۴ دروغ بزرگی که بانک‌ها درباره بیت کوین گفته‌اند

در سال‌های اخیر و هم‌زمان با فراگیری بیت کوین و ارزهای دیجیتال در سراسر جهان، بانک‌های مرکزی، سازمان‌های دولتی و نهادهای بین‌المللی همواره تلاش کرده‌اند نقاط ضعف بیت کوین را برجسته‌تر کنند. اما این انتقادات تا چه حد درست هستند و سازمان‌ها با چه هدفی این موضوعات را مطرح می‌کنند؟

به گزارش کریپتو نیوز، بانک‌های مرکزی هنوز در سال ۲۰۲۱ نمی‌‌توانند بیت کوین را به‌درستی درک کنند. با اینکه بسیاری از آنها در گذشته بیت کوین را حباب و یک دارایی بی‌ثبات خوانده و این ارز دیجیتال را به‌طور کامل رد کرده بودند، بیت کوین همچنان به حرکت رو به‌ رشد خود در قیمت، پذیرش عمومی و دیگر معیارهای حائز اهمیت ادامه می‌دهد.

با رشد گسترده قیمت بیت کوین در سال‌های گذشته، بانک‌های مرکزی بار دیگر در حال بدگویی از این ارز دیجیتال هستند و این در حالی است که همین بانک‌ها در اغلب موارد در توسعه ارز دیجیتال ملی خود، استفاده از فناوری بلاک چین را تبلیغ می‌کنند.

در ادامه قصد داریم نگاه دقیق‌تری به این اظهارنظرها بیندازیم و ببینیم که بانک‌های مرکزی در رابطه با بیت کوین مرتکب چه اشتباهاتی می‌شوند.

۱. بیت کوین بسیار ناپایدار است و برای ذخیره ارزش مناسب نیست!

انتقادی که نه فقط بانک‌های مرکزی، بلکه طیف گسترده‌ای از افراد مردد نسبت به بیت کوین دارند، این است که بیت کوین بسیار ناپایدار‌تر از آن است که بتواند به‌عنوان ابزاری برای ذخیره ارزش عمل کند.

برای مثال، جروم پاول (Jerome Powell)، رئیس بانک مرکزی آمریکا، در مارس (اسفند) سال جاری و در جریان رویدادی که بانک تسویه‌حساب‌های بین‌المللی برگزار کرد، گفت:

ارزهای دیجیتالی [مانند بیت کوین]، که آنها را دارایی دیجیتال می‌نامیم، بسیار ناپایدار هستند و به همین دلیل، واقعاً به‌عنوان یک ذخیره ارزش مفید نیستند.

بسیاری از سرمایه‌گذاران بلندمدت این نظریه را که بیت کوین کاربردی به‌عنوان ذخیره ارزش ندارد رد می‌کنند. قیمت بیت کوین در کوتاه‌مدت می‌تواند واقعاً ناپایدار باشد، اما کسانی که بیت کوین‌های خود را از ابتدا تا انتهای چرخه‌‌های هاوینگ (تقریباً هر ۴ سال یک‌بار) نگه داشته‌اند، هرگز پولی از دست نداده‌اند. همه در این مورد اتفاق نظر دارند که قیمت بیت کوین می‌تواند در کوتاه‌مدت بسیار ناپایدار باشد، با این حال بسیاری از سرمایه‌گذاران بیت کوین تمایل دارند این ویژگی را کاملاً نادیده بگیرند و به بیت کوین به‌عنوان یک پس‌انداز بلندمدت نگاه کنند.

بیت کوین زمانی که بیش از ۶۰,۰۰۰ دلار ارزش داشت تا نزدیکی ۳۰,۰۰۰ دلار سقوط کرد و در ادامه هم توانست قیمت خود را تا سطح ۵۰,۰۰۰ دلار بازیابی کند. اما باید توجه داشت که حتی با در نظر گرفتن قیمت‌های فعلی هم بیت کوین همچنان از سال گذشته تاکنون حدود ۲۵۰ درصد و در ۵ سال گذشته بیش از ۶,۰۰۰ درصد بازدهی داشته است.

از آنجا که بازار هنوز نمی‌داند باید چگونه این دارایی جدید را که در گذشته وجود نداشته ارزش‌گذاری کند، نوسانات کوتاه‌مدت بیت کوین می‌تواند بسیار قابل‌توجه باشد. علاوه بر این، نوسانات قیمت بیت کوین در ۵ سال اخیر، در مقایسه با ۵ سال اول راه‌اندازی این ارز دیجیتال بسیار کمتر شده است. اینکه یک دارایی کاملاً جدید بتواند بدون نوسان قیمت از صفر به ۱۰,۰۰۰ دلار برسد، در واقعیت شدنی نیست.

رابرت کاپلان (Robert Kaplan)، رئیس دفتر فدرال رزرو در دالاس، با نظر جروم پاول درباره بیت کوین مخالف است.

کاپلان در جریان رویداد بیت کوین که اوایل سال جاری به میزبانی دانشگاه «Texas A&M» برگزار شد گفت:

واضح است که [بیت کوین دارایی با قابلیت] ذخیره ارزش است. [با این حال] مشخصاً، تغییرات قیمت بیت کوین به قدری زیاد است که می‌تواند از فراگیرشدن آن به‌عنوان یک ابزار معاملاتی و پذیرش گسترده [توسط سازمان‌ها و دولت‌ها] جلوگیری کند.

۲. بیت کوین پشتوانه و ارزش ذاتی ندارد؛ دلار و طلا چطور؟

انتقاد دیگری که از بیت کوین می‌شود و با فرضیه کاربرد نداشتن آن به‌عنوان ذخیره ارزش هم ارتباط نزدیکی دارد، این است که می‌گویند بیت کوین دارای ارزش ذاتی نیست. جروم پاول در جریان رویداد بانک تسویه‌حساب‌های بین‌المللی گفته بود بیت کوین هیچ پشتوانه‌ای ندارد.

به‌عقیده او استیبل کوین‌ها در مقایسه با ارزهای دیجیتال اصیلی مانند بیت کوین پیشرفته‌تر هستند، آن هم به این دلیل که با ارزهای حاکمیتی کشورهای مختلفی مانند دلار ایالات متحده پشتیبانی می‌شوند. به همین خاطر پاول معتقد است که بیت کوین بیشتر شبیه به طلا است تا دلار. جیمز بولارد (James Bullard)، رئیس دفتر فدرال رزرو در سنت لوئیس، هم با مقایسه پاول موافق است.

بولارد اوایل سال جاری در مصاحبه‌ای با شبکه سی‌ان‌بی‌سی (CNBC) گفت:

آنها بیت کوین را به‌عنوان رقیب طلا توصیف می‌کنند و شاید بهتر باشد که این طور به آن فکر کنیم.

بانک‌های مرکزی سراسر جهان هم از این نظریه که بیت کوین ارزش ذاتی ندارد حمایت کرده‌اند. بانک مرکزی اتحادیه اروپا در ماه مه (اردیبهشت) گزارشی را منتشر کرد که در آن بیت کوین را با حباب کمپانی انگلیسی ساوت سی (South Sea) مقایسه کرده بود. حباب دریای جنوب به بحران مالی اشاره دارد که این شرکت انگلیسی در قرن ۱۸ میلادی با آن مواجه شده بود. در سال ۱۷۱۱ سهام کمپانی ساوت سی با قیمت ۱,۰۰۰ پوند معامله می‌شد و ۹ سال پس از آن در سال ۱۷۲۰ ارزش سهام این شرکت به صفر رسید.

لوئیس گوئیندوس (Luis Guindos)، معاون رئیس بانک مرکزی اتحادیه اروپا، پیش‌تر به بلومبرگ گفته بود که خرید ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری واقعی محسوب نمی‌شود، چراکه ویژگی‌های فاندامنتال بسیار ضعیفی دارند. اندرو بیلی (Andrew Bailey) رئیس بانک مرکزی انگلیس هم از این عقیده حمایت کرده است.

او ماه مه (اردیبهشت) در یک کنفرانس خبری گفته بود:

[ارزهای دیجیتال] هیچ ارزش ذاتی ندارند. این بدان معنا نیست که به مردم بگوییم آنها را ارزشمند ندانید، زیرا این ارزها می‌توانند ارزش [وابسته به عوامل] بیرونی داشته باشند. با این حال ارزش ذاتی ندارند.

اگر بخواهیم صادقانه بگوییم، این انتقاد تقریباً درست است. بیت کوین ارزش ذاتی ندارد و قیمت بالای آن تنها به این خاطر است که مردم آن را ارزشمند می‌دانند؛ هرچند که دلیل این ارزش‌گذاری به ویژگی‌های ذاتی بیت کوین بازمی‌گردد. با این حال مسئله نبود ارزش ذاتی که از آن برای انتقاد از بیت کوین استفاده می‌کنند، درباره گزینه‌هایی مانند طلا و دلار آمریکا هم صدق می‌کند.

دلار آمریکا ارزش دارد چون دولت این کشور گفته است ارزش دارد و مردم هم آن را پذیرفته‌اند. اگر بیشتر مردم تصمیم بگیرند سرمایه‌ خود را به‌جای تبدیل کردن به دلار، به بیت کوین اختصاص دهند، دلار هیچ ویژگی ذاتی‌ای ندارد که بتواند از آن در برابر چنین حملاتی محافظت کند. با این حال اگر روزی چنین اتفاقی بیفتد، دولت آمریکا با توجه به حقی که در استفاده از خشونت دارد، می‌تواند با زور از بیت کوین پیشی بگیرد.

همچنین بخوانید: آیا بیت کوین ارزش ذاتی دارد؟

به‌طور مشخص، هنوز دلایل اساسی متعددی وجود دارند که هم دلار و هم بیت کوین در حال حاضر ارزشمند تلقی شوند.اغلب گفته می‌شود که پشتوانه دلار آمریکا، ایمان قوی و اعتباری است که دولت این کشور به آن می‌دهد و نیازی که برای پرداخت مالیات با این ارز وجود دارد که البته چیز خوبی هم هست.

با این حال بیت کوین هم ویژگی‌های فاندامنتال خاص خود را دارد که شامل سیاست پولی فسادناپذیر، داشتن موانعی برای جلوگیری از توقیف دارایی اشخاص و پرداخت‌های آنلاین غیرقابل سانسور است.

برای جمع‌بندی این بخش باید بگوییم که نظر پاول در رابطه با پشتوانه‌نداشتن بیت کوین نمی‌تواند به‌عنوان یک ویژگی منفی در نظر گرفته شود، چراکه این موضوع یکی از ویژگی‌های اصلی سیستم این ارز دیجیتال است. اگر بیت کوین با استفاده از دارایی‌های حقیقی و یا توسط یک عرضه‌کننده متمرکز پشتیبانی شود، خطر نقض تعهدات طرف مقابل در معاملات افزایش می‌یابد؛ مشکلی که استیبل کوین‌ها با آن درگیر هستند و بیت کوین به طور کامل آن را حل کرده است.

۳. شبکه بیت کوین انرژی زیادی مصرف می‌کند

انتقاد دیگری که پاول نسبت به بیت کوین مطرح کرده مصرف زیاد انرژی است. سخنگوی بانک جهانی که با وجود مخالفت‌های اتحادیه اروپا، میلیارد‌ها دلار در صنایع مرتبط با سوخت‌های فسیلی سرمایه‌گذاری کرده، به رویترز گفته است که نگرانی از پیامدهای زیست‌محیطی استخراج یکی از دلایلی بود که باعث شد این نهاد بین‌المللی فعال در امور مالی، با السالوادور در مورد پذیرش بیت کوین به‌عنوان ارز قانونی خود همکاری نکند.

علاوه بر این، فابیو پانتا (Fabio Panetta)، عضو هیئت‌مدیره بانک مرکزی اروپا، در ماه مه (اردیبهشت) گفته بود:

مصرف بالای انرژی و دی‌اکسیدکربن حاصل از استخراج ارزهای دیجیتال، می‌تواند فعالیت‌های مربوط به حفظ محیط زیست [برای نسل‌های آینده] را تضعیف کند. [شبکه] بیت کوین به‌تنهایی بیشتر از کشور هلند برق مصرف می‌کند. کنترل و محدودکردن تأثیرات زیست‌محیطی ارزهای دیجیتال، از جمله قانون‌گذاری و اخذ مالیات، باید توسط نهادهای بین‌المللی مورد بحث قرار گیرد.

بانک مرکزی اروپا اخیراً اعلام کرده بود که مصرف انرژی ارز دیجیتال ملی آنها در مقایسه با بیت کوین ناچیز خواهد بود.

تابستان امسال هم بانک تسویه‌حساب‌های بین‌المللی در گزارشی اعلام کرد:

بیت کوین ویژگی‌های زیادی ندارد که در جهت منافع عمومی باشد، مخصوصاً وقتی که مصرف بالای انرژی آن را هم در نظر می‌گیریم.

گفته‌های بانک تسویه‌حساب‌های بین المللی یک نمونه بارز از مشکلات زیست‌‌محیطی است که به بیت کوین نسبت داده می‌شود. این دلایل را تنها افرادی می‌پذیرند که تصور می‌کنند وجود بیت کوین هیچ خاصیتی ندارد.

کسی که ارزش بیت کوین را درک نمی‌کند مطمئناً این استدلال را خواهد داشت که مصرف انرژی برای استخراج بیت کوین فایده‌ای ندارد؛ درست مانند شخصی که کریسمس برایش بی‌اهمیت است و تصور می‌کند مصرف انرژی برای چراغ‌های کریسمس کار بیهوده‌ای است.

چنین استدلالی به طرز فکر افراد بستگی دارد. مشخصاً کسانی که بیت کوین دارند می‌دانند که برخوردار بودن از یک سیستم مالی غیرسیاسیِ بین‌المللی ارزش مصرف کردن انرژی را دارد.

رسانه‌ها به شکلی اغراق‌آمیز در رابطه با آسیب‌زدن بیت کوین به محیط زیست صحبت می‌کنند. بسیاری از برآوردها که مصرف انرژی شبکه بیت کوین در آینده را اندازه‌گیری می‌کنند، دچار اشتباهات اساسی هستند که از جمله این موارد می‌توان به نادیده‌گرفتن راهکارهای لایه دوم مانند شبکه لایتنینگ و تصور اشتباه در مورد انجام تمامی تراکنش‌ها در شبکه اصلی اشاره کرد.

دلایل بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد تأثیرات زیست‌محیطی بیت کوین در شرایطی که به‌عنوان یک استاندارد پولی به طور گسترده پذیرفته شده باشد، بسیار کمتر از سیستم مالی فعلی جهان و استاندارد مبتنی بر طلا خواهد بود. شرکت‌های آرک اینوست (ARK Invest) و اسکوئر (Square) هم اخیراً با همکاری یکدیگر مقاله‌ای را منتشر کرده‌اند که تأثیر استخراج بیت کوین بر اقتصاد انرژی‌های تجدیدپذیر را مورد بررسی قرار می‌دهد.

۴. بیت کوین ابزاری برای مجرمان است

سخنگوی بانک جهانی که پیش‌تر گفته بود تأثیرات زیست‌محیطی استخراج باعث شده تا این نهاد بین‌المللی با السالوادور در پذیرش بیت کوین به‌عنوان ارز قانونی این کشور همکاری نکند، گفت نبود شفافیت یکی از مشکلات بالقوه بیت کوین است. بانک تسویه‌حساب‌های بین‌المللی هم در همان گزارشی که در بخش قبلی راجع به آن صحبت کردیم، مسئله استفاده از بیت کوین در پول‌شویی و حملات باج‌افزاری را بررسی کرده است.

اما شاید بتوان گفت شدیدترین انتقاد از بیت کوین به‌خاطر استفاده از آن توسط مجرمان، مربوط به کریستین لاگارد (Christine Lagarde)، رئیس بانک مرکزی اروپا باشد.

لاگارد ماه ژانویه (دی ۹۹) در مصاحبه با رویترز گفته بود:

[بیت کوین] یک دارایی به‌شدت پرریسک است که در انجام کسب‌وکارهای جالبی به کار رفته است و [البته] به‌خاطر [تسهیل] فعالیت‌های مربوط به پول‌شویی کاملاً سزاوار سرزنش است.

رئیس بانک مرکزی اروپا که خود در گذشته بنا به دلایلی از سوی دادگاه متهم شده، گفته است باید برای بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال قوانین بین‌المللی تنظیم شود تا از دسترسی افراد به کسانی که در سراسر جهان از ارزهای دیجیتال برای دورزدن مقررات مربوط به ارائه گزارش‌های مالیاتی استفاده می‌کنند جلوگیری شود.

لاگارد افزود:

بیت کوین ارز دیجیتالی است که لیبرتاریسم‌ها (اختیارگرایان) آن را در سال ۲۰۰۹، با هدف ساخت جهانی غیرمتمرکز و کاملاً ناشناس ارائه کردند.

اظهارنظرهای لاگارد نشان از درک او نسبت به زمینه‌های سیاسی شبکه بیت کوین دارد. با این حال یک سیستم مالی دیجیتال که ناشناس و غیرمتمرکز نباشد هم پیامدهای اجتماعی خاص خود را دارد. شاید بهترین توضیح برای پیامدهای چنین سیستمی از سوی آگوستین کارستنز (Agustin Carstens)، مدیرکل بانک تسویه‌حساب‌های بین‌المللی ارائه شده باشد. او در اکتبر سال ۲۰۲۰ (مهر ۹۹) در جریان یکی از رویدادهای صندوق بین‌المللی پول، پول‌های نقد فیزیکی کنونی و ارزهای دیجیتال ملی آینده را با هم مقایسه کرد.

بیت کوین مدت‌هاست که به‌عنوان یک گزینه برای مقابله با جامعه‌ای شناخته می‌شود که استفاده از اشکال فیزیکی پول در آن جایی ندارد و پر از بی‌عدالتی است. در چنین جامعه‌ای چیزی به نام امنیت مالی و مالکیت بر دارایی وجود ندارد.

کنترل کامل دولت‌ها بر سیستم مالی دیجیتال، اجرای سیاست‌هایی پولی تورم‌زا، تصرف دارایی مردم و سانسور تراکنش‌ها را راحت‌تر از قبل می‌کند و صاحبان قدرت تمام این کارها را به بهانه محافظت از مردم در برابر مجرمان اینترنتی انجام خواهند داد.

همچنین بخوانید: نابودی اقتصاد جهان با پول‌های دولتی: ابرتورم روم باستان و شباهت آن به امروز

در حال حاضر بسیاری از کشورهای جهان مشغول تنظیم چهارچوب‌های قانونی برای حوزه ارزهای دیجیتال هستند. تنها یک نگاه اجمالی به اتفاقات امسال نشان می‌دهد که دولت‌ها چقدر تلاش کرده‌اند تا کنترل کامل خود را بر سیستم مالی دیجیتال حفظ کنند.