیس سوارز (Francis Suarez)، شهردار میامی که سیاست‌هایی دوست‌دار ارزهای دیجیتال پیش گرفته است، به‌عنوان رئیس‌جمهور بعدی ایالات متحده رأی خواهد داد. او می‌گوید:
کسی مثل او می‌تواند مطمئن شود که آمریکا عقب نمی‌ماند.
اشتیاق دریپر به تمام حوزه‌های ارز دیجیتال
دریپر نسبت به همه‌چیز در فضای دارایی های دیجیتال، حتی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی با تمام نتایج مشکوکی که دارند، خوش‌بین و مشتاق است. او در این خصوص می‌گوید:
من همه نوآوری‌هایی را که درباره بیت‌کوین اتفاق افتاده است دوست دارم. بلاک چین، قراردادهای هوشمند، راه‌حل‌های لایه دوم، توکن‌های غیرمثلی، تمرکززدایی، بیت‌کوین کش، ریپل، الگوراند، تزوس و همه نوآوری‌های بزرگ را دوست دارم. با این حال، بیت کوین را بیشتر دوست دارم؛ زیرا کاملاً غیرمتمرکز است.
بنابراین، اگر یک دولت مانند چین به بیت کوین نه بگوید، ژاپن ظاهر می‌شود و می‌گوید که ما آن را قبول خواهیم کرد. چین به‌زودی پشیمان خواهد شد؛ زیرا تمام متخصصان خود را به ژاپن فراری داده است.
دیدگاه ایدئال دریپر نسبت به آینده، دولت و سیاستی است که در روند رشد و توسعه فناوری ارزهای دیجیتال دخالت چندانی ندارد. او دوباره از این مثال استفاده می‌کند که اگر دولت ایالات متحده سعی می‌کرد اینترنت را قانون‌گذاری کند، در این حالت:
ارزش اقتصادی از بین می‌رفت و کشور به فرار مغزها مبتلا می‌شد.
فرزندان دریپر هم در دنیای سرمایه‌گذاری دنباله‌روی پدرشان هستند؛ دخترش جسی اکنون روی شرکتی برای سرمایه‌گذاری زنان به‌نام هالوژن ونچرز (Halogen Ventures) تمرکز دارد و پسرش آدام، بنیان‌گذار شرکت سرمایه‌گذاری بوست (Boost) است و استارتاپ‌هایی را در نظر می‌گیرد که راه آینده‌ای علمی‌‌تخیلی را هموارتر می‌کنند. دریپر به هر دوی آنها افتخار می‌کند و در عین حال قاطعانه خود را یک متخصص سرمایه‌گذاری در تمام زمینه‌ها می‌داند.
دریپر اگرچه خود را یک آمریکایی آگاه می‌داند، آینده‌ای را تصور می‌کند که در آن هیچ مرزی وجود ندارد. بهعقیده او، همین حالا هم دستگاه‌هایی مانند یک گوشی هوشمند می‌توانند دنیاهایی را به روی دارندگان گوشی باز کنند. او می‌گوید:
امیدوارم نوه‌هایم روزی از من بپرسند که مرز چیست و وقتی آن را توضیح دادم، بگویند: چقدر احمقانه است، پدربزرگ!
او ادامه می‌دهد:
اگر کسی در تیمبوکتو [شهری در کشور مالی] برنامه‌نویس خوبی باشد، من او را در تیم خود می‌پذیرم. ما در حال حرکت به‌سمت دنیایی بدون مرز هستیم و این همه ناسیونالیسم و وطن‌پرستی فقط غرش یک شیر در حال مرگ است. حضور فیزیکی دیگر اهمیتی ندارد و هرچه افراد زودتر بتوانند این واقعیت را بپذیرند، برای خودشان بهتر است. اگر دولت‌ها قانون‌گذاری کنند، فقط باعث کوچ افراد به مناطقی می‌شوند که قوانین آسان‌تر یا بهتری دارند.
دریپر معتقد است این مرزها زودتر از آنچه مردم فکر می‌کنند از بین خواهند رفت. در واقع، او بر این باور است که مرزها در کمتر از پنج سال آینده کم‌کم محو خواهند شد. او توضیح می‌دهد:
ما به مرزها یا آداب و رسوم خاصی نیاز نداریم تا افراد و چیزها را در داخل یا خارج نگه داریم. مردم شهروند جهان خواهند بود و می‌توانند انتخاب کنند که به کدام دولت تعلق داشته باشند.
ارزهای دیجیتال تنها بخشی از این توسعه هستند. از دریپر بارها پرسیده شده که آیا بیت کوین خود را در ازای دریافت فیات می‌فروشد یا خیر، اما او فیات را ارز گذشته و ارز دیجیتال را ارز آینده می‌داند. او می‌گوید:
[مثل این است که بپرسید] آیا یورو خود را با دراخمای یونان یا فرانک فرانسه عوض می‌کنم یا نه؟ [هر دو ارز با یورو جایگزین شده‌اند] قطعاً خیر. من در انتظار روزی هستم که غذا و لباس و سرپناهم را با بیت کوین تهیه کنم. وقتی می‌توانم این کار را انجام دهم، چرا باید دلار نگه دارم؟
آفرین به این طرزفکروجهانبینی عالی....