۱۵ روش برای کنترل احساسات و وسواس‌های فکری در طول ترید

در آشفته‌بازار سرمایه‌گذاری و معاملات ارزهای دیجیتال، چگونه می‌توانید سلامت روان خود را حفظ کنید؟ در این مطلب، با استفاده از مقاله‌ جذابی از وب‌سایت کوین دسک، نظر سه نفر از برجسته‌ترین معامله‌گران این حوزه را بررسی خواهیم کرد: کوین ژو (Kevin Zhou)، معامله‌گر ارشد شرکت سرمایه‌گذاری دارایی‌های دیجیتال گلووا کپیتال (Galois Capital)، بابی چو (Bobby Cho)، یکی از اعضای هیئت مدیره شرکت سی‌ام‌اس هولدینگز (CMS Holdings) و اسکات ملکر (Scott Melker)، معامله‌گر ارزهای دیجیتال و مشاور پروژه‌های مبتنی بر بلاک چین. ذکر این نکته ضروری است که این مطلب راهنمایی برای معاملات ارزهای دیجیتال نیست و چگونگی کسب درآمد، نحوه سرمایه‌گذاری یا کسب سود مازاد را توضیح نمی‌دهد.

اگر دستی در معاملات ارزهای دیجیتال داشته باشید، این نکته را می‌دانید؛ این معاملات می‌توانند تمام فکر شما را مشغول کنند. اگر روی این بازار سرمایه‌گذاری کرده باشید، ناخودآگاه تعداد دفعات چک‌کردن نمودارها و قیمت‌ها از تعداد دفعاتی که شبکه‌های اجتماعی را چک می‌کنید، بیشتر خواهد بود. نمودارها تمام دغدغه شما هستند و کندل‌ها و موج‌های الیوت حتی در رویاهای شبانه نیز دست از سرتان برنمی‌دارند.

البته هیچ زمانی برای استراحت نیز ندارید. افرادی که روزانه در بازار سهام معامله می‌کنند، روزهای کاری هفته، صبح تا بعدازظهر با غول استرس در حال نبرد هستند. با این حال، هنگامی که بازار بسته می‌شود، مجبور می‌شوند استراحت کنند و نفس راحتی می‌کشند. اما، بازار ارزهای دیجیتال همیشه باز است و معاملات شما را به خود فرامی‌خوانند. اگر ساعت ۲ بعد از نیمه‌شب خواب باشید، ممکن است فرصتی طلایی با سودی ۱۰ برابری را از دست بدهید. اگر روز تعطیل دیر بیدار شوید، ممکن است نتوانید جلوی ضرر ۴۰ درصدی خود را بگیرید. بنابراین، ناگزیر، ساعت‌های پیاپی به صفحه نمودارها خیره خواهید ماند.

اسکات ملکر، معامله‌گری است که با نام مستعار «گرگ تمام خیابان‌ها» در توییتر فعالیت می‌کند. «گرگ تمام خیابان‌ها» (The Wolf of All Streets) اشاره‌ای به نام مستعار جردن بلفورتِ (Jordan Belfort) مشهور است که با انتشار زندگی‌نامه‌ای به نام گرگ وال استریت (The Wolf of Wall Street) و فیلمی که مارتین اسکورسیزی بر اساس این کتاب ساخت، به این نام شهرت یافته است. ملکر می‌گوید:

این قمارکده هیچ‌وقت بسته نمی‌شود. دل‌کندن از آن بسیار سخت است و مهارتی است که باید با تلاش فراوان به آن دست یافت.

اما این مهارت چگونه به دست می‌آید؟ به عبارت بهتر، شما چگونه سلامت ذهن و روان خود را به‌هنگام سرمایه‌گذاری یا معاملات ارزهای دیجیتال حفظ می‌کنید؟

در این مقاله نظر سه معامله‌گر برتر، کوین ژو، بابی چو و اسکات ملکر را بررسی خواهیم کرد. هر کدام از این سه معامله‌گر مکرراً تأکید کرده‌اند که موارد ذکرشده مشاوره و توصیه مالی نیستند، بلکه برخی نکات، استراتژی‌ها و راهنمایی‌هایی هستند برای کمک به افرادی که می‌خواهند از شر استرس و وسواس فکری به‌هنگام سرمایه‌گذاری یا معامله‌گری در امان بمانند.

۱. ساعت‌های خاصی برای انجام معاملات تعیین کنید

همه ما می‌دانیم که صرافی‌های ارز دیجیتال هر ساعت از شبانه‌روز و در تمام ایام هفته باز هستند. اما شما نباید شبانه‌روز وقت خود را به این معاملات اختصاص دهید. ملکر می‌گوید:

من به‌عنوان یک کار معمول به آن نگاه می‌کنم.

ملکر فقط از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر در حوزه ارزهای دیجیتال معامله می‌کند. سپس شام می‌خورد، پیش از خواب وقت خود را کنار فرزندان‌اش می‌گذراند و مثل یک فرد معمولی زندگی می‌کند.

۲. برنامه‌ریزی کنید و به آن وفادار بمانید

تمام معامله‌گرها بر نظم و انضباط ذهنی تأکید دارند. چو می‌گوید:

برنامه خود را بر این اساس طرح‌ریزی کنید که چرا یک معامله خاص برایتان جذاب است و قصد دارید با آن چه کنید. من یادداشت‌های زیادی برمی‌دارم، مثلا اینکه نسبتِ سود به زیان معامله چقدر است؟ سود دلخواه من در این معامله چقدر است و تا چه اندازه تحمل ریسک و ضرر دارم؟

چو می‌گوید اگر برای سود و زیان خود «سقفی» مشخص کنید، احتمال اینکه طبق احساسات و هیجانات تصمیم‌گیری کنید، کاهش می‌یابد.

ملکر نیز با این نظر موافق است و اشاره می‌کند:

بسیاری افراد به نمودارها خیره می‌‌شوند؛ به امید اینکه قیمت بالا برود یا پایین بیاید.

اما، این شیوه ملکر نیست. در عوض، او پیش از انجام معامله برای آن‌ برنامه‌ریزی می‌کند، نقاط ورود و خروج معامله را تعیین می‌کند و سپس بدون توجه به نمودار پیش می‌رود و به بقیه امور زندگی‌اش رسیدگی می‌کند. او اعتقاد دارد:

چگونگی انجام معاملات در دست تقدیر است. بزرگترین اشتباه افراد این است که در میانه معامله، به‌ناگاه و از روی احساسات هیجانی برنامه خود را تغییر می‌دهند؛ مثلا، درست زمانی که به حد ضرر رسیده‌اند، فقط به این علت که فکر می‌کنند قیمت قرار است دوباره ۱۰۰ برابر رشد کند، حد ضرر خود را تغییر می‌دهند.

۳. طمع خود را سرکوب کنید

ژو می‌گوید بزرگ‌ترین مشکل افراد در معاملات غرور، ترس و طمع است. احساسات خود را کنترل کنید، روی روش و چارچوب معاملاتی خود تمرکز داشته باشید و منطقی بی‌احساس و مبتنی بر آمار و ارقام را به کار بگیرید. ژو می‌گوید:

نباید برای سودکردن بیش از اندازه خوشحال و برای ضررکردن بیش از اندازه ناراحت باشید.

اما گفتنش آسان‌تر از عمل‌کردن است. شما چگونه با ضررها کنار می‌آیید؟ زیرا به هر حال، ضررکردن اجتناب‌ناپذیر است و روزی با آن مواجه خواهید شد.

۴. ضررها فرصتی برای یادگیری هستند

به گفته ژو، هر ضرر می‌تواند به شما نکته‌ای در مورد معامله‌گری بیاموزد. به ضرر از زاویه دیگری نگاه کنید. اجازه ندهید ضررکردن محرکی برای عصبانیت، ناامیدی یا خودآزاری شما شود. ضرر را فرصتی برای یادگیری در نظر بگیرید. ژو می‌افزاید:

فقط شرایط را ارزیابی کنید. اولین پرسش این است که آیا به‌ این علت ضرر کردید که بیش از حد به بازار خوش‌بین بودید یا به عبارتی، احتمال سودکردن را بیش از ۵۰ درصد می‌پنداشتید، ولی بخت با شما یار نبود؟ به خودتان دروغ نگویید. اگر فقط بدشانسی آورده‌اید، با آن کنار بیایید و به مسیر خود ادامه دهید. ضررها اتفاق می‌افتند، اما شما باید روی برنامه بلندمدت خود تمرکز کنید.

دومین پرسشی که به عقیده ژو باید از خود بپرسید این است:

اگر ضرر شما نتیجه بدشانسی نبوده و به‌علت تصمیم اشتباه خودتان این اتفاق روی داده است، پیگیر باشید و ببینید کجا تصمیم اشتباهی گرفته‌اید؟ آیا منطق شما نادرست بوده است؟ یا منطق درست بوده و پیش‌فرض‌های شما نادرست از آب درآمده‌اند؟

به عقیده ژو، تحلیلِ فارغ از احساسات، می‌تواند اضطراب شما را کاهش دهد.

۵. ورزش کنید!

ورزش‌‌کردن شاید امری بدیهی باشد؛ اما اغلب نادیده گرفته می‌شود. ملکر می‌گوید:

حتما باشگاه بروید یا به‌نوعی ورزش کنید تا ذهن‌تان را خالی و پاک‌سازی کنید.

۶. کارها را تقسیم‌بندی کنید

به‌طور ویژه در روزهای اول معاملات ارزهای دیجیتال، طبیعی است که در طول روز در مورد قیمت‌ها، موقعیت‌ها و احتمالات وسواس فکری داشته باشید. این مشغله فکری فارغ از آنچه انجام می‌دهید به سراغ‌تان خواهد آمد: زیر دوش حمام، به‌هنگام دیدار دوستان و حتی هنگامی که با بچه‌هایتان بازی می‌کنید. روشِ آقای چو برای مقابله با این وسوسه فکری، تقسیم‌بندی فعالیت‌های مختلف زندگی و متمرکزکردن توجه خود روی هر کاری است که انجام می‌دهد. او می‌گوید:

روزهای تعطیل، بچه‌هایم بین ساعت ۷:۳۰ تا ۸ از خواب بیدار می‌شوند و من صبحم را با آنها می‌گذرانم.

چو در طول این مدت، هرگز سراغ نمودارهای ارزهای دیجیتال نمی‌رود و به آن‌ها فکر نمی‌کند. اولویت او در این زمان بچه‌هایش است.

برعکس، در اولین روز هفته، تمام حواس و تمرکز او بر معامله‌گری معطوف است:

اگر اولویت‌بندی نداشته باشید، تمرکز شما به همه‌ چیز معطوف می‌شود و در این صورت، در هیچ‌کاری موفق نخواهید بود و از هیچ‌کاری لذت نخواهید برد.

۷. منبع اصلی درآمد شما نباید از معاملات باشد

اگر زندگی مالی شما وابسته به سودی باشد که از معاملات کسب می‌کنید، انجام آن‌ها دشوارتر می‌شود و نمی‌توانید منطقی فکر کنید. در این صورت، به‌راحتی طعمه استرس و اضطراب می‌شوید و تصمیم‌های هیجانی می‌گیرید. ملکر می‌گوید:

چند راه برای کسب درآمد داشته باشید تا فشار از روی معاملات برداشته شود. اگر مجبور نباشید برای گذران زندگی، روزی ۱,۰۰۰ دلار از طریق معاملات به دست آورید، خاطر آسوده‌تری خواهید داشت.  

۸. با احساسات مقابله کنید

این نکته به‌اندازه‌ای حیاتی است که باید چند بار آن را تکرار کرد. ژو می‌گوید:

کنترل احساسات به‌هنگام معامله‌کردن بسیار مهم است، هم برای سلامت روان و هم برای بهبود عملکرد مالی.

بهترین راه پرورشِ قدرت کنترل روی احساسات، تمرین و تکرار است. باید زمانی ویژه به آن اختصاص دهید. ژو در این مورد توضیح می‌دهد:

هنگامی که معامله‌گری را آغاز می‌کنید، بسیار طبیعی است که وقتی اوضاع به‌خوبی پیش می‌رود، حس کنید نابغه‌ای بر فراز قله‌های موفقیت هستید. همچنین، طبیعی است که وقتی بخت با شما یار نیست، حس احمق‌بودن داشته باشید و افسرده شوید. اما باید به معامله‌گری خود ادامه دهید و از هر معامله، نکته‌ای بیاموزید. در طول زمان، هرچه جلوتر می‌روید و بیشتر معامله می‌کنید، بیشتر به آن عادت می‌کنید، تا جایی که زندگی روزمره شما را تحت‌الشعاع قرار نمی‌دهد. رسیدن به این نکته بسیار مهم است؛ زیرا شما بی‌شک نمی‌خواهید تحت‌تأثیر احساسات خود قرار بگیرید.

۹. زمانی برای استراحت در نظر بگیرید

چو هر از گاهی از تلفن همراه، لپ‌تاپ، نمودارها و بحث‌های ارز دیجیتال در توییتر دوری می‌کند. به‌عقیده او، این کار برای حفظ تعادل ذهن و روان ضروری است. او توضیح می‌دهد:

دست آخر، جهانی واقعی خارج از دنیای ارزهای دیجیتال وجود دارد. اگرچه به عقیده برخی، چنین جهانی وجود ندارد (می‌خندد).

۱۰. شما «میزبان» باشید

در قمارخانه‌ها همیشه می‌گویند دست آخر، میزبان (قمارخانه) برنده می‌شود. برای قمارخانه میزبان، مزایای تعریف‌شده و پیش‌بینی‌شده‌ای وجود دارد که بخت میزبان را برای بُردن حتی از خوش‌شانس‌ترین بازیکنان قمارخانه بیشتر می‌کند. بر اساس مزیت میزبانی، میزبان (قمارخانه) حتی اگر سه، پنج یا ده بار پیاپی بازی را ببازد، در صورت جذب بازیکنان بیشتر و تکرار پیاپی بازی، در بلندمدت سود بیشتری به دست خواهد آورد. به‌عقیده ملکر، اگر شما چارچوب ذهنی درستی برای معاملات خود داشته باشید، تمام معاملات را با همان چارچوب ذهنی در نظر می‌گیرید و با باخت‌ها و ضررها نیز کنار می‌آیید. ملکر توضیح می‌دهد:

این تقریباً شبیه به یک فرمول ریاضی بلندمدت است. اگر به‌اندازه کافی آن را انجام دهید و تکرار کنید، در هر صورت میزان سود شما (حتی به میزان اندکی) بیشتر از میزان ضرر شما خواهد بود.

ملکر همچنین اضافه می‌کند که با داشتن این رویکرد، چند معامله‌ای که با ضرر همراه هستند، به‌هیچ‌وجه فکر معامله‌گر را مشغول نمی‌کنند.

۱۱. اولویت‌های خود را مرتب کنید

اولویت‌های خود را مرتب کنید؛ یا به‌قول اسکات ملکر، زندگی خودتان را سامان دهید. این کار به حفظ تعادل کمک می‌کند و می‌تواند وسواس فکری شما را مهار کند. ملکر در این مورد می‌گوید:

من همسر و دو بچه دارم. برایم مهم است که پدر خوبی برای فرزندانم و در کنار آن‌ها باشم و بَرده‌ و گوش‌به‌زنگ آیفونم نباشم.

۱۲. مدیریت زمان را تمرین کنید

چو درباره اهمیت مدیریت زمان می‌گوید:

مدیریت زمان ویژگی کلیدی‌ هر کاری است که انجام می‌دهم. در هر ساعتی از روز، از خودم می‌پرسم اکنون اولویتم چیست؟ بسیار مهم است که فهرست اولویت‌های خود را بدانید و بشناسید.

اگر اولویت چو در این ساعت تحقیق‌کردن در مورد شرکتی خاص باشد، او فقط و فقط روی همان مسئله متمرکز می‌شود و به نمودار قیمت ارزهای دیجیتال توجهی نمی‌کند. در عوض، اگر اولویت او در این ساعت معامله‌کردن باشد، تمام توجه خود را صرف انجام معاملات می‌کند و دیگر نگران تحقیق در مورد آن شرکت خاص نیست. او توضیح می‌دهد:

بدیهی است که در مورد وضعیت بازار بی‌تفاوت نیستید؛ اما مرتب‌کردن اولویت‌ها نیز به شما کمک بزرگی می‌کند.   

۱۳. برای یادگیری مطالبِ بیشتر، زمان مشخصی در نظر بگیرید

برای بسیاری از افراد، سرمایه‌گذاری و معاملات ارزهای دیجیتال چیزی بیشتر از پیگیری حرکات قیمت است و شامل درک و شناخت فناوری این حوزه، فلسفه آن و تغییرات مستمری است که در این جهان جذاب اتفاق می‌افتد. دنبال‌کردن تمام این موضوعات وقت زیادی می‌طلبد و باعث تشدید اضطراب می‌شود. ممکن است دریافت هر توییت یا مقاله جدید در مورد بلاک چین و ارزهای دیجیتال حواس شما را پرت کند و تمرکزتان را از کاری که مشغول آن هستید منحرف کند. چو هر محتوای جدیدی را که دریافت می‌کند در فایلی به نام «بعداً خوانده شود» ذخیره می‌کند و سپس، هنگامی که کاملاً آماده تمرکز روی مطالعه مطالب جدید است، سراغ آنها می‌رود.

۱۴. تلفن‌تان را کنار بگذارید

در جهان پیش از کووید-۱۹، هنگامی که افراد می‌توانستند شام را بیرون از منزل و در رستوران‌ها صرف کنند، ملکر و همسرش قراری داشتند. او می‌گوید:

اگر قرار بود بیرون برویم، تلفنم را داخل اتومبیلم می‌گذاشتم. هنگامی که تلفنم در اتومبیل باشد، دیگر در موردش فکر نمی‌کنم.

از طرف دیگر، دیدگاه مخالفی نیز وجود دارد که از زاویه دید کاملاً متفاوتی به جریان نگاه می‌کند. این دیدگاه متفاوت می‌گوید:

این مسئله را بپذیرید که چیزی به نام تعادل بین کار و زندگی وجود ندارد.

ژو قبول دارد که نظرش مخالف ایده مهم حفظ تعادل در زندگی است. با این حال، او توضیح می‌دهد:

نظر من در این مورد اندکی متفاوت است. برای افرادی که واقعا می‌خواهند در کاری خبره شوند، چیزی به نام تعادل کار و زندگی وجود ندارد. گاهی ممکن است مجبور شوید ساعاتی از خوابتان کم کنید. گاهی ممکن است دوستانی را از دست بدهید.

ژو همچنین تأیید می‌کند که این شیوه ممکن است به‌تدریج روی زندگی اجتماعی شما تأثیر منفی بگذارد؛ با این حال، می‌گوید:

فرصت‌های زیادی اینجا هست. زمانی که بمیریم، وقت به‌اندازه کافی برای استراحت‌کردن خواهیم داشت!

۱۵. این وسواس فکری در مورد ارزهای دیجیتال هرگز از بین نخواهد رفت

حتی باتجربه‌ترین و منطقی‌ترین معامله‌گرها نیز تصدیق می‌کنند که هنوز هم گاهی اوقات، تحت‌تأثیر وسواس جبری چک‌کردن قیمت‌ها و نمودارها قرار می‌گیرند. ملکر می‌گوید:

گاهی اوقات، این مسئله برایم مشکل‌زا می‌شود. شما هرگز نمی‌توانید پیش‌بینی کنید که حرکت بعدی بیت کوین چگونه و با چه شدتی خواهد بود.

نکته طلایی پایانی؛ ارزش زمان بیشتر از ارزش پول است

این نکته صرفاً مختص معاملات ارزهای دیجیتال نیست و اصلی جهان‌شمول به شمار می‌رود. مفهوم اصلی این است: فراموش نکنید چه‌چیزی واقعاً اولویت دارد.

ملکر می‌گوید:

باارزش‌ترین درسی که می‌آموزید این است که پول به دست می‌آورید تا زمان آزادتری داشته باشید. نباید اینگونه باشد که زمان بیشتری برای به‌دست‌آوردن پول صرف کنید. معامله‌گری باید یکی از فرصت‌های نادری تلقی شود که در صورت موفقیت به شما این قابلیت را می‌دهد که کمتر برای دیگران و ثروتمندکردن آن‌ها کار کنید و زمان آزادتری برای خود داشته باشید.     

به عبارت بهتر، اگر شبانه‌روز در حال چک‌کردن نمودارهای ارزهای دیجیتال باشید و هیچ کار دیگری در زندگی انجام ندهید، آیا واقعاً سیستم موجود را دور زده‌اید؟ آیا واقعاً برنده شده‌اید و سود فراوان کسب کرده‌اید؟ اگر شما در این چرخه افتاده‌اید، به‌عقیده ملکر در مسیر اشتباهی هستید.