خودروهای بدون راننده با بلاک چین؛ رویایی که به واقعیت تبدیل می‌شود

شاید یک دهه پیش صحبت از اتومبیل‌های بدون نیاز به راننده، دیوانگی به حساب می‌آمد؛ اما حالا با نزدیک‌ شدن به اتمام دهه دوم از قرن ۲۱، گام‌های بلندی برای ورود ماشین‌های بدون نیاز به راننده به زندگی امروز برداشته شده است. از طرف دیگر بیت کوین باعث ورود بلاک چین و ارزهای دیجیتال به فکر و ذهن مردم عادی شده است. بیت کوین رفته رفته به ابزاری تبدیل شده که به حکومت، دنیای اقتصاد و حمل و نقل راه یافته و حالا نوبت به صعنت خودروسازی است. در مطلبی که از سایت کوین‌تلگراف انتخاب شده، نقش بلاک چین را در صنعت خودروهای بدون راننده بررسی خواهیم کرد.

تعدادی از سردمداران خودروسازی در دنیا به دنبال استفاده از بلاک چین و برنامه‌های مبتنی بر این فناوری در این صعنت هستند تا به این وسیله بتوانند خودروهای خود را بهبود بخشیده و سیستم‌هایی ایجاد کنند که علاوه بر راندن خودروها، نحوه تعامل خودرو با محیط اطراف را نیز تعیین کنند. حال این سوال پیش می‌آید که چگونه بلاک چین می‌تواند در توسعه ماشین‌های بدون نیاز به راننده، آن هم در سطح جهانی، نقشی کلیدی ایفا کند؟

ارتباطات ماشین به ماشین

آگوست (مرداد) امسال، شرکت خودروسازی «دایملر»، آزمایشی ترتیب داد که ماشین‌ها در بستر بلاک چین و بدون دخالت انسان، توانستند پرداخت‌های ماشین به ماشین انجام دهند. شرکت خدمات اقتصادی «کامرزبانک» آلمان تراکنش‌هایی میان ماشین‌ها و نقاط پرداخت الکترونیک را به آزمایش گذاشت که در آن از فناوری بلاک چین استفاده شده بود.

این شرکت بانکی یورو را به صورت توکن درآورد، که شرکت دایلمر هم در آن زمان از همین توکن‌ها برای آزمایش و پردازش پرداخت‌های آزمایشی خود استفاده می‌کرد. موفقیت این پروژه می‌تواند به یک عامل تسریع‌بخش در استفاده از فناوری بلاک چین در حوزه ایجاد و بهره‌مندی از سیستم‌هایی بدل شود که در ماشین‌های بدون نیاز به راننده مورد استفاده قرار می‌گیرند.

با اینکه پروژه دایملر، آخرین پیشرفت در زمینه استفاده از بلاک چین در صنعت خودروسازی است، اما پروژه‌های دیگری نیز وجود دارند که به دنبال استفاده از بلاک چین برای ذخیره‌سازی و استفاده از داده‌های خودروها هستند.

می سال ۲۰۱۸ (اردیبهشت ۱۳۹۷)، مشارکتی با حضور از بیش از ۳۰ برند معتبر که در آنها نام‌های بزرگی همچون «بی ام دبیلو»، «جنرال موتورز»، «فورد» و «رنو» دیده می‌شد، ایجاد شد. این اتحادیه MOBI (موبی) نام داشت < کوتاه شده عبارت Mobility Open Blockchain Initiative است.

هدف اصلی پروژه، ساخت «استاندارد شماره‌ شناسایی خودرو‌ موبی» بود که در آن شماره پلاک ماشین‌ها بر روی یک پایگاه‌داده بلاک چینی ذخیره می‌شوند. سیستم موبی فراتر از سیستم موجود برای ثبت خودروهای تازه تولید شده است.

با ذخیره اطلاعات روی بلاک چین، مدارک دیجیتالی برای اطلاعاتی مانند شماره پلاک خودرو، مالکیت، اطلاعات مربوط به خدمات پس از فروش و کارکرد خودرو به صورت امن روی یک کیف پول الکترونیکی ثبت می‌شوند. این اطلاعات به‌صورت غیرقابل تغییر و رمزنگاری‌شده روی بلاک چین ذخیره می‌شوند. پس از آن خودروها می‌توانند به شبکه‌های مختلفی متصل شوند و عملیات‌هایی نظیر پرداخت عوارض یا هزینه‌های پارکینگ را انجام دهند.

اطلاعات هر خودرو نیز توسط اشخاصی مشخص قابل دسترسی است. چنین قابلیتی این امکان را برای نهادهای دولتی فراهم می‌کند تا صحت داده‌ها را تایید و در هر لحظه داده‌های خاصی را ره‌گیری کنند. وجود اتصال با دنیای اطراف نیز این امکان را برای خودرو مهیا می‌کند تا تراکنش‌هایی بر بستر ارزهای دیجیتال صورت دهند که در شبکه‌ای رمزنگاری شده و به‌ شکل خودکار انجام می‌گیرند.

این پروژه به‌نظر جاه‌طلبانه می‌رسد اما به راحتی می‌توان مزیت‌های آن برای صنعت خودروسازی را دید: یک پایگاه داده مشترک اما امن که در آن خودروها امکان ارتباط آنی با یکدیگر را دارند. چنین سیستمی می‌تواند در زمینه‌های مختلفی از جمله فروش و خدمات بیمه مفید باشد.

علاوه بر مشارکت در پروژه موبی، شرکت خودروسازی «جی ام» (GM) فعالیت‌هایی برای استفاده از تکنولوژی بلاک چین انجام داده است. دسامبر (دی) سال گذشته، این شرکت یک گواهی ثبت اختراع برای راه‌کاری بلاک چینی به‌منظور مدیریت داده‌های ماشین‌های بدون راننده ثبت نمود.

این ثبت اختراع به‌دنبال تکمیل ثبت اختراع قبلی جی ام بود و با جزئیات مشخص می‌کند این طرح چگونه کار خواهد کرد. در جزئیات این طرح آمده است:

این راه‌کار امکان توزیع و ارتباط داده‌ها میان خودروهای بدون راننده را به وجود می‌آورد و دریافت خدمات جاده‌ای و شهری (در خصوص خودروها و وسایل‌نقلیه) را تسهیل می‌کند.

در این گواهی همچنین از بلاک چین به‌عنوان بهترین ابزار برای این نوع اشتراک اطلاعات یاد شده است. در طرح معرفی‌شده، اطلاعاتی نظیر هزینه‌های دریافتی، اطلاعات مسیریابی، هزینه‌ها و خدمات سوخت‌رسانی، تایید پلاک و سوابق پرداخت عوارض و هزینه‌های پارکینگ ذخیره خواهند شد.

این شرکت خودروسازی آمریکایی تنها شرکتی نیست که در صدد توسعه فناوری و استفاده از آن در خودروهای خود است. «آی‌بی‌ام» (IBM)، غول چند ملیتی حوزه فناوری اطلاعات هم به حوزه خودروهای بدون راننده وارد شده است.

آی‌بی‌ام که سابقه درخشانی در ثبت اختراعات حوزه بلاک چین دارد، آوریل سال ۲۰۱۹ (اردیبهشت ۱۳۹۸) یک گواهی برای مدیریت داده‌ها و تعاملات خودروهای بدون راننده در بستر بلاک چین، به‌ثبت رساند.

این طرح به ماشین‌های بدون راننده اجازه می‌دهد ماشین‌های عادی (با راننده) را شناسایی کنند؛ بدین ترتیب ماشین‌های بدون راننده می‌توانند بر اساس سوابق رفتار راننده آن خودرو، رفتار وی را پیش‌بینی کنند.

وقتی صحبت از ایجاد یک فناوری بلاک چینی می‌شود سایر داده‌های کاربران باید در امنیت کامل باقی بماند، اما خودروهای بدون راننده می‌توانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند و به‌وسیله آنها مسیریابی خود را بهبود ببخشند. تنها افراد تایید شده قادر به دسترسی آنی به اطلاعات خواهند بود، چرا که این اطلاعات رمزنگاری شده‌اند.

به‌ عنوان‌ یک مثال کاربردی، یک ماشین بدون راننده را در نظر بگیرید که در حال حرکت در یک بزرگراه است؛ این خودرو با حرکت در جاده می‌تواند پلاک‌های خودروهای دیگر را اسکن کند و به اطلاعات لازم که بر روی بلاک چین ذخیره شده، دسترسی یابد.

راه‌کارهای پرداخت در خصوص خودروهای بدون راننده

فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال، ارزش خود را به‌عنوان یک روش نوین پرداخت جایگزین روش‌های سنتی، ثابت کرده‌اند؛ این همان استفاده‌ای است که در خودروهای بدون راننده و توسعه آنها مورد توجه قرار گرفته‌ است.

جولای ۲۰۱۹ (مرداد ۱۳۹۸)، شرکت دایملر از همکاری خود با یک استارت‌آپ بلاک چینی به‌منظور ایجاد و توسعه یک راه‌کار مبتنی بر یک کیف پول سخت‌افزاری برای خودروها پرده برداشت. این راه‌کار یک پلتفرم بلاک چینی است که به خودروها امکان انجام تراکنش‌های امن در یک دفتر کل توزیع شده را می‌دهد.

هدف از ایجاد این پلتفرم، تنها به ایجاد زمینه‌ای برای پرداخت هزینه‌های پارکینگ و عوارض ختم نمی‌شد و امکان استفاده از پلتفرم برای وسایل‌ نقلیه اشتراکی و دریافت امن اطلاعات ترافیکی، به‌منظور جلوگیری از شلوغی‌های جاده‌ای وجود داشت.

راه‌کارهای جایگزین

به نظر می‌رسد استفاده‌های بلاک چین بی‌شمار باشند و بسیاری از استفاده‌های آن، از دل ایده‌هایی خلاقانه بیرون کشیده شده‌اند. به‌ عنوان‌ مثال ماه می ۲۰۱۹ (خرداد ۱۳۹۸)، پروژه‌ای تحقیقاتی با حضور شرکت برندهایی نظیر هوندا و جنرال موتورز، به بررسی ارتباط میان خودروهای الکتریکی و شبکه‌های هوشمند برق پرداخت. این پروژه یکی از شاخه‌های موبی است که پیش‌تر به تشریح آن پرداختیم.

این پروژه این امکان را بررسی می‌کند که آیا می‌توان از خودروهای برقی برای ایجاد پایداری در تولید الکتریسته در شبکه‌های هوشمند انرژی استفاده کرد؟ مشارکت‌کنندگان در این پروژه به‌دنبال توسعه پلتفرمی هستند که در آن کاربرانِ خودروهای برقی برای ذخیره و تبادل انرژی (در صورت نیاز) با شبکه سراسری، پاداش دریافت کنند.

رویکرد علمی

یافتن نمونه‌هایی از استفاده‌های بلاک چین و توسعه آن در حوزه خودروهای بدون راننده، ساده است. «آلخاندرو رانچل پدروسا»، از محققین حوزه بلاک چین در دانشگاه سیدنی، تحقیقاتی گسترده‌ای را در این زمینه صورت داده است.

وی در تالیف مقاله‌ای همکاری داشته که به بررسی استفاده‌های بلاک چین در حوزه خودروهای بدون راننده، می‌پردازد. وی در مصاحبه خود با «کوین تلگراف» می‌گوید:

کاربردهای این فناوری در حوزه خودروسازی کم نیست؛ از پرداخت هزینه‌های رفت‌وآمد و سوخت گرفته تا به‌اشتراک‌گذاری داده برای ایجاد خدمات بیمه بهتر و ترافیک کمتر.

وی در تشریح موانع بر سر راه استفاده از بلاک چین در خودروهای بدون راننده می‌افزاید:

به نظر من، با توجه به مشکلات مقیاس پذیری بلاک چین و مشخص نبودن ملزومات در خصوص خودروهای بدون راننده، بیشتر فعالان این صعنت به دنبال راه‌کارهای خارج زنجیره‌ای (offchain) می‌روند و از همین رو شاهد عرضه سریع نوآوری‌ها در این خصوص نیستیم. قبلا نشان دادیم که چطور پروتکل‌های خارج زنجیره‌ای و قابلیت تبادل بدون نیاز به اعتماد سازی کالاهای خرد (که امکان اندازه‌گیری و جداسازی اجزای آنها وجود ندارد)، باعث ایجاد کاربردهایی احتمالی در این صعنت می‌شوند.

از آن جهت که پتانسیل‌های بلاک چین و استفاده‌های آن بسیار زیاد است، شناسایی و تعیین بهترین و پرکاربردترین آنها، امری دشوار است. صنایع مختلفی این فناوری را به شکل دلخواه و با توجه به نیازهای خود به خدمت گرفته‌اند، اما پدروسا بر این عقیده است که پرطرفدارترین حوزه کاربرد بلاک چین در خودروسازی، تبادلات مالی است:

بدون شک بزرگترین تاثیر بلاک چین امکان تبادل کالا و خدمات، بدون نیاز به اعتماد سازی و در حین حرکت است. استفاده از بلاک چین در امور بیمه‌ای، انتخابی است که پیش روی شرکت‌های بیمه قرار دارد و انجام یا عدم انجام آن برعهده خودشان است؛ اما استفاده از بلاک چین در حوزه‌هایی نظیر سوخت، خودروهای اشتراکی (کارپول) و بسیاری دیگر، دارای فوایدی زیادی برای این صنعت خواهد بود؛ این استفاده‌ها در خصوص ماشین‌های بدون راننده و ارتباطات میان ماشین‌ها پر رنگ‌تر نیز خواهد شد.