بزرگ‌ترین اشتباهات تازه‌کارها در دنیای ارزهای دیجیتال

جذابیت ارزهای دیجیتال، روز‌به‌روز در حال افزایش است. از یک سو، بالا‌رفتن آگاهی عمومی و افزایش پذیرش این نوع ارزها، باعث شده قیمت آن‌ها هم افزایش پیدا کند. از سوی دیگر اما، این حوزه همچنان برای تازه‌واردان، دلهره‌آور و ترسناک است؛ چراکه بیشتر فرایندها و اصطلاحات، ملموس و واضح نیستند. به‌طور خلاصه دسته‌گل به آب دادن در این حوزه بسیار راحت است؛ بنابراین برای کمک به کسانی که نمی‌خواهند تجربه‌های گران‌قیمت را از مسیری سخت به دست آورند، در این مقاله، اشتباهات رایج و پرهزینه‌ای را که معمولاً تازه‌واردان حوزه ارزهای دیجیتال مرتکب آن می‌شوند، توضیح داده‌ایم.

درگیر فومو نشوید

فومو (FOMO) یا ترس از جا ماندن، از سرواژه‌های عبارت انگلیسی fear of missing out تشکیل شده و اصطلاحی رایج در حوزه ارزهای دیجیتال است. این اصطلاح انگیزه خرید ارزهای دیجیتال را هنگامی که بازارها در حال پامپ‌ شدن هستند، توصیف می‌کند.

این در حالی است که عقل سلیم می‌گوید افزایش قیمت‌ها به نقطه‌ای رسیده که بسیاری در پی کسب سود و خروج از بازار هستند و منطقی است برای ورود به بازار، منتظر کاهش قیمت‌ها ماند. بسیاری از تازه‌واردان نمی‌توانند با این احساس خود مبارزه کنند که از این ضیافت جا مانده‌اند. ظاهراً تا بخواهید خود را به این قافله برسانید، دیگر خیلی دیر شده است.

به یاد داشته باشید:

هرچقدر روند صعودی شدیدتر و قابل‌توجه‌تر باشد، احتمال بازگشت و اصلاح مجدد قیمت بیشتر است؛ اما اگر تسلیم احساسات خود شدید و خرید کردید، لطفاً از فروش هیجانی خودداری کنید و اشتباه دوم را مرتکب نشوید.

هیچ چیز را هیجانی نفروشید

هنگام معامله در بازار بی‌ثباتی مانند ارزهای دیجیتال، باید قلب بزرگی داشته باشید. اغلب مبتدیان با دیدن اولین کندل قرمز بزرگ، دستپاچه می‌شوند و دکمه فروش را می‌زنند.

شما با استفاده از حد ضرر یا همان استاپ لاس (Stop Loss)، می‌توانید جلوی ضرر بیشتر خود را بگیرید. برای این کار شما باید قبلاً در مورد آن تصمیم گرفته و استراتژی خود را تعیین کرده باشید؛ نه اینکه وقتی در حال تماشای آب‌رفتن سرمایه‌تان هستید، واکنشی نسنجیده و بی‌ملاحظه از خود نشان دهید.

ارزهای دیجیتال بی‌ثبات هستند و اگر نمی‌توانید با این مسئله‌ کنار بیایید، نباید در این حوزه سرمایه‌گذاری کنید. هیچ تضمینی وجود ندارد که روند نزولی معکوس شود، اما بیت کوین در طول تاریخ کوتاه خود با سقوط‌های قیمتی متعددی مواجه شده و پس از آن اوج تاریخی جدیدی را ثبت کرده است.

وحشت نکنید؛ هر موقع احساس کردید زمان مناسبی برای کسب سود یا متوقف‌کردن ضرر است، بفروشید؛ اما اقدام ناشی از ترس و چک‌کردن مداوم قیمت‌ها اشتباه است.

نوسانات را دست‌کم نگیرید

هر چیز درخشانی، طلا نیست. اغلب ارزهای دیجیتال بی‌ثبات هستند و حتی محبوب‌ترین ارزها مانند بیت کوین و اتر هم از این قاعده مستثنی نیستند. تغییر قیمت ۵ تا ۱۰ درصدی طی یک روز، اتفاقی کاملاً معمولی در بازار ارزهای دیجیتال است. بیت کوین در ماه مارس سال ۲۰۲۰ (اسفند ۱۳۹۸)، فقط طی چند روز ۵۰ درصد ارزش خود را از دست داد.

بازار همیشه چه به سمت بالا و چه به سمت پایین در حال حرکت است. این احتمال وجود دارد که بازار ارزهای دیجیتال برای ماه‌ها و سال‌ها نزولی باقی بماند؛ بنابراین اگر در حال ورود به صنعت ارزهای دیجیتال هستید، برای نوسانات شدید و بازارهای خرسی آماده باشید.

به قول یکی از کاراکترهای سریال تلویزیونی مندلورین (Mandalorian)، «رسم روزگار اینه»! پس آماده باشید؛ چون به‌یکباره همه چیز ترسناک و زشت می‌شود و در عین حال، یادتان باشد:

تاریک‌ترین ساعت شب، درست قبل از سپیده‌دم است.

به اعصاب خود رحم کنید و هر ۵ دقیقه یک‌بار قیمت‌ها را چک نکنید

سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال، برخی مواقع و به‌ویژه هنگامی که قیمت‌ها بالا می‌رود و ثروت خالص شما هم افزایش پیدا می‌کند، می‌تواند بسیار هیجان‌انگیز باشد. اولین باری که چنین چیزی را تجربه می‌کنید، سطح دوپامین مغزتان به‌شدت بالا می‌رود و احساس سرخوشی زیادی به شما دست می‌دهد و حتی بدون اینکه خودتان متوجه شوید، هر ۵ دقیقه یک‌بار قیمت‌ها را بررسی می‌کنید تا چنین احساسی مجدداً به سراغتان بیاید.

زمانی که روی دیگر سکه نشان داده شود، احتمالاً ناامید خواهید شد و بدتر از آن احساس درماندگی و یأس می‌کنید. ارزهای دیجیتال نوسانی هستند و چک‌کردن قیمت‌ها در فواصل زمانی کوتاه، مثل این است که خود را مجبور به سوارشدن در یک ترن هوایی کنید! پس بهتر است که این موضوع را در پس‌زمینه ذهن خود قرار دهید و در فواصل طولانی‌تری قیمت‌ها را چک کنید (اگر یک تریدر روزانه هستید، این توصیه را جدی نگیرید).

این کار مانند مراقبت‌کردن از یک گیاه است؛ با این تفاوت که بیت کوین به آبیاری منظم احتیاجی ندارد و فقط برای ایمن نگه‌داشتن آن باید حواستان به آن باشد.

از کلیدهای خصوصی خود محافظت کنید

کاربران ارزهای دیجیتال برای محافظت از سرمایه‌های‌شان، باید از امنیت کلید خصوصی خود اطمینان حاصل کنند. کلید خصوصی یک رشته طولانی و منحصربه‌فرد از کاراکترهاست که دسترسی به وجوه را امکان‌پذیر می‌کند. کلید خصوصی می‌تواند در یک عبارت بازیابی (Seed Phrase) خلاصه شود. عبارت بازیابی، کلمات منحصربه‌فردی هستند که کلید دسترسی به گنجینه ارزهای دیجیتال شما به حساب می‌آیند. این عبارات معمولاً بیت ۱۲ تا ۲۴ کلمه هستند.

کلید خصوصی و عبارت بازیابی، سرمایه شما را از گزند کلاه‌برداران و هکرها مصون نگه می‌دارد؛ بنابراین نباید هرگز آن را با کسی به اشتراک بگذارید. برای دریافت هیچ خدمتی، نیازی به فاش‌کردن این دو مورد نیست، پس فریب نخورید.

یک مثال کلاسیک از چنین اشتباهی در سال ۲۰۱۵ (۱۳۹۳) و در تلویزیون بلومبرگ رخ داد. مجری برنامه به دو مجری دیگر یک بسته حاوی کد کیوآر (QR code) داد که مقداری بیت کوین در آن بود. یکی از آن‌ها هدیه را باز کرد و کد کیوآر کلید خصوصی با کیفیت اچ‌دی (HD) در تصاویر تلویزیونی به نمایش درآمد. یک کاربر شبکه اجتماعی ردیت با اسکن کد، هدیه را دریافت کرد. درس این ماجرا این است که همواره کلید خصوصی خود را خصوصی نگه دارید.

نه؛ لازم نیست یک واحد کامل از یک ارز را بخرید

اغلب تازه‌واردان فکر می‌کنند اگر بخواهند وارد فضای ارزهای دیجیتال شوند، باید هزاران دلار برای خرید یک بیت کوین هزینه کنند. این موضوع نه‌تنها یک سوءبرداشت است، بلکه یک مانع روانی برای پذیرش ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود. در هر حال چنین چیزی صحت ندارد.

بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال تعویض‌پذیر، قابل‌تبدیل به واحد‌های کوچک‌تر هستند (دقت کنید؛ این ویژگی شامل توکن‌های غیرمثلی نمی‌شود). برای مثال یک بیت کوین را می‌توان به ۱۰۰ میلیون ساتوشی (کوچک‌ترین واحد بیت کوین) تقسیم کرد. کاربران می‌توانند با خرید چند صد ساتوشی، به دنیای ارزهای دیجیتال پا بگذارند.

کدهای بازیابی دوعاملی خود را ذخیره کنید

استفاده از تأیید هویت دو عاملی (2FA) برای محافظت از خدمات حساب‌های متمرکز (نظیر برنامه‌ها و یا صرافی‌های امانی) و همچنین امنیت شخصی ضروری است. با این حال کاربران ارزهای دیجیتال معمولاً فراموش می‌کنند که از اطلاعات موردنیاز خود نسخه پشتیبان تهیه کنند تا اگر به هر دلیلی (مثل گم‌کردن گوشی، سرقت و یا ارتقای نرم‌افزاری) دسترسی‌شان به تلفن همراه خود مسدود شد، مشکلی برایشان به وجود نیاید.

شما بدون داشتن این اطلاعات، برای اثبات اینکه صاحب حقیقی یک حساب هستید، با مشکلات فراوانی مواجه خواهید شد. باید انتظار این را داشته باشید که یک ویدیو ضبط کنید، تاریخ آن روز را بگویید، گذرنامه خود و یک متن دست‌نویس را در دست داشته باشید و احتمالاً شجره‌نامه خانوادگی‌تان را هم تهیه کنید (این مورد آخر شوخی بود!) تا بتوانید احراز هویت خود را مجدداً انجام دهید. پس همیشه از کدهای بازیابی خود نسخه پشتیبان تهیه کنید.

حواستان باشد؛ وجوه را به آدرس اشتباه نفرستید

تراکنش‌های بلاک چین برگشت‌ناپذیر هستند. اگر تراکنشی انجام دهید و کاشف به عمل بیاید که اشتباهی رخ داده است، هیچ راهی برای اینکه بتوانید ارزهای دیجیتال خود را پس بگیرید، وجود ندارد. علاوه بر این هیچ قانونی وجود ندارد که نفر سوم را موظف به بازگرداندن وجوه کند.

بنابراین باید دقت زیادی در ارسال ارزهای دیجیتال به آدرس‌های صحیح و همچنین ارائه آدرس صحیح به دیگران برای دریافت وجوه، به خرج دهید.

از برچسب‌های آدرس برای به حداقل رساندن خطاها استفاده کنید و همچنین خود را به استفاده از تگ‌های آدرس (Memo) برای تشخیص دقیق آدرس‌های مقصد، عادت دهید؛ چراکه ارزهای دیجیتالی نظیر ایکس‌آرپی، استلار و ایاس برای تشخیص هویت گیرنده تراکنش به آن نیاز دارند. برای انتقال هر یک از این ارزهای دیجیتال، شما مجبور هستید یک برچسب مقصد وارد کنید؛ در غیر این صورت، تراکنش ممکن است با مشکل مواجه شده و یا به‌طور کلی از دست برود.

بدون هیچ دانشی وارد بازار ارزهای دیجیتال نشوید

بازار ارزهای دیجیتال تفاوت قابل ملاحظه‌ای با بازارهای مالی سنتی دارد. این صنعت به‌سرعت پیشرفت می‌کند و به‌روزرسانی‌ها به‌طور مداوم قوانین بازی را تغییر می‌دهند. ضروری است خود را با دنیای ارزهای دیجیتال آشنا کنید تا بدانید در کجا سرمایه‌گذاری می‌کنید.

وقتی این فناوری را درک کردید، می‌توانید قبل از سرمایه‌گذاری در ارز یا پروژه‌ای، وایت پیپر (Whitepaper) آن را مطالعه کرده، موارد کاربرد آن را شناخته و از این موضوع اطمینان حاصل کنید که به‌صورت تصادفی بر روی ارزی سرمایه‌گذاری نمی‌کنید. افراد زیادی بدون رعایت کردن قانون DYOR که یکی از مهم‌ترین قوانین در دنیای ارزهای دیجیتال است، وارد این حوزه می‌شوند.

DYOR مخفف عبارت Do Your Own Research است و یعنی: «خودت راجع بهش تحقیق کن».

در دام کلاهبرداران نیفتید

ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال هم‌اکنون از دو تریلیون دلار عبور کرده و طبیعی است در جایی که ثروت زیادی وجود دارد، افرادی بخواهند برای به دست آوردن آن دست به کلاه‌برداری بزنند. فضای ارزهای دیجیتال مملو از اسکمرها و اسپمرهاست. این موضوع هنگامی اهمیت پیدا می‌کند که بدانید در دنیای غیرمتمرکز، چیزی تحت عنوان پشتیبانی از مشتری وجود ندارد. با یک اشتباه ممکن است تمام ارزهای دیجیتال خود را از دست بدهید. در ادامه برخی از رایج‌ترین کلاه‌برداری‌ها در این حوزه معرفی شده‌اند:

• کلاه‌برداری‌های سرمایه‌گذاری:‌ کلاه‌برداران در این روش وعده سود بالا با ریسک اندک می‌دهند. نمونه‌های شاخص چنین کلاه‌برداری‌هایی طرح‌های پانزی و هرمی است. حتی برخی از عرضه‌های اولیه سکه (ICO) هم کلاه‌برداری هستند. در برخی موارد، اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی نیز در تبلیغ این کلاه‌برداری‌ها مشارکت می‌کنند؛ بنابراین، خودتان راجع به هر پروژه یا طرحی تحقیق کنید، وایت پیپرها را مطالعه کنید و با جامعه ارز دیجیتال ارتباط برقرار کنید تا بتوانید شک و تردیدهای خود را برطرف کنید.

• کلاه‌برداری اهدای رایگان: در این روش کلاه‌برداران وعده می‌دهند که اگر مقدار مشخصی ارز دیجیتال به کیف پولی که آن‌ها اعلام می‌کنند، واریز کنید، در ازای آن ارز دیجیتال رایگان (اغلب دو برابر میزانی که کاربر ارسال کرده) به شما می‌دهند. چنین روش‌هایی که تحت عنوان «کلاه‌برداری‌های اهدایی» از آن‌ها یاد می‌شود، در شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توییتر و تلگرام بسیار رایج هستند. کلاه‌برداران می‌توانند حساب‌های جعلی ایجاد کرده یا حساب افراد مشهور را هک کنند تا همچنان چنین کلاه‌برداری‌هایی را ادامه دهند.

• کلاه‌برداری فیشینگ: این نوع کلاه‌برداری‌ صرفاً به دنیای ارزهای دیجیتال محدود نیست. کلاه‌برداران از تکنیک‌های فیشینگ برای گرفتن حساب ایمیل افراد، حساب‌ شبکه اجتماعی و دیگر حساب‌هایی که با رمز عبور از آن‌ها محافظت شده است، بهره می‌برند. در دنیای ارزهای دیجیتال هدف کلاه‌برداران دسترسی به دارایی‌های دیجیتال شماست. روش رایج این است که کاربران را فریب داده و از یک وب‌سایت جعلی به‌جای وب‌سایت اصلی استفاده کنند. کاربر اطلاعات خود را در وب‌سایت جعلی وارد کرده و در واقع در اختیار کلاه‌بردار قرار می‌دهد؛ بنابراین بهتر است قبل از وارد کردن اطلاعات شخصی، آدرس وب‌سایت را دوباره بررسی کنید.

• کلاه‌برداری‌های مرتبط با عرضه اولیه سکه: ICO مخفف عبارت Initial Coin Offering است. ICO یک طرح جمع‌آوری سرمایه برای ایجاد یک پروژه مرتبط با ارزهای دیجیتال است. در کلاه‌برداری‌های مرتبط با ICO صاحبان پروژه افراد را متقاعد می‌کنند تا توکن‌های جدیدی را از طریق ICO خریداری کنند. به‌محض آنکه مقدار قابل‌توجهی توکن فروخته شد، کلاه‌برداران به همراه پول‌های جمع‌آوری‌شده، ناپدید می‌شوند. هیچ روش خاصی برای تشخیص کلاه‌برداری ICO وجود ندارد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود قبل از سرمایه‌گذاری بر روی توکن‌ها، آن‌ها را به‌طور کامل بررسی کنید.

مراقب سوگیری واحد کامل باشید

منظور از سوگیری واحد کامل (Unit Bias) در حوزه ارزهای دیجیتال این است که سرمایه‌گذار ارزش بیشتری برای داشتن کل یک واحد از ارز دیجیتال قائل شود تا اینکه بخواهد کسری از آن را داشته باشد.

به‌عنوان مثال فردی که وارد فضای ارزهای دیجیتال می‌شود، می‌تواند ۴۰۰۰ دلار برای خرید یک اتریوم هزینه کند یا می‌تواند مبلغ مشابهی را برای خرید کسری از یک بیت کوین (برای مثال ۰.۰۶۶۳۴ بیت کوین) هزینه کند. با این حال گاهی اوقات با مقدار پول یکسان، خرید یک کوین کامل نسبت به کسر کوچکی از کوین گران‌تر، احساس بهتری به سرمایه‌گذار می‌دهد.

هرچند شاید خرید یک واحد کامل از یک ارز جذاب به نظر برسد، ارزش آن ارتباطی به قیمت اسمی ندارد. با این حال تنوع بخشیدن به پرتفوی‌تان و سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دیجیتال متعدد تا زمانی که تحقیق و بررسی‌های لازم را انجام داده باشید، ضرری ندارد.

همیشه کارمزد‌ها و هزینه‌های گس را مدنظر قرار دهید

کارمزد تراکنش‌ها، بخش جدایی‌ناپذیری از استفاده از ارزهای دیجیتال است. برای انجام هر معامله، شما باید مبلغ کمی را به عنوان کارمزد، به پلتفرم‌های تبادل و همچنین شبکه‌ بلاک چینی که از آن استفاده می‌کنید پرداخت کنید. به‌طور کلی کارمزدها در صنعت ارزهای دیجیتال در مقایسه با کارمزدهایی که در جهان مالی سنتی دریافت می‌شود، نسبتاً پایین‌تر است.

با این حال ظهور دیفای و همچنین تقاضای زیاد برای استفاده از قراردادهای هوشمند، کارمزدها را بسیار افزایش داده است. اگر به کارمزدها و هزینه‌های گس بی‌توجه باشید، بعید نیست که گاهی کارمزد پرداختی از ارزش معامله‌تان بیشتر شود.

درگیر فاد (FUD) نشوید

اصطلاح FUD از سرواژه‌های کلمه‌های لاتین fear (ترس)، uncertainty (بلاتکلیفی) و doubt (تردید) ایجاد شده و برای توصیف گزارش‌ها و اخبار منفی‌ کم‌اهمیتی استفاده می‌شود که پیرامون صنعت ارزهای دیجیتال منتشر می‌شوند.

یکی از مثال‌های اخیر در این رابطه، ممنوعیت ارزهای دیجیتال در هند است. اگرچه دولت هند هیچ‌گونه ممنوعیتی را به‌طور رسمی اعلام نکرده است، سایت‌های خبری به‌طور پیوسته مطالبی منتشر می‌کنند که این اتفاق را حتمی و قریب‌الوقوع نشان می‌دهد. چنین اخباری شک و تردید را در دل دارندگان ارزهای دیجیتال می‌اندازد. فاد باعث می‌شود که این افراد دارایی‌های خود را بفروشند که ممکن است اشتباه پرهزینه‌ای باشد.

تا زمانی که به‌طور قطعی از موضوعی اطلاع پیدا نکرده‌اید، یا در مورد اخبار تحقیق کافی به عمل نیاورده‌اید، به فاد واکنش نشان ندهید.

در حال حاضر اثرات زیست‌محیطی استخراج بیت کوین و پشتوانه عرضه تتر، دو موضوعی هستند که می‌توان در دسته فاد قرار دارد.

به ورطه پامپ و دامپ نیفتید

گروه‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی وجود دارند، سیگنال‌هایی برای خریدوفروش ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهند. اما آیا این سیگنال‌ها مفید هستند؟ پاسخ یک نه بزرگ است. این گروه‌ها اغلب ناکارآمد و به‌دردنخور هستند؛ زیرا هیچ راهی برای پیش‌بینی دقیق بازار و به‌ویژه بازار ارزهای دیجیتال وجود ندارد.

بیایید نحوه عملکرد این گروه‌ها را بررسی کنیم. به‌عنوان مثال یک گروه تلگرامی با ۵۰ هزار عضو، تصمیم می‌گیرد یک کوین را پامپ کند. آن‌ها توافق می‌کنند که در زمانی معین پول‌های خود را بر روی یک کوین خاص سرمایه‌گذاری کنند. این اقدام هماهنگ به ورود حجم عظیمی از پول به بازار منجر می‌شود. تا خریداران جدید به خودشان بیایند و متوجه شوند که بازی در حال تمام شدن است، بازیگران و نهنگ‌های هوشمند با سود زیاد از بازار خارج شده‌اند و تازه‌واردان را با کوین‌هایی که بیش از حد ارزش‌گذاری شده و در حباب قیمتی فرو رفته، تنها می‌گذارند.

این نکته را به یاد داشته باشید که قیمت‌ها از طریق پله‌ها بالا می‌روند ولی با آسانسور پایین می‌آیند.

نترسید

اگرچه هدف این مقاله برجسته کردن مواردی است که می‌تواند تازه‌واردان دنیای ارزهای دیجیتال را به اشتباه وا دارد، مهم است که همه موارد مثبتی را که ورود به دنیای ارزهای دیجیتال برای ما به ارمغان می‌آورد در نظر بگیریم.

مهم‌ترین انتقال ثروت طول تاریخ در حال رخ دادن است، بنابراین نترسید؛ هرچند کمی ترسناک به نظر می‌رسد. فقط از این موضوع مطمئن شوید که تحقیقات زیادی انجام داده‌اید و پس از آن در این حوزه فعالیت بیشتر و بیشتری انجام دهید.

اشتباهات رایجی که در این مقاله مطرح شد، منعکس‌کننده تصورات غلط درباره ارزهای دیجیتال و یا کاری است که آن‌ها انجام می‌دهند. کلاه‌برداران نسبت به عموم مردم آگاهی بیشتری از سازوکار این نوع ارزها دارند و به همین دلیل است که آن‌ها سعی می‌کنند افراد تازه‌کار را هدف قرار دهند.

از سوی دیگر جامعه ارزهای دیجیتال حمایت‌گر و یاری‌رسان است و کاربرانی که در شبکه‌های اجتماعی ردیت و یا توییتر هستند، اشتیاق زیادی دارند که به سرمایه‌گذارانی که تازه به دنیای ارزهای دیجیتال وارد می‌شوند، کمک کرده یا آن‌ها را تشویق کنند.

بهتر است یک سؤال به ظاهر احمقانه بپرسید تا اینکه یک اشتباه پرهزینه انجام دهید. جامعه ارزهای دیجیتال بیش از آنچه تصور می‌کنید، سخاوتمند است. فقط کافی است گام‌هایتان را با دقت بردارید و از اشتباهات پیشگامان شجاعی که قبل از شما در این مسیر قدم گذاشته‌اند، درس بگیرید.