سیبری در حال تبدیل شدن به بهشت ماینرها
نیروگاه برق‌آبی «براتسک» در سیبری شرقی که طی جنگ جهانی دوم، برق مورد نیاز صنایع مختلف شوروی را تامین می‌کرد، حالا در خدمت صنعت پر مصرف دیگری قرار گرفته است: استخراج بیت کوین. آنا بایداکووا، نویسنده کوین‌دسک در گزارشی جذاب به وضعیت ماینینگ در این منطقه پرداخته است که در ادامه آن را می‌خوانیم. با ما همراه باشید.
تا به اینجا چندین فارم استخراج در براتسک مستقر شده‌اند. براتسک که در حاشیه رودخانه «آنگارا» واقع شده با توجه به دمای پایین به منظور خنک نگه داشتن دستگاه‌های استخراج، نیروگاه‌های برق‌آبی متروک و نیروی برق ارزان، محل مناسبی برای برپایی مزارع استخراج است.
براتسک را می‌توان مثالی از تبدیل ویرانه‌های امپراطوری شوروی به خاکی حاصل خیز برای برداشت محصولی نوین، دانست. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بخش‌های صنعتی بزرگی که عمدتا در خدمت نیروهای نظامی بودند، رفته رفته و در بازار نوظهور اقتصادی کاربردهای خود را از دست دادند و بسیاری از این کارخانه‌ها تعطیل شد.
در سال‌های اخیر، استخراج کنندگان ارزهای دیجیتال اقدام به احیای برخی از این کارخانه‌های متروکه کرده‌اند.
«دیمیتری اوزرسکی»، مدیرعامل فارم استخراج «الکترو فارم» که توانسته سود خوبی از استخراج در قزاقستان به جیب بزند در این باره می‌گوید:
برق مازاد در روسیه با توجه به بسته شدن برخی از نیروگاه‌های برق شوروی و با توجه به مصرف انرژی، بسیار زیاد است و در طول زمان استفاده‌ای برای این برق مازاد پیدا شده است.
اوزرسکی، از بانکداران و مدیران موفق شرکت «روسانو»، با تکیه بر اطلاعاتی که سازندگان ماینرهای ASIC ارائه کرده‌اند در ادامه می‌افزاید:
در نتیجه این برق مازاد، فارم‌های استخراج در روسیه روی هم رفته ۶۰۰ مگاوات مصرف برق دارند؛ به‌عبارت‌دیگر تقریبا ۱۰ درصد از ۷ گیگاوات برق مصرفی شبکه بیت کوین در جهان، در روسیه تولید و مصرف می‌شود.
البته اگر دستگاه‌های قدیمی‌تر و با راندمان پایین را در نظر بگیرید، می‌توان گفت که در حدود ۷ درصد از قدرت هش شبکه بیت کوین از روسیه می‌آید. در طرف دیگر، «کوین شیرز» (CoinShares) گزارش می‌کند که چین، پایتخت استخراج ارزهای دیجیتال در جهان، چیزی در حدود ۶۰ درصد از قدرت هش شبکه بیت کوین را در اختیار دارد.
سیبری همچنان ظرفیت‌های بالایی در تولیدات صنعتی نظیر چوب و فلزات دارد، اما نیروگاه‌های برق این منطقه به حال خود رها شده‌اند و آماده‌اند تا در حوزه ماینینگ مورد استفاده قرار گیرند. این مسئله می‌تواند سیبری را به قطبی جهانی در این خصوص تبدیل کند.
کانتینرهای چند ملیتی
مادامی که با ماشین حومه براتسک می‌چرخیدیم، نتوانستیم راه ورودی پیدا کنیم. دیوارهای بتنی با دروازه‌های فلزی که هیچ تابلو یا هشداری روی آنها نوشته نشده بود؛ تنها افراد مجاز و مهمان‌هایی که از پیش ورودشان را اعلام کرده‌اند اجازه ورود داشتند.
تصادفا، راننده من «ایوان کاپ»، مسئول امنیتی یک تاسیسات بزرگ ماینینگ در براتسک بود که «بیت ریور» نام داشت. اما با مدیرعامل یکی از رقبای بیت ریور که شرکتی کوچکتر بود تماس گرفتیم و برای بازدید به آنجا رفتیم. این شرکت با نام«ماینری» (Minery) در قطعه‌ای زمین محصور قرار داشت. در این محوطه ۲۶ کانتینر فلزی با بی‌شمار فن و خنک‌کننده دیده می‌شد.
در داخل گروهی از مردان و زنان دور تا دور «ایلیا برومن» جمع شده بودند و به دنبال گرفتن تی‌شرت‌هایی بودند تا به‌عنوان سوغاتی با خود ببرند. چندسالی است که کارآفرینانی از چین، کره جنوبی، ژاپنی، آمریکا و برزیل برای تجربه یک تور در تاسیسات ماینینگ به براتسک می‌آیند.
«سام چی»، رئیس Landmark Entertainment Asia، که از استخراج بیت کوین برای تامین سرمایه پروژه‌هایش استفاده می‌کند، دو کانتینری که دستگاه‌های ASIC خود را در آنها قرار داده، به ما نشان داد. وقتی که از چی پرسیدیم که چرا اینجا را انتخاب کردی (بخشی از دنیا که بیشتر به تبعیدگاه شبیه است) به ما گفت که سطح امنیتی‌ای که شرکت ماینری ارائه می‌کرد، نظرم را جلب کرد.
چی در صحبت‌هایش با «کوین دسک» می‌گوید:
می‌خواهم شب‌ها راحت بخوابم.
Pablo Lobo of Sthorm یکی دیگر از شرکت‌هایی که برای تامین هزینه‌های تحقیقات خود بیت کوین استخراج می‌کند، از آب و هوای سیبری به‌عنوان سیستم خنک کننده طبیعی که در بیشتر اوقات سال در دسترس است یاد می‌کند. این شرکت معتقد است که با توجه به این موضوع، انتخاب سیبری برای فعالیت‌های ماینینگ نیاز به فکر کردن ندارد. Pablo Lobo of Sthorm در حال حاضر دستگاه‌های ASIC ندارد، اما خرید آنها یکی از گزینه‌های پیش روی‌شان است.
میانگین دمای براتسک در زمستان در حدود منفی ۱۷ درجه سانتی‌گراد است. این رقم در تابستان می‌تواند تا ۲۵ درجه نیز بالا رود اما معمولا در حدود ۱۵ درجه ثابت است. فصول گرم سال چهار تا پنجاه ماه طول می‌کشند. میانگین دمای سالانه براتسک نیز منفی ۲ درجه اندازه‌گیری شده است.
برومان در صحبت‌های خود می‌گوید که مشتری‌هایش از ایالات‌متحده، کره، روسیه، ژاپن، هندوستان و اسپانیا هستند. وی گفت که دو روز پیش از این ملاقات، ۵۵۰ دستگاه ASIC از مشتری‌اش در کره برایش رسید و تنها در شب اول نصف یک بیت کوین تولید کرد! در حال حاضر قیمت هر بیت کوین بیش از ۱۰ هزار دلار است.
ماینرهای روسی معمولا از محل‌هایی استفاده می‌کنند که پیش‌تر به‌عنوان نیروگاه‌های برقی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، چرا که از قبل زیرساخت‌های الکترونیکی در آنها وجود دارد. محلی که ماینری خریداری کرده قبلا به‌عنوان مکان تعمیر قطعات فلزی استفاده می‌شده.
غرش ماینرها را بشنوید!
کاپ که خود پیش‌تر به‌عنوان افسر پلیس خدمت می‌کرده در خصوص تمهیدات امنیت که در بیت ریور اتخاذ می‌شود، می‌گوید:
سه نگهبان مسلح به سلاح‌های خودکار، یک مسئول پشت دوربین و دو گشت امنیتی در این تاسیسات کار می‌کنند.
بیت ریور یک سکوی بزرگ در کارخانه فلزات را اشغال کرده است. فعالیت این کارخانه طی دهه‌های اخیر به شدت کاهش یافته و در حال حاضر تنها یکی از کارگاه‌های آن فعال است. نکته جالب اینجاست که بیت ریور دو کارگاه را اجاره کرده.
به‌گفته «دیمیتری اوشاکوف» ۱۸,۰۰۰ دستگاه ASIC در این تاسیسات وجود دارند. صاحب این دستگاه‌ها بیشتر روس و آمریکایی هستند.
سهم روس‌ها ۹,۰۰۰ دستگاه و آمریکایی‌ها ۴,۰۰۰ است. ژاپن نیز ۳,۰۰۰ دستگاه در این کارگاه کار گذاشته. بقیه دستگاه‌ها نیز صاحبانی از برزیل، لیتوانی، هند، لهستان و چین دارد.
به‌گفته کاپ هر هفته دو مشتری جدید از کشورهای مختلف به بیت ریور می‌آیند. این در حالی است که تنها نیمی از محلی به طول ۶۴ متر با رَک‌های سه طبقه پر شده و همچنان ظرفیت زیادی باقی مانده است. مسئولات بیت ریور امیدوارند تا دو هفته دیگر این کارگاه پر شود. همچنین تا پایان ماه اکتبر (آبان) یک رک دیگر نیز با همین ابعاد ساخته خواهد شد.
با ساخت رک‌های جدید، تعداد دستگاه‌هایی که در بیت ریور کار می‌کنند، چهار برابر خواهد شد. اوشاکوف در صحبت‌هایش با کوین دسک گفت:
تا پایان امسال، یک ساختمان دیگر از این کارخانه نیز به دیتاسنتر ماینینگ تبدیل خواهد شد.
دیواره‌های محفظه ماینرها مانند موتور هواپیما غرش می‌کنند و هوای داغ از آنها بیرون می‌زند. دور تا دور این فضا را پوشش‌های عایق صدا پوشانده‌اند و هر طرف تکنسین‌هایی را می‌توان دید که در حال کار بر روی دستگاه‌ها هستند. یک کابل بزرگ برق نیز بر روی زمین قرار داده شده تا در مواقع ضروری بتوان دستگاه‌های جدید به مجموعه اضافه کرد.
پنجره‌های بسیار بزرگ ساختمان دارای شکاف‌هایی هستند که شیشه ندارند. کاپ در توضیح این مسئله می‌گوید:
پس از اتمام کار، فن‌ها در داخل این شکاف‌ها قرار می‌گیرند. در صورت خرابی دستگاه‌ها، عملیات تعمیر در همان محل صورت می‌گیرد. شرکت ما مهندسانی در اختیار دارد که توسط «بیت مین» (یکی از بزرگترین شرکت‌های تولید دستگاه‌های ماینینگ در چین) تایید شده‌اند.
با وجود اینکه بیت ریور یکی از بزرگترین شرکت‌های فعال در روسیه است اما این شرکت و ماینری تنها نام‌هایی نیستند که در صنعت ماینینگ روسیه فعالیت دارند. «کریپتوراکتور» (Cryptoreactor) یکی دیگر از این شرکت‌هاست که ظرفیتی ۴۰ مگاواتی در اختیار دارد.
کریپتوراکتور در یکی از کارخانه‌های متروکه براتسک مستقر شده که در گذشته محصولات زیادی تولید می‌کرده است. برنامه‌های بسیاری برای تبدیل و احیای این کارخانه صورت گرفت اما هیچ کدام موفق نبودند و در نهایت به خانه جدیدی برای صنعت ماینینگ در آمدند.
«فدور اگوروف»، مدیرعامل کریپتوراکتور در مصاحبه‌ای با کوین دسک، ضمن اشاره به پر شدن ۱۵ مگاوات از ظرفیت خود گفت:
پانزده سال است که تولید در این کارخانه متوقف شده و هر سال شاهد کاهش ارزشش بودیم. تا اینکه در سال ۲۰۱۷، مالکان آن تصمیم گرفتند که توسعه این مکان را به شکل دیگری پیش ببرند؛ هتل ماینینگ یکی از این برنامه‌ها بود.
وی همچنین در ادامه صحبت‌های خود افزود:
قصد داریم تا به‌زودی ظرفیت خود را به ۶۳ مگاوات برسانیم.
استقبال از ماینرها
برق در سیبری عمدتا توسط انرژی آبی تامین می‌شود و از همین رو یکی از ارزان‌ترین‌ها است. هر کیلووات ساعت برق در سیبری در حدود ۴ سنت است؛ این در حالی است که میانگین قیمت هر کیلووات ساعت در روسیه ۷-۸ سنت است.
در روسیه سازوکارهای قانونی خاصی در حوزه ارزهای دیجیتال وجود ندارد و مشمول قوانین اوراق‌بهادار و مالیات نیز نمی‌شود. فعالیت به‌عنوان دیتاسنتر بحث دیگری است و یک کسب‌وکار معمول به حساب می‌آید و بیت ریور نیز دارای مجوزهای رسمی برای فعالیت در براتسک است.
در صحبت‌هایی که در هنگام حضور ما در فارم انجام گرفت، یکی از منشی‌های آنجا به کاپ گفت که هفته آینده ملاقاتی با شهردار براتسک انجام خواهد گرفت. از جزئیات این ملاقات صحبت نشد اما این منشی گفت که ملاقات با شهردار چندان مسئله عجیبی برای مدیران بیت ریور نیست.
ماه می (خرداد)، بیت ریور توافق‌نامه‌ای را با دولت محلی براتسک به امضا رساند که طی آن ۷.۵ میلیون دلار در ساخت دیتاسنتر سرمایه‌گذاری کند. این شرکت همچنین به‌تازگی حمایت مالی از یک کلینیک دامپزشکی را نیز آغاز کرده و کارآموزانی را از دانشگاه ملی براتسک به این کلینیک می‌برد.
«سرگی سربرنیکوف»، شهردار براتسک، ۱۹ آگوست (۲۸ مرداد)، پس از بازدید از تاسیسات بیت ریور ضمن اشاره به کمک‌های براتسک به بیت ریور گفت:
در هر قدم از توسعه بیت ریور با آن همراه بودیم.
وی در صحبت‌هایش که در وب‌سایت رسمی شهر براتسک منتشر شد، افزود:
قطعا این یک بخش جدید در اقتصاد و تجارت براتسک است و پروژه از هر جنبه‌ای دارای اهمیت است. پروژه بیت ریور اشتغال آفرین بوده و منابع درآمد مالیاتی جدیدی را با خود به همراه آورده است.
شرکت‌های فعال در حوزه تامین انرژی نیز به صعنت ماینینگ علاقه بسیاری نشان داده‌اند؛ تا جایی که مدیر «ایرکوتسک انرگو»، شرکت دولتی برق این ناحیه، اوایل ماه جاری در نشست بلاک چین و ارزهای دیجیتال که در بایکال برگزار شد، حضور پیدا کرد.
«تیموفی بندیوک»، مسئول سیاست‌های این شرکت گفت که چیزی در حدود ۵۰۰ مگاوات انرژی پس از بسته شدن مخازن آب جوش قدیمی و ناکارآمد در دسترس قرار گرفته است. وی در ادامه افزود:
یکی از این سوله‌ها که در سال ۲۰۱۸ بسته شد در حال حاضر برای اجاره در اختیار شرکت‌های فعال در حوزه فناوری قرار می‌گیرد. ماینرهای هم در بین این شرکت‌های دیده می‌شوند.
ایران هم در حال تبدیل شدن به جهنم ماینر ها!