چه تعداد بیت کوین وجود دارد؟ تفاوت بیت کوین‌های قابل دسترس و بیت کوین‌های استخراج‌شده

با این‌که سقف تعداد بیت کوین‌ها ۲۱ میلیون واحد است، مواردی مانند بیت کوین‌های گم‌شده، هک صرافی‌ها و کیف پول‌ها و خطاهای کاربران، به ما اطمینان می‌دهند که بخش بزرگی از این ۲۱ میلیون واحد هیچ‌گاه به چرخه واحدهای در گردش باز نمی‌گردد.

به گزارش وب‌سایت کریپتوبریفینگ، کمیابی بیت کوین یکی از جنبه‌های اصلی گزاره ارزش بیت کوین محسوب می‌شود. ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت کوین، شبکه را با سقف موجودی کمی کمتر از ۲۱ میلیون طراحی کرده است، اما بعد از محاسبه واحدهایی که برای همیشه گم شده‌اند، چه تعداد بیت کوین واقعاً در دسترس ماست؟

گم شدن بیت کوین به چه معناست؟

برخلاف پول‌های موجود در یک حساب بانکی، در صورت گم‌ شدن کلید خصوصی (Private Key) یا عبارت بازیابیِ (Seed Phrase) یک کیف پول بیت کوین، دارایی‌های موجود در آن برای همیشه از دست می‌رود. رمز کارت اعتباری یا رمز به کار برده شده در بانکداری آنلاین را به این دلیل می‌توان دوباره بازنشانی (Reset) کرد که بانک روی تمام حساب‌ها کنترل کامل دارد.

بیت کوین نوعی دارایی «خویش امانی» است، به این معنا که اگر کاربر کوین‌هایش را گم کند، بازگرداندن آن‌ها (به صاحبش) غیرممکن است. البته این در مورد کوین‌هایی که وظیفه نگهداری از آن‌ها به عهده نهاد دیگری مثل یک صرافی یا دیگر سرویس‌های ارزش‌افزوده باشد، صدق نمی‌کند.  

ساتوشی ناکاموتو، خالق بیت کوین، این طراحی (خویش امانی بودن) را عامدانه و هدفمند انجام داده است.

درصد بالایی از تعداد کل بیت کوین‌های گمشده مربوط به استخراج‌کنندگان اولیه بیت کوین می‌شود. استخراج‌کنندگان بیت کوین در روزهای ابتدایی عرضه آن، زمانی که هنوز ارزش‌گذاری نشده بود و در هیچ صرافی نقدی معامله نمی‌شد، این کار را بیشتر به‌ عنوان نوعی سرگرمی و از سر تفنن انجام می‌دادند. افراد در آن زمان به دلیل پایین بودن سختی شبکه، بیت کوین را به‌وسیله کامپیوترهای شخصی خود استخراج می‌کردند. شبکه بیت کوین در آن زمان هنوز به بلوغ نرسیده بود و بعضی‌ها که فکر می‌کردند این پول جادویی اینترنتی هیچ‌وقت ارزشی نخواهد داشت، کلیدهای خصوصی خود را حتی گاهی اوقات عامدانه پاک می‌کردند.

موجودی واقعی بیت کوین

کوین متریکز (CoinMetrics)، یک شرکت داده‌کاوی که حوزه ارزهای دیجیتال را پوشش می‌دهد، توانسته است تعداد تقریبی بیت کوین‌هایی را که برای همیشه از دسترس خارج شده‌اند محاسبه کند. این شرکت برای انجام این کار روی خروجی‌های تراکنش خرج نشده (Unspent Transaction Outputs) تحلیل دقیقی انجام داده و بیت کوین‌هایی را شناسایی کرده است که از ماه جولای سال ۲۰۱۰ به بعد، از جای خود (یک آدرس خاص) تکان نخورده‌اند.

تحقیق آن‌ها مشخص کرد که تا تاریخ نوامبر سال ۲۰۱۹ بیش از ۱٫۵ میلیون بیت کوین به‌طور کامل «سوخته» است. واژه سوخته در دنیای ارزهای دیجیتال به توکن‌هایی گفته می‌شود که برای همیشه از دست رفته‌اند و دیگر در عرضه شبکه نقشی ایفا نمی‌کنند. 

بخش جالب ماجرا، پنج عاملی هستند که در سوختن این تعداد بیت کوین نقش داشتند.

اولین عامل، ۵۰ بیت کوینی است که ساتوشی ناکاموتو هنگام استخراج اولین بلاک بیت کوین به دست آورد و هیچ‌گاه در هیچ دسته UTXO در نظر گرفته نشد. این بدان معناست که با وجود واقعی بودن تراکنش این ۵۰ بیت کوین، این کوین‌ها هیچ‌وقت وجود خارجی نداشتند. 

مورد دوم: دو نوع امضای دیجیتال شناسایی برای چهار تراکنش متفاوت وجود دارد که در آن یک ماینر پاداش بلاک خود را دریافت می‌کند.

این امضا در بلاک‌های ۹۱,۷۲۲ و ۹۱,۸۸۰ یکسان بود و همین باعث حذف شدن پاداش بلاک اول یعنی ۹۱,۷۷۲ شد. این اتفاق در مورد بلاک‌های ۹۱,۸۱۲ و ۹۱,۸۴۲ مجدداً تکرار شد. در نتیجه این خطای نرم‌افزاری (باگ)، ۱۰۰ بیت کوین از شبکه حذف شد.

مورد سوم: دو بلاک وجود دارند که در آنها ماینرها پاداش خود را دریافت نکردند و یک بلاک دیگر هم هست که در آن ماینر پاداش کارمزد تراکنش خود را دریافت نکرد. ۲۰ بیت کوین دیگر هم از این طریق گم شد.

چهارمین عامل مقدار بیت کوین‌هایی است که به آدرس‌های غیرفعال ارسال شده‌اند. همه این آدرس‌ها، به‌استثنای یکی که از عمد انجام شد، آدرس‌های جعلی بودند که باعث از دست رفتن ۲,۲۱۴ بیت کوین شد.

آخرین دلیل برای گم‌شدن بیت کوین‌ها مربوط به واحدهایی تحت عنوان «کوین‌های زامبی» می‌شود. این بیت کوین‌ها آن‌هایی هستند که در ۱۰ سال گذشته از جای خود تکان نخورده‌اند و اکثر کوین‌های استخراج‌شده‌ای که دیگر در چرخه عرضه (بیت کوین) جایی ندارند در این گروه قرار می‌گیرند. تنها داده مهم در این میان ۱٫۴۹۶ میلیون بیت کوینی است که توسط ساتوشی استخراج شد و هیچ‌وقت از آن استفاده نشده است. در واقع هیچ‌کدام از آدرس‌های ساتوشی ناکاموتو هیچ‌گاه در هیچ تراکنشی مشاهده نشده است.

تعداد بیت کوین‌های موجود در دنیا چقدر است؟

از آنجایی‌ که عدم بازگشت این ۱٫۵ میلیون بیت کوین تقریباً حتمی است، ما می‌توانیم موجودی واقعی بیت کوین در حال حاضر را با دقتی نسبی تخمین بزنیم. 

با وجود سقف ۲۱ میلیونی تعیین‌شده، در مجموع حداکثر ۱۹٫۵ میلیون بیت کوین می‌تواند وجود داشته باشد. 

داده‌های سایت کوین گکو (CoinGecko) نشان می‌دهد که از این تعداد تاکنون حدود ۱۸٫۳ میلیون بیت کوین استخراج‌ شده است. پس با این حساب، تعداد بیت کوین‌هایی که امروز در دسترس هستند ۱۶٫۸ میلیون است.

البته عوامل دیگری هم در این میان نقش دارند.

اول این‌که ما نمی‌توانیم تعداد دقیق هزاران یا میلیون‌ها بیت کوین گمشده در دهه گذشته را مشخص کنیم و عددی که داریم فقط تخمینی است.

دوم بیت کوین‌هایی است که از صرافی‌هایی مانند ام تی گاکس (Mt. Gox) و بیت فینکس دزدیده‌شده و در طول این مدت تقریباً از جای خود تکان نخورده‌اند. البته مالکان طرح پانزی پلاس توکن که بخش بزرگی از وجوه خود را در صرافی هوبی (Huobi) ذخیره کرده‌اند در این میان استثنا محسوب می‌شوند. اگرچه تخمین ارائه‌شده از سوی کوین متریکز عدد دقیق کوین‌های گم‌شده را مشخص نمی‌کند، اما می‌تواند حد زیرین مجموع کوین‌های گم شده و حد فوقانی مجموع ذخیره (قابل‌عرضه) را برای ما تعیین کند.