شناخت بیت کوین: از انسان غارنشین تا شبکه لایتنینگ

آشنایی با بیت کوین و توضیح آن برای کسانی که با یکی از مهمترین پدیده‌های ۱۰ سال اخیر آشنا نیستند، همواره کار چالش برانگیزی بوده است. در این میان هرکسی به نوبه خود تلاش کرده که بیت کوین را به زبان ساده برای همگان تشریح کند، اما عده‌ای نیز سعی کرده‌اند که از دریچه‌ای جدید به ماجرا نگاه کنند.

این مطلب که مقدمه‌ مجموعه مقاله «شناخت بیت کوین: از انسان غارنشین تا شبکه لایتنینگ» است، آغازگر مجموعه‌ای از مطالب است که انتظار می‌رود پس از مطالعه آن‌ به درک متفاوتی از بیت کوین برسید. در این مجموعه که به قلم گیاکومو زوکو (Giacomo Zucco) نوشته شده است، نگاهی اساسی به نقش مفهوم زمان، مردم و همچنین تاریخچه پول خواهیم داشت و با طرح نگاهی نو، این توالی را تا شبکه لایتنینگ بررسی خواهیم کرد. در ادامه، مقدمه این سری مقالات را از زبان نویسنده می‌خوانید.

بله، میدانم که در ذهن‌تان چه چیزی می‌گذرد: هفت مقاله در مورد تاریخ بیت کوین، آن هم با مشغله‌های دنیای امروز، شاید تیتر جاه‌طلبانه‌ای به نظر بیاید.

برای مشغله‌ها باید بگویم که آرامش خودتان را حفظ کنید، امروز دوشنبه است و تا هفته آینده دقیقا هفت روز وقت خواهید داشت تا یک قسمت از این مقالات را مطالعه کنید. هر مقاله چیزی حدود ۱,۲۰۰ کلمه است؛ این یعنی با یک حساب سرانگشتی و با احتساب سرعت معمول یک خواننده، هر مقاله ۶ – ۵ دقیقه از وقت شما را خواهد گرفت. مطمئنم که پیدا کردن این میزان زمان در طول روز، کار چندان سختی نیست. البته در پایان ۱,۲۰۰ کلمه اضافه هم خوانده‌اید، چرا که مقدمه جزو کل مقالات حساب نمی‌شوند؛ فکر کنم که گول‌تان زده باشم، پس معذرت می‌خواهم!

فکر می‌کنم که هفت مقاله برای تشریح بیت کوین کافی باشد؛ حداقل برای مرور کلی هدف اصلی ایجاد بیت کوین و دلیل این مسئله که چرا بیت کوین را این گونه ساخته‌اند، هفت مقاله کافی است. البته لازم نیست به مسائل جزئی و پیچیده‌ای نظیر فلسفه اقتصاد اتریشی، مهندسی سیستم‌های توزیع شده، توسعه نرم‌افزارهای متن باز، رمزنگاری کاربردی و امنیت اطلاعات بپردازیم.

از کلمه «شناخت» در تیتر استفاده کردم تا هم به بررسی دقیق بیت کوین اشاره داشته باشد و هم اینکه عنوان بسیاری از کنفرانس‌ها و کتاب‌های حوزه بیت کوین با عبارت‌های «استاد شدن در بیت کوین»، «برنامه‌نویسی بیت کوین»، «سرمایه‌گذاری در بیت کوین»، «فهمیدن بیت کوین» و … شروع می‌شوند و من هم خواستم تا از این قافله عقب نمانم.

دورنمای اصلی: پنج سوال اساسی

یکی از چالش‌های اصلی در توضیح و توصیف بیت کوین که شامل هدف، ساختار و شرایط گذشته و آینده آن می‌شود، انتخاب نقطه شروع است. به همین خاطر تصمیم گرفتم تا از پنج سوال اساسی کمک بگیرم: «کِی؟»، «چه کسی؟»، «چی؟»، «کجا؟» و «چرا؟».

کی؟

تصمیم گرفتم که بخش «کِی؟» را در ابتدا بیاورم تا به این وسیله چارچوبی برای اهمیت و لزوم «بلاک چین» ایجاد کنم. در واقع بلاک چین تنها یک ابزار وابسته به زمان است که برای ایجاد یک ترتیب متعارف و تاریخچه‌ای منحصر بفرد، در غیاب یک هماهنگ کننده مرکزی (متمرکز) استفاده می‌شود.

از آن جهت که کلمه بلاک چین به مفهومی گنگ و مبهم بدل شده و مورد سوء تعبیر قرار گرفته است، تصمیم گرفتم که از مفهوم بلاک چین برای تشریح سوالات مرتبط با «کِی» استفاده کنم. سوالی که اگر بخواهیم آن را دقیق مطرح کنیم به این شکل خود را نشان می‌دهد:

چه زمانی می‌توانم به طور منطقی تصور کنم که این تراکنش غیر قابل بازگشت است؟

بیت کوین تنها برای جلوگیری از «دوبار خرج کردن» (Double Spending) تراکنش‌های مجاز و تحت کنترل نگه داشتن نرخ رشد عرضه در یک سیستم غیرمتمرکز، از بلاک چین بهره می‌برد.

چه کسی؟

اما یک تراکنش مجاز چیست؟ برای توصیف مالکیت در بیت کوین و نقش امضاهای دیجیتال بخش «چه کسی؟» را ایجاد کرده‌ام. در بخش چه کسی به تشریح مقدمه‌ای از کلید عمومی و رمزنگاری آن و برخی از اقدامات عمومی امنیت سایبری می‌پردازیم.

چی؟

برای بیان تعریفی از مفاهیم «اثبات کار»، اصلاح سختی شبکه و عرضه کلِ محدودِ واحدهای مجازی بخش «چی؟» تدوین شده است. این بخش به بیان مقدمه‌ای از توابع معماگونه و برخی از تئوری‌های ارزش می‌پردازد. همچنین در بخش «چی؟» به تشریح نحوه کنترل الگوریتمی رشد عرضه نیز پرداخته خواهد شد.

کجا؟

وقتی پروسه‌های هماهنگ‌کننده در بیشتر ساختارهای متمرکز وجود دارند چرا باید خود را درگیر سیستم‌های غیرمتمرکز کنیم؟ کاملا منطقی است اگر مجبورشان کنیم از یک توالی زمان مخصوص استفاده کنند تا بتوانند هویت‌ها مختلف را مدیریت کرده یا به این وسیله قادر باشند برای کالاهای کمیاب فیزیکی رسیدهای دیجیتال صادر کنند؛ این در حالی است که برای این کارها نه بلاک چینی بسیار کارآمد نیاز است و نه به امضاهای دیجیتال و چالش‌های امنیتی که به دنبال خود راه می‌اندازند و از طرف دیگر هم روندهای کند و وقت گیر برای کشف قیمت و ارزش ذاتی کمیاب بودن دیجیتالی را تحمل نمی‌کنند. بخش «کجا؟» به دنبال رفع ابهام در خصوص فرض‌‌های تاثیر گذارمان نسبت به سیستمی بدون خطاست که برای فرار کردن از شر سانسورهای سیستم‌های متمرکز قبل از بیت کوین مانند E-gold است.

چرا؟

حالا دلیل این همه سانسور چیست؟ اینجاست که به بخش «چرا؟» می‌رسیم. در بخش «چرا؟» به روند تحولات پول (از لحاظ استدلالی) خواهیم پرداخت. از ذخیره کالاهای مصرفی تا مبادله کالا به کالا، کالا به‌عنوان پول، بانکداری رایگان و در نهایت به پول‌های رایج انحصاری‌شده می‌رسیم. روند جواب به سوالات به شکل زیر خواهد بود؛ از سمت چپ شروع می‌کنیم، چرا که پیش نیاز سمت راستی‌ها هستند.

به‌روزرسانی: چهار سوال اساسی، دو نقشه

مدل ارائه شده دارای دو اشکال است، اولین آن در خصوص ترتیب‌بندی است. هر بخش به نوعی ایجاد شده‌ است که ملزوم دیگری باشد، اما تصویر زمانی کامل می‌شود که به قطعه پایانی پازل برسیم. از همین رو تصمیم به وارونه سازی مدل ساخته‌شده کردیم. بدین ترتیب از تاریخچه پول و بخش «چرا؟» کارمان را آغاز می‌کنیم به بخش «کجا؟» و تلاش‌های ناموفق در ساخت نمونه‌های جایگزین متمرکز می‌رسیم و سپس به ایجاد ارزش در «چی؟» خواهیم رسید. در نهایت با مفهوم مالکیت غیرمتمرکز و انتقال آن در «چه کسی؟» آشنا خواهیم شد تا در نهایت به توالی زمانی مخصوص و بخش «کِی؟» برسیم.

مشکل دوم حجم اطلاعاتی است که در بخش «چرا؟» به آنها می‌پردازیم. این بخش به بخش‌های کوچکتر زیادی قابل تقسیم است و حتی می‌توان در بخش‌های دیگر نیز به آن پرداخت. مثلا صحبت در خصوص پس انداز و سرمایه‌گذاری در بخش «کی؟»، تبادل و ویژه کاری در بخش «کی؟»، صحبت در خصوص پوشش و نقدینگی در بخش «چی؟» و همچنین توضیحاتی در ارتباط با مجازی سازی ارزش به‌وسیله اعتماد به نهادی متمرکز در بخش «کجا؟» آنها را بررسی می‌کنیم، از جمله بحث‌هایی هستند که می‌توان در بخش‌هایی دیگر نیز آنها را تشریح کرد.

فائق آمدن بر چنین مشکلاتی نیازمند آن است که شما مخاطبان با ذهنی باز مطالبی که از انسان غارنشین تا بانک‌های مرکزی برای شما آماده کرده‌ام را مطالعه کنید. آن زمان نمی‌شد آنها را با بهانه بلاک چین زیاد معطل نگه داشت، ولی حالا امکان این مسئله وجود دارد. به عبارت دیگر شما تا رسیدن به اولین بخش از اطلاعات در خصوص رمزنگاری باید چهار مقاله را بخوانید!

اولین بخش از این مقالات را به خوردن ماهی توسط انسان غارنشین تا سیستم‌های مالی امروزی اختصاص داده‌ام و آن را «نقشه الف» می‌خوانم، چرا که بیانگر اولین تلاش انسان در جهت ایجاد یک نظام پولی و مالی متمرکز است که در نهایت پایانی ناخوشایندی با نام «پول فیات» را به همراه داشت.

بخش دوم «نقشه ب» نام دارد و «ب» یعنی بیت کوین. بخش دوم با وضعیت اسف بار نظام‌های مالی مدرن آغاز می‌شود و به توسعه هنرمندانه بیت کوین می‌رسد. بخش «کجا؟» نقطه تقاطع میان دو نقشه است و می‌توان آن را به شکل زیر ترسیم نمود.

هشدار

در این رشته مقالات، معمولا قیاس‌های مفهومی را بر دقت فنی و اقتصادی ارجح قرار می‌دهم. به‌عبارت‌دیگر برای من ارتباطات منطقی از توالی زمانی در دنیای واقعی اهمیت بیشتری دارد و این مسئله هم در خصوص تاریخچه پول و توسعه فنی این قبیل نظام‌ها نیز صدق می‌کند. پس وقتی کلمات من در آوردی و سیل انتقاداتم به برخی از مفاهیم را مشاهده کردید، تعجب نکنید. در نهایت نقشه کلی توضیحات، شکلی مانند تصویر زیر به خود خواهد گرفت.

اولین قسمت از مجموعه «شناخت بیت کوین» را هفته آینده دوشنبه بخوانید.