وضعیت مقررات ارزهای دیجیتال در روسیه

کلیات قوانین در روسیه

دولت روسیه موضع ثابتی در قبال ارزهای دیجیتال از خود نشان نداده است و حتی از سوی سیاستمداران این کشور اظهاراتی مبنی بر اعمال ممنوعیت کامل برای این ارزها منتشر و کمی بعد تکذیب شد. در ۷ مارس ۲۰۱۸، ولادمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه خواستار مشخص شدن هر چه سریع‌تر وضیعت قانونی ارزهای دیجیتال در این کشور شد. پس از این دستور، لایحه‌ای معرفی و پیش‌نویس آن توسط دولت پذیرفته شد. با این حال هنوز پذیرش آن به صورت رسمی اعلام نشده است. لایحه قانونی مذکور از خرید و فروش ارز دیجیتال در صرافی های معتبر استقبال کرده و ابزار ارز دیجیتال را به عنوان دارایی های مالی دیجیتالی در نظر گرفته است که تنها در بستر صرافی های مجاز معامله می شوند. همچنین، طبق این لایحه کاربران صرافی های ارز دیجیتال ملزم به رعایت قوانین ضد پول شویی و مقررات مربوط به مقابله با تروریسم هستند. هدف سند منتشر شده به حداقل رساندن ریسک‌های موجود در ارزهای دیجیتال و جلوگیری هر چه بیشتر از استفاده این ارزها برای فعالیت‌های مجرمانه عنوان شد. در سال ۲۰۱۷، اخبار متعددی مبنی بر توسعه یک ارز دیجیتال ملی در روسیه به نام «کریپتو روبل» منتشر اما کمی بعد توسط مقامات این کشور تکذیب شد و فعلا این کشور هیچ ارز دیجیتالی رسمی ندارد. در ۲۴ می ۲۰۱۸ بانک پس‌انداز فدراسیون روسیه (Sberbank) و بانک مرکزی روسیه برنامه خود برای اجرای یک ICO آزمایشی اعلام کردند. در ۲ نوامبر ۲۰۱۸، رئیس کمیتهٔ دولتی روسیه در بازارهای مالی اعلام کرد که این نهاد در نظر دارد یک ارز دیجیتال دولتی را با پشتوانه روبل روسیه راه‌اندازی کند. وزارت اقتصاد روسیه (MinFin) معتقد است که با توجه به تحریم‌های ایالات‌متحده، ساخت ارز دیجیتالی که توسط اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) پشتیبانی شود، اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. یکی از رسانه‌های خبری بزرگ روسیه بنام رمبلر (Rambler) نظرات وزارت اقتصاد روسیه را ۲۱ دسامبر ۲۰۱۸، منعکس کرد. الکسی مویسیف معاون وزیر اقتصاد روسیه اظهار داشت که بنا به تشخیص وزارت اقتصاد روسیه، فرصت مناسبی تا سال ۲۰۲۰ یا ۲۰۲۱ وجود دارد که ارز دیجیتال پشتیبانی شده توسط اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) راه‌اندازی شود. اتحادیه اورسیا در سال ۲۰۱۴ تأسیس شده و اعضای آن، شامل پنج کشور بلاروس، قزاقستان، روسیه، ارمنستان و قرقیزستان هستند. در روسیه استخراج ارزهای دیجیتال تحت شرایطی خاص منع قانونی ندارد.

زمانبندی تصمیمات قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال در روسیه

در سال ۲۰۱۷، اخبار متعددی مبنی بر توسعه یک ارز دیجیتال ملی در روسیه به نام «کریپتو روبل» منتشر اما کمی بعد توسط مقامات این کشور تکذیب شد و فعلا این کشور هیچ ارز دیجیتالی رسمی ندارد. در ۷ مارس ۲۰۱۸، ولادمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه خواستار مشخص شدن هر چه سریع‌تر وضیعت قانونی ارزهای دیجیتال در این کشور شد. پس از این دستور، لایحه‌ای معرفی و پیش‌نویس آن توسط دولت پذیرفته شد. با این حال هنوز پذیرش آن به صورت رسمی اعلام نشده است. در ۲۴ می ۲۰۱۸ بانک پس‌انداز فدراسیون روسیه (Sberbank) و بانک مرکزی روسیه برنامه خود برای اجرای یک ICO آزمایشی اعلام کردند. در ۲ نوامبر ۲۰۱۸، رئیس کمیتهٔ دولتی روسیه در بازارهای مالی اعلام کرد که این نهاد در نظر دارد یک ارز دیجیتال دولتی را با پشتوانه روبل روسیه راه‌اندازی کند. در ۲۱ دسامبر ۲۰۱۸، الکسی مویسیف معاون وزیر اقتصاد روسیه اظهار داشت که بنا به تشخیص وزارت اقتصاد روسیه، فرصت مناسبی تا سال ۲۰۲۰ یا ۲۰۲۱ وجود دارد که ارز دیجیتال پشتیبانی شده توسط اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) راه‌اندازی شود.

تعریف و رویکرد دولت

روسیه از جمله کشوری‌هایی است که در آن قوانین مشخص و مستقیمی در خصوص ارزهای دیجیتال و استفاده از آنها وضع نشده است. با وجود این، مقامات این کشور، بارها و بارها از لزوم استفاده از بلاک چین و حتی عرضه ارزی ویژه توسط حکومت این کشور صحبت کرده‌اند. در خصوص بلاک چین نیز قوانینی یکپارچه وضع نشده است. مرجع تصمیم گیری در حوزه نظام‌های مالی در روسیه، وزارت اقتصاد این کشور است و از چندین سال پیش توجهات این مرجع به سمت ارزهای دیجیتال جلب شده، اما تا به اینجا تصمیمی جدی در خصوص قانون‌گذاری این ارزها در روسیه گرفته نشده است. چند پیش بانک مرکزی روسیه از خطرات حوزه مبادلات ارزهای دیجیتال و ارتباط آنها با اقدامات کلاهبردارانه و پول‌شویی هشدار داده بود. پیش‌نویس لوایح زیادی نیز توسط مجلس «دوما» آماده شده است که همچنان منتظر تصویف است. از همین رو می‌توان گفت که شفافیت چندانی در جنبه‌های قانونی و حقوقی ارزهای دیجیتال در روسیه وجود ندارد. دولت روسیه از ارزهای دیجیتال با عنوان «ارزهای دیجیتال» یاد می‌کند و با جدیت به‌دنبال قانون‌گذاری در حوزه ICOها، توکن‌ها، بلاک چین و ارزهای دیجیتال است.

قوانین فروش

طبق قوانین روسیه، دارایی‌های دیجیتال را تنها می‌توان با ارزهای رایج (روبل یا ارزهای کشورهای دیگر) مبادله کرد. برای عرضه توکن‌ها نیز توزیع کننده ملزم به تسلیم فرم‌های لازم به مراجع قضایی است؛ پس از اتمام عرضه توکن‌ها نیز، اسناد مربوطه می‌بایست در اختیار عموم قرار گیرند. گزارش کار (WhitePaper) طرح نیز در اختیار عموم و قانون‌گذاران قرار داده می‌شود تا بررسی‌های لازم صورت پذیرند.

اخذ مالیات

قوانین مشخصی در خصوص اخذ مالیات از ارزهای دیجیتال در روسیه وجود ندارد، اما دولت این کشور قوانین کلی مالیاتی را در ارتباط با آنها مورد استفاده قرار می‌دهد. مبنای اخذ مالیات نیز ارزش ارزهای دیجیتال به روبل روسیه خواهد بود و شامل مالیات بر درآمد خواهد بود. پرداخت‌کننده نیز موظف است تا گزارش درآمدهای خود را تسلیم مراجع مرتبط نماید.

قوانین ضد پول‌شویی

دولت روسیه پیش‌تر نسبت به استفاده از ارزهای دیجیتال در اعمال پول‌شویی به شهروندان خود هشدار داده بود. اما با این حال قوانینی مخصوص پول‌شویی به‌وسیله ارزهای دیجیتال در این کشور وجود ندارد.

استفاده و تبلیغ

تا به اینجا شاهد عرضه چندین برنامه آزمایشی توسط دولت روسیه در حوزه ارزهای دیجیتال و توسعه فناوری بلاک چین بودیم. از طرف دیگر دولت این کشور بازار ارزهای دیجیتال را به دقت زیر نظر دارد. سال ۲۰۱۵، شاهد ایجاد کارگروهی ویژه از جانب دولت روسیه به‌منظور بررسی جنبه‌های مختلف فناوری بلاک چین بودیم. سال ۲۰۱۶ نیز، Qiwi، از سرویس‌دهندگان پرداخت‌های الترونیک، CIS و چندین بانک خصوصی در روسیه با همکاری بانک مرکزی این کشور بر روی پروژه‌ای بلاک چینی کار می‌کردند. همچنین در سال ۲۰۱۷، رئیس جمهور روسیه دستور داد تا دولت و بانک مرکزی این کشور، با ایجاد سازوکاری قانونی و چهارچوب‌های لازم، فضا را برای استفاده از نوآوری‌های اقتصادی مبتنی بر بلاک چین ایجاد نمایند. طرح‌هایی نظیر برای بکارگیری فناوری بلاک چین در حوزه‌های مختلف نظیر املاک، تائید اطلاعات و داده‌های پرداخت ارائه شده است.

نگه‌داری و کسب مجوزهای لازم

در پیش‌نویس لایحه قانونی که به مجلس روسیه تسلیم شده، قوانین مشخصی در خصوص نگه‌داری ارزهای دیجیتال دیده می‌شوند. بر اساس این لایحه، نگه‌داری از ارزهای دیجیتال محدود نیست و بر اساس دسترسی کاربر به سرمایه‌ها پایه‌گذاری شده است. بر همین اساس، سیستم غیرمتمرکز باید دارای شرایط زیر باشد: الف) تایید کند که فرد و تنها فرد توانایی دسترسی به کدها یا دارایی‌های خاصی را دارد. ب) امکان دسترسی فرد به اطلاعاتش را در هر زمان و مکانی ایجاد کند. در این لایحه همچنین بخشی با عنوان «پلتفرم سرمایه‌گذاری» دیده می‌شد. در تعریف این بخش آمده است: سیستمی از اطلاعات در بستر اینترنت که با استفاده از فناوری اطلاعات و قابلیت‌های فنی اقدام به جذب سرمایه‌گذاران می‌کند. تنها نهادهای تحت نظارت بانک مرکزی روسیه امکان ایجاد چنین پلتفرم‌هایی را دارند. این قانون سرمایه‌گذارانی که تاییدیه‌های لازم را اخذ نکرده باشند را محدود می‌کنند؛ این محدودیت‌ها تحت قوانین اوراق بهادار اتخاذ می‌شوند. نهاد تعیین کننده در صلاحیت سرمایه‌گذاران بانک مرکزی روسیه خواهد بود.

استخراج

در پیش نویس لایحه قانونی از استخراج به‌عنوان «تایید دیجیتالی سابق» یاد می‌شود. طبق این قانون استخراج به عملی گفته می‌شود که در آن به‌منظور بدست آوردن ارزهای دیجیتال به‌عنوان پاداش، سوابق به صورت دیجیتال تایید می‌شوند. این تایید دیجیتال می‌بایست بر اساس قوانین تراکنش‌های دیجیتال صورت گیرند. همچنین فعالیت‌های ماینینگ شامل اخذ مالیات خواهند بود.

محدودیت‌های برون مرزی

در حال حاضر چنین محدودیت‌هایی در روسیه وجود ندارد.

لزوم گزارش

در حال حاضر لزومی بر گزارش دارایی‌های ارزهای دیجیتال در روسیه وجود ندارد. قوانین در خصوص گزارش دارایی‌ها به‌منظور مقابله با پول‌شویی و بر اساس قوانین پول‌شویی وجود دارد، اما هنوز مشخص نیست ارزهای دیجیتال به‌عنوان دارایی توسط دولت شناخته می‌شوند یا خیر.