آیا مقامات روسی واقعاً از ارزهای دیجیتال برای دورزدن تحریم‌ها استفاده می‌کنند؟
مدتی پیش الیزابت وارن (Elizabeth Warren)، یکی از معروف‌ترین سناتورهای دموکرات ایالات متحده، از ترس اینکه مقامات روسیه با تبدیل ثروت خود به ارز دیجیتال از تحریم‌های اقتصادی فرار کنند، لایحه‌ای را برای جلوگیری از تراکنش‌های ارزهای دیجیتال روسیه به کنگره آمریکا ارائه کرد. اما آیا واقعا این دغدغه وارن مبتنی بر حقیقت است؟
به گزارش کریپتونیوز، وارن در جلسه استماع کمیته سنا هشدار داد:
بنابراین هیچ کس نمی‌تواند بگوید که روسیه با انتقال تمام دارایی‌های خود به ارزهای دیجیتال، قادر به دور زدن تحریم‌هاست؛ اما برای دارودسته پوتین که می‌خواهند، یک یا دو میلیارد دلار از ثروت خود را پنهان کنند، ارز دیجیتال گزینه بسیار خوبی به نظر می‌رسد.
این لایحه به‌دنبال اعمال ممنوعیت کلی برای تمام تراکنش‌های ارزهای دیجیتال روسیه نیست؛ اما به دولت ایالات متحده این اختیار را می‌دهد که شرکت‌های آمریکایی را از پردازش تراکنش‌های ارز دیجیتال مرتبط با حساب‌های تحریم‌شده روسیه منع کند و تحریم‌های ثانویه را برای صرافی‌های ارزهای دیجیتال خارجی که با افراد، شرکت‌ها یا سازمان‌های دولتی تحریم‌شده روسی تجارت می‌کنند، اعمال کند.
حالا یک سؤال! آیا این اقدامات لازم است؟
اگرچه شواهد نشان می‌دهد که تعداد و ارزش تراکنش‌های ارزهای دیجیتال روسیه در ماه گذشته افزایش یافته است، داده‌ها همچنان بیانگر این نکته هستند که خریداران ارزهای دیجیتال در واقع مردم عادی روسیه هستند که سعی دارند بعد از سقوط ارزش روبل، پس‌انداز خود را به‌گونه‌ای حفظ کنند.
تحریم‌های هدفمند؟!
تحریم‌های اقتصادی اعمال‌شده علیه روسیه به‌دلیل حمله به اوکراین طبیعتاً به کل اقتصاد روسیه آسیب می‌زند. با این حال، هدف از این تحریم‌ها ضربه‌زدن به پوتین و دارودسته میلیاردر اطراف اوست که از حکومت روسیه حمایت می‌کنند. جایی که قرار است بیشتر این آسیب به آن‌جا وارد شود.
سنگ بنای این استراتژی این است که با مسدودکردن دارایی‌هایی که مقامات روسی در خارج از کشور سرمایه‌گذاری کرده‌اند و مسدودکردن تراکنش‌های مالی، بتوان این افراد را از استفاده یا جابه‌جایی ثروتشان منع کرد.
همچنین بخوانید: تحریم چگونه می‌تواند روسیه را به استخراج بیشتر بیت کوین ترغیب کند؟
اما مدتی است که مقامات ایالات متحده نگران ادامه فعالیت صرافی‌های ارزهای دیجیتال در روسیه مانند بایننس (Binance)، یوبیت (Yobit) و لوکال بیت کوینز (Local Bitcoins) هستند. حتی پیش از حمله اخیر روسیه به اوکراین، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده هشدار داده بود که ارزهای دیجیتال می‌توانند تحریم‌هایی را که قبلاً به‌دلیل الحاق کریمه در سال ۲۰۱۴ (۱۳۹۲) علیه روسیه اعمال شده بود تضعیف کنند.
تضعیف ارزش روبل
نمودار زیر نشان می‌دهد که چرا مردم عادی روسیه تمایل به خرید ارزهای دیجیتال دارند. از زمان حمله ۲۴ فوریه (۵ اسفند) به اوکراین، ارزش روبل در برابر دلار آمریکا تا ۴۰ درصد کاهش یافته است، پیش از این حمله یک دلار حدود ۷۶ روبل ارزش داشت که بعد از حمله، همین یک دلار تا ۱۳۲ روبل نیز معامله می‌شد. البته در زمان نگارش این مقاله یک دلار حدود ۱۰۰ روبل ارزش دارد.
افزایش تبدیل روبل به بیت کوین
نمودار بعدی ارزش تراکنش‌های بیت کوین آدرس‌های روسی را نمایش می‌دهد. هرچند بیت کوین تنها ارز دیجیتال قابل‌خرید برای روس‌ها نیست، تا حد زیادی قابل‌معامله‌ترین و قابل‌اعتمادترین ارز دیجیتال موجود است. بنابراین به‌خوبی می‌تواند نقش واسط برای تبدیل روبل را بازی کند. این داده‌ها از کوین دنس (Coin Dance) به دست آمده‌اند.
از زمان شروع جنگ در ۲۴ فوریه (۵ اسفند) تا زمان انتشار این گزارش، خرید بیت کوین با استفاده از روبل ۲۶۰ درصد افزایش یافته است.
در نگاه اول این افزایش ۲۶۰ درصدی خیلی چشم‌گیر به نظر می‌رسد؛ اما زمانی که کاهش ارزش روبل را در نظر بگیریم، این رقم کمتر قابل‌توجه خواهد بود. ارزش هفتگی روبل‌هایی که به بیت کوین تبدیل می‌شوند، هفته گذشته حدود ۲۸ میلیون دلار و در اواسط فوریه (اسفند ماه) حدود ۱۴ میلیون دلار بوده است؛ یعنی میزان افزایش این بار کمتر شده و به ۱۰۰ درصد افزایش می‌رسد.
در مقیاس جهانی، این مبلغ خرید بیت کوین با استفاده از روبل روسیه ناچیز است. به‌گفته کایکو (Kaiko)، هر هفته بین ۲۰ تا ۴۰ میلیارد دلار برای خرید بیت کوین صرف می‌شود؛ بنابراین معامله بیت کوین/ روبل کمتر از ۰.۱۴ درصد از کل معاملات بیت کوین را تشکیل می‌دهد.
تراکنش‌های کوچک
نکته حائز اهمیت دیگر تعداد حساب‌ها و اندازه میانگین تراکنش‌ها است. به‌گفته گلس‌نود (Glassnode)، یکی دیگر از سرویس‌های تحلیل داده ارزهای دیجیتال، از زمان حمله به اوکراین تعداد حساب‌های بیت‌کوین روسی از ۳۹.۹ میلیون به ۴۰.۷ میلیون افزایش یافته است (جمعیت روسیه حدود ۱۴۴ میلیون نفر است).
بر اساس داده‌های بایننس که بزرگترین صرافی فعال در روسیه نیز هست، متوسط اندازه روزانه هر تراکنش بیت کوین/ روبل به ۵۸۰ دلار افزایش یافته است. برای مقایسه در نظر داشته باشید که میانگین ارزش تراکنش‌ها در آمریکا در همین مقطع زمانی ۲,۱۹۸ دلار است.
انتقال مقدار زیادی روبل به صرافی‌های ارزهای دیجیتال فعال در روسیه به‌دلیل نقدینگی نسبتاً پایین موجود در آن‌ها به‌شدت محدود شده است.
منظور از نقدینگی، سهولت تبدیل یک دارایی یا اوراق بهادار (در این‌جا بیت کوین) «از» یا «به» پول نقد است بدون اینکه قیمت آن تأثیر زیادی از این معامله متحمل شود. هنگامی که بازاری خریدار و فروشنده بیشتری داشته باشد، انجام معامله آسان‌تر شده و نرخ ارز تأثیر کمتری می‌پذیرد. با خریدار و فروشنده کمتر، معامله سخت‌تر خواهد بود. معیار نقدینگی صرافی‌های بیت کوین روسیه، ارزش سفارش‌های ارسال‌شدهٔ خریداران و فروشندگان در هر زمان معین است. این مبلغ چیزی در حدود ۲۰۰,۰۰۰ دلار است، در حالی که این مقدار در ایالات متحده به ۲۲ میلیون دلار برای مبادلات ارزهای دیجیتال می‌رسد (حدود ۱۱۰ برابر بیشتر).
این آمار نشان می‌دهد اگر کسی بخواهد حجم زیادی بیت کوین را در برابر روبل معامله کند، با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهد شد.
سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت
با توجه به آنچه گفتیم، شواهد حاکی از آن است که سرمایه‌گذاران کوچک بیشتر از دیگران در افزایش معاملات ارزهای دیجیتال در روسیه نقش دارند.
هرچند امکان دارد پوتین و هم‌قطارانش از صدها یا هزاران حساب کاربری کوچک برای انجام بسیاری از تراکنش‌های با مقیاس اندک برای جابه‌جایی ثروت خود بهره برده باشند، به‌احتمال زیاد ثروت این افراد بیشتر از طریق شرکت‌های صوری در مناطقی مانند موناکو، جزایر ویرجین بریتانیا، ایرلند یا حتی ناحیه دلاور ایالات متحده سرمایه‌گذاری شده است.
همه اول گفتن که این جنگ باعث میشه بیت تا ۲۰ بریزه ولی مطمئن باشید این جنگ باشه میشه تا بیت کوین ۱ میلیون دلاری بشه