کاربرد بلاک چین در آینده شبکه‌های اجتماعی چیست؟

بیش از یک دهه است که شبکه‌های اجتماعی در سرتاسر اینترنت، به عنوان نقطه آغازی برای پرکردن اوقات با محتوا و سرگرمی در بین کاربران، شناخته شده‌اند. طبق مطالعات، نوجوانان روزانه بیش از ۹ ساعت برای شبکه‌های اجتماعی که اغلب آن‌ها نیز از طریق گوشی‌همراه است، زمان صرف می‌کنند. همین مطالعات بیانگر این است که مردم بیشتر از اینکه به روابط اجتماعی خود بپردازند، در شبکه‌های اجتماعی بسر می‌برند.

مسئله دیگر درباره موضوع حریم‌شخصی است. همانطور که در تجارت همیشه می‌گویند، اگر محصولی رایگان بود، در واقع هدف اصلی شرکت شما بوده‌اید. فیس‌بوک، توییتر و دیگر شبکه‌های اجتماعی اجازه استفاده کامل از پلتفرمشان را به شما می‌دهند و در ازای آن تنها و تنها یک چیز می‌خواهند. خود شما را این شبکه‌های اجتماعی از رفتارها، عادت‌ها، روابط، مکان و محتوای شما همه و همه باخبرند. بسیاری از اشکالات در شبکه‌های اجتماعی ریشه در کنترل مرکزی شبکه دارد، حتی با وجود اینکه محتوا و اطلاعات از کاربران آن به دست می‌آید.

بلاک چین، یک آغاز

از زمان آغاز آن از ۸ سال قبل، بیت کوین در فضای اینترنت توسط کاربران، با استقبال مواجه شده است. دلیل این مقبولیت به خاطر پتانسیل آن به عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری است. با اینکه ارزش ارزهای دیجیتال نوسان داشته و ثبات کافی ندارد اما تکنولوژی معرفی شده توسط آن، یعنی بلاک چین، آینده درخشانی در صنایع مختلف خواهد داشت.

بلاک چین (دفترکل توزیع شده و غیرمتمرکز که ارزهای دیجیتال از آن استفاده می‌کنند.) توانایی برهم زدن ساختار فعلی صنایع و برنامه‌های مختلف را در آینده خواهد داشت. استارت‌آپ‌های بلاک چین پا را از ارزهای دیجیتال هم فراتر گذاشته‌اند. با سیستم‌های بلاک چینی نظیر اتریوم و نئو که اجازه اجرای برنامه، در پلتفرم خود را می‌دهند و قادر به بستن قراردادهای هوشند هستند، امکان نابودی ساختار کنونی بسیاری از صنایع حال حاضر، از جمله شبکه‌های اجتماعی وجود خواهد داشت.

بیشتر بخوانید: اتریوم چیست؟

در نسل جدید شبکه‌های اجتماعی با استفاده از سیستم‌های غیرمتمرکز، قابلیت‌هایی نظیر حفظ حریم شخصی و مسائل امنیتی ارتقا خواهند یافت. یکی از این موارد، پلتفرم نکسوس (Nexus) است که سرمایه‌گذاری جمعی و شبکه‌های اجتماعی را به هم مرتبط می‌سازد. دیگری اوبسیدین (Obsidian) است که بر روی جنبه‌های پیام‌رسانی در شبکه‌های اجتماعی تمرکز کرده است. در ادامه بحث خواهیم کرد که چرا بلاک چین برای شبکه‌های اجتماعی مفید است.

۱. شما یک محصول نیستید

شبکه‌های اجتماعی معادنی از اطلاعات کاربران هستند. لایک‌های کاربران در فیس‌‌بوک، توییتر، اینستاگرام و … نشان‌دهنده اطلاعات متراکمی است که این شرکت‌ها جهت مورد هدف قرار دادن بهتر امیال کاربرانشان در کمپین‌های تبلیغاتی و بازاریابی از آن‌ها استفاده می‌کنند.

اگر یک نگاه به شرایط استفاده و مقررات (Terms of Service) این شرکت‌ها بیاندازید به جمله‌ای با این مفهوم در همه آن‌ها برخورد خواهید کرد: «هنگامی که محتوای خود را در سایت آپلود کنید، شبکه اجتماعی اجازه دسترسی به این محتوا را برای اهداف خود دارد.» مهم نیست این محتوا متن، عکس، ویدیو و یا لایک باشد. در حالی که فیس‌بوک ادعا می‌کند شما صاحب محتوایی هستید که پست کرده‌اید، واقعیت این است که شرکت، محتوای دریافتی کاربران را جهت اهداف تبلیغاتی و شخصی سازی استفاده می‌کند. این ما را به بخش بعدی می‌رساند.

۲. کنترل بهتر محتوا

شبکه‌های اجتماعی با رویکرد بلاک چینی، جهت کنترل بهتر محتوا می‌بایست از روش‌های غیرمتمرکز‌سازی برای ارتباط استفاده کنند. با خلاص شدن از شر کنترل مرکزی، دیگر یک مرکز متمرکز برای کنترل محتوای تولید شده توسط کاربر وجود نخواهد داشت. این هدف اصلی سازندگان اوبسیدین هنگام ساختن پیام‌رسان آن در بلاک چین مبتنی بر استراتیس (Stratis) بود. پیتر مک‌کلوری مدیرعامل اوبسیدین گفت:

تفاوت اساسی بین پیام‌رسان ما و بقیه این است که این پیام‌رسان بصورت کامل غیرمتمرکز است. خود این قضیه مزایایی در زمینه حریم خصوصی کاربر دارد که باعث می‌شود اطلاعات کاربر برای تجزیه و تحلیل و تبلیغ استفاده نشود. اجرای یک شبکه غیرمتمرکز رایگان نیست. یک نفر باید هزینه‌ای بپردازد که نودها راضی شوند.

این را آقای مک‌کلوری اضافه کرد و گفت :

برای همین ما به یک ارز دیجیتال نیاز داشتیم که برای نودها انگیزه مالی برای اجرای شبکه را بدهد. این کار غیرمتمرکزسازی را یک مرحله جلوتر می‌برد و سبب حذف تبلیغات و یا فروش اطلاعات کاربران (اگر دسترسی داشته باشند، که ندارند) برای انگیزه‌های مالی می‌شود.

۳. بهبود امنیت

اگر جمع آوری اطلاعات و هدف قرار دادن کاربر‌ها از نظر شما به اندازه کافی بد نیست، بهتر است بدانید که شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، به استراق‌سمع از کاربرانش از طریق میکروفون گوشی‌های هوشمند، متهم شده اند. شاید برای بیشتر مردم این موجب نگرانی نشود اما برای برخی که درباره حریم خصوصیشان پارانوئید هستند، شنیدن این حرف‌ها موجب می‌شود که در هیچ یک از شبکه‌های اجتماعی عضو نشوند. با این وجود شبکه‌های اجتماعی در مواردی مانند تجارت شبکه‌ای، همکاری‌ها و تبادل ایده‌ها بسیار خوب عمل کرده‌اند. بار دیگر این ویژگی طبیعی بلاک چین در رابطه با تضمین حریم شخصی و امنیت در سیستم‌های غیرمتمرکز را باید متذکر شویم. جید مالهالند موسس نکسوس در این زمینه گفت:

با غیرمتمرکزسازی و رمزنگاری تمامی اطلاعات و آپلودها، نکسوس امیدوار است تعرض به حریم خصوصی را که شرکت‌های بزرگ در حال انجام آن هستند، حذف کند.

مک‌کلوری هم دراین‌باره گفت:

مشکلی که بسیاری از این برنامه‌ها (واتس‌آپ، سیگنال، وایر، تریما و …) دارند این است که بسیاری از آن‌ها از فراداده ارتباطات به اندازه کافی محافظت نمی‌کنند. یعنی این که کی به کی در حال پیام دادن است، مشخص است. این به مشاهده‌کنندگان ویا شرکتی که این پیام‌رسان را در سرورهایش اجرا کرده اجازه ساخت شبکه‌ای از مردم که پیام ردوبدل می‌کنند می‌دهد. این مشکل وقتی حاد می‌شود که حساب کاربر به ایمیل و یا شماره تلفنش لینک شده باشد.

که ما را به مرحله بعد می برد.

۴. آزادی بیان

استفاده از بلاک چین برای شبکه‌های اجتماعی، مزایایی نظیر تایید هویت امن همراه با ناشناس ماندن خواهد داشت. حتی با وجود سرویس‌های پیام‌رسان نظیر آی‌مسیج (iMessage)، واتس‌آپ و … که رمزنگاری سرتاسر دارند، مشکل از جایی نشات می‌گیرد که فراداده با پیام عوض می‌شود و بردکرامب را به جا می‌گذارد که طرف سوم می‌تواند از آن استفاده کند. بنابراین در استراق سمع اگرچه محتوای پیام رمزنگاری شده باشد، اما اینکه از کجا می‌آید و مقصد آن کجاست و اطلاعاتی نظیر این مشخص خواهد بود. پلتفرم‌هایی نظیر اوبسیدین این نوع نظارت‌ها و سانسورها را دور می‌زنند. ما تمامی اطلاعات مورد نیاز برای حساب کاربران را حذف کرده‌ایم، در اینصورت آدرس کاربران دیگر شامل شماره تلفن و ایمیل و … که به حسابش لینک شده باشد، نخواهد بود. همچنین آقای مک‌کلوری افزود:

با پیاده‌سازی یک روش غیرمتمرکز، داده‌های ترافیکی در سرتاسر دنیا پخش خواهد شد.

۵. روشی برای پرداخت

سوای برنامه‌های پیام‌رسان، ارتباط همتا به همتا توسط شبکه‌های اجتماعی نیز کشف شده است. بلک‌بری برای احیای دوباره اپلیکیشن BlackBerry Messenger با استفاده از شبکه نظیر به نظیر، در برخی کشورهای آسیایی مانند اندونزی اقدام کرده است. فیس‌بوک نیز در حال پیاده‌سازی عملیات پرداخت از طریق Messenger می‌باشد. با این حال یک ناسازگاری در مقررات و شرایط استفاده از پیام‌رسان و پلتفرم پرداخت وجود دارد. با استفاده از بلاک چین به راحتی می‌توان این مشکل را برطرف کرد. به دلیل اینکه ارزهای دیجیتال مبتنی بر بلاک چین هستند، کاربران به آسانی می‌توانند توکن‌ها و ارزهای خود را از طریق شبکه‌ اجتماعی جابه‌جا کنند. علاوه بر این با استفاده از قراردادهای هوشمند، عملکرد شبکه‌ اجتماعی به شبکه مطمئنی تبدیل می‌شود که در آن کاربران به جابه‌جایی و مبادله از طریق ارزهای دیجیتال ،که بر اساس رمزنگاری شکل گرفته، و قراردادهای هوشمند اجرا شده، می‌پردازند. این پتانسیل برای بسیاری از صنایع که درصدد یکپارچه‌سازی تراکنش‌ها و جامعه خود هستند، وجود دارد .

۶. پتانسیل سرمایه‌گذاری جمعی

در نهایت می‌توانیم به محبوبیت سایت‌های جمع‌آوری سرمایه برای استارت‌آپ‌ها نظیر Kickstarter و Indiegogo اشاره کنیم. در کنار این ICOها را هم در نظر بگیرید که چگونه سرمایه خود را از طریق فروش توکن به دست آورده‌اند. یک شبکه اجتماعی که بر روی بلاک چین اجرا می‌شود، اجازه جمع‌آوری سرمایه را به کاربران خواهد داد. شبکه مشابهی که ارز دیجیتال را پشتیبانی می‌کند، این سرمایه‌گذاری جمعی را هم بدون نیاز به پیاده‌کردن مکانیز‌م‌های پرداختی جداگانه و در داخل شبکه می‌تواند اجرا کند. آقای مالهالند از نکسوس افزود:

ارزدیجیتال ما برای انجام اموری نظیر خرید و فروش در بازار، خرید فضای تبلیغاتی و اهدای توکن‌ها به سرمایه‌گذاری‌های جمعی میتواند مورد استفاده قرار گیرد

نتیجه گیری

رشد مداوم شبکه‌های اجتماعی سبب سوق دادن زیرساخت و مالکان این پلتفرم‌ها به حفظ درآمد خود از طریق تبلیغات کرده است. این موضوع سبب قرارگرفتن کاربران در موقعیتی نامناسب شده بطوری که اطلاعات کاربران به عنوان یک ارزش قابلیت دادوستد پیدا کرده است. با استفاده از بلاک چین حفظ حریم شخصی افراد، بهتر از قبل تضمین می‌شود و توانایی اجرای قراردادهای هوشمند از طریق شبکه به همراه تجارت الکترونیک و سرمایه‌گذاری جمعی امکان‌پذیر می‌شود.